- Tytuł:
-
Kaplica biskupa Krzysztofa Andrzeja Jana Szembeka we Fromborku i jej dekoracja malarska z pierwszej połowy XVIII wieku
The Chapel of Bishop Krzysztof Andrzej Jan Szembek in Frombork and its painting decorations from the first half of the 18th century - Autorzy:
- Tracz, Szymon
- Powiązania:
- https://bibliotekanauki.pl/articles/2147333.pdf
- Data publikacji:
- 2020-12
- Wydawca:
- Wyższe Seminarium Duchowne Diecezji Elbląskiej w Elblągu
- Tematy:
-
kaplica relikwiarzowa
oratorium
Frombork
Diecezja Warmińska
bp Krzysztof Andrzej Jan Szembek
kwadratura
polichromia
Maciej Jan Meyer
reliquary chapel
oratorio
Diocese of Warmia
Bishop Krzysztof Andrzej Jan Szembek
square
polychrome - Opis:
-
Z fundacji biskupa warmińskiego Krzysztofa Andrzeja Jana Szembeka ze Słupowa (1680 – 1740), biskupa na Warmii w latach 1724 – 1740 przy katedrze we Fromborku powstała kaplica pw. Najświętszego Salwatora i św. Teodora Męczennika (Teodora z Amazji), zwana szembekowską. Oratorium stanowi przykład centralnej budowli kopułowej. Powstała jako kaplica relikwiarzowa oraz miejsce pochówku swojego fundatora. Punkt centralny kaplicy stanowi retabulum relikwiarzowe, ustawione w 1734 roku w arkadzie południowej. Na mensie ołtarza ustawiono sarkofag z wizjerami oraz srebrnymi aplikacjami z relikwiami św. Teodora z Amazji. Towarzyszą mu liczne relikwie różnych świętych oraz woskowe agnuski umieszczone w czarnych, drewnianych, przeszklonych relikwiarzach, bogato zdobionych srebrnymi, trybowanymi aplikacjami. Ich srebrne okucia i zdobienia wykonali w latach ok. 1730 – 1743 złotnik olsztyński Jan Krzysztof Geese (†1761) oraz czynny w Królewcu w latach 1712 – 1750 Samuel Grewe. Całość wnętrza kaplicy pokrywają freski wykonane ok. 1735 roku przez Macieja Jana Meyera (Matthiasa Johanna Meyera) z Lidzbarka Warmińskiego. Artysta pilastry, fryzy i płyciny ścian kaplicy ozdobił dekoracjami w formie marmoryzacji i regencyjnej ornamentyki. Pomiędzy czterema parami pilastrów artykułujących wnętrze oratorium przedstawiono w każdym pasie spiętrzone pionowo po cztery medaliony z popiersiami świętych. Dodatkowo w arkadzie nad wejściem do oratorium Meyer ukazał monumentalną Wizję św. Teodora z Amazji. Natomiast w przyłuczach arkad przedstawił personifikacje ośmiu błogosławieństw malowane w technice en grisaille. Z kolei w czaszy kopuły kaplicy wyobrażono adorację Trójcy Świętej oraz Krzyża Świętego przez mieszkańców Nieba, którym przewodzi wniebowzięta Najświętsza Maria Panna. Dekoracja malarska kaplicy Szembekowskiej, zawierająca bogate treści ideowe, stanowi wczesny przykład na ziemiach polski iluzjonistycznego malarstwa kwadraturowego obficie czerpiącego z włoskiej tradycji malarskiej zasilonej inspiracjami Andrea Pozzo (1642 – 1709). Wykształcony w Italii Meyer w komponowaniu dekoracji kopuły oparł się na freskach z lat 1664 – 1665 Pietro Berrettini da Cortona w kopule Santa Maria in Valicella w Rzymie. Natomiast układ malowanych medalionów z popiersiami w dolnej części kaplicy zaczerpnął z podobnego rozwiązania, jakie zastosowano w osiach bocznych ołtarza głównego z lat 1699 – 1700 w kościele Krzyża Świętego w Warszawie, ufundowanego przez mecenasa Meyera biskupa Teodora Potockiego, bezpośredniego poprzednika biskupa Szembeka na stolicy warmińskiej.
A chapel under the invocation of the Most Holy Saviour and St. Theodore the Martyr (Theodor of Amasea), known as Szembek Chapel was founded by the Bishop of Warmia, Krzysztof Andrzej Jan Szembek of Słupów (1680 – 1740), a bishop of Warmia in 1724 – 1740. The oratory is an example of a central dome structure. It was established as a reliquary chapel and a burial place for its founder. The central point of the chapel is the reliquary reredos,placed in the southern arcade in 1734. On the altar mensa there is a sarcophagus with visors and silver applications with the relics of St. Theodore of Amasea. It is accompanied by numerous relics of various saints and Agnus Dei of wax placed in black, wooden, glass reliquaries, richly decorated with trimmed silver applications. Their silver fittings and decorations were made in the years 1730 – 1743 by a goldsmith from Olsztyn – Jan Krzysztof Geese (†1761) and Samuel Grewe (1712 – 1750), a goldsmith from Królewiec. The entire interior of the chapel is covered with frescoes made around 1735 by Maciej Jan Meyer (Matthias Johann Meyer) from Lidzbark Warmiński. The artist decorated the pilasters, friezes and panelsof the chapel’s walls with forms of marbling and regency ornamentation. In the corners of the chapel there are four pairs of pilasters. For every pair, between the pilasters, there are medallions with busts of saints. Additionally, in the arcade above the entrance to the oratory, Meyer portrayed a monumental Vision of St. Theodore of Amasea. In the arches of the arcades, hepresented personifications of eight blessings, painted in the en grisaille technique. Finally, in the the dome of the chapel one can admire adoration of the Holy Trinity and the Holy Cross by the inhabitants of Heaven, led by the Assumed Virgin Mary. The painting decoration of Szembek Chapel, rich in ideological content, is an early example of Polish quadrature illusionist painting that draws abundantly from the Italian painting tradition inspired by Andrea Pozzo (1642 – 1709). Educated in Italy, Meyer, while composing the dome decorations, drew inspiration from frescoes from the years 1664 – 1665 by Pietro Berrettini da Cortona in the dome of Santa Maria in Valicella in Rome. In case of the arragmenet of the painted medallions with busts that can be found in the lower part of the chapel, Meyer was influenced bya solution used in the side axes of the main altar from the years 1699 – 1700 in the Church of the Holy Cross in Warsaw funded by Meyer’s patron, Bishop Teodor Potocki, a direct predecessor of Bishop Szembek of Warmia. - Źródło:
-
Studia Elbląskie; 2020, 21; 63-90
1507-9058 - Pojawia się w:
- Studia Elbląskie
- Dostawca treści:
- Biblioteka Nauki
Artykuł