- Tytuł:
-
Polaryzacja światopoglądowa społeczeństwa polskiego a klasy i warstwy społeczne
Worldview polarisation of the Polish Society and social classes and strata - Autorzy:
-
Ruszkowski, Paweł
Przestalski, Andrzej
Maranowski, Paweł
Gardawski, Juliusz
Drozdowski, Rafał - Powiązania:
- https://bibliotekanauki.pl/books/1701716.pdf
- Data publikacji:
- 2020
- Wydawca:
- Collegium Civitas
- Opis:
-
W ciągu ostatnich kilku lat ukształtowała się w Polsce polaryzacja świadomościowa obejmująca dwa przeciwstawne systemy wartości: konserwatywny i liberalny. W tym kontekście pojawia się główna hipoteza badawcza książki, wskazująca, że podział na zwolenników i przeciwników konkurencyjnych światopoglądów konserwatywnego i liberalnego jest uwarunkowany przez przynależność jednostek do określonych klas i warstw społecznych. W ujęciu bardziej szczegółowym twierdzimy, że klasy i warstwy społeczne, które ukształtowały się w warunkach ustroju socjalistycznego częściej skłaniają się do akceptacji wartości konserwatywnych, natomiast klasy i warstwy, które ukształtowały się w trakcie procesu transformacji ustrojowej częściej skłaniają się ku wartościom liberalnym.
Zasadnicza część naszego opracowania poświęcona jest badaniu zróżnicowania stanu świadomości klas i warstw społecznych w odniesieniu do wybranych wartości, pozwalających na identyfikację zwolenników światopoglądu konserwatywnego i liberalnego. W szczególności zróżnicowanie opinii pomiędzy klasami dotyczy: stosunku do wartości demokratycznych, stosunku do zasad gospodarki rynkowej, stosunku do kwestii obyczajowych (aborcja, małżeństwa homoseksualne, role mężczyzny i kobiety w rodzinach heteroseksualnych), poglądów politycznych i preferencji partyjnych oraz deklarowanej formy praktyk religijnych. Analizy te stanowią empiryczną podstawę, do weryfikacji głównej hipotezy naszej pracy, dotyczącej przewagi orientacji konserwatywnej wśród członków klas i warstw starych oraz przewagi orientacji liberalnej wśród członków klas i warstw nowych.
Uważamy, że polaryzacja światopoglądowa społeczeństwa polskiego wiąże się z sytuacją konfliktu, konfrontacji i walki politycznej. Tym zjawiskom towarzyszą symptomy dysfunkcjonalności, wynikające ze współwystępowania alternatywnych systemów wartości i norm. W naszym rozumieniu polaryzacja światopoglądowa stanowi zagrożenie dla systemu społecznego, w szczególności dla stabilności jego podsystemów: ekonomicznego, politycznego, symbolicznego i struktury społecznej. Mimo ogólnego wzrostu poziomu dobrobytu, różnice w ocenie własnych warunków materialnych między klasami nowymi a klasami starymi pozostają znacząco duże. Może się okazać, że jest to ważny czynnik stymulujący podziały i konflikty społeczne. Struktura klasowo-warstwowa różnicuje indeks demokracji. Jednakże nie odnosi się to do różnic między klasami nowymi a starymi. Szansa na akceptację gospodarki rynkowej jest wyższa wśród osób należących do klas nowych (właścicieli firm, wyższych specjalistów), wśród uczniów i studentów oraz należących do struktury mieszanej – klasy/warstwy menadżerów. Większe prawdopodobieństwo na uznanie się za beneficjentów transformacji mają właściciele firm i menadżerowie. Mniejsze prawdopodobieństwo na pojawienie się liberalnego stosunku do aborcji występuje wśród: właścicieli gospodarstw rolnych, profesjonalistów z wyższym wykształceniem oraz emerytów. W kwestii stosunku do rodziny hetero/homoseksualnej większe szanse na światopogląd liberalny mają członkowie klas nowych: klasy niższych specjalistów biurowych, oraz klasy właścicieli firm. Dotyczy to również dwóch struktur typu mieszanego – klasy/warstwy średniego personelu i (klasy/ warstwy menadżerów. Poziom zainteresowania polityką różnicuje przynależność klasowo-warstwowa, jednakże nie ma w tym aspekcie różnic pomiędzy klasami nowymi a starymi. Przynależność do klas właścicieli gospodarstw rolnych, wyższych specjalistów oraz do warstwy profesjonalistów z wyższym wykształceniem zwiększała szansę na częsty udział w praktykach religijnych.
In recent years a polarisation of social consciousness was formed in Poland, consisting of two oposite value systems: the conservative and the liberal one. This phenomemon is the referenece point for the research hypothesis of this book, claiming that the division into supporters and opponents of these systems is dependent on their class/stratum position. In a more detailed formulation we claim members of social classes and strata formed under socialism (“old ones”) tend to accept conservative values, while members of those formed in the process of transformation (“new ones”) prefer liberal values. The book is based on an original, comprehensive concept of social structure, referring to classical approaches to the issue (Marx, Weber), but also trying to integrate the two basic currents in contemporary theory of social startification: class theory and occupational theory. Our approach links elements of both concepts while contesting others. A basic criterion of a social structure position and their differentiation is the diversity of sources of subsistence. The essential part of our study is devoted to finding the differentiation of class/stratum cosciousness ragarding selected values, in order to identify followers of conservative and liberal worldviews. In particular it is the differentiation of attitudes towards democratic values, market economy, moral and social matters (abortion, gay marriages, gender status in families), political matters as well as party preferences and declared forms of religiuos practices. The analyses of the data are emiprical basis for the verification of our main hypothesis of the domination of the conservative value orientation among members of the old classes and strata and the domination of the liberal value orientation among the new ones. In our opinion the polarisation of worldviews is correlated with the situation of conflict, confrontation and political struggle. These phenomena are sccompanied by symptoms of disfuncionality, resulting from the existence of alternative sytems of values and norms. This is a threat for the social system, in particular for the stability of its economic, political and symbolic subsystems as well as for the social structure. In spite of the general increase of the overall welfare level, the differ-ences in self-assesment of material life conditions between old and new classes remain significantly big. This factor may indeed appear to stim-ulate social divisions and social conflicts. The index of acceptance of democratic values is differentiated by the class/stratum positon, but not by the difference between old and new ones. The chance of acceptance of the market economy is higher in new clas-ses (business owners, senior specialists), among school pupils and university students and in the mixed class-stratum of managers. The business owners and managers have a higher chance of recogniz-ing themselves as beneficiaries of transformation. The probalility of the liberal attitude towards abortion is lower among farm owners, university-educated professionals and retirees. The chance of a liberal attitude towards homosexual family and the role structure of heterosexual one is higher in new classes: lower-level office personnel and business owners, as well as mixed units: class-strata of mid-level personnel and managers. The level of interest in politics differs according to the class/startum position, but not that between the old and new ones. The chance of frequent participation in religious ceremonies is higher in the classes of farm owners and senior specialists as well as in the stratum of university-educated professionals. - Dostawca treści:
- Biblioteka Nauki
Książka