Informacja

Drogi użytkowniku, aplikacja do prawidłowego działania wymaga obsługi JavaScript. Proszę włącz obsługę JavaScript w Twojej przeglądarce.

English (EN)·Polski (PL)·Yкраїнський (UK)
Przejdź do strony domowej biblioteki Centralna Biblioteka Wojskowa Link otwiera się w nowym oknie Logo biblioteki Prolib Integro - strona głównaCentralna Biblioteka Wojskowa

Wyszukujesz frazę "dzialanie" wg kryterium: Temat

  Lista filtrów
Wyrównaj
    Wyświetlanie 1-10 z 10
    Tytuł:
    Pentan i jego izomery. Dokumentacja proponowanych wartości dopuszczalnych wielkości narażenia zawodowego
    Pentane and its isomers
    Autorzy:
    Starek, A.
    Powiązania:
    https://bibliotekanauki.pl/articles/137255.pdf
    Data publikacji:
    2005
    Wydawca:
    Centralny Instytut Ochrony Pracy
    Tematy:
    pentan
    izopentan
    neopentan
    działanie drażniące
    działanie narkotyczne
    NDS
    pentane
    isopentane
    neopentane
    irritative effect
    narcotic effect
    MAC
    Opis:
    Pentan (PI) i jego izomery (izopentan i neopentan) są bezbarwnymi, lotnymi, łatwo palnymi cieczami, pochodnymi ropy naftowej. Stosowane są jako: czynniki spieniające do mas plastycznych, gazy pędne w kosmetykach aerozolowych, rozpuszczalniki w procesach ekstrakcji oraz surowce do syntezy organicznej. Narażenie na pentan i jego izomery może występować w przemyśle petrochemicznym i motoryzacyjnym, tworzyw sztucznych, kosmetycznym i chemicznym. Wielkość narażenia na te substancje, oceniana podczas pomiaru narażenia na pary benzyny, nie przekraczała wartości dopuszczalnej. W dostępnym piśmiennictwie nie ma danych na temat ostrych i przewlekłych zatruć PI u ludzi. Dane z doświadczeń przeprowadzonych na zwierzętach wskazują, że związki te są praktycznie nieszkodliwe. W warunkach narażenia jednorazowego wykazują działanie narkotyczne i drażniące przy stężeniach kilkuset tysięcy miligramów na metr sześcienny. W warunkach narażenia powtarzanego na pojedyncze pentany lub ich kombinacje również z alkanami C4 nie obserwowano układowego działania toksycznego, w tym także działania nefrotoksycznego. Nie wykazano mutagennego działania tych substancji w teście bakteryjnym. Ze względu na stosunkowo niski próg stężeń wybuchowych (około 41 000 mg/m3) nie przeprowadzono badań nad rakotwórczym działaniem i toksycznością rozrodu PI, wymagających wyższych poziomów narażenia. Proponuje się przyjęcie wartości najwyższego dopuszczalnego stężenia (NDS) dla pentanu, izopentanu i neopentanu na poziomie 3000 mg/m3. Wartość ta będzie chroniła pracowników przed drażniącym i narkotycznym działaniem związków. Obecnie nie ma merytorycznych podstaw do zaproponowania wartości najwyższego dopuszczalnego stężenia chwilowego (NDSCh) i wartości dopuszczalnego stężenia biologicznego (DSB) dla pentanu, izopentanu i neopentanu.
    Pentane and its isomers (isopentane and neopentane, PI) are colorless, volatile, and inflamable liquids used as foaming and propellant agents, and also as organic solvents. The data on acute and chronic intoxications by these chemicals in humans have not been found in available literature. In laboratory animals PI are practically nontoxic. At high concentrations these chemicals exert irritative and narcotic effects. The maximum exposure limit (MAC) of 3000 mg/m3 for PI is recommended to protect against eye and respiratory tract irritation and depression of the central nervous system. There is no basis for a MAC-STEL value for these chemicals.
    Źródło:
    Podstawy i Metody Oceny Środowiska Pracy; 2005, 2 (44); 163-174
    1231-868X
    Pojawia się w:
    Podstawy i Metody Oceny Środowiska Pracy
    Dostawca treści:
    Biblioteka Nauki
    Artykuł
    Tytuł:
    Krezol – mieszanina izomerów
    Cresol - all isomers
    Autorzy:
    Starek, A.
    Powiązania:
    https://bibliotekanauki.pl/articles/137742.pdf
    Data publikacji:
    2007
    Wydawca:
    Centralny Instytut Ochrony Pracy
    Tematy:
    izomery krezolu
    działanie toksyczne
    działanie żrące
    NDS
    cresol isomers
    toxic effects
    corrosive action
    MAC (TWA)
    Opis:
    Krezol jest mieszaniną: o-, m- i p-krezolu o konsystencji ciekłej. Stosowany jest w preparatach dezynfekujących i konserwujących oraz jako półprodukt do syntezy organicznej. Narażenie zawodowe na krezole występuje w przemyśle koksochemicznym, naftowym, chemicznym, odlewniczym i in. Krezole wywierają toksyczne działanie na ośrodkowy układ nerwowy (OUN), układ oddechowy, krew obwodową, skórę, błony śluzowe, wątrobę i nerki. Klasyfikuje się je jako substancje toksyczne i żrące. O ile ostre działanie toksyczne tych związków jest dobrze udokumentowane, o tyle dane co do ich działania w warunkach narażenia powtarzanego są bardzo nieliczne. Krezole mogą działać klastogennie oraz są promotorami procesu nowotworowego, a ponadto działają szkodliwie na rozrodczość w modelu wielopokoleniowym. Podstawą wartości najwyższego dopuszczalnego stężenia (NDS) krezoli były wyniki badań paszowych przeprowadzonych na myszach i szczurach w ramach NTP (National Toxicology Progrom). Na podstawie wartości LOAEL (wzrostu stężenia kwasów żółciowych i zmian histologicznych w błonie śluzowej nosa) oraz 5 współczynników niepewności, przyjęto za wartość najwyższego dopuszczalnego stężenia (NDS) krezolu – mieszaniny izomerów stężenie równe 22 mg/m3 z oznakowaniem związku literami „Sk” (wchłanianie przez skórę) i „C” (działanie żrące). Nie ma podstaw merytorycznych do zaproponowania wartości najwyższego dopuszczalnego stężenia chwilowego (NDSCh) i dopuszczalnego stężenia w materiale biologicznym (DSB) krezolu – mieszaniny izomerów.
    Cresol is a liquid which consists of its three isomers, i.e. o-, m-, and p-cresol. It is used as a disinfecting and preserving agent and as an intermediate in organic synthesis. Occupational exposure to cresols may occur in coke plants, the petrochemical and chemical industry, foundry work and during other industrial activities. Cresols exert toxic effects on the central nervous system, respiratory system, peripheral blood, skin, mucous membranes, liver, and kidneys. These chemicals are classified as toxic and corrosive substances. Cresols demonstrate clastogenic and tumor promotion activity. They exert an adverse effect on reproduction in a multigeneration model. The MAC (TWA) value was calculated on the basis of LOAEL value (for an increase in the concentration of bile in bile and histological changes in nasdal mucosa) in rodents. A MAC (TWA) value at the level of 22 mg/m3 was proposed. Skin (“Sk”) and corrosive (“C”) notations are recommended.
    Źródło:
    Podstawy i Metody Oceny Środowiska Pracy; 2007, 1 (51); 95-111
    1231-868X
    Pojawia się w:
    Podstawy i Metody Oceny Środowiska Pracy
    Dostawca treści:
    Biblioteka Nauki
    Artykuł
    Tytuł:
    2-Furylometanol. Dokumentacja proponowanych wartości dopuszczalnych wielkości narażenia zawodowego
    2-Furylmethanol
    Autorzy:
    Starek, A.
    Powiązania:
    https://bibliotekanauki.pl/articles/138225.pdf
    Data publikacji:
    2005
    Wydawca:
    Centralny Instytut Ochrony Pracy
    Tematy:
    2-furylometanol
    działanie drażniące
    wrażliwość gatunkowa
    2-furylmethanol
    irritation effect
    species susceptibility
    Opis:
    2-Furylometanol jest cieczą stosowaną do syntezy żywicy furanowej jako rozpuszczalnik, dodatek do polimerów i cementów oraz półprodukt do syntezy organicznej. Wielkość narażenia na ten związek nie została precyzyjnie określona. U ludzi w warunkach jednorazowego narażenia (8 h) związek o stężeniach powyżej 64 mg/m3 działa drażniąco na oczy. U gryzoni, w warunkach narażenia powtarzanego, wykazano, że związek o stężeniu 8 mg/m3 działa drażniąco na błony śluzowe górnych dróg oddechowych, a o większych stężeniach (100 i 200 mg/m3) powoduje zmiany czynnościowe i morfologiczne w mózgu i móżdżku. W zasadzie nie wykazano działania mutagennego związku. W dostępnym piśmiennictwie nie ma danych na temat działania rakotwórczego, embriotoksycznego, fetotoksycznego i teratogennego 2-furylometanolu. Ze względu na różnice wrażliwości ludzi i gryzoni na drażniące działanie 2-furylometanolu (gryzonie są bardziej wrażliwe), które wynikają z budowy anatomicznej górnych dróg oddechowych i modelu oddychania, za podstawę wartości największego dopuszczalnego stężenia (NDS) tego związku przyjęto jego działanie drażniące na oczy i depresyjne na OUN u ludzi. Przyjmując stężenie 64 mg/m3 2-furylometanolu za wartość NOAEL oraz współczynnik niepewności 2 dla różnic wrażliwości osobniczej, zaproponowano przyjęcie wartości NDS wynoszącej 30 mg/m3, natomiast wartości NDSCh równej 60 mg/m3. Związek powinien być również oznaczony literami „Sk”.
    2-Furylmethanol (2-FM) is a colorless liquid. It is mainly used as an intermediate in the synthesis of furane resin and other organic compounds as well as industrial solvents. The acute toxicity of 2-FM in laboratory animals is moderate. The oral LD50 in rats is 177-275 mg/kg. The vapours of 2-FM are irritating to the eyes and respiratory tract in humans and animals. In humans this chemical also exerts a depressive effect on the central nervous system. No mutagenic effect has been found in the relevant toxicological studies. The data on carcinogenic, embriotoxic, fetotoxic and teratogenic effects of 2-FM are not available in toxicological literature. The proposed maximum exposure limit (MAC) – 30 mg/m3 and the MAC-STEL – 60 mg/m3 are based on the irritative effects of 2-FM observed in humans.
    Źródło:
    Podstawy i Metody Oceny Środowiska Pracy; 2005, 2 (44); 105-115
    1231-868X
    Pojawia się w:
    Podstawy i Metody Oceny Środowiska Pracy
    Dostawca treści:
    Biblioteka Nauki
    Artykuł
    Tytuł:
    2-Fenoksyetanol
    2-Phenoxyethanol
    Autorzy:
    Starek, A.
    Powiązania:
    https://bibliotekanauki.pl/articles/137977.pdf
    Data publikacji:
    2006
    Wydawca:
    Centralny Instytut Ochrony Pracy
    Tematy:
    2-fenoksyetanol
    działanie hemolityczne
    NDS
    2-phenoxyethanol
    hemolytic effect
    MAC value
    Opis:
    2-Fenoksyetanol jest cieczą oleistą stosowaną jako rozpuszczalnik celulozy, barwników, pigmentów i plastyfikatorów oraz jako utrwalacz do perfum, środek do odstraszania insektów i antyseptyk. W dostępnym piśmiennictwie nie ma informacji na temat toksycznego działania 2-fenoksyetanolu na ludzi. U zwierząt laboratoryjnych ostre działanie toksyczne związku jest słabo zaznaczone. Manifestuje się objawami depresji ośrodkowego układu nerwowego i wewnątrznaczyniową hemolizą erytrocytów. W zatruciu podprzewlekłym, oprócz depresji OUN i hemolizy, dochodzi również do nefropatii jako powikłania po hemolizie. Nie wykazano właściwości genotoksycznych, gonadotoksycznych, embriotoksycznych, fetotoksycznych i teratogennych 2-fenoksyetanolu. Nie ma danych w dostępnym piśmiennictwie na temat rakotwórczego działania tego związku. Za podstawę wartości najwyższego dopuszczalnego stężenia (NDS) 2-fenoksyetanolu przyjęto hemolityczne działanie związku u szczurów w doświadczeniu podprzewlekłym, w którym to określono wartość NOAEL wynoszącą 400 mg/kg/dzień (podanie dożołądkowe). Na podstawie wartości NOAEL obliczono nieefektywne stężenie równoważne dla człowieka, a po zastosowaniu trzech współczynników niepewności obliczono wartość NDS wynoszącą 233 mg/m3. Zalecono przyjęcie wartości NDS wynoszącej 230 mg/m3, natomiast nie zaproponowano wartości najwyższego dopuszczalnego stężenia chwilowego (NDSCh), ze względu na bardzo małą prężność par związku. Nie ma także merytorycznych podstaw do ustalenia wartości dopuszczalnego stężenia w materiale biologicznym (DSB) 2-fenoksyetanolu.
    2-Phenoxyethanol (PE) is a oil consistency liquid, soluble in both water and organic solvents. It is used as a solvent for cellulose, dyes, pigments, plastificators, and ingredient of many industrial products. There are no data available on PE toxicity in humans . The acute toxicity of PE in laboratory animals is low. In animals repeatable treated with this chemical, depression of CNS, intravascular hemolysis, and kidney disturbances were observed. No mutagenic, embriotoxic, fetotoxic, and teratogenic effects have been found in relevant studies. There are no available literature data on PE carcinogenic activity. Based on the NOAEL value (400 mg/kg/day, per os) for hemolytic effect in a subchronic experiment in rats and the relevant uncertainty factors, a MAC (TWA) value was calculated at 233 mg/m3 and proposed at level of 230 mg/m3. No MAC (STEL) value has been established.
    Źródło:
    Podstawy i Metody Oceny Środowiska Pracy; 2006, 3 (49); 65-76
    1231-868X
    Pojawia się w:
    Podstawy i Metody Oceny Środowiska Pracy
    Dostawca treści:
    Biblioteka Nauki
    Artykuł
    Tytuł:
    Piperazyna. Dokumentacja proponowanych wartości dopuszczalnych wielkości narażenia zawodowego
    Piperazine
    Autorzy:
    Starek, A.
    Powiązania:
    https://bibliotekanauki.pl/articles/138138.pdf
    Data publikacji:
    2004
    Wydawca:
    Centralny Instytut Ochrony Pracy
    Tematy:
    piperazyna
    działanie uczulające
    piperazynowa dychawica oskrzelowa
    nitrozowanie
    piperazine
    allergic action
    piperazine asthma
    nitrosation
    Opis:
    Piperazyna jest ciałem stałym, krystalicznym, występującym w postaci wolnej zasady lub różnych soli z kwasami nieorganicznymi i organicznymi. Stosowana jest w medycynie i weterynarii jako lek przeciwrobaczy oraz w przemyśle jako inhibitor korozji, przyspieszacz procesu twardnienia polimerów i surowic w syntezie organicznej. W dostępnym piśmiennictwie nie ma danych, dotyczących narażenia na piperazynę. Piperazyna cechuje się małą siłą działania toksycznego. U ludzi wywiera działanie uczulające na skórę i drogi oddechowe. Nie działa genotoksycznie i rakotwórczo. Natomiast w wyniku nitrozowania w kwaśnym soku żołądkowym tworzy N-nitrozopochodne, działające genotoksycznie i rakotwórczo u gryzoni. Za podstawę wartości NDS przyjęto uczulające działanie piperazyny u ludzi zawodowo narażonych na ten związek. Stwierdzono, że narażenie na piperazynę o stężeniu 0,1 mg/m3 nie prowadzi do wystąpienia objawów dychawicy oskrzelowej. W związku z tym zaproponowano wartość NDS, wynoszącą 0,1 mg/m3, oraz wartość NDSCh, wynoszącą 0,3 mg/m3. Propozycja ta jest zgodna z dyrektywą Komisji Europejskiej 2000/39/CE.
    Piperazine (CAS Registry No. 110-85-0) is a solid, crystalline substance used mainly as an antihelminthic drug in medicine and veterinary medicine, and also as corrosion inhibitor and polymerization accelerant in industry. Piperazine is a low-toxic chemical. In humans, exposure to piperazine led to both skin sensitization and allergic asthma. No mutagenic and carcinogenic effects have been found in the relevant epidemiologic and experimental studies. On the of human observations in industry, values of 0.1 mg/m3 and 0.3 mg/m3, have been proposed as MAC (TWA) and MAC (STEL) respectively.
    Źródło:
    Podstawy i Metody Oceny Środowiska Pracy; 2004, 2 (40); 73-82
    1231-868X
    Pojawia się w:
    Podstawy i Metody Oceny Środowiska Pracy
    Dostawca treści:
    Biblioteka Nauki
    Artykuł
    Tytuł:
    Ditlenek azotu. Dokumentacja proponowanych wartości dopuszczalnych wielkości narażenia zawodowego
    Nitrogen dioxide
    Autorzy:
    Starek, A.
    Powiązania:
    https://bibliotekanauki.pl/articles/138057.pdf
    Data publikacji:
    2005
    Wydawca:
    Centralny Instytut Ochrony Pracy
    Tematy:
    ditlenek azotu
    układ oddechowy
    działanie klastogenne
    nitrogen dioxide
    respiratory tract
    clastogenic action
    Opis:
    Ditlenek azotu (NO2) jest gazem, który dosyć często występuje w środowisku pracy i środowisku komunalnym. Związek ten powstaje podczas: spalania substancji organicznych zawierających azot, detonacji materiałów wybuchowych, obróbki elektrochemicznej metali oraz pracy silników dieslowskich. W 2001 r. w Polsce było 736 osób narażonych zawodowo na ditlenek azotu o stężeniu większym od obowiązującej wartości NDS. Zarówno u ludzi, jak i u zwierząt laboratoryjnych narządem krytycznym dla ditlenku azotu jest układ oddechowy. Ostre zatrucie tym związkiem manifestuje się obrzękiem płuc prowadzącym nawet do zejścia śmiertelnego; związek jest klasyfikowany jako substancja toksyczna. Ditlenek azotu może działać klastogennie (czynnik powodujący załamania chromosomów i ich następstwa w postaci pozyskania, utraty lub przemieszczenia części chromosomów) oraz może sprzyjać rozwojowi nowotworów. Związek ten może również negatywnie wpływać na ontogenetyczny rozwój organizmu. Podstawą wartości najwyższego dopuszczalnego stężenia (NDS) ditlenku azotu są wyniki dobrze udokumentowanych badań przeprowadzonych w przemyśle, których wyniki posłużyły do wykazania pneumotoksycznego działania związku. Wartość NDS ditlenku azotu obliczono na podstawie wartości LOAEL (2,95 mg/m3) i dwóch współczynników niepewności. Na podstawie wartości NDS obliczono również wartość najwyższego dopuszczalnego stężenia chwilowego (NDSCh) ditlenku azotu. Po analizie wyliczeń zaproponowano przyjęcie wartości NDS ditlenku azotu wynoszącej 0,7 mg/m3 oraz wartości NDSCh wynoszącej 1,5 mg/m3.
    Nitrogen dioxide (NO2) is a gas commonly present in both occupational and general environments. It is a product of fired materials containing nitrogen. In 2001 in Poland 736 workers were exposed to NO2 at a level above the MAC value. Respiratory tract is a critical organ for toxic action of NO2 in both humans and animals. This chemical is a clastogen. In the industry pneumotoxic effects in workers exposed to NO2 at level of 0.8 – 5.1 mg/m3 were observed. The MAC (TWA) value of 0.7 mg/m3 was calculated on the basis of the LOAEL value (2.95 mg/m3) and relevant uncertainty factors. The MAC (STEL) value was established by calculation at level of 1.5 mg/m3.
    Źródło:
    Podstawy i Metody Oceny Środowiska Pracy; 2005, 3 (45); 49-64
    1231-868X
    Pojawia się w:
    Podstawy i Metody Oceny Środowiska Pracy
    Dostawca treści:
    Biblioteka Nauki
    Artykuł
    Tytuł:
    Ditlenek siarki
    Sulfur dioxide
    Autorzy:
    Starek, A.
    Powiązania:
    https://bibliotekanauki.pl/articles/137935.pdf
    Data publikacji:
    2009
    Wydawca:
    Centralny Instytut Ochrony Pracy
    Tematy:
    ditlenek siarki
    narażenie zawodowe
    działanie drażniące
    NDS
    NDSCh
    sulfur dioxide
    occupational exposure
    irritation effect
    Opis:
    Ditlenek siarki (SO2) jest bezbarwnym gazem o silnym drażniącym zapachu. Związek ten po-wstaje podczas spalania paliw kopalnych oraz procesów przemysłowych i jest najczęściej spotykanym zanieczyszczeniem powietrza atmosferycznego. Ditlenek siarki jest stosowany do produkcji kwasu siarkowego, pulpy drzewnej jako środek konserwujący i bielący, a także katalizator i reduktor w procesach chemicznych. Narażenie na ten związek wyrażone jego stężeniem w powietrzu mieści się na ogół w zakresie 2,6 ÷ 26 mg/m3. We-dług danych Głównego Inspektora Sanitarnego w 2007 r. 71 pracowników było narażonych na ditlenek siarki o stężeniach, które przekraczały obowiązującą wartość najwyższego dopuszczalnego stężenia (NDS) równą 2 mg/m3 (dane niepublikowane). Ditlenek siarki wywiera silne, prowadzące do zmian obturacyjnych i zapalnych, działanie drażniące na układ oddechowy człowieka i zwierząt laboratoryjnych. Wartości medialnych stężeń śmiertelnych u gryzoni mieszczą się, w zależności od czasu narażenia, w zakresie 338 ÷ 7800 mg/m3. Ditlenek siarki działa mutagennie, klastogennie i genotoksycznie, hamuje syntezę DNA, mitozę i wzrost komórek. Nie ma dowodów na rakotwórcze działanie ditlenku siarki. Na podstawie wyników badań epidemiologicznych wykazano szkodliwy wpływ związku na płodność kobiet i masę urodzeniową potomstwa. W badaniach doświadczalnych nie potwierdzono wpływu ditlenku siarki na ontogenetyczny rozwój organizmu. Za podstawę wartości NDS (najwyższego dopuszczalnego stężenia) ditlenku siarki przyjęto zmiany spirometryczne u ochotników obserwowane w warunkach jednorazowego narażenia w warunkach kontrolowanych. Na podstawie wartości NOAEL i jednego współczynnika niepewności zaproponowano przyjęcie stężenia 1,3 mg/m3 ditlenku siarki za wartość NDS związku. Ze względu na działanie drażniące ditlenku siarki przyjęto stężenie 2,7 mg/m3 za wartość naj-wyższego dopuszczalnego stężenia chwilowego (NDSCh) związku.
    Sulfur dioxide (SO2) is one of the most common air pollutants, and it has increased in prevalence with the continuing industrialization of society. SO2 pollution is produced by the combustion and processing of sulfur-containing fossil fuels. This compound is a colourless gas with extremely irritating and corrosive effects. Its odour threshold is in the range of 8–13 mg/m3. Exposure to SO2 has been shown to induce bronchoconstriction and tissue damage. SO2 dis-plays mutagenic, klastogenic, and genotoxic effect; it also exerts an inhibitory effect on DNA syntesis, mitosis, and cell growth. There was no evidence of carcinogenic, fetotoxic and teratogenic effects. On the basis of NOAEL value (2.7 mg/m3) for local short-term (10–30 min) effects of SO2 on the airways in volunteers and relevant uncertainty factors, the MAC (TWA) value of 1.3 mg/m3 was calculated. Also, MAC (STEL) value of 2.7 mg/m3 was calculated. Moreover, “I” (irritation agent) notation is recommended.
    Źródło:
    Podstawy i Metody Oceny Środowiska Pracy; 2009, 3 (61); 25-49
    1231-868X
    Pojawia się w:
    Podstawy i Metody Oceny Środowiska Pracy
    Dostawca treści:
    Biblioteka Nauki
    Artykuł
    Tytuł:
    Chlorobenzen
    Chlorobenzene
    Autorzy:
    Starek, A.
    Powiązania:
    https://bibliotekanauki.pl/articles/138257.pdf
    Data publikacji:
    2007
    Wydawca:
    Centralny Instytut Ochrony Pracy
    Tematy:
    chlorobenzen
    działanie toksyczne
    wartość NDS
    wartość NDSCh
    chlorobenzene
    toxic effects
    MAC (TWA) value
    MAC (STEL) value
    Opis:
    Chlorobenzen jest bezbarwną cieczą stosowaną jako rozpuszczalnik organiczny oraz jako półprodukt do syntezy chemicznej. Narażenie na ten związek w środowisku pracy nie przekracza na ogół wartości dopuszczalnych. Dotychczas nie opisano symptomatologii ostrego zatrucia tym związkiem u ludzi. W warunkach narażenia przewlekłego obserwowano jego działanie drażniące, neurotoksyczne i mielotoksyczne. Wartości medialnych dawek śmiertelnych u zwierząt wskazują, że chlorobenzen jest substancją szkodliwą. Zarówno w warunkach narażenia ostrego, jak i podprzewlekłego związek ten działa hepatotoksycznie, neurotoksycznie oraz depresyjnie na narządy erytropoetyczne i limfopoetyczne. Chlorobenzen nie działa mutagennie, nie udowodniono dotychczas rakotwórczego działania tego związku, jak też jego szkodliwego wpływu na ontogenetyczny rozwój organizmu. Podstawą wartości NDS chlorobenzenu są wyniki badań przeprowadzonych na szczurach narażonych na chlorobenzen o stężeniach: 0; 230; 690 lub 2080 mg/m3 6 h dziennie, przez 7 dni w tygodniu, w ciągu 10 tygodni. Skutkami krytycznymi narażenia na związek u zwierząt były zmiany nefrotoksyczne (rozszerzenie miedniczek i kanalików nerkowych, obecność materiału kwasochłonnego w świetle kanalików, przewlekłe śródmiąższowe zapalenie nerek oraz ogniska regeneracji nabłonka kanalikowego). Wartość NOAEL dla tych zmian wynosiła 230 mg/m3. Po przyjęciu trzech współczynników niepewności o łącznej wartości 8 obliczono wartość NDS chlorobenzenu, która wyniosła 28,8 mg/m3. Ponadto obliczono wartość NDSCh zgodnie z przyjętymi zasadami. Zaproponowano przyjęcie wartości NDS i wartości NDSCh odpowiednio 23 i 70 mg/m3, co odpowiada wartościom normatywnym ustalonym w Unii Europejskiej. Ponadto, na podstawie dobrze udokumentowanych danych kinetycznych, zaproponowano przyjęcie wartości DSB dla 4-chlorokatecholu, głównego metabolitu chlorobenzenu, na poziomie 16 mg/g kreatyniny i 80,5 mg/g kreatyniny w moczu pobranym odpowiednio przed rozpoczęciem pracy i na końcu zmiany roboczej w dowolnym dniu tygodnia.
    Chlorobenzene is a colorless liquid used as an organic solvent and an intermediate in organic synthesis. Datab from environmental monitoring indicate that exposure to chlorobenzene does not exceed acceptable values. Symptomatology of acute poisoning with chlorobenzene in human has not been described to date. Headaches and both upper respiratory tract and eye irritation have been reported in workers exposed to this chemical. Acute oral and dermal toxicity of chlorobenzene in animals is low. This chemical exerts hepatotoxic, nephrotoxic and hematotoxic effects during acute and subchronic exposure. Chlorobenzene is not mutagenic though it has been shown to bind with liver, kidney and lung DNA, RNA, and proteins in rats and mice. There is no evidence of embryotoxic, fetotoxic, teratogenic and carcinogenic effects. On the basis of the NOAEL value (230 mg/m3) obtained in a subchronic experiment in rats and the relevant uncertainty factors, a MAC (TWA) value of 27.3 mg/m3 was calculated. In accordance with European Commission Directions the MAC (TWA) value of 23 mg/m3 has been suggested. On the basis of MAC (TWA), the MAC (STEL) value of 70 mg/m3 has been calculated. Moreover, monitoring total (free and conjugated) 4-chlorocatechol in urine specimens collected at the beginning of a new shift and at the end of exposure or at the end of the shift with BEI values of 16 mg/g creatinine and 80,5 mg/g creatinine, respectively, is recommended.
    Źródło:
    Podstawy i Metody Oceny Środowiska Pracy; 2007, 3 (53); 41-58
    1231-868X
    Pojawia się w:
    Podstawy i Metody Oceny Środowiska Pracy
    Dostawca treści:
    Biblioteka Nauki
    Artykuł
    Tytuł:
    Kwas azotowy(V)
    Nitric acid
    Autorzy:
    Starek, A.
    Powiązania:
    https://bibliotekanauki.pl/articles/138343.pdf
    Data publikacji:
    2009
    Wydawca:
    Centralny Instytut Ochrony Pracy
    Tematy:
    nitric acid
    occupational exposure
    kwas azotowy
    narażenie zawodowe
    działanie żrące
    najwyższe dopuszczalne stężenie
    corrosive effect
    maximum admissible concentration
    Opis:
    Kwas azotowy(V) należy do mocnych kwasów mineralnych o silnych właściwościach utleniających. Jest powszechnie stosowany w przemyśle metalowym oraz w syntezie organicznej, a tak-że do otrzymywania nawozów mineralnych. Ostre zatrucie dymami kwasu azotowego(V) u ludzi manifestuje się objawami ze strony układu oddechowego, nierzadko prowadzącymi do obrzęku płuc i zgonu. Również połknięcie tego kwasu może zakończyć się perforacją żołądka i zgonem. Związek silnie działa drażniąco i żrąco. U zwierząt ostre i przewlekłe działanie kwasu azotowego(V) prowadzi także do uszkodzenia układu oddechowego. Uważa się, że człowiek jest bardziej wrażliwy na toksyczne działanie tego kwasu niż zwierzęta. W badaniach w warunkach in vitro nie wykazano mutagennego działania kwasu azotowego(V) w testach bakteryjnych. Nie stwierdzono rakotwórczego działania mgły tego kwasu u ludzi. Nie ma danych dotyczących wpływu kwasu azotowego(V) na przed urodzeniowy i po urodzeniowy rozwój organizmu. Stwierdzono, na podstawie wyników badania przeprowadzonego na ochotnikach, że 10-minu-towe narażenie na kwas azotowy(V) o stężeniu 4,2 mg/m3 nie spowodowało żadnych zmian czynnościowych w układzie oddechowym. Wartość tę SCOEL przyjęła za podstawę wartości chwilowej STEL, oceniając krytycznie ograniczoną podstawę tego normatywu wynikającą z małej liczebności grupy (5 osób) oraz jednego poziomu narażenia przez bardzo krótki okres. W załączniku do dyrektywy 2006/15/WE podano najwyższe dopuszczalne stężenie chwilowe kwasu azotowego (NDSCh) wynoszące 2,6 mg/m3. Zaproponowano, zgodnie z ekspertami SCOEL, przyjęcie stężenia 2,6 mg/m3 za wartość NDSCh kwasu azotowego i wyliczonego ze wzoru stężenia 1,4 mg/m3 za wartość najwyższego dopuszczalnego stężenia (NDS) związku. Zaproponowano ponadto oznakowanie normatywu literą „C” (substancja o działaniu żrącym). Obecnie brak jest merytorycznych podstaw do zaproponowania wartości dopuszczalnego stężenia w materiale biologicznym (DSB) kwasu azotowego.
    Nitric acid(V) is a clear colourless or yellowish liquid with a characteristic choking odour. The odour threshold is in the range of 0.75 ÷ 2.5 mg/m3. In moist air it forms a white fume (contain-ing 0.1 ÷ 0.4% NO2), whereas heated or in the presence of light it decomposes to red fuming nitric acid (containing 8 ÷ 17% NO2). Nitric acid as a major industrial acid is used in manufac-turing fertilizers and in etching, dipping, plating and engraving processes. Nitric acid is a strong mineral acid with powerful oxidizing properties. It causes skin and eye burns. Exposure to relatively low concentrations of nitric acid results in mild irritation of the eyes and throat, a dry cough and tightness of the chest. According to literature data contin-ued exposure to the vapour and mist of nitric acid may results in chronic bronchitis, and more severe exposure results in chemical pneumonitis. The vapour and mist of nitric acid may erode teeth, especially canines and incisors. An association between incidences of laryngeal cancer and exposure to acid mists containing sulphuric acid and nitric acid has been reported. This is possibly due to respirable acid mist particles causing an irritating effect. The irritation may damage the epithelium and thereby potentiate the carcinogenic effects of other substances. No evidence of mutagenicity was found in bacterial studies of nitric acid. It is likely that the carcinogenicity of acid mists is an epigenetic effect. Data on reproductive toxicology are not available. The study of Sackner and Ford (1981) indicates a NOAEL of 4.2 mg/m3 for effects of nitric acid on pulmonary functions in volunteers over a 10-min period. On the basis of this value for local short-term (10 min) effects of nitric acid on the airways SCOEL recommended a STEL value of 2.6 mg/m3 for this chemical. The MAC (TWA) value for nitric acid was calculated on the basis of the STEL value recom-mended by SCOEL. The MAC (TWA) value of 1.4 mg/m3 and a STEL value of 2.6 mg/m3 are recommended. Moreover, “C” (corrosive agent) notation is also recommended.
    Źródło:
    Podstawy i Metody Oceny Środowiska Pracy; 2009, 2 (60); 65-78
    1231-868X
    Pojawia się w:
    Podstawy i Metody Oceny Środowiska Pracy
    Dostawca treści:
    Biblioteka Nauki
    Artykuł
    Tytuł:
    2-(2-Butoksyetoksy)etanol. Dokumentacja dopuszczalnych wielkości narażenia zawodowego
    2-(2-Buthoxyethoxy)etanol. Documentation
    Autorzy:
    Starek, A.
    Powiązania:
    https://bibliotekanauki.pl/articles/137987.pdf
    Data publikacji:
    2006
    Wydawca:
    Centralny Instytut Ochrony Pracy
    Tematy:
    2-(2-butoksyetoksy)etanol
    alergiczne kontaktowe zapalenie skóry
    działanie hemolityczne
    NDS
    2-(2-butoxyethoxy)ethanol
    allergic contact dermatitis
    hemolytic effect
    MAC value
    Opis:
    2-(2-Butoksyetoksy)etanol (BEE) jest cieczą o małej prężności par, rozpuszczalną w wodzie i rozpuszczalnikach organicznych, stosowaną głównie w roztworach wodnych jako czynnik czyszczący do wywabiania plam oraz składnik farb lateksowych i drukarskich. Narażenie zawodowe na ten związek, wyrażone wielkością jego stężenia w powietrzu, nie przekracza najczęściej 60 mg/m3. Nie ma danych co do toksyczności działania BEE u ludzi w warunkach jednorazowego lub powtarzanego narażenia. Natomiast obserwowano uczulające działanie tego związku na skórę u pojedynczych osób. Wartości medialnych dawek śmiertelnych BEE powodują umieszczenie tego związku poza klasyfikacją substancji wg kryterium ostrej toksyczności. W warunkach narażenia powtarzanego obserwowano słabo zaznaczoną toksyczność układową manifestującą się zaburzeniami czynności nerek i hemolizą wewnątrznaczyniową. Na podstawie wyników wielu testów nie wykazano działania mutagennego i genotoksycznego, a także działania embriotoksycznego, fetotoksycznego czy teratogennego BEE. W dostępnym piśmiennictwie nie ma także danych na temat rakotwórczego działania tego związku. Za podstawę wartości NDS dla BEE przyjęto wyniki badań na szczurach, którym związek ten podawano dożołądkowo przez 90 dni. U zwierząt obserwowano zaburzenia czynności nerek i łagodną hemolizę wewnątrznaczyniową. Przyjmując stężenie 290 mg/kg/dzień za wartość LOAEL i cztery współczynniki niepewności o łącznej wartości 32, obliczono wartość NDS równą 63,4 mg/m3. Zaproponowano dla BEE, zgodnie z projektem dyrektywy UE – przyjęcie wartości NDS wynoszącej 67 mg/m3. Ze względu na słabe działanie drażniące BEE obliczono i zaproponowano wartość NDSCh wynoszącą 100 mg/m3. Nie znaleziono podstaw do zaproponowania wartości dopuszczalnego stężenia w materiale biologicznym (DSB) 2-(2-butoksyetoksy)etanolu.
    2-(2-Butoxyethoxy)ethanol (BEE) is a liquid with low vapor pressure. It is miscible with water and organic solvents. BEE is used as a solvent in paints, dyes, inks, detergents and cleaners and also as an intermediate and as a component of fire extinguisher foam and hydraulic fluids. There are no data available on toxicity of BEE in humans. Acute toxicity of this chemical is low in rats and rabbits. It is not irritating to the skin, but irritates the eye. Undiluted BEE is not sensitizing in guinea pigs, but positive skin reaction to this compound in single humans has been observed. The systemic toxicity of BEE is low. The critical effects are local irritation of the lung, disturbance renal function, and intravascular hemolysis. BEE did not show genotoxicity in many tests and also embryotoxicity, fetotoxicity, and teratogenicity. There are no data available on carcinogenicity. In setting exposure limits, the results of a subchronic intragastric exposure in rats were considered. Based on the LOAEL value (290 mg/kg/day) and the relevant uncertainty factors, a MAC (TWA) value was calculated at 63.4 mg/m3. The MAC (TWA) and MAC (STEL) values of 67 mg/m3 and 100 mg/m3, respectively were suggested. These values are consistent with project of European Commission Directions.
    Źródło:
    Podstawy i Metody Oceny Środowiska Pracy; 2006, 1 (47); 65-77
    1231-868X
    Pojawia się w:
    Podstawy i Metody Oceny Środowiska Pracy
    Dostawca treści:
    Biblioteka Nauki
    Artykuł
      Wyświetlanie 1-10 z 10

      Ta witryna wykorzystuje pliki cookies do przechowywania informacji na Twoim komputerze. Pliki cookies stosujemy w celu świadczenia usług na najwyższym poziomie, w tym w sposób dostosowany do indywidualnych potrzeb. Korzystanie z witryny bez zmiany ustawień dotyczących cookies oznacza, że będą one zamieszczane w Twoim komputerze. W każdym momencie możesz dokonać zmiany ustawień dotyczących cookies