- Tytuł:
-
Odniesienia do Boga w etykiecie językowej bohaterów dramatów Jana Karnowskiego
The references to God in the language etiquette of characters of plays by Jan Karnowski - Autorzy:
-
Rogowska-Cybulska, Ewa
Cybulski, Marek - Powiązania:
- https://bibliotekanauki.pl/articles/627063.pdf
- Data publikacji:
- 2013
- Wydawca:
- Uniwersytet Gdański. Wydział Filologiczny
- Tematy:
-
the references to God
the language etiquette
plays by Jan Karnowski
expressions
the Kashubian etiquette
the farewell expressions
the gratitude formulas
the greeting expressions
religious nature
other religions
odniesienia do Boga
etykieta językowa
dramaty Jana Karnowskiego
kaszubskie zwroty grzecznościowe
pożegnania, podziękowania i powitania
wysoka frekwencja
geneza religijna
inne religie
kultura ludowa
kultura etniczna - Opis:
-
Stosowane przez bohaterów dramatów Jana Karnowskiego formuły etykietalne zawierające odniesienia do Boga pełnią w etykiecie językowej wykreowanej przez pisarza ważną rolę.
Autentyczne kaszubskie zwroty grzecznościowe, których komponentem jest wyraz (Pón) Bóg, lub inne formuły etykietalne o genezie religijnej (np. niech bãdze pòchwôlony), obsługujące przede wszystkim akty grzecznościowe pożegnania, podziękowania i powitania, służą na kartach dramatów poety z Czarnowa kształtowaniu obrazu kultury kaszubskiej odzwierciedlanej i/lub kreowanej w tych utworach. Zawartość komponentu (Pón) Bóg i/lub ich rozpoznawalna geneza religijna sprawiają, że formuły te odbierane są jako charakterystyczne dla kultury ludowej lub dawnej (w tym wysokiej), są one zatem szczególnie przydatne do kreowania obrazu kultury kaszubskiej poprzez podniesienie kaszubskiej kultury ludowej do rangi kultury etnicznej (w Czôrlińsczim i Kaszëbach pòd Widnã), a także do rekonstrukcji obrazu kultury starokaszubskiej jako kultury wysoko rozwiniętej i dostatecznie zróżnicowanej (w Zôpisu Mscëwòja, Libùszë i Òtrokù Swiãtowida). Dowodem wykorzystania wielorakiej przydatności tych wyrażeń jest ich wysoka frekwencja w dramatach Karnowskiego.
Zwroty grzecznościowe utworzone przez Karnowskiego w wyniku wymiany w wybranych zwrotach etykietalnych występujących we współczesnej autorowi etykiecie kaszubskiej komponentu nazywającego Boga chrześcijańskiego na nazwy bogów wyznawanych w innych religiach stają się ważnym znakiem kultur związanych z tymi religiami. W Zôpisu Mscëwòja jest to przedchrześcijańska kultura (staro)kaszubska, w Kaszëbach pòd Widnã – egzotyczna kultura turecka, której elementy Kaszubi – w osobie dzielnego żołnierza wybranieckiego Franka Kulczika – poznali pod Wiedniem, broniąc wraz z innymi Europejczykami chrześcijaństwa.
In the language etiquette of plays by Jan Karnowski (titled Zdpis Mscewója, Libusza, Ótrok Światowida, Kaszebi pod Widna, Wesele kaszubskie, Scvnanie kani and Czórlińsczi.) the references to God are present in two different manners. The references frequently result from the use of expressions which are present in the Kashubian etiquette, contemporary with the author, and whose component is the noun {Pón) Bóg meaning God. This concerns mainly the farewell expressions such as ostań z Boga, badz{ta) z Bógajedz{kój) (le) z Bógajachójta z Boga, as well as the gratitude formulas such as {Pón) Bóg (wóm) zapłać, Boże zapłacę. The greeting expressions Niech badze {mdze) póchwólony and Póchwólony are also of religious nature. The second type of references to God in the language etiquette of characters of plays by Karnowski is related to the fact that in the selected expressions of Kashubian etiquette the terms naming the Christian God are exchanged for names of gods present in other religions, e.g. Niechże Światowid wama i nama bezpiek daje, Niech nóm szczescy Bióli Bóg: Jedz z Allacha. - Źródło:
-
Język - Szkoła - Religia; 2013, 8, 1; 45-60
2080-3400 - Pojawia się w:
- Język - Szkoła - Religia
- Dostawca treści:
- Biblioteka Nauki
Artykuł