- Tytuł:
-
Problematyka społeczno-polityczna w listach pasterskich biskupów polskich w okresie Księstwa Warszawskiego
Social and political issues in pastoral letters of Polish bishops during the Duchy of Warsaw period - Autorzy:
-
Ziółek, Ewa M.
Wojciechowski, Leszek
Ryba, Mieczysław - Powiązania:
- https://bibliotekanauki.pl/chapters/23961758.pdf
- Data publikacji:
- 2017-10-31
- Wydawca:
- Archiwum Główne Akt Dawnych
- Tematy:
-
listy pasterskie
biskupi polscy
episkopat
Księstwo Warszawskie - Opis:
-
Stosunki państwowo-kościelne w Księstwie Warszawskim powodowały konieczną współpracę między obydwoma tymi podmiotami. Państwo wielokrotnie uciekało się do wsparcia Kościoła katolickiego, jako mającego największy autorytet społeczny i posiadającego powszechną możliwość oddziaływania na społeczeństwo poprzez ambonę. Zdecydowana większość powstałych wówczas (i znanych dzisiaj) listów pasterskich o tematyce społecznej oraz politycznej została napisana na prośbę władz państwowych, wyrażanych przez ministra spraw wewnętrznych, J.P. Łuszczewskiego. Obok listów o wymowie patriotycznej kierowanych do wiernych w momentach przełomowych, jak np. wyprawa na Moskwę w 1812 r. pojawia się szereg listów odnoszących się do kwestii stricte społecznych. Można je pogrupować w trzy duże bloki tematyczne. Listy z lat 1807-08, poświęcone są wyjaśnianiu ludowi praw wynikających z art. 4 konstytucji – o wolności osobistej. Przy czym warto zauważyć, że biskupi zwracali uwagę nie tylko na prawa i obowiązki włościan, ale także na obowiązki ziemian wobec swoich poddanych. Drugim, ważnym tematem listów pasterskich, przewijającym się praktycznie przez cały okres Księstwa Warszawskiego, były sprawy związane z edukację elementarną, koniecznością kształcenia ludu i pożytkami płynącymi z posiadania wykształcenia. Wreszcie trzeci blok tematyczny wiąże się z kwestiami zdrowotnymi – generalnie chodziło o obowiązek szczepień na ospę i przekonanie do nich ludności, szczególnie wiejskiej. O ile były to wystąpienia pisane przez wszystkich biskupów do swoich diecezjan, to zdarzały się też listy jednostkowe, jak np. biskupa T. Ostaszewskiego z 14 lipca 1811 r. wyjaśniającego zawiłości dekretu Fryderyka Augusta o wycofaniu z obiegu monety zdawkowej. Zarówno tematyka omawianych w artykule wystąpień biskupów, jak i ich inspiracja, wypływająca z kręgów rządowych, wskazują wyraźnie na współpracę rządu Księstwa i episkopatu polskiego w kwestiach nauczania społecznego i patriotycznego.
Relations between the Church and the State in the Duchy of Warsaw required cooperation between both. The State has often sought support of Catholic Church, which enjoyed the greatest public respect and was able to influence the wide public through sermons. The majority of pastoral letters written then (and known today), pertaining to social and political issues, were written upon request from state authorities, expressed by Minister of Interior, Jan Paweł Łuszczewski. Besides letters of patriotic nature, published at breakthrough times, such as the Moscow campaign in 1812, there is a number of those devoted to social issues. They can be categorized into three thematic groups. Letters from 1807–1808 are devoted to explanation of rights stemming from Article 4 of the Constitution – personal freedom – to the people. It is noteworthy, that the bishops emphasized not only the rights and obligations of peasants, but also obligations of landlords with respect to their subjects. The second topic of pastoral letters were issues related to elementary education, the need to educate the people, and benefits of education. Finally, the third group of topics is related to health issues, in particular obligatory pox vaccinations, and convincing the population, in particular in rural areas, about the need to use them. Besides the letters to the entire diocese population, written on the same topic by all bishops, there were some singular letters as well, such as the one written by Bishop T. Ostaszewski on 14 July 1811, explaining the complexities of the decree by Frederick August on removing small change coins from circulation. Both the topics of episcopal letters and their inspiration, coming from government circles, indicate a cooperation between the Government of the Duchy and the Polish Episcopate on the matters of social and patriotic teaching. - Źródło:
-
Rola Kościoła w dziejach Polski. Kościoły w Rzeczypospolitej; 199-213
9788394837433 - Dostawca treści:
- Biblioteka Nauki
Artykuł