Informacja

Drogi użytkowniku, aplikacja do prawidłowego działania wymaga obsługi JavaScript. Proszę włącz obsługę JavaScript w Twojej przeglądarce.

English (EN)·Polski (PL)·Yкраїнський (UK)
Przejdź do strony domowej biblioteki Centralna Biblioteka Wojskowa Link otwiera się w nowym oknie Logo biblioteki Prolib Integro - strona głównaCentralna Biblioteka Wojskowa

Wyszukujesz frazę "Wichmanowski, Marcin" wg kryterium: Autor

  Lista filtrów
Wyrównaj
    Wyświetlanie 1-9 z 9
    Tytuł:
    Budowanie tożsamości chłopów w myśli politycznej i działalności Polskiego Stronnictwa Ludowego Piast
    Construction of the identity of peasants in the political thought and activities of the Polish Peoples Party "Piast"
    Autorzy:
    Wichmanowski, Marcin
    Powiązania:
    https://bibliotekanauki.pl/articles/22446455.pdf
    Data publikacji:
    2023
    Wydawca:
    Uniwersytet Rzeszowski. Wydawnictwo Uniwersytetu Rzeszowskiego
    Tematy:
    identity
    serfdom
    empowerment
    political thought
    people's (peasant`s) movement
    peasants
    tożsamość
    pańszczyzna
    uobywatelnienie
    myśl polityczna
    ruch ludowy
    chłopi
    Opis:
    Tożsamość chłopów kształtowała się przez wieki. Wpływ na nią miały doświadczenia wielu pokoleń, formułowała historia, sytuacja społeczno-gospodarcza i polityczna; zmieniała się pod wpływam warunków, w jakich żyli. Przynależność chłopów do określonej społeczności leżała u podstaw ich wartości i miała istotny wpływ we wszelkich możliwych relacjach. Tożsamość-autentyczność chłopów utrwalała się w długich i osobliwych dziejach, w nader trudnym i swoistym bytowaniu tej warstwy społecznej. Uformowała się w toku wykonywania ciężkiej pracy przez całe stulecia zamkniętej kultury i obyczajowości chłopskiej. System pańszczyźniany trwał 400 lat, 400 lat kształtowała się tożsamość chłopska. Nie należy się dziwić, że mimo zmiany warunków społecznych, wciąż trwali w okowach folwarcznej mentalności. Za niewątpliwą konsekwencję pańszczyzny uznano uformowanie pewnego typu osobowości, który utrzymywał się bardzo długo. Chłopi stanowili dla polityków Polskiego Stronnictwa Ludowego Piast fundament społeczeństwa i narodu, byli inspiracją dla koncepcji i działań politycznych. W artykule starano się udowodnić, na ile warunki życia chłopów determinowały ich tożsamość i na ile wpływ działalności PSL Piast przyczynił się do jej przemiany.
    Over the centuries the identity of the peasants has evolved. It was largely influenced by the experiences of generations, shaped by history, socio-economic and political situation; it changed under the influence of the conditions in which they lived. The peasants' belonging to a specific community constituted the basis of their values and had a significant impact in all possible relationships. Identity – the authenticity of peasants was perpetuated in their long and quaint history, in the very difficult and peculiar existence of this social class. It was shaped in the course of centuries of hard work in closed peasant culture and customs. The serfdom system lasted 400 years, and these 400 years long the peasant identity was shaped. It is not surprising that despite the change in social conditions, they still remained in the shackles of the serfdom determined mentality. The formation of a certain type of personality, which lasted for a very long time, is considered an undoubted consequence of serfdom. Peasants constituted the cornerstone of society and the nation for the politicians of the Polish People's Party "Piast", they were the inspiration for their political concepts and actions. The article attempts to prove to what extent the living conditions of peasants determined their identity and to what extent the impact of activities of PSL Piast contributed to the transformation of their identity.
    Źródło:
    Polityka i Społeczeństwo; 2023, 21, 1; 297-314
    1732-9639
    Pojawia się w:
    Polityka i Społeczeństwo
    Dostawca treści:
    Biblioteka Nauki
    Artykuł
    Tytuł:
    Mniejszości narodowe w myśli politycznej PSL „Piast” i Wincentego Witosa
    Autorzy:
    Wichmanowski, Marcin
    Powiązania:
    https://bibliotekanauki.pl/articles/2053948.pdf
    Data publikacji:
    2020
    Wydawca:
    Uniwersytet Marii Curie-Skłodowskiej. Wydawnictwo Uniwersytetu Marii Curie-Skłodowskiej
    Tematy:
    Peasant movements
    ethnic minorities
    Polish Peasant Party (Polskie Stronnictwo Ludowe) “Piast”
    Wincenty Witos
    political thought
    ruch ludowy
    mniejszości narodowe
    Polskie Stronnictwo Ludowe „Piast”
    myśl polityczna
    Народное движение
    национальные меньшинства
    Польская народная партия «Пяст»
    Винценты Витос
    политическая мысль
    Opis:
    Both in the final period of the Partitions and in the Second Republic of Poland, the majority of the society lived in villages. The countryside appeared to be the main area of the linguistic, cultural and religious diversity. Its daily life was marked not only by economic differences, but also ethnic, denominational and cultural ones, which grew in importance by becoming the crucial elements of the social stratification. A relatively amicable cohabitation of various groups was put to the test during a period of wars and other unrests, when existing friendships were losing their significance and the population was forced to explicitly define themselves in terms of their ethnicity or religion. Based on the programme assumptions and the comments or speeches made by the politicians of Polish Peasant Party (Polskie Stronnictwo Ludowe) “Piast”, it can be concluded, that the party tolerated only such aspirations of other ethnic groups, which did not involve any attempts to share political power and which expressed loyalty to the state. In the case of Slavic minorities, it was believed that due to effective government’s policy, they might be drawn to Poland or even assimilated, especially the minority of Belarusians. The assimilation programme of the German minority from the Western Borderlands was considered to be futile and with little chances of success. The solution to the Jewish problem was sought in supporting Polish economic and cultural activity, Polish industry, trade and craft as well as liberal professions and cooperative movement. The remaining minorities dispersed in Poland were not even taken into account under the party’s ideological concepts.
    Zarówno w końcowym okresie zaborów, jak i w Drugiej Rzeczypospolitej zdecydowana większość społeczeństwa mieszkała na wsi. Wieś okazała się głównym terenem współistnienia odmienności językowych, obyczajowych i religijnych. W jej życiu codziennym zyskiwały na znaczeniu, obok różnic ekonomicznych, także narodowościowe, wyznaniowe i kulturowe, stając się istotnymi elementami stratyfikacji społecznej. W miarę zgodne współżycie różnych grup było wystawione na próbę w okresie wojen i innych niepokojów, kiedy traciły na znaczeniu dotychczasowe przyjaźnie i ludność była zmuszona określić się jednoznacznie w kategoriach etnicznych bądź wyznaniowych. Opierając się na założeniach programowych i wypowiedziach polityków Polskiego Stronnictwa Ludowego „Piast”, można przyjąć, że w Stronnictwie tolerowano tylko te aspiracje innych grup narodowościowych, które nie obejmowały dążeń do współrządzenia i były lojalne wobec państwa. W wypadku mniejszości słowiańskich liczono, że dzięki odpowiedniej polityce rządu będzie możliwe przywiązanie ich do Polski, może nawet asymilacja, szczególnie Białorusinów. Program asymilacji mniejszości niemieckiej, głównie z Kresów Zachodnich, uznano za pozbawiony szans realizacji. Rozwiązanie problemu żydowskiego widziano w popieraniu polskiej działalności gospodarczej i kulturalnej, polskiego przemysłu, handlu i rękodzieła oraz wolnych zawodów i ruchu spółdzielczego. Pozostałe mniejszości rozproszone po Polsce nie były brane przez partię pod uwagę w jej koncepcjach ideologicznych.
    Как в заключительный период разделов, так и во время Второй Польской республики подавляющее большинство населения проживало в сельской местности. Деревня оказалась основным районом сосуществования языковых, моральных и религиозных различий. В ее повседневной жизни, помимо экономических различий, важными элементами социальной стратификации стали также национальные, религиозные и культурные различия. Относительно гармоничное сосуществование различных групп подверглось испытанию в период войн и других волнений, когда сложившееся дружелюбие потеряло свое значение и население было вынуждено однозначно определять себя в этнических или религиозных терминах. Основываясь на программных предположениях и  заявлениях политиков Польской народной партии «Пяст», можно предположить, что партия исходила из терпимости только к тем чаяниям других национальных групп, которые не поддерживали совместное управление и были лояльны к государству. Что касается славянских меньшинств, то была надежда, что благодаря соответствующей политике правительства можно будет привязать их к Польше, возможно, даже ассимилировать их, особенно белорусов. Считалось, что программа ассимиляции немецкого меньшинства, в основном из западных приграничных территорий, не имеет шансов на реализацию. Решение еврейской проблемы было замечено в  поддержке польской экономической и культурной деятельности, польской промышленности, торговли и ремесел, а также свободных профессий и кооперативного движения. Остальные меньшинства, разбросанные по Польше, не были учтены партией в ее идеологических концепциях.
    Źródło:
    Wschód Europy. Studia humanistyczno-społeczne; 2020, 6, 2; 13-30
    2450-4866
    Pojawia się w:
    Wschód Europy. Studia humanistyczno-społeczne
    Dostawca treści:
    Biblioteka Nauki
    Artykuł
    Tytuł:
    Obraz kultury chłopskiej w myśli politycznej wybranych partii ludowych działających w II Rzeczypospolitej
    The image of peasant culture in the political thought of selected people’s parties of the Second Polish Republic
    Крестьянская культура в политической мысли избранных народных (крестьянских) партий, действующих во Второй Речи Посполитой
    Autorzy:
    Wichmanowski, Marcin
    Powiązania:
    https://bibliotekanauki.pl/articles/568297.pdf
    Data publikacji:
    2020
    Wydawca:
    Wydawnictwo Adam Marszałek
    Tematy:
    political thought
    culture
    peasant’s creativity
    people’s movement
    Second Polish Republic
    политическая мысль
    культура
    крестьянское творчество
    народное (крестьянское) движение
    Вторая Речь Посполитая
    Opis:
    Culture formed a significant element of political thought of every major political movement, both during the final years of partition of Poland, and after it regained its independence. The scope of interest of people’s parties covered almost everything that had a rural context, relating to the many millions of peasants. The present article analyzes the program assumptions of the Polish People’s Party “Piast” [Pol. Polskie Stronnictwo Ludowe “Piast”], Polish People’s Party “Wyzwolenie” [Pol. Polskie Stronnictwo Ludowe “Wyzwolenie”], Peasant’s Party [Pol. Stronnictwo Chłopskie] and the People’s Party [Pol. Stronnictwo Ludowe] relating to the aforesaid category of political sciences. These parties played a significant role in the history of people’s movement, influencing the shape of the recreated Polish state during the interwar bi-decade. The political thought of people’s parties aimed at bestowing the peasant’s culture with both autonomous, and nationwide value. These ideological assumptions were included in the political programs of people’s parties.
    Культура являлась важным элементом политической мысли каждого из крупных политических движений периода конца Разделов и затем в независимой Польше. Интерес народных партий к культуре охватывал все, что имело деревенский, крестьянский контекст и относилось к многомиллионным крестьянским массам. Предметом анализа в данной статье являются программные положения Польской крестьянской партии «Пяст», Польской крестьянской партии «Освобождение» („Wyzwolenie”), Крестьянской партии и Народной партии (Stronnictwo Ludowe) относительно рассматриваемой политологической категории. В межвоенное двадцатилетие эти партии сыграли существенную роль в истории народного (крестьянского) движения и оказали влияние на строй возрожденной Польши. Политическая мысль народных (крестьянских) партий стремилась придать кре¬стьянской культуре ее автономные и, одновременно, общенародные ценности. Такие идеологические положения вошли в политические программы народных (крестьянских) партий.
    Źródło:
    Nowa Polityka Wschodnia; 2020, 2(25); 177-203
    2084-3291
    Pojawia się w:
    Nowa Polityka Wschodnia
    Dostawca treści:
    Biblioteka Nauki
    Artykuł
    Tytuł:
    Izba druga parlamentu w koncepcjach polskiego ruchu ludowego
    The Second Chamber of the Polish Parliament in the Concepts of the Polish People’s Movement
    Autorzy:
    Wichmanowski, Marcin
    Powiązania:
    https://bibliotekanauki.pl/articles/51454251.pdf
    Data publikacji:
    2024-08-31
    Wydawca:
    Wydawnictwo Adam Marszałek
    Tematy:
    Second Chamber
    parliament
    senate
    people’s movement
    PSL
    Local Government Chamber
    constitution
    political thought
    Izba druga
    parlament
    senat
    ruch ludowy
    Izba Samorządowa
    konstytucja
    myśl polityczna
    Opis:
    The objective of the article “The second chamber of the Polish parliament in the concepts of the Polish people’s movement” is to analyze the issue of the Second Chamber of the Polish Parliament in the political thought of the People’s movement. The People’s Party supported a unicameral parliament. The Second Chamber reappeared in the 1930s as a Chamber of Commerce or Local Government (similarly in the Third Polish Republic). However, in practice, they voted for the adoption of subsequent constitutions, in which the Senate was present. This was not the expression of their political thought, but of their ability to make compromises and put the interests of the state above party particularism.
    Celem artykułu jest analiza skoncentrowana wokół problemu instytucji Izby drugiej parlamentu polskiego w myśli politycznej ludowców, skonkretyzowanej w dokumentach programowych i projektach kolejnych konstytucji. Jest to niezwykle ważki temat, ponieważ analizowane koncepcje dotyczące kształtu legislatywy zostały wypracowane przez ruch polityczny obecny na polskiej scenie politycznej od ponad 100 lat. Cezury chronologiczne artykułu obejmuje okres od odzyskania niepodległości w 1918 r., do lat dwudziestych XXI w. Analizując temat skorzystano z materiałów archiwalnych stronnictw ludowych, artykułów prasowych organów, śladów działalności i myśli politycznej ludowców oraz zgłaszanych przez nich projektów konstytucyjnych, a także opracowań naukowych.
    Źródło:
    Przegląd Prawa Konstytucyjnego; 2024, 4(80); 129-140
    2082-1212
    Pojawia się w:
    Przegląd Prawa Konstytucyjnego
    Dostawca treści:
    Biblioteka Nauki
    Artykuł
    Tytuł:
    Polskie Stronnictwo Ludowe Piast wobec rekonstrukcji Europy Środkowej i Wschodniej po I wojnie światowej
    Autorzy:
    Wichmanowski, Marcin
    Powiązania:
    https://bibliotekanauki.pl/articles/686962.pdf
    Data publikacji:
    2019
    Wydawca:
    Uniwersytet Marii Curie-Skłodowskiej. Wydawnictwo Uniwersytetu Marii Curie-Skłodowskiej
    Tematy:
    peasant movements, Polish Peasant Party PSL Piast
    Polskie Stronnictwo Ludowe Piast, ruch ludowy
    Польская народная партия „Пяст”, крестьянское движение
    Opis:
    Polish Peasant Party PSL Piast (1913/14–1931) was created in the Polish territory under the Austrian partition. It played a crucial role in the history of the peasant movement and affected the shape of the reborn Poland. The author of this article focuses primarily on the projects in the political thought of PSL Piast that referred to the Polish state and its role among the countries of Central and Eastern Europe formed as a result of “the Great War”. PSL Piast politicians were seeking an agreement with the neighbouring countries pointing to the possibility of establishing unions with the states formed in Europe in the wake of WWI. PSL Piast viewed the Republic of Poland as a state shaping the politics of Central and Eastern Europe, a state stabilizing relations within this region. According to PSL Piast leaders this activity was determined by independent factors, including geopolitics. The immediate effect of PSL standpoint was the concept of two enemies and neutralization of the threat by creating a network of alliances by the countries situated in the area of so-called Intermarium.
    Polskie Stronnictwo Ludowe Piast (1913/14–1931) powstało na ziemiach polskich pod zaborem austriackim. Odegrało istotną rolę w dziejach ruchu ludowego i wpłynęło na kształt odrodzonej Polski. Głównym obiektem zainteresowania autora artykułu było wskazanie projektów dotyczących państwa polskiego i jego roli wśród państw Europy Środkowowschodniej powstałych w wyniku „Wielkiej Wojny” w myśli politycznej PSL Piast. Piastowcy poszukiwali porozumienia z narodami ościennymi, wskazując na możliwość tworzenia związków państw powstałych w Europie w wyniku I wojny światowej. W poglądach PSL Piast Rzeczpospolita jawiła się jako państwo kreujące politykę Europy Środkowowschodniej, stabilizujące stosunki tego regionu. Zdaniem liderów PSL Piast, aktywność taką determinowały niezależne czynniki, w tym geopolityka. Bezpośrednim skutkiem stanowiska PSL była koncepcja dwóch wrogów oraz neutralizacja zagrożenia przez utworzenie sieci sojuszy państw położonych na obszarze tzw. Międzymorza.
    Польская народная партия „Пяст” (1913/14–1931) была основана в Польше под «Австрийским Разделом». Она сыграла важную роль в истории народного движения и повлияла на облик возрожденной Польши. Основным объектом интереса автора было обозначение проектов, касающихся польского государства и его роли среди стран Центральной и Восточной Европы, возникших в результате «великой войны» в политической мысли ПНР „Пяст”. Пястовцы добивались соглашений с соседними народами, указывая на возможность формирования ассоциаций государств, образованных в Европе в результате Первой мировой войны. По мнению ПНР „Пяст”, Речь Посполитая предстала как страна, создающая политику Центральной и Восточной Европы, страна, стабилизирующая отношения в этом регионе. По словам лидеров ПНР „Пяст”, эта активность определялась независимыми факторами, в том числе геополитическими. Непосредственным эффектом позиции ПНР "Пяст" была концепция двух врагов и нейтрализация угрозы путем создания сети альянсов стран, расположенных в зоне так называемого „Междуморья”.
    Źródło:
    Wschód Europy. Studia humanistyczno-społeczne; 2019, 5, 2
    2450-4866
    Pojawia się w:
    Wschód Europy. Studia humanistyczno-społeczne
    Dostawca treści:
    Biblioteka Nauki
    Artykuł
    Tytuł:
    Integracja narodów i partii agrarnych w Europie Środkowo-Wschodniej w myśli politycznej polskiego ruchu ludowego w końcowym okresie zaborów i dwudziestoleciu międzywojennym
    Integration of nations and agrarian parties in Central and Eastern Europe in the political thought of the Polish peasant movement in the ultimate period of the partitions and in the interwar period
    Интеграция наций и аграрных партий в Центральной и Восточной Европе в политической мысли польского народного движения в завершающий период разделов и межвоенное двадцатилетие
    Autorzy:
    Wichmanowski, Marcin
    Powiązania:
    https://bibliotekanauki.pl/articles/2176725.pdf
    Data publikacji:
    2022-12-31
    Wydawca:
    Wydawnictwo Adam Marszałek
    Tematy:
    peasant movement
    agrarian parties
    integration
    political thought
    Middle
    Eastern Europe
    народное движение
    аграрные партии
    интеграция
    политическая
    мысль
    Центральная и Восточная Европа
    Opis:
    The question of European integration in the political thought of the peasant movement in Central and Eastern Europe appeared many times since the second half of the 19th century. In the period of partitions, people searched for paths to freedom and independence. The ideas of creating multinational political organisms were to be means for obtaining a certain degree of subjectivity. Poles saw development opportunities in the federation within the Habsburg monarchy. On the other hand, the union of the peoples of the former Polish-Lithuanian Commonwealth, mainly Lithuanians, Belarusians and Ukrainians – there was an apparent chance joint struggle with the Russian invader. The geopolitics of the region, constructed in the result of the First World War, meant that the newly created Central European states found themselves between Germany and Russia – both of which were states with imperialist traditions. The question of the union of states, or mainly peasant parties in the political thought of the Polish and European peasant movements appeared several times, but in the 1930s it was rather an addition to the programs of these parties. Initially, the Poles sought an agreement mainly with neighbours facing similar threats. When the implementation of these plans failed, their programs contented with peaceful international cooperation based on the League of Nations.
    Вопрос европейской интеграции в политической мысли народного движения в Центральной и Восточной Европе неоднократно возникает, начиная со второй половины XIX века. В годы разделов продолжался поиск путей достижения свободы и независимости. Идеи создания политических многонациональных организмов должны были стать способом получения определенной субъектности. Поляки видели для себя возможности развития в федерации Габсбургской монархии. С другой стороны, в союзе народов бывшей Речи Посполитой, в основном литовцев, белорусов и украинцев, они видели возможности для совместной борьбы с российскими захватчиками. Геополитика региона, сложившаяся в результате Первой мировой войны, привела к тому, что между Германией и Россией, государствами с империалистическими традициями, оказались новообразованные центрально-европейские государства. Вопрос о союзе государств или преимущественно крестьянских партий несколько раз возникал в политической мысли польского и европейского народного движения, однако в 1930-е годы он был скорее дополнением к партийным программам. Первоначально поляки стремились к соглашению в основном с соседями, у которых имелись аналогичные угрозы. Когда осуществление планов не удалось, в своих программах они довольствовались мирным международным сотрудничеством в рамках Лиги Наций.
    Źródło:
    Nowa Polityka Wschodnia; 2022, 4(35); 115-144
    2084-3291
    Pojawia się w:
    Nowa Polityka Wschodnia
    Dostawca treści:
    Biblioteka Nauki
    Artykuł
    Tytuł:
    Polska ludowa – chłopska wizja systemu społeczno-politycznego w myśli politycznej Aleksandra Bogusławskiego – działacza i polityka ruchu ludowego
    People's Poland – the peasant vision of the socio-political system in the political thought of Aleksander Bogusławski – an activist and politician of the people's movement
    Autorzy:
    Wichmanowski, Marcin
    Powiązania:
    https://bibliotekanauki.pl/articles/22444362.pdf
    Data publikacji:
    2022
    Wydawca:
    Uniwersytet Rzeszowski. Wydawnictwo Uniwersytetu Rzeszowskiego
    Tematy:
    people's Poland
    political thought
    people's (peasants) movement
    Aleksander Bogusławski
    socio-political system
    Polska ludowa
    myśl polityczna
    ruch ludowy
    system społeczno-polityczny
    Opis:
    Koncepcja Polski ludowej powstała w okresie zaborów. Była jednym z instrumentów „walki o duszę” chłopa pańszczyźnianego. Hasło „Polska ludowa” spełniało funkcję propagandową formułowaną jako antyteza Polski szlacheckiej i zawierało w sobie wiele nadziei. Chłopi uwierzyli, że niepodległa Polska będzie dla nich sprawiedliwą ojczyzną. Idea Polski ludowej miała istotny wpływ na myśl polityczną ludowców. Jednym z nich był Aleksander Bogusławski, znany działacz i polityk ludowy, który w idei Polski ludowej widział ucieleśnienie strategicznego celu politycznego i społecznego.
    Abstract The concept of people's Poland was created during the partitions. It was one of the instruments of the "struggle for the soul" of the serfdom peasant. The slogan "People's Poland" met the criteria of propaganda function, being formulated as the antithesis of gentry-ruled Poland and conveyed many hopes. The peasants believed that independent Poland would be a just homeland for them. The idea of people's Poland had a significant impact on the political thought of members of the people’s movement. One of them was Aleksander Bogusławski, a well-known activist and people's movement politician, who saw the embodiment of a strategic political and social goal in the idea of People's Poland.
    Źródło:
    Polityka i Społeczeństwo; 2022, 20, 3; 206-220
    1732-9639
    Pojawia się w:
    Polityka i Społeczeństwo
    Dostawca treści:
    Biblioteka Nauki
    Artykuł
    Tytuł:
    Stronnictwa ludowe PSL Piast i PSL Wyzwolenie wobec wyboru pierwszego Prezydenta Rzeczypospolitej Polskiej
    The PSL "Piast" and PSL "Wyzwolenie" peoples parties in view of the election of the first President of the Republic of Poland
    Autorzy:
    Wichmanowski, Marcin
    Powiązania:
    https://bibliotekanauki.pl/articles/22446537.pdf
    Data publikacji:
    2023
    Wydawca:
    Uniwersytet Rzeszowski. Wydawnictwo Uniwersytetu Rzeszowskiego
    Tematy:
    Second Polish Republic
    RP
    head of state
    president
    people's parties
    elections
    political thought
    Druga Rzeczypospolita Polska
    prezydent
    partie chłopskie
    wybory
    głowa państwa
    myśl polityczna
    Opis:
    Poglądy stronnictw ludowych PSL Piast i PSL Wyzwolenie dotyczące władzy państwowej, w tym głowy państwa, kształtowały się jeszcze w okresie zaborów. Galicyjscy przywódcy PSL „Piast” mieli bogate i raczej korzystne doświadczenia ze współpracy z monarchią konstytucyjną. Jednak koncepcje monarchiczne były sprzeczne z „duchem czasów” i nastrojami polskiego społeczeństwa. Od 1918 roku stronnictwa ludowe wypowiadały się wyraźnie za demokratyczno-republikańską formą rządów. Partie chłopskie wchodzące do Sejmu Ustawodawczego nie miały ściśle sprecyzowanych zasad konstytucyjnych i na temat władzy w państwie wypowiadały się w kategoriach ogólnych. W poglądach zarówno polityków z PSL „Piast”, jak i PSL „Wyzwolenie”, niewiele miejsca zajmowała w tamtym czasie analiza prerogatyw głowy państwa. Znalazły one miejsce dopiero w okresie prac dotyczących konstytucji. Poglądy na władzę polityczną stronnictwa przedstawiły wyraźnie dopiero we własnych projektach konstytucji. PSL „Wyzwolenie”, w „Podstawie Ładu Rzeczypospolitej Polskiej”, dla głowy państwa proponowało nazwę (tytuł) Rzecznik Rzeczypospolitej. Ostatecznie zdecydowało się na nazwę Naczelnik Państwa; nawiązywano do Naczelnika Kościuszki, chcąc równocześnie usatysfakcjonować Józefa Piłsudskiego. Naczelnik miał być wybierany przez cały naród. W projekcie PSL „Piast”, głowa państwa – prezydent, miał być wybierany również w wyborach powszechnych, postulat był zawarty także w programie Stronnictwa uchwalonym 29 czerwca 1919 roku. Konstytucja RP z 17 marca 1921 roku stanowiła zwycięstwo prawicy. Celem artykułu jest ukazanie i porównanie poglądów polityków ludowych z PSL „Piast” i PSL „Wyzwolenie” dotyczących instytucji głowy państwa. W artykule została przedstawiona ewolucja ich poglądów, a także dylematy związane z wyborem pierwszego Prezydenta Rzeczypospolitej Polskiej.
    The views of the PSL Piast and PSL Wyzwolenie popular parties on state power, including the head of state, were shaped already during the period of partitions. Galician leaders of PSL "Piast" had a rich and rather beneficial experience of cooperation with constitutional monarchy. However, monarchical concepts were contrary to the "spirit of the age" and the moods prevailing in the Polish society. Since 1918, popular parties have clearly expressed their support for the democratic-republican form of government. People's parties entering the Legislative Sejm did not have strictly defined constitutional principles and voiced their opinions about power in the state in general terms. In the views of both politicians from PSL "Piast" and those from PSL "Wyzwolenie", little space was taken up at that time by the analysis of the prerogatives of the head of state. It was not until work on constitution began, that these found their right place. The parties presented their opinions concerning the political power clearly only at the stage of presentation of their own draft constitutions. PSL "Wyzwolenie", in "Podstawa Ładu Rzeczypospolitej Polskiej" ("Fundamentals of the Order of the Republic of Poland"), proposed the name (title) of the Spokesman of the Republic of Polandfor for the head of state. Eventually, it decided on the name of the Head of State; references were made to the Head of Kościuszko, while at the same time wanting to satisfy Józef Piłsudski. The Head was to be elected by the entire nation. In the draft by PSL "Piast", the head of state – president, was also to be elected in general elections, this demand was also included in the Party's program adopted on 29 June 1919. The Constitution of the Republic of Poland of 17 March 1921 marked a victory for the right. The aim of the article is to present and compare the views of people's politicians from PSL "Piast" and PSL "Wyzwolenie" regarding the institution of the head of state. The article presents the evolution of their views, and also their dilemmas related to the election of the first President of the Republic of Poland.
    Źródło:
    Polityka i Społeczeństwo; 2023, 22, 2; 270-284
    1732-9639
    Pojawia się w:
    Polityka i Społeczeństwo
    Dostawca treści:
    Biblioteka Nauki
    Artykuł
      Wyświetlanie 1-9 z 9

      Ta witryna wykorzystuje pliki cookies do przechowywania informacji na Twoim komputerze. Pliki cookies stosujemy w celu świadczenia usług na najwyższym poziomie, w tym w sposób dostosowany do indywidualnych potrzeb. Korzystanie z witryny bez zmiany ustawień dotyczących cookies oznacza, że będą one zamieszczane w Twoim komputerze. W każdym momencie możesz dokonać zmiany ustawień dotyczących cookies