- Tytuł:
-
Ontologiczne i epistemologiczne aspekty pojęcia „ex nihilo” w modelach kosmologicznych kwantowej kosmogenezy
Ontological and epistemological aspects of the models of quantum cosmogenesis cosmology - Autorzy:
-
Szydłowski, Marek
Tambor, Paweł - Powiązania:
- https://bibliotekanauki.pl/articles/431174.pdf
- Data publikacji:
- 2015
- Wydawca:
- Uniwersytet Kardynała Stefana Wyszyńskiego w Warszawie
- Tematy:
-
quantum cosmogenesis
ex nihilo
universe
kosmogeneza kwantowa
wszechświat - Opis:
-
This paper studies the ontology of the term “ex nihilo” as used by physicists in the context of constructing quantum cosmogenesis models. The meaning of the term “ex nihilo” in the representative approaches of Tryon and Fomin, Zeldovich–Grishchuk, Vilenkin and Hartle–Hawking is indicated and, in each case, the word “nothing” turns out to be actually “something”. We also examine the epistemological status of quantum cosmogony models and show that they are effective theories of the early evolution of the universe at the Planck epoch.
These theories’ baseline – the low level of emergence – is always a physical reality (e.g. quantum vacuum fluctuations). The high level of emergence is a de Sitter universe. The mechanisms of emergence are quantum processes and lead to a classical world. The multiplicity of these approaches corresponds to the different proposals for quantum mechanism.
Moreover, the paper undertakes Woleński’s question: “Is physics based on philosophical assumptions?” The question is placed in the context of cosmology understood as the physics of the universe. We argue that if such assumptions cannot be found in the models of quantum cosmogony, neither can they be found in cosmology as such. In the paper it is demonstrated that all models of quantum origin are realizations of the idea of emergence of the classical world from quantum rules acting in the quantum universe, thus a lower state of the emergence cannot be empty at the very beginning.
W pracy przedstawiamy modele kosmologiczne kosmogenezy kwantowej. Wszechświat powstaje w nich na drodze pewnego mechanizmu kwantowego. W pracy wskazujemy też na różne ontologie terminu ex nihilo stosowanego przez fizyków proponujących modele kosmogenezy kwantowej. Za każdym razem wskazujemy, że owo „nic” jest „czymś”: a to punktem w podejściu S. Hawkinga, zbiorem pustym w interpretacji G. McCabe’a, stanem próżni kwantowej, zerowym stanem nicości czasoprzestrzeni, etc. W kontekście krytyki modeli kosmogenezy kwantowej stawiamy dwa problemy: (1) Jaka jest ontologia modeli kosmogenezy kwantowej ex nihilo; dokładnie samego stanu ex-nihilo? (2) Jakie jest wyjaśnienie faktu, że fizycy używają terminu „nicość”, który należy do obszaru filozofii czy też teologii, gdy w praktyce badawczej okazuje się, że zawsze zakładana jest jakaś rzeczywistość, którą banalizują. Na pierwsze z postawionych wcześniej pytań odpowiadamy, że w fizyce i kosmologii kwantowej nie jest możliwe zbudowanie modelu kosmogenezy kwantowej ex nihilo, oraz że te konstrukcje teoretyczne powinny być nazywane modelami emergentnymi: z pewnej rzeczywistości kwantowej wyłania się nowa rzeczywistość wszechświata klasycznego. Metod opisu tego przejścia dostarczają teorie efektywne a rekonstrukcja poznawcza daje się ująć w postaci procesu emergencji epistemologicznej. Na drugie pytanie odpowiadamy, powołując się na klasyczne rozróżnienie Reichenbacha kontekstu odkrycia i kontekstu uzasadniania. Pisząc wstępy do swoich prac badawczych, fizycy starają się je odpowiednio zareklamować i nadać im marketingowe tytuły. W dalszej części pracy przedstawiany jest rachunek, w którym muszą oni poczynić pewne założenia, aby wyprowadzić z formalizmu wnioski o charakterze fizycznym. W tej zasadniczej części pracy tkwią założenia co do tego, jak rozumiana jest nicość. Nasze badania ontologii terminu ex nihilo w modelach kosmologicznych powstania wszechświata są również motywowane próbą odpowiedzi na klasyczne pytanie Jana Woleńskiego: „czy w fizyce występują założenia o charakterze filozoficznym?”. My adresujemy to pytanie do kosmologii rozumianej jako fizyka wszechświata. Jeśli chcemy szukać założeń filozoficznych w fizyce, to właśnie w początkach wszechświata. Case study modeli kosmogenezy kwantowej pokazuje explicite, że takich założeń nie czynimy w praktyce badawczej, chociaż używanie terminu metafizycznego ex nihilo mogłoby to sugerować. - Źródło:
-
Studia Philosophiae Christianae; 2015, 51, 1; 141-163
0585-5470 - Pojawia się w:
- Studia Philosophiae Christianae
- Dostawca treści:
- Biblioteka Nauki
Artykuł