Informacja

Drogi użytkowniku, aplikacja do prawidłowego działania wymaga obsługi JavaScript. Proszę włącz obsługę JavaScript w Twojej przeglądarce.

English (EN)·Polski (PL)·Yкраїнський (UK)
Przejdź do strony domowej biblioteki Centralna Biblioteka Wojskowa Link otwiera się w nowym oknie Logo biblioteki Prolib Integro - strona głównaCentralna Biblioteka Wojskowa

Wyszukujesz frazę "Kowalczyk, T." wg kryterium: Autor

  Lista filtrów
Wyrównaj
    Wyświetlanie 1-12 z 12
    Tytuł:
    Zastosowanie olejku eterycznego z pomarańczy domaskowanie nieprzyjemnych zapachów powstających podczas odwadniania komunalnych osadów ściekowych
    The use of essential oil from orange for masking unpleasant odors that arise during dewatering of municipal sewage sludge
    Autorzy:
    Kowalczyk, A.
    Piecuch, T.
    Powiązania:
    https://bibliotekanauki.pl/articles/401253.pdf
    Data publikacji:
    2011
    Wydawca:
    Polskie Towarzystwo Inżynierii Ekologicznej
    Tematy:
    odory
    zapach
    olejki eteryczne
    flokulant
    osady ściekowe
    odors
    essential oils
    flocculant
    sewage sludge
    Opis:
    Celem niniejszej pracy było przedstawienie sposobu zmniejszenia uciążliwości zapachowej podczas odwadniania komunalnych osadów ściekowych poprzez dozowanie bezpośrednio do osadu ściekowego olejku eterycznego z pomarańczy, wyprodukowanego w procesie destylacji parą wodną. Przeprowadzone badania wykazały, że olejek eteryczny z pomarańczy skutecznie neutralizuje nieprzyjemne zapachy osadów i odsączu, powstałe podczas odwadniania komunalnych osadów ściekowych na laboratoryjnej wirówce sedymentacyjnej. Wraz ze wzrostem dawki olejku eterycznego z pomarańczy czas skutecznej neutralizacji nieprzyjemnych zapachów po procesie mechanicznego odwadniania rośnie, zarówno dla odwirowanego osadu jak i odsączu. Okazało się również, że olejki eteryczne jako substancje hydrofobowe pełnią dodatkowo funkcję koagulantów lub flokulantów i polepszają jakość mechanicznego odwadniania.
    The purpose of this study was to present method of reduction of odor nuisance during dewatering of municipal sewage sludge by direct dosage of orange essential oil into sewage sludge. Essential oil was produced in the process of steam distillation.The study showed that essential oil from orange effectively neutralizes unpleasant odors of sediments and effluent which are produced dewatering of municipal sludge in a laboratory centrifuge sedimentation. With an increasing dose of essential oil from orange time of effective neutralization of odors after the process of dewatering increases, both sor sediments and effluent. In addition it was also found that essential oils as a hydrophobic substances, function also as coagulants or flocculants and enhance dewatering.
    Źródło:
    Inżynieria Ekologiczna; 2011, 25; 124-134
    2081-139X
    2392-0629
    Pojawia się w:
    Inżynieria Ekologiczna
    Dostawca treści:
    Biblioteka Nauki
    Artykuł
    Tytuł:
    Zastosowanie olejku eterycznego ekstrahowanego ze skórek pomarańczy jako częściowego substytutu flokulanta
    Application of essential oils extracted from peels of oranges as a partial substitute of flocculant
    Autorzy:
    Kowalczyk, A.
    Piecuch, T.
    Powiązania:
    https://bibliotekanauki.pl/articles/401311.pdf
    Data publikacji:
    2016
    Wydawca:
    Polskie Towarzystwo Inżynierii Ekologicznej
    Tematy:
    osady ściekowe
    odwadnianie
    zawartość wody w osadzie
    zawartość suchej masy w odcieku
    olejek eteryczny z pomarańczy
    flokulant
    sewage sludge
    dewatering
    water content in sludge
    dry matter content in the effluent
    essential oil from orange
    flocculant
    Opis:
    W pracy podjęto próbę określenia optymalnych warunków prowadzenia procesu mechanicznego odwadniania komunalnych osadów ściekowych oraz zmniejszenia nieprzyjemnych zapachów wydzielających się podczas tego procesu. Proces odwadniania komunalnych osadów ściekowych prowadzono w laboratoryjnej wirówce sedymentacyjnej typu MPW-350. Jako nadawę do procesu mechanicznego odwadniania zastosowano rzeczywisty ustabilizowany w wyniku fermentacji metanowej osad czynny, pobrany z Oczyszczalni Ścieków Jamno. Proces odwadniania wspomagany był flokulantem kationowym o nazwie handlowej Praestol 855BS o stężeniu rzeczywistym roztworu 0,3% oraz olejkiem eterycznym z pomarańczy, który wyprodukowano ze skórek pomarańczy w procesie destylacji parą wodną. Wartościami stałymi procesu odwadniania były: pH, temperatura, barwa, struktura, zapach, zawartość wody oraz zawartość suchej masy. Parametrami zmiennymi niezależnymi procesu odwadniania były: czas wirowania w zakresie 1–10 min, prędkość wirowania w zakresie 1000–3000 obr/min oraz dawka mieszaniny w proporcji flokulant Praestol 855BS (79%) + olejek eteryczny z pomarańczy (21%) w zakresie 0–48 ml/dm3. Ocenie poddano: zawartość wody w osadzie, zawartość suchej masy w odcieku oraz czas utrzymywania się zapachu olejku w osadzie. Przeprowadzone badania wykazały, że olejek eteryczny z pomarańczy może być stosowany jako częściowy substytut flokulanta Praestol 855BS w procesie sedymentacji odśrodkowej. Olejek eteryczny z pomarańczy w dużym stopniu zmniejsza nieprzyjemne zapachy, które wydzielane są z osadów podczas ich mechanicznego odwadniania. Zaleca się do aplikacji dawkowanie równoczesne obydwu odczynników wspomagających, tj. flokulanta Praestol 855BS 79% oraz olejku eterycznego z pomarańczy 21% udziału objętościowego.
    The study attempts to determine the optimum conditions of the process of mechanical dewatering of municipal sewage sludge and reduction of odours emitted during this process. The process of dewatering of municipal sewage sludge was carried out using laboratory sedimentation centrifuge of MPW-350 type. Municipal sewage sludge stabilized during anaerobic digestion, taken from Wastewater Treatment Plant Jamno. The dewatering process was aided by cationic flocculant Praestol 855BS of real solution concentration 0.3% and essential oil from orange, which was extracted from orange peels in the process of steam distillation. Constant parameters of dewatering process were: pH, temperature, colour, texture, smell, water content and dry matter content. Independent variables of dewatering process were: centrifugation time (in the range 1–10 min), centrifugation speed (in the range 1000–3000 rotations/min) and dose of mixture of flocculant Praestol 855BS (79%) + essential oil of orange (21%) in the range 0–48 ml/dm3. Water content in the sludge after the process, dry matter content in the effluent and the duration of the smell of oil in the sediment were determined. Studies showed that the essential oil from orange may be used as a partial substitute of flocculant Praestol 855BS in the process of centrifugal sedimentation. Essential oil of orange significantly reduces unpleasant odours which are emitted from sludge during mechanical dewatering. Simultaneous application of both reagents, ie. flocculant Praestol 855BS 79%, and essential oil of orange 21% of volume is recommended.
    Źródło:
    Inżynieria Ekologiczna; 2016, 47; 104-113
    2081-139X
    2392-0629
    Pojawia się w:
    Inżynieria Ekologiczna
    Dostawca treści:
    Biblioteka Nauki
    Artykuł
    Tytuł:
    Sludge dewatering in a decanter centrifuge aided by cationic flocculant Praestol 855BS and essential oil of waste orange peels
    Odwadnianie osadów ściekowych w wirówce dekantacyjnej wspomagane flokulantem kationowym Praestol 855BS i olejkiem eterycznym z odpadu skórek pomarańczy
    Autorzy:
    Kowalczyk, E.
    Piecuch, T.
    Powiązania:
    https://bibliotekanauki.pl/articles/204903.pdf
    Data publikacji:
    2016
    Wydawca:
    Polska Akademia Nauk. Czytelnia Czasopism PAN
    Tematy:
    flocculant
    essential oil
    sewage sludge
    odours
    noxious odour
    flokulant
    olejek eteryczny
    osad ściekowy
    zapachy
    nieprzyjemny zapach
    Opis:
    In the study the comparative analysis of test results of drainage of municipal wastewater sludge was conducted with the use of flocculant Praestol 855BS and the mixture of flocculant Praestol 855BS 50% + orange essential oil 50%, as the reagents supporting this process. It was also attempted to reduce unpleasant smells exuding from the drained sludge. The process of drainage of municipal wastewater sludge was conducted in the laboratory setting centrifuge of MPW-350 type. The variable independent parameters were centrifugation time, centrifugation speed, dosage of flocculant Praestol 855BS as well as dosage of mixture in the proportion of flocculant Praestol 855BS (50%) + orange essential oil (50%). The following parameters were subject to assessment: water content in the sludge, dry mass content in the reflux as well as time of maintenance of the oil’s smell in the sludge. The conducted tests demonstrated that the orange essential oil has an impact on drop in resultant quality parameters of the drainage process of municipal wastewater sludge. Batching of the orange essential oil has an impact on considerable reduction of odours exuding from drained wastewater sludge, and thus on improvement of work conditions connected with operation of centrifugal separators. Bearing in mind both the efficient drainage process of wastewater sludge as well as simultaneous reduction of unpleasant smells exuding from the sludge during this process it is assumed and recommended to simultaneously apply both reagents, that is flocculant Praestol 855BS (50%) and orange essential oil, also in the volume of 50%.
    W pracy przeprowadzono ocenę porównawczą wyników badań odwadniania komunalnych osadów ściekowych z zastosowaniem flokulanta Praestol 855BS i mieszaniny flokulant Praestol 855BS 50% + olejek eteryczny z pomarańczy 50%, jako odczynników wspomagających ten proces, a także podjęto próbę obniżenia nieprzyjemnych zapachów wydzielających się z odwodnionych osadów. Proces odwadniania komunalnych osadów ściekowych prowadzono w laboratoryjnej wirówce sedymentacyjnej typu MPW-350. Parametrami zmiennymi niezależnymi procesu odwadniania były czas wirowania, prędkość wirowania, dawka fl okulanta Praestol 855BS oraz dawka mieszaniny w proporcji flokulant Praestol 855BS 50% + olejek eteryczny z pomarańczy 50%. Ocenie poddano: zawartość wody w osadzie, zawartość suchej masy w odcieku oraz czas utrzymywania się zapachu olejku w osadzie. Przeprowadzone badania wykazały, że olejek eteryczny z pomarańczy wpływa na spadek parametrów wynikowych, jakościowych procesu odwadniania komunalnych osadów ściekowych. Dozowanie olejku eterycznego z pomarańczy wpływa na znaczne obniżenie odorów wydzielających się z odwodnionych osadów ściekowych, a tym samym na polepszenie warunków pracy obsługi wirówek. Mając na uwadze zarówno efektywny proces odwadniania osadów ściekowych z jednoczesnym zmniejszeniem nieprzyjemnych zapachów wydzielających się z osadów podczas tego procesu, przyjmuje się i zaleca do aplikacji dawkowanie jednoczesne obydwu odczynników, tj. fl okulanta Praestol 855BS 50% oraz olejku eterycznego z pomarańczy także 50% udziału objętościowego.
    Źródło:
    Archives of Environmental Protection; 2016, 42, 1; 3-18
    2083-4772
    2083-4810
    Pojawia się w:
    Archives of Environmental Protection
    Dostawca treści:
    Biblioteka Nauki
    Artykuł
    Tytuł:
    Zastosowanie olejku eterycznego jako substytutu flokulanta w procesie mechanicznego odwadniania komunalnych osadów ściekowych
    Application of Essential Oil as a Substitute of Flocculant in the Process of Mechanical Dewatering of Municipal Sewage Sludge
    Autorzy:
    Kowalczyk, A.
    Piecuch, T.
    Powiązania:
    https://bibliotekanauki.pl/articles/1817966.pdf
    Data publikacji:
    2016
    Wydawca:
    Politechnika Koszalińska. Wydawnictwo Uczelniane
    Tematy:
    osady ściekowe
    odwadnianie
    zawartość wody w osadzie
    zawartość suchej masy w odcieku
    olejek eteryczny z pomarańczy
    flokulant
    sewage sludge
    dewatering
    water content in sediment
    dry residue content in effluent
    orange essential oil
    flocculant
    Opis:
    W pracy podjęto próbę znalezienia optymalnych warunków prowadzenia procesu odwadniania komunalnych osadów ściekowych w wirówce z zastosowaniem olejku eterycznego z pomarańczy jako substytutu flokulanta Praestol 855BS oraz zmniejszenia nieprzyjemnych zapachów wydzielających się podczas tego procesu. Proces odwadniania komunalnych osadów ściekowych prowadzono w laboratoryjnej wirówce sedymentacyjnej typu MPW–350. Jako nadawę do procesu mechanicznego odwadniania zastosowano rzeczywisty ustabilizowany w wyniku fermentacji metanowej osad czynny, pobrany z Oczyszczalni Ścieków Jamno, bezpośrednio z przewodu tłocznego podającego osad z WKFo (wydzielona komora fermentacyjna otwarta) do wirówek dekantacyjnych. Wartościami stałymi procesu odwadniania były parametry charakteryzujące nadawę, tj.: pH, temperatura, barwa, struktura, zapach, zawartość wody oraz zawartość suchej masy. Parametrami zmiennymi niezależnymi procesu odwadniania były czas wirowania w zakresie 1-10 min, prędkość wirowania 1000-3000 obr/min, dawka flokulanta Praestol 855BS 0-48 ml/d3 oraz dawka olejku eterycznego z pomarańczy 0-48 ml/d3. Ocenie poddano: zawartość wody w osadzie, zawartość suchej masy w odcieku oraz czas utrzymywania się zapachu olejku w osadzie. Przeprowadzone badania wykazały, że olejek eteryczny z pomarańczy może stanowić substytut flokulanta Praestol 855BS w procesie sedymentacji odśrodkowej. Dawka olejku powoduje znaczną poprawę warunków pracy, tzn. w dużym stopniu zmniejsza nieprzyjemne zapachy, które emitowane są z osadów podczas ich mechanicznego odwadniania w wirówce. Biorąc pod uwagę zarówno skuteczne obniżenie parametrów wynikowych procesu odwadniania i znaczne zmniejszenie uciążliwości zapachowych, przyjmuje się i zaleca do aplikacji dawkowanie równoczesne obydwu środków wspomagających, tj. flokulanta Praestol 855BS 50% oraz olejku eterycznego z pomarańczy także 50% udziału objętościowego.
    An attempt to find optimal conditions for dewatering of municipal sewage sludge in a centrifuge with use of orange essential oil instead of Praestol 855BS flocculant and to reduce unpleasant odors emitted during this process are presented in the paper. The process of dewatering of municipal sewage sludge was carried out using laboratory sedimentation centrifuge of type MPW-350. Sewage sludge, stabilized in the process of anaerobic digestion in the Wastewater Treatment Plant Jamno, was used as a substrate during laboratory experiments. Parameters characterizing sewage sludge were constants in the experiment: pH, temperature, color, texture, scent, water and dry matter content. Parameters of the dewatering process were independent variables: centrifugation time (1-10 min.), centrifugation speed (1000-3000 rot./min.), dose of Praestol 855BS flocculant (0-48 ml/dm3) and dose of orange essential oil (0-48 ml/dm3). Following parameters were assessed: water content in sediment, dry residue content in effluent and time of persistence of scent in sediment. Results of experiment prove that orange essential oil may be used instead of Praestol 855BS flocculant in the process of centrifugal sedimentation. Dosage of orange oil also causes a significant improvement of conditions– odours emitted during dewatering of sewage sludge are much less noxious.Taking into account effective reduction of resulting parameters of dewatering process and a significant decrease of odour nuisance, authors recommended application of both agents: 50% of volume of Praestol 855BS flocculant and 50% of volume of orange essential oil.
    Źródło:
    Rocznik Ochrona Środowiska; 2016, Tom 18, cz. 1; 414-444
    1506-218X
    Pojawia się w:
    Rocznik Ochrona Środowiska
    Dostawca treści:
    Biblioteka Nauki
    Artykuł
    Tytuł:
    Zastosowanie olejku eterycznego z sosny do maskowania uciążliwych zapachów wydzielających się w procesie mechanicznego odwadniania komunalnych osadów ściekowych
    The use of pine essential oil for masking the odors emitted in the process of mechanical dewatering of municipal sewage sludge
    Autorzy:
    Kowalczyk, A.
    Piecuch, T.
    Andriyevska, L.
    Powiązania:
    https://bibliotekanauki.pl/articles/1818743.pdf
    Data publikacji:
    2013
    Wydawca:
    Politechnika Koszalińska. Wydawnictwo Uczelniane
    Tematy:
    zastosowanie olejku
    osady ściekowe
    essential oil
    sewage sludge
    Opis:
    The main objective of this study was to provide a method for reducing odor nuisance and checking to what extent the essential oil affects the quality of the mechanical dewatering of municipal sewage sludge. Pine essential oil was used as a substitute of the flocculant in the process of centrifugal sedimentation of sewage sludge. The study was divided into two stages. In the first stage of the research was essential oil from pine needles was produced in the process of steam distillation. In the second part of the research process of mechanical dewatering of municipal sewage sludge on a laboratory sedimentation centrifuge MPW-350 was carried out with the use for this process pine essential oil (produced in the first stage of the study) and flocculant ZETAG® 9048FS. Constant parameters of centrifugal sedimentation were: centrifugation time was t [min.] (assumed centrifugation time t = 1 min.) and centrifuge speed n [1/min.] (assumed n = 2400 1/min.). Independent variable parameters were: dose of flocculant C [ml of flocculant solution /dm3 of sludge] and the dose of essential oil D [cm3 /100 cm3 of sludge]. Based on extensive investigations carried out, it was found that the pine essential oil effectively neutralizes unpleasant odors emitted in the process of mechanical dewatering of municipal sewage sludge during laboratory centrifuge sedimentation. With increasing doses of the pine essential oil time of effective neutralization of unpleasant odors increases, both in the dewatered sludge and effluent. Dose of added flocculant affects the time of effective neutralization of odors by pine essential oil. Together with an increase of flocculant dose, duration of odor neutralization in sludge and effluent decreases. With the increase in the dose of essential oil water content in the sludge decreases. This relationship is maintained for all used concentrations of flocculant dose. With the increase in the dose of essential oil solids concentration in effluent decreases. This relationship is maintained for all used concentrations of flocculant dose. Application of the results of this study requires a technical and economic analysis and determination of the feasibility of the proposed method. This will be the subject of aseparate publication.
    Źródło:
    Rocznik Ochrona Środowiska; 2013, Tom 15, cz. 1; 807-822
    1506-218X
    Pojawia się w:
    Rocznik Ochrona Środowiska
    Dostawca treści:
    Biblioteka Nauki
    Artykuł
    Tytuł:
    Neutralizacja nieprzyjemnych zapachów powstających podczas odwadniania komunalnych osadów ściekowych w procesie sedymentacji odśrodkowej
    Neutralizacja nieprzyjemnych zapachów powstających podczas odwadniania komunalnych osadów ściekowych Neutralization of odours arising during dewatering of municipal sewage sludge in the process of centrifugal sedimentation
    Autorzy:
    Kowalczyk, A.
    Kutryn, J.
    Piecuch, T.
    Powiązania:
    https://bibliotekanauki.pl/articles/1819664.pdf
    Data publikacji:
    2010
    Wydawca:
    Politechnika Koszalińska. Wydawnictwo Uczelniane
    Tematy:
    neutralizacja nieprzyjemnych zapachów
    komunalne osady ściekowe
    sedymentacja odśrodkowa
    neutralization odours
    municipal sewage sludge
    centrifugal sedimentation
    Opis:
    Z chwilą wejścia Polski do Unii Europejskiej w maju 2004 r. w naszym kraju zaczęły obowiązywać standardy i normy europejskie m.in. w zakresie ochrony środowiska. Jednym z elementów wymagających jeszcze uregulowania, jest emisja do środowiska nieprzyjemnych zapachów w wyniku funkcjonowania takich obiektów jak: składowiska odpadów, zakłady ich utylizacji, oczyszczalnie ścieków, fermy hodowlane czy zakłady przemysłowe. Emisja tych nieprzyjemnych zapachów stanowi dużą uciążliwość zarówno dla pracowników zakładów jak i mieszkańców okolic. Bliska konieczność opracowania polskich norm w zakresie metod oceny intensywności odorów, a także przepisów określających ich oddziaływanie na środowisko, przyczynia się do podejmowania badań nad odorami w zespołach badawczych różnych instytucji (zespoły badawcze m.in. [1, 3÷6, 9÷18]). W wypadku niewielkich emisji, gdy stężenia odorantów są małe, a mimo niskich progów wyczuwalności zapachowej powodują istotną uciążliwość, możliwe jest stosowanie środków maskujących [1, 9÷18].
    Emission of unpleasant odours is noxious for both plant workers and residents of surrounding areas, where odours are emitted. In the case of low emissions, the concentration of odour substances are low, and despite of the low odour detection thresholds, they cause significant noxiousness, it is possible to use masking agents. This issue is within range of interest of Division of Water-Sludge Technology and Waste Utilisation of Koszalin University of Technology, where for a few years works are conducted on production of an effective and inexpensive agent for decreasing nuisance of odours. Natural essential oils extracted from fresh plant materials in the process of steam distillation are used as masking agents. The aim of this study was to present a method of reduction of odour nuisance during dewatering of municipal sewage sludge by dosage of the essential oil to sewage sludge. esearch on the use of essential oils for masking of odours were divided into two stages. In the first stage of the research essential oil of lemon in the process of steam distillation was produced. Then, produced oil was used in the second stage of research as an agent for masking odour during municipal sewage sludge dewatering. Sludge dewatering process was carried out on a laboratory centrifuge MPW 350. As a input to dewatering process a real stabilized in the process methane fermentation sludge was used, taken from the Wastewater Treatment Plant Jamno, directly from the pump pipe connecting fermentation tanks with centrifuges. Constant parameters of centrifugal sedimentation were: rotation time t [min.] (assumed centrifugation time t = 1 min.) and rotation speed n [rpm] (assumed n = 2400 rpm). Independent variable process parameters were: dose of flocculant C [kg/Mg of dry mass] and dose of essential oil D [cm3/100 cm3 of sludge]. Essential oil, which was produced from lemon was dosed to the feed (sewage sludge with flocculant) before dewatering process in four doses: D\ = 0 cm3 of oil/100 cm3 of sludge, D2 = 2 drops of oil = 0.06 cm3/100 cm3 of sludge, D3 = 4 drops of essential oil = 0.12 cm3/100 cm3 of sludge and D4 = 6 drops of essential oil = 0.18 cmVlOO cm3 of sludge and then period of time of essential oil smell lasts in eluate and sludge after centrifugation process was examined. The study showed that the essential oil of lemon effectively neutralizes odours of sludge and eluate, produced during dewatering of municipal sewage sludge on the laboratory sedimentation centrifuge. With an increasing dose of essential oil of lemon, time of neutralisation of odours after dewatering is increasing, both for the dewatered sludge and eluate. It was also found that essential oils as hydrophobic substances have additional function of coagulants or flocculants, and improve the quality of the mechanical dewatering.
    Źródło:
    Rocznik Ochrona Środowiska; 2010, Tom 12; 365-380
    1506-218X
    Pojawia się w:
    Rocznik Ochrona Środowiska
    Dostawca treści:
    Biblioteka Nauki
    Artykuł
    Tytuł:
    Zmniejszenie uciążliwości zapachowych oczyszczalni ścieków w Tychowie
    Reduction of Odorous Noxiousness of Sewage Treatment Plant in Tychowo
    Autorzy:
    Piecuch, T.
    Kowalczyk, A.
    Dąbrowski, T.
    Dąbrowski, J.
    Andriyevska, L.
    Powiązania:
    https://bibliotekanauki.pl/articles/1818190.pdf
    Data publikacji:
    2015
    Wydawca:
    Politechnika Koszalińska. Wydawnictwo Uczelniane
    Tematy:
    odory
    zapach
    olejki eteryczne
    flokulant
    osady ściekowe
    odwadnianie
    odours
    scent
    essential oils
    flocculant
    sewage sludge
    dewatering
    Opis:
    The most important aim of the study was to find the optimum conditions of the process of dewatering of sewage sludge using decanter centrifuge, and also reduce noxiousness of the centrifuge service, by applying orange essential oil as a partial substitute of flocculants. The tests were performed at sewage treatment plant in Tychowo where dewatering process of sewage sludge is carried using decanter centrifuge ALFA LAVAL, type ALDEC with application of different proportions of orange essential oil mixed with ZETAG® 9048FS flocculant for dose C = 76.3 dm3/m3. Water content in the sediment, dry matter content in effluent and concentration of orange essential oil odour in dewatered sediments were assessed. Conducted tests proved that orange essentials oil is a efficient, good flocculant, which may be used as an addition do centrifugal sedimentation process. Addition of orange essential oil has a substantial advantage: it causes the decrease of odorous noxiousness of dewatered sediments. The experiments were conducted on-site in the sewage treatment plant in the centrifuge station. Analysis of odorous noxiousness was conducted in the laboratory using samples collected on-site. Odorous noxiousness was assessed by determination of oudour concentration. Measurements were made using method of dynamic olfactometry according to standard PN-EN 13725:2007 [14] on four station olfactometer T08 (figure 1) equipped with all necessary apparatus. One measurement consisted of four series. Computer software colleted all the measurements results and calculated result of the measurement team (Zite, pan) –geometric mean of all individual measurements. This value is at the same time the concentration of odour in the sample (cod), expressed in european odorous units per cubic meter (ouE/m3) in accordance with PN-EN 13725:2007 [14]. As a result of conducted tests, taking into account good quality of dewatering of sludge with simultaneous, partial, but clear and noticeable reduction of noxious odours emitted from the sediments, both reagents are recommended for dosage that is ZETAG® 9048FS flocculant and orange essential oil, both 50% of the dose volume. It is advisable to conduct further research on the use of essential oils from other plants as flocculants in the broadly defined processes of water and sludge technology, as well as conducting works on the economic production of essential oils form waste materials, also including the logistics of their separation at the selection of waste stage, or their acquisition from fruit processing plants.
    Źródło:
    Rocznik Ochrona Środowiska; 2015, Tom 17, cz. 1; 646-663
    1506-218X
    Pojawia się w:
    Rocznik Ochrona Środowiska
    Dostawca treści:
    Biblioteka Nauki
    Artykuł
    Tytuł:
    Optical Refractive Properties of Some Plant Oils
    Właściwości optyczne refrakcyjne wybranych olejków roślinnych
    Autorzy:
    Andriyevsky, B.
    Andriyevska, L.
    Piecuch, T.
    Kowalczyk, A.
    Powiązania:
    https://bibliotekanauki.pl/articles/1813930.pdf
    Data publikacji:
    2016
    Wydawca:
    Politechnika Koszalińska. Wydawnictwo Uczelniane
    Tematy:
    olejki roślinne
    gęstość
    współczynnik załamania
    oddziaływanie międzycząsteczkowe
    plant oils
    density
    refractive index
    intermolecular interaction
    Opis:
    Refractive index n of an optically transparent material is an important its parameter, which depends on the electronic structure of the corresponding substance. In the case of plant oils, consisting of the relatively weak interacting particles, there are properties that however depend greatly on the intermolecular interaction. These properties are the oils coagulation and vaporization. The last phenomenon influences probably greatly the odor intensity of each oil, which can be significant for certain applications. Therefore, results of the temperature dependences of density p(T) and refractive index n(T) of plant oils can be helpful for estimation of the degree of intermolecular interaction and corresponding possibilities of practical applications of oils. In the present paper, the results of study of the temperature dependences of refractive index nD(T) and density p(T) in the range of 20-60 degrees C have been presented for three plant oils obtained from orange, lemon and grapefruit. For measurements of the absolute refractive index nD of oils at the wavelength lambda(D) = 589 nm a standard Abbe refractometer was used. The oil's density p at ambient temperature was obtained by the measurement of the corresponding mass m and volume V, p = m/V. Measurements of the temperature dependences of refractive index n(T) and volume V(T) of the known mass of oil m were performed using the 6-liters water thermostat "PolyScience model 912". The dependences obtained have been used for calculation of the characteristic values of specific refraction and intermolecular interaction of the oils according to the model of the effective electric field proposed in the former publications of the authors (Andriyevsky, B., et al. 2009, Andriyevsky, B., et al. 2010). The following conclusions have been formulated on the basis of investigations of the orange, lemon and grapefruit plant oils done in the temperature range of 20-60 degrees C. 1. The temperature dependences of density p(T) and electric susceptibility X-D(T) are fitted satisfactorily by the first order polynomial, p(T) = a + bT, with negative coefficients b. 2. Refractive properties of the lemon and grapefruit oils are close in comparison to the analogous values for the orange oil. 3. Intermolecular bonds in the lemon and grapefruit oils can be weaker in comparison to the orange oil.
    Współczynnik załamania n optycznie przezroczystego materiału jest ważną jego charakterystyką, która zależy od elektronowej struktury cząsteczek odpowiedniej substancji. W przypadku olejków roślinnych, zawierających stosunkowo słabo oddziałujące cząsteczki, są jednak własności, które zależą w znacznym stopniu od oddziaływania międzycząsteczkowego. Do takich własności można odnieść krzepnięcie i parowanie olejków. Ostatnie zjawisko wpływa prawdopodobnie w dużym stopniu na natężenie zapachu każdego olejku, który jest ważny w odpowiednich zastosowaniach praktycznych. W związku z tym wyniki badań zależności temperaturowych gęstości r(T) i współczynnika załamania n(T) olejków roślinnych mogą być pomocne w oszacowaniu stopnia oddziaływania międzycząsteczkowego i odpowiednich możliwości ewentualnych zastosowań praktycznych. W niniejszej pracy przedstawiono wyniki badań zależności temperaturowych w zakresie 20-60°C współczynnika załamania nD(T) i gęstości r(T) trzech olejków roślinnych: z pomarańczy, cytryny i grejpfruta. Do pomiarów bezwzględnego współczynnika załamania nD olejków na długości fali świetlnej lD = 589 nm wykorzystano standardowy refraktometr Abbe. Gęstość olejków ρ w temperaturze pokojowej była otrzymana poprzez mierzenie masy m określonej objętości V olejku i następujące obliczenie według wzoru definiującego ρ = m/V. Pomiary zależności temperaturowych współczynnika załamania n(T) i objętości olejków V(T) o określonej masie m wykonano przy pomocy 6-litrowego wodnego termostatu przepływowego typu “PolyScience model 912”. Otrzymane zależności wykorzystano do obliczenia charakterystycznych wielkości refrakcji właściwej i oddziaływania międzycząsteczkowego w olejkach według modelu pola efektywnego zaproponowanego we wcześniejszych pracach autorów (Andriyevsky, B., et al. 2009, Andriyevsky, B., et al. 2010). Na bazie przeprowadzonych badań densymetrycznych i refraktometrycznych olejków roślinnych z pomarańczy, cytryny i grejpfruta w zakresie temperatur 20-60°C sformułowano następujące wnioski.- Zależności temperaturowe gęstości ρ(T) i podatności elektrycznej cD(T) trzech olejków aproksymują się zadowalająco wielomianem pierwszego rzędu, ρ(T)=a+bT, z ujemnymi wartościami współczynników b.-Właściwości optyczne refrakcyjne olejków cytrynowego i grejpfrutowego są zbliżone w porównaniu do właściwości olejku pomarańczy.- Wiązania międzycząsteczkowe w olejkach z cytryny i grejpfruta mogą być słabsze niż w olejku z pomarańczy.
    Źródło:
    Rocznik Ochrona Środowiska; 2016, Tom 18, cz. 1; 597-608
    1506-218X
    Pojawia się w:
    Rocznik Ochrona Środowiska
    Dostawca treści:
    Biblioteka Nauki
    Artykuł
    Tytuł:
    Sposób likwidacji uciążliwych zapachów powstających w procesie mechanicznego odwadniania komunalnych osadów ściekowych
    Method of neutralization of odours arising during mechanical dewatering of municipal sewage sludge
    Autorzy:
    Piecuch, T.
    Kowalczyk, A.
    Kupś, D.
    Gomółka, D.
    Powiązania:
    https://bibliotekanauki.pl/articles/1819544.pdf
    Data publikacji:
    2011
    Wydawca:
    Politechnika Koszalińska. Wydawnictwo Uczelniane
    Tematy:
    osady ściekowe
    odwadnianie ścieków
    uciążliwy zapach
    sewage sludge
    water drainage
    oppressive odor
    Opis:
    Katedra Techniki Wodno-Mułowej i Utylizacji Odpadów Politechniki Koszalińskiej od wielu lat prowadzi prace badawcze nad produkcją olejków eterycznych pozyskiwanych z surowców roślinnych w procesie destylacji parą wodną, a następnie wykorzystuje je do maskowania nieprzyjemnych zapachów wydzielających się ze ścieków w halach technologicznych (rozpylanie wyprodukowanych ekstraktów zapachowych za pomocą zraszaczy ręcznych) [1, 12÷15, 20]. Na podstawie przeprowadzonych analiz, zaproponowano zupełnie nowe rozwią-zanie, które także prowadzi do zmniejszenia uciążliwości odorów. Polega ono na tym, aby w miejsce stosowanych flokulantów do procesu mechanicznego odwadniania komunalnych osadów ściekowych i innych, zastosować jako substytut flokulantów, olejki eteryczne wyprodukowane z surowców roślinnych w procesie destylacji parą wodną; metoda ta została opatentowana [21]. Zatem, właśnie najważniejszym celem niniejszej pracy jest przedstawienie sposobu zmniejszenia uciążliwości zapachowej podczas mechanicznego odwadniania komunalnych osadów ściekowych poprzez zastosowanie olejku eterycznego, jako substytutu flokulantu w procesie sedymentacji odśrodkowej.
    Emission of unpleasant odours is noxious for both plant workers and residents of surrounding areas, where odours are emitted. In the case of low emissions, the concentration of odour substances are low, and despite of the low odour detection thresholds, they cause significant noxiousness, it is possible to use masking agents. This issue is within range of interest of Division of Water-Sludge Technology and Waste Utilisation of Koszalin University of Technology, where for a few years works are conducted on production of an effective and inexpensive agent for decreasing nuisance of odours. Natural essential oils extracted from fresh plant materials in the process of steam distillation are used as masking agents. The aim of this study was to present a method of reduction of odour nuisance during dewatering of municipal sewage sludge by dosage of the essential oils from grapefruit and mint as a substitute of flocculant in the process of mechanical dewatering. Research on the use of essential oils for masking of odours were divided into two stages. In the first stage of the research essential oils of grapefruit and mint in the process of steam distillation were produced. Then, produced oil was used in the second stage of research as an agent for masking odour during municipal sewage sludge dewatering. Oils were dosed into sewage sludge before dewatering together with flocculant. Sludge dewatering process was carried out on a laboratory centrifuge MPW 350. As a input to dewatering process a real stabilized in the process of methane fermentation sludge was used, taken from the Wastewater Treatment Plant Jamno, directly from the pump pipe connecting fermentation tanks with centrifuges. Constant parameters of centrifugal sedimentation were: rotation time t [min] (assumed centrifugation time t = 1 min) and rotation speed n [rpm] (assumed n = 2400 rpm). Independent variable process parameters were: dose of flocculant C [kg/Mg of dry mass] and dose of essential oil D [cm3/100 cm3 of sludge] kind of oil used. Essential oils, which were produced from grapefruit and mint were dosed to the feed (sewage sludge with flocculant) before dewatering process in four doses: D1 = 0 cm3 of oil/100 cm3 of sludge, D2 = 2 drops of oil = 0.06 cm3/100 cm3 of sludge, D3 = 4 drops of essential oil = 0.12 cm3/100 cm3 of sludge and D4 = 6 drops of essential oil = 0.18 cm3/100 cm3 of sludge and then period of time of essential oil smell lasts in eluate and sludge after centrifugation process was examined. The study showed that the essential oils from grapefruit and mint effectively neutralize odours of sludge and eluate, produced during dewatering of municipal sewage sludge on the laboratory sedimentation centrifuge. With an in-creasing dose of essential oil of lemon, time of neutralisation of odours after dewatering is increasing, both for the dewatered sludge and eluate. It was also found that essential oils as hydrophobic substances have additional function of coagulants or flocculants, and improve the quality of the mechanical dewatering.
    Źródło:
    Rocznik Ochrona Środowiska; 2011, Tom 13; 748-768
    1506-218X
    Pojawia się w:
    Rocznik Ochrona Środowiska
    Dostawca treści:
    Biblioteka Nauki
    Artykuł
    Tytuł:
    Oczyszczanie ścieków ze stacji naprawy samochodów
    Treatment of Wastewater from Car Service Station
    Autorzy:
    Piecuch, T.
    Andriyevska, L.
    Dąbrowski, J.
    Dąbrowski, T.
    Juraszka, B.
    Kowalczyk, A.
    Powiązania:
    https://bibliotekanauki.pl/articles/1818559.pdf
    Data publikacji:
    2015
    Wydawca:
    Politechnika Koszalińska. Wydawnictwo Uczelniane
    Tematy:
    flotacja
    ścieki zaolejone
    podczyszczanie
    flotation
    oily wastewater
    pretreatment
    Opis:
    The paper presents exploratory examinations on possibility of pre-treatment of wastewater containing gasoline and diesel fuel, that is wastewater “produced” in each car service and repair workshop and in gas station. It is a vast number of service points, which, though daily produce small amounts of wastewater but in the scale of the whole country amount of wastewater is substantial. Such wastewater is usually piped off into the sewage system. Often oily wastewater does not meet requirements set by local companies which own the municipal sewage treatment plants. Therefore, authors made have undertaken considerations on the concept of use the flotation process for pre-treatment of wastewater containing oil and gasoline, as a small wastewater treatment plant that could be installed in a separate room of garage or gas station. Example diagram is shown in Figure 5. This paper presents preliminary testing of a pilot-distinctive nature. Laboratory tests of flotation process were carried out in two independent study groups, ie. one with use of model wastewater and second with the use of real wastewater. Conducted examinations and analysis of the results allow to draw certain conclusions: 1. Wastewater from car service stations, mechanical garages and also gas stations are contaminated with oil derived compound, and although individual garage produces small amounts of wastewater, the sum of all wastewater in the scale of the whole country each day is substantial. 2. Proposed small installation for pre-treatment of oily wastewater, when implemented In the car service station or gas station will improve quality of wastewater daily inputted to sewage system. 3. The flotation process which is the first node of proposed technological installation does not treat wastewater sufficiently, but noticeably, and thus it allows to extend the life of an important node of the installation, that is sorption process. 4. Research should be continued on a small experimental plant installed in the car or gas station.
    Źródło:
    Rocznik Ochrona Środowiska; 2015, Tom 17, cz. 1; 814-832
    1506-218X
    Pojawia się w:
    Rocznik Ochrona Środowiska
    Dostawca treści:
    Biblioteka Nauki
    Artykuł
    Tytuł:
    Produkcja i rozpylanie roztworów neutralizujących przykre zapachy powstałych na osnowie ekstraktów z geranium, kminku zwyczajnego, anyżu, jałowca pospolitego oraz czarnuszki
    Production and spraying of solutions neutralising noxious odours created on the base of extracts from geranium, caraway, anise, juniper and black cumin
    Autorzy:
    Piecuch, T.
    Andriyevski, B.
    Andriyevska, L.
    Juraszka, B.
    Kowalczyk, A.
    Powiązania:
    https://bibliotekanauki.pl/articles/1819798.pdf
    Data publikacji:
    2009
    Wydawca:
    Politechnika Koszalińska. Wydawnictwo Uczelniane
    Tematy:
    geranium
    kminek
    anyż
    rozpylanie roztworów
    juniper
    spraying of solutions
    Opis:
    Źródłem nieprzyjemnych zapachów są zarówno procesy naturalne, jak i działalność człowieka. Naturalne odory pochodzą głównie z procesówwulkanicznych, pożarów lasów i stepów, emisji z terenów bagnistych oraz rozkładu materii przez mikroorganizmy. Działalność antropogeniczna emitująca największe ilości odorów związana jest z przemysłem chemicznym, energetycznym, papierniczym, farmaceutycznym, spożywczym, a także wytwarzaniem ścieków i odpadów.Emisja tych złowonnych gazów stanowi dużą uciążliwość szczególnie dla ludności zamieszkującej na obszarach ich oddziaływania. W chwili obecnej brak polskich norm w zakresie metod oceny intensywności odorów i przepisów określających ich oddziaływanie na środowisko - co uniemożliwia zarówno nakazanie ograniczenia emisji odorów, jak i egzekwowania nakazów przez organy ochrony środowiska - przyczynia się do podejmowania stosownych środków zaradczych. Zróżnicowanie charakteru emisji odorów, a także cech odorantów, sprawia, że stosuje się różnego rodzaju środki zaradcze. W wypadku niewielkich emisji, gdy stężenia odorantów są małe, choć z racji niskich progów wyczuwalności węchowej powodują istotną uciążliwość, możliwe jest stosowanie środków maskujących.
    Investigations on use of ethereal oils for masking of odours were divided into two stages:Stage I - in laboratory from plant materials that is: geranium leaves, dry carawayseeds, coneberries of juniper, dry fruits of anise and dry seeds of black cumin ethereal oils were obtained in the process of distillation with water steam. Quantity of obtained ethereal oil Vo and following parameters: pH, total suspension Zo, dissolved substances SR, dry residues SP chlorine content, density ? and refraction coefficient nD depending on the temperature (in the range 10÷60°C) and aromatic extract gain index Wuz were determined after their producing. Stage II - test of decrease of noxiousness of emitted odours was executed in SUPERFISH plant by application of obtained in the first stage of investigations ethereal oils. Produced aromatic solutions had been sprayed using sprinkler in hall of postproduction wastewater pretreatment plant in fish processing plant SUPERFISH, located in Kukinia near Ustronie Morskie, northern Poland. After spraying time of fragrance duration was measured in two zones, i.e. in the distance 0.6 m and 1.2 m from the spot of spreading the substance, that is Dorr settlers no. III and V. It must be stressed, that the source of noxious odours processing plant are post-production suspension wastewater collected in the buffer reservoir and coming from following processes: flotation, sedimentation with coagulation, sorption and sedimentation in radial settler. Conducted investigations showed that all obtained aromatic substances had neutralized unpleasant odours effectively. The best masking proprieties has extract from caraway, because time of fragrance duration of sprayed solution from caraway in distance 0.6 m from the spot of spread of substance was 42 min. and fragrance duration of sprayed solution of carnation extract, in the distance 1.2 m was 27 min. Conducted investigations also allow to state that, density of oils is in functional relation to refraction coefficient nD. The higher density of oil is, the higher refraction coefficient value nD, a also the longer masking properties maintains extract under given desodorisation conditions.
    Źródło:
    Rocznik Ochrona Środowiska; 2009, Tom 11; 607-629
    1506-218X
    Pojawia się w:
    Rocznik Ochrona Środowiska
    Dostawca treści:
    Biblioteka Nauki
    Artykuł
    Tytuł:
    Neutralizacja przykrych zapachów poprzez rozpylanie roztworów powstałych na bazie ekstraktów z owoców cytrusowych, imbiru oraz goździków
    Neutralisation of noxious odours by spraying solutions created on the base of extracts from citrus fruits, ginger and carnation
    Autorzy:
    Andriyevska, L.
    Juraszka, B.
    Kowalczyk, A.
    Piecuch, T.
    Pol, K.
    Zimoch, A.
    Powiązania:
    https://bibliotekanauki.pl/articles/1825972.pdf
    Data publikacji:
    2008
    Wydawca:
    Politechnika Koszalińska. Wydawnictwo Uczelniane
    Tematy:
    odory
    gazy złowonne
    olejki eteryczne
    olejki zapachowe
    neutralizacja odorów
    Opis:
    Zanieczyszczenie powietrza spowodowane jest nie tylko emisją zanieczyszczeń toksycznych, ale również i uciążliwych - czasem bardzo uciążliwych, a mianowicie emisją nieprzyjemnych zapachów zwanych odorami. Źródłem pochodzenia gazów złowonnych są procesy zachodzące zarówno w naturze jak i w działalności człowieka. Wchodzące w ich skład lotne związki chemiczne, należą do połączeń nieorganicznych i organicznych. Naturalne odory są wprowadzane do środowiska w wyniku działalności wulkanicznej planety, rozkładu materii przez mikroorganizmy, pożarów lasów i stepów, emisji gazów złowonnych przez tereny bagniste, a także w wyniku erozji słonecznej i wietrznej materiałów. Gazy pochodzenia antropogenicznego swoje źródło mają w procesach produkcyjnych, w których powstają dobra materialne (przemysł chemiczny, energetyczny, papierniczy, farmaceutyczny, metalurgiczny, przetwórstwa węgla i ropy, spożywczy i in.) oraz w wyniku spalania paliw, a także wytwarzania odpadów bytowych i ścieków. Badania nad maskowaniem tych złowonnych gazów prowadzone są m.in. w Politechnice Koszalińskiej w Katedrze Techniki Wodno-Mułowej i Utylizacji Odpadów w której od kilku lat trwają prace nad wyprodukowaniem skutecznego i taniego środka zmniejszającego uciążliwość zapachów [10, 11, 15]. Opracowywana metoda polega na zastępowaniu zapachu niepożądanego przyjemniejszym. Jako środki maskujące wykorzystywane są naturalne olejki eteryczne, pozyskiwane ze świeżych surowców roślinnych w procesie destylacji. Dotychczas badaniom poddano olejki eteryczne pozyskiwane z takich surowców jak: igliwie tui i sosny , mięty pieprzowej, róży dzikiej oraz skórek pomarańczy, cytryny i grejpfruta. Przedmiotem niniejszej publikacji jest opis i analiza wyników badań, będących kontynuacją wcześniejszych badań w pozyskiwaniu z roślin olejków eterycznych i ich zastosowania w celu maskowania odorów w zakładzie SUPERFISH w Kukini koło Ustronia Morskiego.
    Processes taking place both in the nature and in the human activities are the source of bad smelling gases (odours). Odours contain volatile chemical compounds, which belong to inorganic and organic connections. Natural odours are introduced to the environment as a result of volcanic activities of the planet, degradation of matter by microorganisms, fires of forests and grasslands, release of odours by boggy terrains, and also in the result of the sun and wind erosion of materials. Gases of anthropogenic origin have their source in production processes, in which they come into being material goods (chemical, energetic, paper, pharmaceutical, metallurgical, processing of coal and oil, food and other industries) and as a result of burning fuels, and also production of municipal wastes and sewage. The working of ethereal oils is many-sided, i.e. antibacterial, disinfe antiinflammatory, and even antivirus, additionally stimulating immunological system of the organism, improving circulation and acting anaglesically [13]. Ethereal oils also found their use for neutralization of odours and decrease of their noxiousness as a result of bigger and bigger contamination of the environment by still developing industry. Methods of odours masking have been used for many years in such branches of economy like wastewater treatment, landfills of wastes, paper-mills, fish and fish wastes processing plants, meat and fat processing plants. Area of use grows gradually, along with working out new preparations compensating odours [12]. The object of this paper is description and analysis of results of investigations, being continuation of earlier investigations on extracting ethereal oils from plants and their use in order to mask of odours in institution SUPERFISH fish processing plant in Kukinia near Ustronie Morskie, northern Poland. Badania nad zastosowaniem olejków eterycznych do maskowania odorów zostały podzielone na dwa etapy: Investigations on use of ethereal oils for masking of odours were divided into two stages: Stage I - in laboratory from plant materials that is: orange, lemon and grapefruit skins, ginger roots and dried flower buds of carnation ethereal oils were obtained in the process of distillation with water steam. Quantity of obtained ethereal oil Vo and following parameters: pH, total suspension Zo, dissolved substances SR, dry residues SP and aromatic extract gain index Wodz were determined after their producing. Stage II - test of decrease of noxiousness of emitted odours was executed in SUPERFISH plant by application of obtained in the first stage of investigations ethereal oils. Produced aromatic solutions had been sprayed using sprinkler in hall of postproduction wastewater pretreatment plant in fish processing plant SUPERFISH, located in Kukinia near Ustronie Morskie, northern Poland. After spraying time of fragrance duration was measured in two zones, i.e. in the distance 0.6 m and 1.2 m from the spot of spreading the substance, that is Dorr settlers no. III and V. It must be stressed, that the source of noxious odours processing plant are post-production suspension wastewater collected in the buffer reservoir and coming from following processes: flotation, sedimentation with coagulation, sorption and sedimentation in radial settler. Conducted investigations showed that all obtained aromatic substances had neutralized unpleasant odours effectively. The best masking proprieties has extract from grapefruit and carnation, because time of fragrance duration of sprayed solution from grapefruit in distance 0.6 m from the spot of spread of substance was 27 min. and fragrance duration of sprayed solution of carnation extract, in the distance 1.2 m was 12 min.
    Źródło:
    Rocznik Ochrona Środowiska; 2008, Tom 10; 707-723
    1506-218X
    Pojawia się w:
    Rocznik Ochrona Środowiska
    Dostawca treści:
    Biblioteka Nauki
    Artykuł
      Wyświetlanie 1-12 z 12

      Ta witryna wykorzystuje pliki cookies do przechowywania informacji na Twoim komputerze. Pliki cookies stosujemy w celu świadczenia usług na najwyższym poziomie, w tym w sposób dostosowany do indywidualnych potrzeb. Korzystanie z witryny bez zmiany ustawień dotyczących cookies oznacza, że będą one zamieszczane w Twoim komputerze. W każdym momencie możesz dokonać zmiany ustawień dotyczących cookies