- Tytuł:
-
Z „Sokiłem” w tle. Powstanie i rozwój ukraińskich organizacji gimnastyczno-pożarniczych „Sicz” (1900-1914)
With ‘Sokil’ in the background. The founding and the development of the Ukrainian gymnastic and firefighting organization ‘Sicz’ (1900–1914) - Autorzy:
-
Śmiechowski, Krzysztof
Pisuliński, Jan
Stępien, Stanisław - Powiązania:
- https://bibliotekanauki.pl/articles/1573989.pdf
- Data publikacji:
- 2020-12
- Wydawca:
- Archiwum Państwowe w Rzeszowie
- Tematy:
-
ukraińskie towarzystwo gimnastyczno-pożarnicze „sicz”
sicz
sokił
ukraińskie
towarzystwo sportowe
trylowski
główny komitet siczowy
ukraiński związek
siczowy
ukrainian gymnastic and firefighting organization ‘sicz’
sokil
ukrainian sport
association
central sicz committee
ukrainian sicz union - Opis:
-
Z końcem lat siedemdziesiątych XIX w., wraz z autonomią Galicji i uzyskaniem przez mniejszości narodowe szeregu ustępstw ze strony monarchii austriackiej, nastąpił wyraźny wzrost ich narodowej świadomości. Możliwym wówczas stało się zakładanie organizacji i towarzystw. Skorzystali z tego także i galicyjscy Ukraińcy, którzy zaczęli – głównie z inicjatywy „Proswity” – zakładać własne oświatowe, kulturalne i gospodarcze instytucje, a także towarzystwa sportowe, czego doskonałym przykładem był „Sokił”. Jednakże trzy lata od jego powstania tarcia wewnętrzne w tym towarzystwie spowodowały zastój jego działalności i groźbę rozwiązania. Ten chwilowy paraliż i powstałą w tym obszarze lukę sprawnie wypełniła organizacja założona przez radykała Kyryła Trylowśkiego. Było nią Towarzystwo Gimnastyczno-Pożarnicze „Sicz”, które w stosunkowo krótkim czasie, z pojedynczej komórki, rozwinęło się w sprawnie działający związek, zrzeszający do wybuchu wojny, na terenie Galicji, ponad 800 filii. „Sicz” zaczęła opanowywać przestrzeń powstałą po niepewnym i niestabilnym w tamtym czasie „Sokile”, stając się tym samym alternatywą dla tych, którzy w rozwój „Sokiła” zdążyli już zwątpić. Tym, co miało przyciągać w szeregi młodej organizacji zwolenników i odróżniać nowo powstałą inicjatywę od opartego na specyfice słowiańskiej „Sokiła”, był stricte narodowy fundament „Siczy” i jej ukierunkowanie na wiejskie masy z zamiarem ich połączenia pod szyldem jednej, wielkiej, gimnastyczno- przeciwpożarowej organizacji. Jak czas pokazał, popularność „Siczy” wynika nie z tego, że była ona zrzeszeniem pożarniczo-gimnastycznym, lecz przede wszystkim – prężną instytucją krzewiącą historię, kulturę i tradycje narodowe. Zarówno ruch sokilski, jak i siczowy, działając obok siebie przez kilkanaście lat, z niewielkich, pojedynczych towarzystw rozrosły się w sprawne i szeroko rozgałęzione organizacje, stanowiąc na początku XX w. dwa najpotężniejsze ogniska ukraińskiego ruchu gimnastycznego i przeciwpożarowego. Obie centrale, choć niechętne wzajemnie, przez całe lata przenikały się dość wyraźnie, popularyzując sprawę tożsamości i odrodzenia narodowego i kształtując we właściwy sobie sposób ukraińskie społeczeństwo. Rywalizując, każda z nich aspirowała do tego, by na gruncie fizycznego odrodzenia zostać przewodnią siłą narodu. Kiedy obie organizacje stanowiły już liczącą się siłę, a ich idea została dostatecznie wypromowana, „sokilsko-siczowemu dziełu” brakowało jedynie konsolidacji, gdyż obu centralom wróżono świetlaną przyszłość, ale pod jednym sztandarem. Jednakże z powodu zbyt dużych różnic: politycznych, kulturowo-historycznych, metodycznych, religijnych czy nawet kwestii ambicjonalnych dzielących oba stowarzyszenia – do takowej konsolidacji nigdy nie doszło.
With the end of the 1970s, Galicia region was granted an autonomy. At the same time, the Austro-Hungarian monarchy granted the national minorities several concessions which allowed them to become more aware of their national identity. These concessions made the founding of organizations and associations possible. Ukrainians living in Galicia used this opportunity – thanks mainly to the initiative of ‘Proswita’ – to found their own educational, cultural and economic institutions, as well as sport associations, an example of which is ‘Sokił’. Frictions in the ‘Sokił’ association, only three years after its founding, halted its development and put the association in danger of dissolution. This temporary paralysis and loophole in the area was filled by an organization founded by a radical Kirył Trylowski. It was: Gymnastic and Firefighting Association ‘Sicz’, which in a relatively short time grew from its singular association into a finely functioning union gathering under its banner until the outbreak of war, in Galicia region, 800 branches. ‘Sicz’ took over the space left after the unstable and unreliable ‘Sokił’, at the same time becoming an alternative for those who did not trust in the future development of ‘Sokił’. The one thing that attracted followers into the newly-founded ‘Sicz’ and distinguishing it from ‘Sokił’ which prided itself in Slavonic specifics, was the strictly national foundation of ‘Sicz’ and its focus on gathering the people from villages under one banner of gymnastic and firefighting organization. As the passage of time showed, the popularity of ‘Sicz’ was not due to it being a gymnastic and firefighting association, but due to the history, culture and national traditions that it firmly promoted. Both the ‘Sokił’ and ‘Sicz’ movements which functioned alongside each other for a dozen of years, grew from the small, singular associations into finely functioning sprawling organizations that at the beginning od the 20th century were the two most important gatherings of the Ukrainian gymnastic and firefighting movement. Both headquarters, although quite reluctant towards each other, intertwined, popularizing the national identity and national rebirth, and at the same time moulding the Ukrainian society into what they wanted. Although they rivaled, both organizations aspired to become, on the grounds of physical rebirth, the leading force of the nation. When both organizations became quite numerous and their idea sufficiently promoted, the Sokił-Sicz cause lacked only the consolidation, because both headquarters had been foretold to have stellar futures if only they unite under one banner. However, due to differences too large to overcome: political, culturalhistorical, methodical, religious and even differing ambitions of the two associations – such a consolidation did not happen. - Źródło:
-
Prace Historyczno-Archiwalne; 2020, 32; 75-95
1231-3335 - Pojawia się w:
- Prace Historyczno-Archiwalne
- Dostawca treści:
- Biblioteka Nauki
Artykuł