- Tytuł:
-
Pedagogiczny wymiar polskiej ludowej teologii i pobożności według Edmunda Bojanowskiego. Szkic do badań pedagogiczno-etnologiczno-religijnych
The pedagogical dimension of Polish folk theology and piety according to Edmund Bojanowski. An outline of pedagogical, ethnological and religious studies - Autorzy:
- Sakowicz, Eugeniusz
- Powiązania:
- https://bibliotekanauki.pl/articles/1046483.pdf
- Data publikacji:
- 2020-10-21
- Wydawca:
- Katolicki Uniwersytet Lubelski Jana Pawła II
- Tematy:
-
Edmund Bojanowski
Siostry Służebniczki
ochronki
ludowa teologia
ludowa pobożność
wychowanie
edukacja
Sisters Servants of Mary Immaculate
orphanages
folk theology
folk piety
upbringing
education - Opis:
-
Edmund Bojanowski wpisał się na trwałe nie tylko w dzieje XIX w. Kościoła katolickiego w Polsce, ale i w rzeczywistość współczesną. Pozostawił po sobie bogate materiały archiwalne, pozwalające poznać horyzonty i głębię jego myśli, odkryć oryginalność i aktualność (wtedy i dziś) jego planów i zamiarów, w których centrum zawsze usytuowany był drugi człowiek, najbardziej zaś dziecko. Opracował koncepcję pedagogiczną, kładąc nacisk na podstawy teoretyczne, praktyczne i organizacyjne tzw. ochron – przedszkoli, będących miejscami pracy nad wszechstronnym – integralnym rozwojem dzieci. To właśnie ze względu na tę instytucję założył Zgromadzenie Sióstr Służebniczek. Dorobek pisarski E. Bojanowskiego stanowią rękopisy, notatki z publikacji (książek, artykułów) innych autorów, zarówno jemu współczesnych oraz wcześniejszych. Wytrwały w poszukiwaniach, niestrudzony w sporządzaniu wypisów z lektur, gromadził materiały z wielu dziedzin nauki oraz kultury, w tym z zakresu folklorystyki i historii. W zbiorze archiwalnym znajdują się „dokumenty” mówiące o religijności ludowej, szkice żywotów świętych, formuły oraz teksty modlitw będące przykładem ludowej religijności. Rejestrował opowiadania, legendy, pieśni, piosnki. Zasób źródłowy E. Bojanowskiego ma wysoki walor poznawczy, rzec można – historyczny. Poprzez pracę dokumentalisty, pisarza służył on dziedzictwu kulturowemu Polski, będącej w jego czasach pod zaborami. Był heroldem suwerenności ojczyzny poprzez dzieło edukacji i wychowania dzieci. Ludowa teologia, którą E. Bojanowski znał bardzo dobrze oraz pobożność ludowa, którą praktykował była dlań nie tylko „miejscem teologicznym”, ale równocześnie swoistą przestrzenią wychowywania dzieci i w ogóle młodego pokolenia. Pedagogiczny wymiar polskiej ludowej teologii i pobożności uwyraźniał się w systemie wychowawczym opracowanym przez błogosławionego pedagoga. Oryginalność i specyfika ludowej teologii i pobożności była wyzwaniem dla E. Bojanowskiego i złożonego przez niego zgromadzenia zakonnego. Siostry Służebniczki wpajały dzieciom patriotyczny „ducha”, inspirowanego właśnie przez polską ludową teologię i pobożność. Wychowywały do polskości. Edukacja służyć miała zachowaniu języka i dziedzictwa kultury, a tym samym tożsamości narodowej. Ostatecznie zaś miała przyczynić się do odzyskaniu przez Polskę niepodległości,. Wierzenia, obrzędy i zwyczaje ludowe ujawniały szereg wychowawczych aspektów. Edmundowe ochronki pełniły ludoznawczą misję. Pozwalały odkryć, pielęgnować i utrwalać to, co było cenne właśnie w ludowej teologii i pobożności. E. Bojanowski akcentował w życiu ludu wiejskiego poczucie własnej wartości, posadowionej i ugruntowanej na bogactwie kultury religijnej i dawnych obyczajów. Ochronki miały być „strażnicami” rodzinnej tradycji i narodowych obyczajów. Teoria i pragmatyka pedagogiczna E. Bojanowskiego stanowi wyzwanie dla współczesnej pedagogiki. Prowadzenie badań pedagogiczno-etnologiczne-religijnych jest dziś nakazem chwili.
Edmund Bojanowski became an integral part not only of the nineteenth-century history of the Catholic Church in Poland but also of contemporary reality. He left behind a rich archive of work that reflects his broad horizons and the depth of his thought, the originality and relevance (also today) of his plans and intentions that were always focused on the human being, particularly the child. He developed his pedagogical ideas, placing emphasis on the theoretical, practical and organisational foundations of the orphanages–kindergartens serving the integral development of children. This is why he established the congregation of the Sisters Servants of Mary Immaculate. Bojanowski’s output consists of manuscripts, notes to publications (books and articles) by other authors both contemporary to him and earlier ones. Persistent in his search, tireless in preparing extracts of what he read, he collected materials pertaining to many different fields of science and culture, including folklore studies and history. The archival collections comprise “documents” about folk religious customs, draft hagiographies, formulas and texts of prayers exemplifying folk religiousness. He recorded accounts, legends, songs. Bojanowski’s own works and the materials he collected or documented are extremely valuable sources of knowledge and an important contribution to Poland’s cultural heritage in the times when Poland was not an independent country. He was the harbinger of national sovereignty to be attained through the education and upbringing of children. The folk theology that Bojanowski knew very well and the folk piety that he practiced were not only a “theological space” to him but also a special space for bringing up children and educating youth. The pedagogical dimension of Polish folk theology and piety was manifested in the educational system developed by Bojanowski. The originality and uniqueness of folk theology and piety were a challenge to Bojanowski and the congregation he established. The children under the care of the Sisters Servants were brought up in the “patriotic spirit” inspired by Polish folk theology and piety. The goal of education was to preserve the language, cultural heritage and, consequently, the national identity. Ultimately, education was to help in the regaining of independence for Poland. There was a number of educational aspects of folk beliefs, ritual and customs. Bojanowski’s orphanages also serve an ethnological purpose, uncovering, fostering and preserving everything that was precious in the folk theology and piety. Looking at the life of the common people, Bojanowski emphasised their self-confidence rooted in the richness of religious culture and ancient customs. The orphanages were designed to be guardians of family traditions and national customs. Bojanowski’s pedagogical theory and pragmatics are a challenge to modern pedagogy. Taking actions at the intersection of pedagogy, ethnology and religion is imperative today. - Źródło:
-
Zeszyty Naukowe KUL; 2017, 60, 4; 125-141
0044-4405
2543-9715 - Pojawia się w:
- Zeszyty Naukowe KUL
- Dostawca treści:
- Biblioteka Nauki
Artykuł