Informacja

Drogi użytkowniku, aplikacja do prawidłowego działania wymaga obsługi JavaScript. Proszę włącz obsługę JavaScript w Twojej przeglądarce.

Wyszukujesz frazę "Wojciechowski" wg kryterium: Wszystkie pola


Tytuł:
Physical Fitness of Prison Officers
Autorzy:
Bergier, Józef
Wojciechowski, Leszek
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/1030602.pdf
Data publikacji:
2018
Wydawca:
Uniwersytet Szczeciński. Wydawnictwo Naukowe Uniwersytetu Szczecińskiego
Tematy:
Prison Service officers
health
physical activity
Opis:
The objective of the study was to investigate the career-choice motives for one’s entering the prison service as an operational officer, and the level of physical fitness. The study was conducted in April 2015, and included 100 officers employed in Biała Podlaska prison. The examined group consisted of 93 males; aged 23-52; mean age 37.2, and 7 females aged 3-43; mean age 37.7 (30-43). 61 (61%) of the males were employed as security guards, while 39 persons (39%), including 7 females, as clerks in the administration section. The study methods included: a physical fitness test consisting of 5 physical performance tests, recommended by the regulation of the Minister of Justice, the International Physical Activity Questionnaire(IPAQ) – long-form, questions designed by the author of the paper. Career-choice motives turned out to be conditioned purely be economic incentives and the professions’ stability as opposed to other professional specialties. The respondents were fit and engaged in numerous physical activates. The factors which significantly determined the level of one’s fitness depended on: age, education, a high self-report on physical fitness, total physical activity and the number of done sports. Originality of the study is based on investigating the condition of physical fitness of prison officers with the use of currently recommended assessment methods in Poland.
Źródło:
Central European Journal of Sport Sciences and Medicine; 2018, 24, 4; 45-55
2300-9705
2353-2807
Pojawia się w:
Central European Journal of Sport Sciences and Medicine
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Rola Kościoła w dziejach Polski. Kościoły w Rzeczypospolitej
Autorzy:
Krochmal, Jacek
Wojciechowski, Leszek
Ryba, Mieczysław
Tymosz, Anna-Maria
Data publikacji:
2017-10-31
Wydawca:
Archiwum Główne Akt Dawnych
Opis:
W roku 2016 obchodzone były rocznice kilku ważnych wydarzeń z dziejów Kościoła polskiego i powszechnego. Kościół katolicki wspominał 1050-lecie Chrztu Polski oraz 420. rocznicę unii brzeskiej – regionalnej unii kościelnej zawartej pomiędzy Kościołami katolickim i prawosławnym funkcjonującymi w granicach Rzeczypospolitej – jesienią 2016 r. Kościół ewangelicki zainaugurował zaś obchody 500-lecia Reformacji. W uczczenie tych wielkich rocznic włączyło się Archiwum Główne Akt Dawnych przygotowując wystawę „Skarby archiwalne 1155–1939. Święci, błogosławieni i wybitni ludzie kościoła” oraz międzynarodową konferencję naukową „Rola Kościoła w dziejach Polski. Kościoły w Rzeczypospolitej (do roku 1918)”. Odbyła się ona w Warszawie w dniach 24–25 listopada 2016 r., a zorganizowały ją Archiwum Główne Akt Dawnych oraz Kościół Ewangelicko-Augsburski w Rzeczypospolitej Polskiej. Niniejszy tom obejmuje materiały prezentowane podczas konferencji. Przygotowane do druku artykuły są poszerzoną wersją referatów wygłaszanych podczas obrad, na których możliwe było jedynie zasygnalizowanie głównych tez wystąpień.
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Książka
Tytuł:
Słowo wstępne
Foreword
Autorzy:
Krochmal, Jacek
Wojciechowski, Leszek
Ryba, Mieczysław
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/chapters/22676547.pdf
Data publikacji:
2017-10-31
Wydawca:
Archiwum Główne Akt Dawnych
Tematy:
Historia Kościoła
Kościół w Polsce
Chrzest Polski
AGAD
Opis:
W roku 2016 obchodzone były rocznice kilku ważnych wydarzeń z dziejów Kościoła polskiego i powszechnego. Kościół katolicki wspominał 1050-lecie Chrztu Polski oraz 420. rocznicę Unii Brzeskiej – regionalnej unii kościelnej zawartej pomiędzy Kościołami katolickim i prawosławnym funkcjonującymi w granicach I Rzeczypospolitej. Jesienią 2016 r. Kościół ewangelicki zainaugurował zaś obchody 500-lecia Reformacji. W uczczenie tych wielkich rocznic włączyło się także Archiwum Główne Akt Dawnych.
In 2016, anniversaries of a number of important events in the history of Polish and Universal Church were celebrated. Catholic Church celebrated 1050th anniversary of the Baptism of Poland, and 420th anniversary of the Union of Brest – a regional church union, effected between Catholic and Orthodox Churches active on the territory of Polish-Lithuanian Commonwe alth. In the autumn of 2016, Evangelical Church has commenced celebration of 500th anniversary of the Reformation. Central Archive of Historical Records (AGAD) has also joined those celebrations.
Źródło:
Rola Kościoła w dziejach Polski. Kościoły w Rzeczypospolitej; 5-8
9788394837433
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Wpływ procesu prizonizacji na readaptację społeczną skazanych
Autorzy:
Wojciechowski, Leszek
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/1788413.pdf
Data publikacji:
2021-07-30
Wydawca:
Polska Akademia Nauk. Instytut Nauk Prawnych PAN
Tematy:
więzień
resocjalizacja
socjologia
kara pozbawienia wolności
prisoner
resocialization
sociology
imprisonment
Opis:
Niniejszy artykuł jest próbą zwrócenia uwagi na negatywny aspekt kary pozbawienia wolności oraz sposoby minimalizacji konsekwencji jej wykonania na przykładzie praktyk realizowanych w Zakładzie Karnym w Białej Podlaskiej. Artykuł jest podzielony na dwie części. Pierwsza zawiera teoretyczny opis dolegliwości i związanych z nimi następstw, z jakimi spotyka się osoba przekraczająca więzienną bramę. Szczególną uwagę zwrócono tu na problem prizonizacji. Kolejna część opisuje realizację celów wykonania kary pozbawienia wolności na przykładzie bialskiej jednostki penitencjarnej, opracowaną na podstawie sprawozdań komórek organizacyjnych zakładu za rok 2014. Na zakończenie sformułowano wnioski, których wdrożenie z pewnością usprawni proces readaptacji społecznej więźniów.
Źródło:
Biuletyn Kryminologiczny; 2015, 22; 74-86
2084-5375
Pojawia się w:
Biuletyn Kryminologiczny
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Monastycyzm Kościoła prawosławnego w I Rzeczypospolitej
Monasticism of Orthodox Church in Polish-Lithuanian Commonwealth
Autorzy:
Pawluczuk, Urszula Anna
Wojciechowski, Leszek
Ryba, Mieczysław
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/chapters/23943699.pdf
Data publikacji:
2017-10-31
Wydawca:
Archiwum Główne Akt Dawnych
Tematy:
monastycyzm
bazylianie
klasztory
prawosławie
Rzeczpospolita
Opis:
Rzeczpospolita od wieków związana jest z tradycją monastycyzmu wschodniego. Monastery w strukturach Kościoła prawosławnego zajmowały i zajmują najważniejsze miejsce, jako centra duchowości i przekazu tożsamości religijnej oraz kulturowej. Monastery na ziemiach ruskich Rzeczypospolitej nie tworzyły sieci zakonnej-kongregacji, a poszczególne jednostki były od siebie niezależne. W krajach znajdujących się w kręgu bizantyjsko-słowiańskim, zanim jeszcze ukształtowały się struktury cerkiewne najpierw powstawały ośrodki monastyczne. Głęboka tradycja monastycyzmu, tkwiąca korzeniami w czasach Rusi Kijowskiej, swoją kontynuację znalazła w prawosławnych ośrodkach monastycznych XVI-wiecznej Rzeczypospolitej. W wiekach XVII-XVIII monastery, szczególnie na terenie miast Wielkiego Księstwa Litewskiego, stały się główną ostoją prawosławia i opozycji antyunijnej [=przeciwko unii kościelnej, unii brzeskiej]. Szczególnie ważne były monastery, w których znajdowały się słynące z cudów ikony czy relikwie świętych. Edukacja przyklasztorna zajmowała istotne miejsce w systemie edukacji religijnej młodego pokolenia, a bogate zbiory biblioteczne, chociażby monasteru supraskiego czy ławryszewskiego, znane były poza granicami kraju. Monastery dostarczały kandydatów na biskupów, były miejscami rozwoju sztuki sakralnej. W ośrodkach monastycznych mnisi oraz mniszki prowadzili m.in. pracownie ikonopisców i kopistów, drukarnie, przytułki, szpitale czy gospodarkę monasterską.
The Commonwealth has had ties to the Eastern monastic tradition for centuries. In structures of the Orthodox Church, monasteries held, and continue to hold, the most important position as centres of spirituality and conveyance of identity, both religious and cultural. On Ruthenian territories of the Commonwealth, the monasteries did not form monastic networks-congregations; individual entities operated independently. In the countries of Byzantine-Slavic circle, monastic centres were established even before church structures were formed. Deep monastic tradition, dating back to the times of Kievan Rus’, found its continuation in Orthodox monastic centres of 16th century Commonwealth. In 17th and 18th centuries, the monasteries, especially those located in the cities of Grand Duchy of Lithuania, have become the mainstay of Orthodox faith and opposition against the Union of Brest. Particular importance was attached to monasteries, which held icons famous for miracles or relics of saints. Cloister schools were and important element of religious education of the young generation, and rich library holdings, such as those of Supraśl or Ławryszew monasteries were well known outside the country. The monasteries supplied bishop candidates, they fostered sacral art. In monastic centres, the monks and nuns have maintained icon painting and copying workshops, print houses, orphanages, hospitals and monastery economy.
Źródło:
Rola Kościoła w dziejach Polski. Kościoły w Rzeczypospolitej; 355-366
9788394837433
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Cerkiew prawosławna w I Rzeczypospolitej
Orthodox Church in the history of Poland
Autorzy:
Mironowicz, Antoni
Wojciechowski, Leszek
Ryba, Mieczysław
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/chapters/23944094.pdf
Data publikacji:
2017-10-31
Wydawca:
Archiwum Główne Akt Dawnych
Tematy:
Kościół prawosławny
Cerkiew
Rzeczpospolita
Polska
Wielkie Księstwo Litewskie
Opis:
Społeczeństwo Rzeczypospolitej w mniejszym lub większym stopniu zawsze posiadało zróżnicowaną strukturę wyznaniową i narodową. Problem związany ze społecznością o odmiennej specyfice wyznaniowej pojawił się w Polsce na szeroką skalę już w XIV w., kiedy w jej granicach znalazły się obszary zamieszkałe przez ludność etnicznie niepolską. W XIV w. Królestwo Polskie utraciło znaczne obszary etnicznych ziem polskich na zachodzie. W rezultacie włączenia przez Kazimierza Wielkiego Rusi Halickiej zmieniła się struktura wyznaniowa i etniczna kraju. Wagę problemu, obecności w granicach państwa polskiego wyznawców Kościoła prawosławnego rozumiał ostatni przedstawiciel dynastii piastowskiej - Kazimierz Wielki. Zachował on prawa i obrządek Kościoła prawosławnego. Związek polityczny Wielkiego Księstwa Litewskiego z katolicką Polską miał ważne konsekwencje w relacjach wyznaniowych. Zahamował rozwój prawosławia i utorował drogę Kościołowi łacińskiemu ze wszystkimi skutkami polityczno-kulturowymi. Prawosławie z wyznania dominującego stało się wyznaniem tolerowanym. Mimo to, Jagiellonowie rozumieli, że ludność prawosławna była na swym etnicznym terytorium. Jagiellonowie, w odróżnieniu od Andegawenów czy Walezjuszy, swoją potęgę budowali na wielowyznaniowej strukturze Wielkiego Księstwa Litewskiego. Obcy był im model zachodni jednowyznaniowego państwa katolickiego, z jedną dominującą kulturą łacińską. Do takiej postawy zmuszała ich struktura etniczna Księstwa Litewskiego. W epoce jagiellońskiej prawosławie stało się wiarą narodową i ludową, poprzez wszechobecność różnorodnych form kultu i obrzędów. Potęga Rzeczypospolitej opierała się na uznaniu przez ludność ruską, wyznania prawosławnego Korony i Wielkiego Księstwa Litewskiego za własne państwo. Fenomen dobrego wielowyznaniowego i wielokulturowego współżycia został zachwiany zawarciem unii brzeskiej (1596 r.). Unia brzeska podważyła główny element podstawy kultury ruskiej, opierający się na duchowej jedności z Bizancjum. Do istniejącego układu katolicko-prawosławnego doszedł jeszcze jeden element pośredni, zawieszony między dwoma tradycjami. Inicjatorzy unii błędnie liczyli, że jej atrakcyjność spowoduje odejście Rusinów od prawosławia. Pomimo tej tendencji nie nastąpił upadek Cerkwi prawosławnej, a nawet jej rozwój w nowych strukturach, bardziej dostosowanych do XVII i XVIII–wiecznej rzeczywistości.
Society of the Polish-Lithuanian Commonwealth has always been, to a greater or lesser extent, diverse in terms of nationality and religion. Problems related to communities of different religious characteristics have emerged on a broad scale as early as 14th century, when territories inhabited by ethnically non-Polish peoples have fallen within Poland’s borders. In 14th century, the Kingdom of Poland has lost significant areas of ethnically Polish lands in the West. As a result of incorporation of Halych-Ruthenia by Casimir the Great, religious and ethnical structure of the country has changed. Casimir the Great, last king of the Piast dynasty, understood well the importance of the problem of having followers of the Orthodox Church within the borders of Poland. He maintained the rights and rite of the Orthodox Church. Political union between the Grand Duchy of Lithuania and Catholic Poland had important consequences for religious matters and relationships. It has hampered the expansion of Orthodox Church and opened the way for Catholic Church, with all its political and cultural impacts. Orthodox faith ceased to be the prevalent denomination and became a tolerated one. Despite that, Jagiellonians understood, that the Orthodox population lived on its own ethnic territory. As opposed to representatives of Houses of Anjou or Valois, monarchs of Jagiellonian dynasty built their power on multi-denominational structure of the Great Duchy of Lithuania. The Western model, of mono-denominational state with a single dominant Latin culture, was alien to them. Such an attitude was required due to the ethnic structure of the Grand Duchy. During the rule of the Jagiellons, Orthodox denomination has become a folk and popular religion, through ubiquity of diverse types of worship and rites. Power of the Polish-Lithuanian Commonwealth was based on Ruthenian, Orthodox population recognizing the Crown and Grand Duchy as their own state. The phenomenon of good multi-denominational and multi-cultural coexistence was undermined by the Union of Brest (1596). That union has undermined the main foundation of Ruthenian culture, rooted in spiritual unity with Byzantium. The existing Catholic/Orthodox structure was expanded to include another, intermediate element, suspended between the two traditions. Initiators of the Union have mistakenly hoped, that its attractiveness would induce the Ruthenians to depart from Orthodox faith. Despite such a tendency, the Orthodox Church did not collapse, and it even developed new structures, better adapted to the realities of 17th and 18th century.
Źródło:
Rola Kościoła w dziejach Polski. Kościoły w Rzeczypospolitej; 321-354
9788394837433
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Georges Duby, portrait de l’historien en ses archives, red. P. Boucheron, J. Dalarun, [Paris]: Gallimard 2015, ss. 475, (Colloque de la Fondation des Treilles)
Autorzy:
Wojciechowski, Leszek
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/1879752.pdf
Data publikacji:
2016
Wydawca:
Katolicki Uniwersytet Lubelski Jana Pawła II. Towarzystwo Naukowe KUL
Źródło:
Roczniki Humanistyczne; 2016, 64, 2; 113-129
0035-7707
Pojawia się w:
Roczniki Humanistyczne
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Księgozbiory parafialne – tradycja i perspektywy badawcze
Parish libraries – traditions and research perspectives
Autorzy:
Szady, Joanna
Witecki, Stanisław
Wojciechowski, Leszek
Ryba, Mieczysław
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/chapters/23352231.pdf
Data publikacji:
2017-10-31
Wydawca:
Archiwum Główne Akt Dawnych
Tematy:
biblioteka parafialna
kultura piśmiennicza
parafia
dawna książka
Opis:
Księgozbiory parafialne stanowią istotny element staropolskiej kultury piśmienniczej. Nadają ośrodkom parafialnym status ognisk wiedzy, poprzez dwojaką funkcję książki – środka do przechowywania dorobku intelektualnego, oraz narzędzia do przekazywania idei w czasie i przestrzeni. Specyficzny charakter zbiorów oraz profil opisujących je źródeł determinują podejście badawcze do tego zagadnienia. Problemy z identyfikacją, inwentaryzacją, indeksacją i prezentacją wyników należą do głównych utrudnień w dotychczasowych opracowaniach. Historiografia odnotowuje próby systematyzacji ilościowej i jakościowej danych źródłowych na wybranych fragmentach czasowych, terytorialnych bądź środowiskowych. Nadzieją na opanowanie obszernego materiału źródłowego są nowoczesne techniki komputerowe (zasoby online, bazy danych, aplikacje Web-GIS), pozwalające na szybkie zliczanie, wyszukiwanie i zestawianie danych według różnych kryteriów. Postęp techniczny otwiera drogę do różnego rodzaju analiz jakościowych, wychodzących poza liczebność i strukturę zbiorów, a wchodzących w zakres badań nad społecznym zasięgiem idei. Pierwsze wyniki w tym zakresie dotyczą recepcji idei oświeceniowych wśród niższego duchowieństwa katolickiego.
Parish libraries are an important element of early literary culture in Poland. They give to the parishes a status of knowledge centres, through the dual function of books – as vehicles of preservation of intellectual heritage and instruments for conveying ideas through time and space. Specific character of such collections, as well as the profile of the sources which describe them, determine the analytical approach to this issue. Problems with identification, inventory, indexation and presentation of results are among the main difficulties in works conducted so far. There were attempts in historiography to systematize the extant source materials, in quantitative and qualitative terms, for selected sections of time, territory or community. A certain hope to get the extensive amount of source materials under control can be found in modern computer technologies (online resources, databases, Web-GIS applications), which allow fast counting, searching and presenting data based on various criteria. Technological progress opens the possibilities for various types of qualitative analyses, going beyond the numbers and structure of collections, extending into the territory of research of social reach of ideas. Initial results in this scope pertain to reception of Enlightenment ideas among lower levels of Catholic clergy.
Źródło:
Rola Kościoła w dziejach Polski. Kościoły w Rzeczypospolitej; 746-756
9788394837433
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Ecclesiastica w zasobie Archiwum Państwowego Obwodu Wołyńskiego w Łucku
Ecclesiastica in the fonds of the State Archive of Volyn Oblast
Autorzy:
Wodzianowska, Irena
Wojciechowski, Leszek
Ryba, Mieczysław
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/chapters/23352240.pdf
Data publikacji:
2017-10-31
Wydawca:
Archiwum Główne Akt Dawnych
Tematy:
Łuck
archiwum
Wołyń
Opis:
Archiwum Państwowe Obwodu Wołyńskiego w Łucku na Ukrainie zostało powołane do życia pod koniec 1939 r. W swym zasobie posiada bogatą dokumentację instytucji państwowych zarówno polskich, rosyjskich, jak i ukraińskich. W kilkunastu zespołach rozproszone są źródła do dziejów Kościoła katolickiego na Wołyniu. Najstarsze pergaminowe dokumenty pochodzą z XVI wieku, większość zbioru zaś (gromadzącego dokumenty do 1939 r.) stanowią akta XIX-wieczne. Dokumentacja dotyczy funkcjonowania instytucji diecezjalnych, struktur administracyjnych i zakonnych. Źródła zgromadzone w archiwum to wizytacje parafii i klasztorów, materiały ukazujące funkcjonowanie kurii biskupiej, sprawy personalne duchowieństwa (nominacje, sprawy karne itp.), zmiany wyznania, kasaty wspólnot zakonnych, zagadnienia gospodarcze i majątkowe. Największą grupę stanowią księgi metrykalne parafii. Jednakże ani akta zakonów, ani akta instytucji diecezjalnych (kurii biskupiej, seminarium duchownego), czy jednostek administracyjnych (parafii i dekanatów), nie tworzą w archiwum spójnej całości, obrazującej dzieje tych instytucji. Archiwalia te stanowią natomiast cenne uzupełnienie dokumentów o proweniencji kościelnej rozproszonych w innych archiwach ukraińskich, zwłaszcza w Kijowie, Żytomierzu i Tarnopolu.
The State Archive of Volyn Oblast in Lutsk in Ukraine was established at the end of 1939. Its fonds include extensive records of Polish, Russian and Ukrainian state institutions. Several fonds contain dispersed source materials for history of Catholic Church in Volhynia. The oldest parchment documents date back to 16th century, but the majority of the fonds (documents were collected until 1939) consist of 19th century records. The records pertain to operation of diocese institutions, administrative and monastic structures. Sources collected in the archive include records of visitations of parishes and churches, materials illustrating operation of the Curia, personal matters of the clergy (appointments, criminal cases etc.), faith conversions, closure of monasteries, economic and property issues. The largest group are the parish vital records. However neither the records of monastic orders, nor those of diocese institutions (Curia, seminary), or administrative units (parishes and decanates), form a cohesive whole in the archive, such as would illustrate the history of those institutions. Still, those materials constitute a valuable supplement to other church records, dispersed in other Ukrainian archives, in particular those in Kiev, Zhytomyr and Ternopil.
Źródło:
Rola Kościoła w dziejach Polski. Kościoły w Rzeczypospolitej; 722-745
9788394837433
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
„Poloni dicunt...” wzmianki dotyczące Polski na kartach Liber de natura rerum Tomasza z Cantimpré
Poloni dicunt... Bemerkungen über Polen im lLber de natura rerum des Thomas von Cantimpré
Autorzy:
Wojciechowski, Leszek
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/1955140.pdf
Data publikacji:
2000
Wydawca:
Katolicki Uniwersytet Lubelski Jana Pawła II. Towarzystwo Naukowe KUL
Opis:
Der Artikel präsentiert die im Liber de natura rerum (Liber de naturis rerum) notierten Erwähnungen der Tierwelt in Polen. Der Verfasser dieses Werkes war Thomas von Cantimpré (etwa 1200 − etwa 1270), ein Dominikaner aus dem Kloster in Löwen (Leuven) in Brabant (heute Belgien). Die erste Version des Liber de natura rerum entstand etwa 1240; dieses Werk wurde später ergänzt. Im 8. Buch des Liber, wo Thomas von Cantimpré die vierbeinigen Tiere beschreibt (De quadrupedibus), erwähnt er die in Polen lebenden Biber und Wisente (De catoribus, De zubrone). In einer späteren Version dieses Werkes erwähnte der Verfasser noch eine in Polen lebende Art „Onagro” (De onagro) − diese Bezeichnung verwendeten die Benutzer des Lateinischen in Polen für den dortigen Elch (alces alces). Die von Thomas mitgeteilten Informationen ergänzten das damalige „Buchwissen” von diesen Tieren um interessante Einzelheiten − dieses Wissen basierte u.a. auf den Werken von Plinius, Solinus, Isodor von Sevilla sowie (des „lateinischen”) Aristoteles. Die Angaben des Thomas von Cantimpré − die ihm wahrscheinlich von Polen mitgeteilt wurden − zeugen von den im Mittelalter bestehenden Kontakten zwischen Polen und Flandern sowie Brabant (Löwen). Im vorliegenden Artikel werden die Richtungen dieser Kontakte signalisiert.
Źródło:
Roczniki Humanistyczne; 2000, 48, 2 Special Issue; 601-622
0035-7707
Pojawia się w:
Roczniki Humanistyczne
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Miejsce i rola Kościoła luterańskiego w dziejach Prus Książęcych
Place and role of Lutheran Church in Ducal Prussia
Autorzy:
Małłek, Janusz
Wojciechowski, Leszek
Ryba, Mieczysław
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/chapters/23942714.pdf
Data publikacji:
2017-10-31
Wydawca:
Archiwum Główne Akt Dawnych
Tematy:
Luteranie
Prusy Książęce
luteranizm
Kościół luterański
protestanci
Opis:
Celem artykułu jest odpowiedź na pytanie o miejsce i rolę Kościoła luterańskiego w Prusach Książęcych w latach 1525–1657. Przedstawiono w nim problem stosunku Kościoła luterańskiego do państwa pruskiego oraz do innych wyznań. Podkreślono fakt utożsamiania się państwa pruskiego z Kościołem luterańskim poprzez zagwarantowanie mu wyłączności na uprawianie kultu religijnego w Księstwie Pruskim. Współczesna historiografia nazwała to konfesjonalizacją luterańską, co oznaczało nietolerancję wobec innych wyznań. Dotyczyło to zwłaszcza katolicyzmu i kalwinizmu, a nawet wyznania braci czeskich. Ostro zwalczano tendencje odśrodkowe w Kościele luterańskim – szwenkfeldianizm i osiandryzm, mimo sympatii dla tego drugiego deklarowanej przez księcia Albrechta. Ponadto przedstawiono wkład protestantyzmu w rozwój oświaty i kultury w Prusach Książęcych. Zwrócono uwagę na wypowiedzi Marcina Lutra, w których zalecał odprawianie nabożeństw w języku zrozumiałym dla wiernych, tak aby mogli w pełni korzystać ze Słowa Bożego. Otwarcie się Kościoła luterańskiego na języki narodowe dało nowy impuls dla rozwoju szkolnictwa i piśmiennictwa. Nowy uniwersytet w Królewcu (1544) kształcił pastorów. Obok niego specjalną troską otoczono szkoły w parafiach. Szacuje się, że w 1528 r. było ich 228. W XVI w. w Królewcu ukazało się drukiem 297 druków w języku łacińskim, 183 w języku niemieckim i 90 w języku polskim. Były to w większości książki o treści religijnej, a więc katechizmy, postylle i śpiewniki.
The objective of the article is to present the place and role of Lutheran Church in Ducal Prussia in 1525–1657. The issue of Lutheran Church’s position with respect to the Prussian state and other denominations is presented as well. The article emphasizes the fact that the Prussian state identified with Lutheran Church by guaranteeing its exclusive rights to practice religious worship in the Duchy of Prussia. Modern historiography has dubbed it “the Lutheran confessionalization”, which meant lack of tolerance for other confessions. This pertained in particular to Catholicism and Calvinism, and even the Bohemian Brethren. Any decentralist tendencies within the Lutheran Church – Schwenkfelders and Osiandrian controversy – were fought ardently, despite sympathy for the latter, declared by Prince Albrecht. Moreover, the article presents the contribution of Lutheranism into development of education and culture in Ducal Prussia. Martin Luther’s statements are pointed out, in which he recommended holding services in a language understandable for the followers, so they could fully benefit from the Word of God. Lutheran Church opening to national languages has become a new stimulus for development of education and writing. New university in Konigsberg (1544) was educating pastors. Besides that, special care was given to parish schools. It is estimated, that in 1528 there were 228 such schools. In 16th century, 297 works in Latin were printed in Konigsberg, 183 in German and 90 in Polish. Those were mainly publications of religious nature – catechisms, postils, and hymnals.
Źródło:
Rola Kościoła w dziejach Polski. Kościoły w Rzeczypospolitej; 411-432
9788394837433
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Prusy Królewskie i Prusy Zachodnie. Dwa oblicza sztuki luterańskiej
Royal Prussia and Western Prussia. Two faces of Lutheran art
Autorzy:
Birecki, Piotr
Wojciechowski, Leszek
Ryba, Mieczysław
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/chapters/23942710.pdf
Data publikacji:
2017-10-31
Wydawca:
Archiwum Główne Akt Dawnych
Tematy:
Prusy Kólewskie
Prusy Zachodnie
luteranizm
sztuka luterańska
Opis:
Sztuka od początku towarzyszyła rozwojowi reformacji na obszarze, który w okresie nowożytnym należał do Prus Królewskich, a po rozbiorach do Prus Zachodnich. Sztuka luterańska zyskała w tych dwóch okresach politycznych i historycznych zupełnie różne oblicze. W Prusach Królewskich związana była z środowiskiem mieszczańskim, które zlecało wykonywanie niezbędnego wyposażenia kościołów. W pierwszym okresie przejmowano kościoły katolickie, a nowe, proste w formie budynki kościelne wznoszono w XVII i XVIII wieku, równolegle z utratą wielu średniowiecznych kościołów. Organizowano nabożeństwa w ratuszach miejskich. Rozwinęła się luterańska sztuka obrazowa o nowej ikonografii. Powstało wiele obrazów epitafijnych, dekoracji empor, ambon, konfesjonałów i ław oraz malowideł stropowych. Sztuka luterańska była manifestem pewnej niezależności politycznej i religijnej Prus Królewskich od Królestwa Polskiego. W wyniku rozbiorów Polski na obszarze Prus Królewskich utworzono Prusy Zachodnie. Nowa władza wspierała intensywnie ewangelików skupionych w strukturach Kościoła ewangelicko-unijnego ściśle współpracującego z państwem pruskim, nadzorującym i znacząco wspierającym finansowo budowę i wyposażenie kilkuset nowych kościołów i kaplic. W ich powstaniu brały udział już firmy i indywidualni artyści z terenu całych Niemiec. Zdecydowany wpływ na kształt architektury miała Regulatywa z Eisenach oraz osobisty smak cesarza Wilhelma II, dla którego sztuka luterańska była narzędziem wpływu monarchii na laicyzujące się społeczeństwo epoki industrializacji. Sztuka obrazowa została zredukowana do nielicznych obrazów ołtarzowych, mozaik i dekoracji ornamentalnej, a rozkwitła w sztuce witrażu, pokazującego postaci Lutra, Melanchtona, Albrechta Hohenzollerna, czy sceny biblijne oparte m.in. na grafikach Albrechta Dürera. Sztuka luterańska w rozumieniu władzy wspierać miała integrację Prus z innymi regionami Rzeszy i reprezentować państwo pruskie w życiu Kościoła. Wyznanie stało się elementem kultury i wyrazem przynależności politycznej do II Rzeszy.
Since the beginning, art has accompanied development of Reformation in the area which in modern era was part of Royal Prussia, and after the Partitions – Western Prussia. During these two political and historical periods, Lutheran art has developed two very distinct forms. In Royal Prussia, it was connected with the burgher community, which commissioned necessary furnishings for churches. In the initial period, Catholic churches were taken over, while new, simple in form, church buildings were erected in 17th and 18th centuries, in parallel with loss of many mediaeval churches. Services were organized in city halls. Lutheran pictorial art was developing, with new iconography. Many epitaph paintings, decorations of galleries, pulpits, confessionals and pews were created, as well as painted ceilings. Lutheran art became a manifesto of certain political and religious independence of Royal Prussia from the Kingdom of Poland. As a result of partitions of Poland, the territory of Royal Prussia became Western Prussia. The new authorities have actively supported the Protestants, gathered in the structures of the Evangelical-Uniate church, which cooperated closely with the Prussian state. The state, in turn, has supervised and significantly supported financially the construction and outfitting of several hundred new churches and chapels. Companies and individuals from entire Germany participated in creation of those. Architecture was under a strong influence of the Eisenach Regulation and personal taste of Emperor Wilhelm II, for whom Lutheran art was an instrument allowing the monarchy to exert influence on increasingly secular society of the industrialization era. Pictorial art was reduced to scant altar pictures, mosaics and ornaments, however it flourished in the area of stained glass, depicting Martin Luther, Melanchton, Albrecht Hohenzollern, or Biblical scenes based, among others, on Albrecht Dürer’s graphics. According to those in power, the purpose of Lutheran art was to support integration of Prussia with other regions of the Reich and represent the Prussian state in the life of the Church. Denomination has become an element of culture and expression of political inclusion in the Second Reich.
Źródło:
Rola Kościoła w dziejach Polski. Kościoły w Rzeczypospolitej; 466-489
9788394837433
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Reformacja i powstanie Kościoła ewangelickiego w Inflantach w XVI wieku
Reformation and founding of Evangelical church in Livonia in 16th century
Autorzy:
Makiłła, Dariusz
Wojciechowski, Leszek
Ryba, Mieczysław
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/chapters/23942712.pdf
Data publikacji:
2017-10-31
Wydawca:
Archiwum Główne Akt Dawnych
Tematy:
Reformacja
Inflanty
Kościół ewangelicki
Opis:
W artykule przedstawiono okoliczności i uwarunkowania wprowadzenia reformacji w Inflantach w pierwszej połowie XVI w. Na przebieg tego procesu miała wpływ szczególna sytuacja wewnętrzna Inflant. Były one konfederacją różnych organizmów politycznych o charakterze duchownym (zakon krzyżacki, biskupstwa) oraz kilku dużych miast (Ryga, Rewel, Dorpat). Znaczenie w rozwoju reformacji w Inflantach odgrywała zróżnicowana również struktura społeczna (stanowa), jak też etniczna Inflant, z dominującym politycznie i gospodarczo żywiołem niemieckim, który był najbardziej podatny na jej oddziaływanie. Rywalizacja ośrodków politycznych o władzę w Inflantach spowodowała nierównomierny i zróżnicowany przebieg rozwoju reformacji w poszczególnych częściach Inflant. Najszybciej i dość gwałtownie rozwinęła się ona w miastach, a poza nimi miała ona wolniejszy przebieg. Czynniki te zadecydowały, że rozszerzenie się i ugruntowanie reformacji, pomimo jej wczesnego pojawienia się w Inflantach, przeciągnęło się do drugiej połowy XVI w. Wskutek podziału Inflant między jej sąsiadów (najpierw Litwę, a następnie Rzeczpospolitą, a także Szwecję i Danię) oraz powstania księstwa kurlandzkiego, jako lenna Polski i Litwy, co nastąpiło po próbie zdobycia Inflant przez Moskwę (1558 r.), nie doszło do powstania jednego Kościoła ewangelickiego w Inflantach. Dlatego w poszczególnych prowincjach Inflant powstały osobne Kościoły, podległe nowym władzom.
The article presents circumstances and ramifications of Reformation in Livonia in the first half of 16th century. The process was influenced by Livonia’s particular internal situation; it was a confederation of various political bodies, some of those religious in nature (Teutonic Knights Order, the bishoprics) and a number of large cities (Riga, Reval, Dorpat). Other factors important for development of Reformation in Livonia included diverse social (estates-based) and ethnic structure of the territory, with politically and economically dominant German element, that was also the most susceptible to Reformation’s influence. The rivalry between political centres vying for power in Livonia has resulted in uneven and diverse course of Reformation in various parts of Livonia. It developed the fastest, in a fairly tempestuous manner, in the cities, while elsewhere in the country its progress was slower. Due to those factors, Reformation, despite its fairly early introduction to Livonia, took until the second half of 16th century to expand and take root. Due to partition of Livonia between its neighbours (first Lithuania, then Poland-Lithuania Commonwealth, as well as Sweden and Denmark) as well as creation of the Duchy of Courland, as fiefdom to Poland and Lithuania, after Muscovite attempt to conquer Livonia (1558), no single Evangelical Church was established in Livonia. That is why separate churches, subordinated to new authorities, were created in individual provinces of Livonia.
Źródło:
Rola Kościoła w dziejach Polski. Kościoły w Rzeczypospolitej; 433-446
9788394837433
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł

Ta witryna wykorzystuje pliki cookies do przechowywania informacji na Twoim komputerze. Pliki cookies stosujemy w celu świadczenia usług na najwyższym poziomie, w tym w sposób dostosowany do indywidualnych potrzeb. Korzystanie z witryny bez zmiany ustawień dotyczących cookies oznacza, że będą one zamieszczane w Twoim komputerze. W każdym momencie możesz dokonać zmiany ustawień dotyczących cookies