Informacja

Drogi użytkowniku, aplikacja do prawidłowego działania wymaga obsługi JavaScript. Proszę włącz obsługę JavaScript w Twojej przeglądarce.

English (EN)·Polski (PL)·Yкраїнський (UK)
Przejdź do strony domowej biblioteki Centralna Biblioteka Wojskowa Link otwiera się w nowym oknie Logo biblioteki Prolib Integro - strona głównaCentralna Biblioteka Wojskowa

Wyszukujesz frazę "(L.B.)." wg kryterium: Autor

  Lista filtrów
Wyrównaj
    Wyświetlanie 1-15 z 15
    Tytuł:
    Prognozowanie kolmatacji otworu chłonnego przy zatłaczaniu schłodzonych wód termalnych
    The prognosis of clogging processes in injection wells during pumping cooled thermal waters
    Autorzy:
    Tomaszewska, B.
    Pająk, L.
    Bielec, B.
    Powiązania:
    https://bibliotekanauki.pl/articles/2062243.pdf
    Data publikacji:
    2013
    Wydawca:
    Państwowy Instytut Geologiczny – Państwowy Instytut Badawczy
    Tematy:
    kolmatacja
    skaling
    wytrącanie osadów
    zatłaczanie wód
    wody termalne
    clogging
    scaling
    mineral deposition
    water injection
    geothermal waters
    Opis:
    Ocena dynamiki procesów związanych z powstawaniem, migracją i deponowaniem cząstek stałych, które często powodują kolmatację i uszkodzenia otworów w systemach geotermalnych, jest istotna do identyfikacji warunków ich stabilnej i długotrwałej eksploatacji. Dla dubletu otworów (otwory eksploatacyjny i chłonny) zaproponowano matematyczny opis zmian indeksu chłonności w czasie oraz wymaganego ciśnienia zatłaczania wody w modelowanych warunkach eksploatacji wód, występujących w obrębie piaskowcowych struktur jury dolnej na Niżu Polskim. Wykazano, że wskutek kolmatacji strefy czynnej ciśnienie zatłaczania rośnie szczególnie gwałtownie w pierwszej dobie po rozpoczęciu procesu zatłaczania. Wyniki symulacji prognostycznych potwierdzono w trakcie realizacji rzeczywistych badań w otworze chłonnym.
    When identifying the conditions required for the sustainable and long-term exploitation of geothermal resources, it is very important to assess the dynamics of processes linked to the formation, migration and deposition of particles in geothermal systems. Such particles often cause clogging and damage to the boreholes and source reservoirs. The paper proposes a mathematical model for changes in the absorbance index and the water injection pressure required over time. It was determined from the operating conditions for a model system consisting of a doublet of geothermal wells (extraction and injection well) and the water from Lower Jurassic sandstone structures in the Polish Lowland. It has been demonstrated that clogging of the active zone causes a particularly high surge in injection pressure during the first 24 hours of pumping. These estimated results have been confirmed in practice by real-life investigation of an injection well.
    Źródło:
    Biuletyn Państwowego Instytutu Geologicznego; 2013, 456 Hydrogeologia z. 14/2; 615--620
    0867-6143
    Pojawia się w:
    Biuletyn Państwowego Instytutu Geologicznego
    Dostawca treści:
    Biblioteka Nauki
    Artykuł
    Tytuł:
    Determination of Size Distribution of Guinier-Preston Zones in Al-Ag Alloys by Small-Angle X-ray Scattering Method
    Autorzy:
    Bierska, B.
    Pająk, L.
    Powiązania:
    https://bibliotekanauki.pl/articles/2035487.pdf
    Data publikacji:
    2002-08
    Wydawca:
    Polska Akademia Nauk. Instytut Fizyki PAN
    Tematy:
    61.10.Eq
    81.40.Cd
    64.75.+g
    Opis:
    Small-angle X-ray scattering method recognised to be very useful in the studies of structural problems of materials inhomogeneous in nanoscale. Studies by small-angle X-ray scattering on the Al-Ag alloys are presented. The size distributions of spherical Guinier-Preston zones were calculated using Vonk's and Glatter's methods. Small-angle X-ray scattering studies were performed on Al-5.0 at.%Ag alloy containing spherical Guinier-Preston zones in theη-state. For this alloy one can assume that scattering particles are of spherical shape, have uniform electron density and scatter independently. Moreover, the size distributions were calculated for Al-1.6 at.%Ag alloy containing Guinier-Preston zones in ε-state (scattering particles with not uniform electron density). Both, Vonk's and Glatter's, methods gave similar size distributions. Profiles of size distributions for Guinier-Preston zones inε-state are more complex in comparison to Guinier-Preston zones inη-state. It is connected with a complex structure of Guinier-Preston zones in ε-state. A modification of the structure model of Guinier-Preston zones inε-state is proposed.
    Źródło:
    Acta Physica Polonica A; 2002, 102, 2; 227-232
    0587-4246
    1898-794X
    Pojawia się w:
    Acta Physica Polonica A
    Dostawca treści:
    Biblioteka Nauki
    Artykuł
    Tytuł:
    Zagospodarowanie schłodzonych i odsolonych wód termalnych w Podhalańskiej Sieci Ciepłowniczej
    Cooled and desalinated thermal water utilization in the Podhale Heating System
    Autorzy:
    Tomaszewska, B.
    Pająk, L.
    Powiązania:
    https://bibliotekanauki.pl/articles/216572.pdf
    Data publikacji:
    2013
    Wydawca:
    Polska Akademia Nauk. Instytut Gospodarki Surowcami Mineralnymi i Energią PAN
    Tematy:
    odsalanie wody
    ultrafiltracja
    odwrócona osmoza
    geotermia
    straty wody sieciowej
    ciepłownictwo
    water desalination
    ultrafiltration
    reverse osmosis
    geothermics
    network water losses
    district heating
    Opis:
    Woda obiegowa w instalacjach ciepłowniczych musi posiadać odpowiednie parametry fizykochemiczne, uzależnione od wymagań technicznych producentów urządzeń, przez które przepływa. Nie powinna powodować powstawania kamienia kotłowego, pienić się oraz korozyjnie oddziaływać na elementy instalacji. W pracy przedstawiono badania dotyczące oceny możliwości wykorzystania odpadowych wód termalnych w celu uzupełnienia ubytków wody sieciowej w największym polskim geotermalnym systemie ciepłowniczym zlokalizowanym w obrębie niecki podhalańskiej. Obszar ten cechuje się dużymi zasobami wód termalnych, a jednocześnie deficytem wód zwykłych. Odpadowe wody termalne ze względu na wykazywane parametry fizykochemiczne mogą być wykorzystane w systemie dopiero po uzdatnieniu. Podczas badań zagospodarowana i uzdatniana była jedynie część całkowitego strumienia wody geotermalnej (do 5 m3/h), odpowiadająca mniej więcej zapotrzebowaniu systemu ciepłowniczego na świeżą uzdatnioną wodę obiegową (ok. 550 m3/miesiąc). Ubytki wody sieciowej wynikają z nieszczelności sieci, prowadzenia remontów, modernizacji lub obsługi sieci. Oczyszczanie przeprowadzone zostało z wykorzystaniem procesów membranowych w zintegrowanym systemie złożonym z ultrafiltracji (UF) i dwóch niezależnych stopni odwróconej osmozy (RO-1 i RO-2) połączonych szeregowo. Uzdatnianie prowadzone było przy częściowym wykorzystaniu artezyjskiego ciśnienia złożowego, co pozwoliło zredukować moc pomp obiegowych eliminując zużycie energii o około 0,7–0,9 kW. Dzięki podwyższonej temperaturze wody uzdatnionej zredukowana została moc cieplna o około 30 kW oraz efektywniej prowadzone były procesy oczyszczania i odgazowania wody. Uzyskano redukcję: zawartości żelaza ze stężenia około 4 do 0,013 g/m3, twardości ogólnej z 13,5 val/m3 do <0,02 val/m3, zasadowości z 4,45 val/m3 do <0,01 val/m3, fosforanów z 0,03 do <0,006 g/m3, uzyskując spełnienie wymagań określonych w normach, co po korekcie pH i odgazowaniu pozwala wykorzystać uzdatnione wody geotermalne dla uzupełnienia ubytków wody sieciowej w systemie ciepłowniczym. Polska Norma PN-85/C-04601 nie specyfikuje wymagań w zakresie dopuszczalnego stężenia m.in. chlorków i siarczanów w wodzie obiegowej, a więc anionów wpływających na korozyjność wody, głównie wżerową. Jony te tworzą rozpuszczalne związki z metalami, utrudniając powstawanie i wytrącanie tlenków metali. Zastosowanie przedstawionej technologii membranowej w odsalaniu wód termalnych pozwoliło na uzyskanie wysokiego stopnia retencji. Wynosi on dla chlorków 97% po RO-1 i 99% po RO-2, natomiast dla siarczanów 99% już po RO-1.
    Distribution water that circulates in heating installations must meet certain parameters depending on the technical requirements set by the manufacturers of the equipment through which it flows. It should not cause scaling of boilers, should not corrode parts of the installation and should not foam. This paper examines the proposition the used of geothermal water to replenish network water losses in the largest Polish geothermal heating system located within the Podhale Basin reservoir. The area in question has considerable geothermal water resources while at the same time exhibiting a fresh water deficit. Only part of the total volume of geothermal water (up to 5 m3/h) was used and treated; this is roughly equivalent to the district heating system demand for treated fresh distribution water (ca. 550 m3/month). The treatment uses membrane processes within the framework of a integrated arrangement including ultrafiltration (UF) and two independent reverse osmosis stages (RO-1 and RO-2) connected in series. Artesian pressure was used to a certain extent during the treatment, which makes it possible to reduce the power required for the distribution pump, decreasing electrical power consumption by ca. 0.7–0.9 kW. Thanks to the fact that the temperature of the water to be treated is higher than the public supply, the thermal capacity requirement was reduced (30 kW) and both water treatment and degassing processes are more efficient. Iron content was reduced from ca. 4 to 0.013 g/m3, total hardness was reduced from 13.5 eq/m3 to <0.02 eq/m3, alkalinity was reduced from 4.45 eq/m3 to <0.01 eq/m3 and phosphate content was reduced from 0.03 to <0.006 g/m3. Thus the requirements set forth in the standards have been met and the treated geothermal water can be used to replenish network water losses in the district heating system following pH adjustment and degassing. The PN-85/C-04601 Polish Standard does not specify any requirements concerning the admissible concentrations of, inter alia, chloride and sulphate ions, i.e. anions that affect water corrosivity, mostly pitting corrosivity. These ions form soluble compounds with metals and thereby inhibit the formation and precipitation of metal oxides. The use of the membrane technology discussed here in the desalination of geothermal waters, also made it possible to achieve high retention coefficients – 97% after RO-2 for chlorides and 99% for sulphates already after RO-1.
    Źródło:
    Gospodarka Surowcami Mineralnymi; 2013, 29, 1; 127-139
    0860-0953
    Pojawia się w:
    Gospodarka Surowcami Mineralnymi
    Dostawca treści:
    Biblioteka Nauki
    Artykuł
    Tytuł:
    Geothermal water resources management - economic aspects of their treatment
    Gospodarka zasobami wód termalnych - ekonomiczne aspekty ich uzdatniania
    Autorzy:
    Tomaszewska, B.
    Pająk, L.
    Powiązania:
    https://bibliotekanauki.pl/articles/216968.pdf
    Data publikacji:
    2012
    Wydawca:
    Polska Akademia Nauk. Instytut Gospodarki Surowcami Mineralnymi i Energią PAN
    Tematy:
    odsalanie
    woda geotermalna
    analiza ekonomiczna
    desalination
    geothermal water
    costs analysis
    Opis:
    Geothermal waters are a source of clean energy. They should be used in a rational manner especially in energy and economic terms. Key factors that determine the conditions in which geothermal waters are used, the amount of energy obtained and the manner in which cooled water is utilised include water salinity. Elevated salinity levels and the presence of toxic microelements may often lead to difficulties related to the utilisation of spent waters. Only a few Polish geothermal facilities operate in a closed system, where the water is injected back into the formation after having been used. Open (with water dumped into surface waterways or sewerage systems) or mixed (only part of the water is re-injected into the formation via absorption wells while the rest is dumped into rivers) arrangements are more frequently used. In certain circumstances, the use of desalinated geothermal water may constitute an alternative enabling local needs for fresh water to be met (e.g. drinking water). The assessment of the feasibility of implementing the water desalination process on an industrial scale is largely dependent on the method and possibility of disposing of, or utilising, the concentrate. Due to environmental considerations, injecting the concentrate back into the formation is the preferable solution. The energy efficiency and economic analysis conducted demonstrated that the cost effectiveness of implementing the desalination process in a geothermal system on an industrial scale largely depends on the factors related to its operation, including without limitation the amount of geothermal water extracted, water salinity, the absorption parameters of the wells used to inject water back into the formation, the scale of problems related to the disposal of cooled water, local demand for drinking and household water, etc. The decrease in the pressure required to inject water into the formation as well as the reduction in the stream of the water injected are among the key cost-effectiveness factors. Ensuring favourable desalinated water sale terms (price/quantity) is also a very important consideration owing to the electrical power required to conduct the desalination process.
    Wody geotermalne to źródło czystej energii. Warto więc wykorzystywać je w sposób racjonalny zwłaszcza w sensie energetycznym i gospodarczym. Jednym z kluczowych czynników, determinujących warunki eksploatacji wód geotermalnych, wielkość wykorzystania energii oraz sposób zagospodarowania wód schłodzonych jest zasolenie wód. Podwyższone zasolenie oraz występowanie mikroelementów toksycznych w wodach może często determinować trudności związane z utylizacją wykorzystanych wód. Tylko w kilku polskich zakładach geotermalnych wody eksploatowane są w układzie zamkniętym (po wykorzystaniu wtłaczane z powrotem do górotworu). Częściej stosowany jest system otwarty (wody odprowadzane są do cieków powierzchniowych lub kanalizacji) lub mieszany (tylko część wód wraca do złoża za pomocą otworów chłonnych, druga część jest zrzucana do rzek). Odsalanie wód geotermalnych może stanowić, w określonych przypadkach, alternatywę umożliwiającą zaspokojenie lokalnego zapotrzebowania na wodę słodką (np. zdatną do picia). Ocena możliwości wdrożenia analizowanego procesu na skalę przemysłową w dużej mierze zależy od kierunków i możliwości utylizacji/zagospodarowania koncentratu. Biorąc pod uwagę względy środowiskowe, najkorzystniejszym rozwiązaniem jest wtłaczanie koncentratu do górotworu. Przeprowadzona analiza energetyczna i ekonomiczna wykazała, że opłacalność wdrożenia na skalę przemysłową procesu odsalania w systemie geotermalnym w dużej mierze zależy od czynników związanych z jego pracą, a w szczególności: wielkości wydobycia wód geotermalnych, zasolenia wód, parametrów chłonnych otworów przeznaczonych do wtłaczania wód do górotworu, skali problemów związanych z utylizacją schłodzonych wód, lokalnego zapotrzebowania na wody pitne i gospodarcze i in. Kluczowa dla opłacalności tego procesu jest między innymi redukcja wymaganego ciśnienia przy wtłaczaniu wód do górotworu i redukcja wielkości strumienia zatłaczanych wód. Bardzo ważnym elementem jest również zapewnienie odpowiednich warunków zbytu odsolonych wód (cena/ilość) celem pokrycia zapotrzebowania na energię elektryczną wykorzystaną w procesie odsalania.
    Źródło:
    Gospodarka Surowcami Mineralnymi; 2012, 28, 4; 59-70
    0860-0953
    Pojawia się w:
    Gospodarka Surowcami Mineralnymi
    Dostawca treści:
    Biblioteka Nauki
    Artykuł
    Tytuł:
    Dynamics of clogging processes in injection wells used to pump highly mineralized thermal waters into the sandstone structures lying under the Polish Lowlands
    Dynamika kolmatacji otworu chłonnego przy zatłaczaniu wysoko zmineralizowanych wód termalnych w strukturach piaskowcowych na Niżu Polskim
    Autorzy:
    Tomaszewska, B.
    Pająk, L.
    Powiązania:
    https://bibliotekanauki.pl/articles/204642.pdf
    Data publikacji:
    2012
    Wydawca:
    Polska Akademia Nauk. Czytelnia Czasopism PAN
    Tematy:
    wody geotermalne
    zatłaczanie wody
    osadzanie minerałów
    indeks chłonności
    geothermal waters
    injection well
    sedminetation
    mineral deposition
    Opis:
    When identifying the conditions required for the sustainable and long-term exploitation of geothermal resources it is very important to assess the dynamics of processes linked to the formation, migration and deposition of particles in geothermal systems. Such particles often cause clogging and damage to the boreholes and source reservoirs. Solid particles: products of corrosion processes, secondary precipitation from geothermal water or particles from the rock formations holding the source reservoir, may settle in the surface installations and lead to clogging of the injection wells. The paper proposes a mathematical model for changes in the absorbance index and the water injection pressure required over time. This was determined from the operating conditions for a model system consisting of a doublet of geothermal wells (extraction and injection well) and using the water occurring in Liassic sandstone structures in the Polish Lowland. Calculations were based on real data and conditions found in the Skierniewice GT-2 source reservoir intake. The main product of secondary mineral precipitation is calcium carbonate in the form of aragonite and calcite. It has been demonstrated that clogging of the active zone causes a particularly high surge in injection pressure during the fi rst 24 hours of pumping. In subsequent hours, pressure increases are close to linear and gradually grow to a level of ~2.2 MPa after 120 hours. The absorbance index decreases at a particularly fast rate during the fi rst six hours (Figure 4). Over the period of time analysed, its value decreases from over 42 to approximately 18 m3/h/MPa after 120 hours from initiation of the injection. These estimated results have been confi rmed in practice by real-life investigation of an injection well. The absorbance index recorded during the hydrodynamic tests decreased to approximately 20 m3/h/MPa after 120 hours.
    Ocena dynamiki procesów związanych z powstawaniem, migracją i deponowaniem cząstek stałych w systemach geotermalnych, powodujących często kolmatację i uszkodzenia otworów i złóż, jest bardzo istotna dla identyfi kacji warunków ich stabilnej i długotrwałej eksploatacji. Cząstki stałe: produkty korozji, wtórne substancje wytrącane z wody geotermalnej czy też cząstki skał zbiornikowych, mogą osadzać się w instalacji powierzchniowej oraz prowadzić do kolmatacji otworów chłonnych. W pracy zaproponowano matematyczny opis zmian w czasie indeksu chłonności oraz wymaganego ciśnienia zatłaczania wody w zamodelowanych warunkach eksploatacji dubletem otworów (otwór eksploatacyjny – chłonny) wód występujących w obrębie piaskowcowych struktur liasowych na Niżu Polskim. Dla przeprowadzenia obliczeń posłużono się rzeczywistymi danymi dotyczącymi warunków ujęcia złoża otworem Skierniewice GT-2. Podstawowym produktem wytracania wtórnych substancji mineralnych z wody geotermalnej badanego systemu jest węglan wapnia w formie aragonitu i kalcytu. Wykazano, iż w skutek kolmatacji strefy czynnej szczególnie gwałtownie ciśnienie zatłaczania rośnie w pierwszej dobie. W kolejnych godzinach, przyrost ciśnienia ma charakter zbliżony do liniowego i sukcesywnie rośnie, osiągając wartość ~2,2 MPa po 120 godzinach. Indeks chłonności spada, szczególnie wyraźnie w okresie pierwszych 6 godzin (Fig. 4). W rozpatrywanym przedziale czasu jego wartość maleje z pond 42 do ok. 18 m3/h/MPa po 120 godzinach od rozpoczęcia zatłaczania. Wyniki prognozy znalazły potwierdzenie w trakcie realizacji rzeczywistych badań w otworze chłonnym. Indeks chłonności w trakcie wykonywania testów hydrodynamicznych po czasie 120 godzin spadł do ok. 20 m3/h/MPa.
    Źródło:
    Archives of Environmental Protection; 2012, 38, 3; 105-117
    2083-4772
    2083-4810
    Pojawia się w:
    Archives of Environmental Protection
    Dostawca treści:
    Biblioteka Nauki
    Artykuł
    Tytuł:
    Recommendations for the regulatory framework facilitating the geothermal district heating development in Europe
    Rekomendacje ramowych przepisów prawnych sprzyjających rozwojowi geotermalnego ciepłownictwa sieciowego w Europie
    Autorzy:
    Kępińska, B.
    Tomaszewska, B.
    Kasztelewicz, A.
    Pająk, L.
    Powiązania:
    https://bibliotekanauki.pl/articles/282978.pdf
    Data publikacji:
    2016
    Wydawca:
    Polska Akademia Nauk. Instytut Gospodarki Surowcami Mineralnymi i Energią PAN
    Tematy:
    geothermal energy
    district heating systems
    legal regulations
    Europe
    energia geotermalna
    systemy ciepłownicze
    przepisy prawne
    Europa
    Opis:
    The article presents the recommendations of regulatory framework, the introduction of which would significantly facilitate the wider geothermal energy uses in district heating systems in European countries (including Poland). This is all the more urgent that the geothermal resources suitable for such applications on a much larger scale than now have many countries in our continent. Removing legal barriers and simplification of procedures to a large extent should encourage operators, investors, policy makers and other stakeholders interested in this field of ecological energy. The recommendations have been developed within the framework of the EU project „Promote geothermal district heating in Europe” GeoDH) conducted in 2012–2014 (http://www.geodh.eu). The project concerned fourteen countries and gathered the teams from ten countries, including Poland (Division of Renewable Energy Sources MEERI PAS). The proposed legal solutions were consulted and endorsed by many representatives of local authorities and other stakeholders from several countries.
    Artykuł przedstawia rekomendacje ramowych przepisów prawnych, których wprowadzenie w znacznym stopniu ułatwiłoby szerszy rozwój wykorzystania energii geotermalnej w sieciach c.o. w krajach europejskich (także w Polsce). Jest to pilna kwestia tym bardziej, że zasoby geotermalne nadające się do takiego zagospodarowania na znacznie większą niż dotychczas skalę posiada wiele państw naszego kontynentu. Usuwanie barier prawnych i uproszczenie procedur w znacznym stopniu powinno sprzyjać operatorom, inwestorom, decydentom i innym zainteresowanym tą dziedziną ekologicznej energetyki. Rekomendacje zostały opracowane w ramach Projektu unijnego „Promowanie geotermalnego ciepłownictwa sieciowego w Europie” (GeoDH) zrealizowanego w latach 2012–2014 (http://www.geodh.eu). Projekt dotyczył czternastu krajów, uczestniczyły w nich zespoły z dziesięciu państw, w tym z Polski (z Pracowni Odnawialnych Źródeł Energii IGSMiE PAN). Proponowane rozwiązania prawne były przedmiotem konsultacji i uzyskały poparcie wielu przedstawicieli władz lokalnych i innych podmiotów z kilkunastu krajów.
    Źródło:
    Polityka Energetyczna; 2016, 19, 2; 109-118
    1429-6675
    Pojawia się w:
    Polityka Energetyczna
    Dostawca treści:
    Biblioteka Nauki
    Artykuł
    Tytuł:
    Analiza warunków hydrogeologicznych wspomagana modelem matematycznym jako podstawowy etap realizacji projektów inwestycyjnych w geotermii
    Analysis of hydrogeological conditions supported by a mathematical modelling as the basic stage of investment projects in the field of geothermy
    Autorzy:
    Tomaszewska, B.
    Dendys, M.
    Pająk, L.
    Powiązania:
    https://bibliotekanauki.pl/articles/2061865.pdf
    Data publikacji:
    2018
    Wydawca:
    Państwowy Instytut Geologiczny – Państwowy Instytut Badawczy
    Tematy:
    modelowanie matematyczne
    projekty inwestycyjne
    wody geotermalne
    geotermia
    mathematical modelling
    investment projects
    thermal groundwater
    geothermy
    Opis:
    Wody geotermalne (wody termalne) stanowią kopaliny objęte własnością górniczą, a ich wydobycie jest możliwe po uzyskaniu koncesji i ustanowieniu użytkowania górniczego. W Polsce wody te są wykorzystywane przede wszystkim w ciepłownictwie, balneoterapii i rekreacji. W ostatnich latach są prowadzone także badania, których celem jest zintensyfikowanie kompleksowego ich wykorzystania, również jako nowych produktów geotermalnych, m.in. zmineralizowanych koncentratów. Przedsięwzięcia inwestycyjne, mające na celu wykorzystanie wód geotermalnych, z uwagi na specyfikę występowania zasobów na dużych głębokościach pod powierzchnią ziemi muszą zapewniać możliwość bezpiecznego i stabilnego ich wydobycia w długim horyzoncie czasowym. Sposób przyszłego wykorzystania wód geotermalnych, oprócz warunków technicznych czy ekonomicznych, w dużej mierze determinują warunki przyrodnicze, m.in. temperatura wód, ich właściwości fizykochemiczne, warunki złożowe, stabilność parametrów lub odnawialność zasobów. Rozpoznanie tych elementów stanowi zestaw podstawowych informacji, które coraz częściej są integrowane w postaci modeli matematycznych. Modele te służą do analiz i symulacji pracy systemu geotermalnego jeszcze przed podjęciem działań projektowych oraz są weryfikowane na etapie eksploatacji zasobów. W pracy przedstawiono przykłady wykonanych w ostatnich latach projektów związanych z wykorzystaniem i zagospodarowaniem wód geotermalnych, dla których kluczowe były wyniki prowadzonych badań modelowych z zakresu geotermii i hydrogeologii.
    Geothermal groundwaters are deposits that must be categorised as a mining property. Their exploitation is possible with a mining concession and permission of use. Geothermal groundwaters in Poland are used in heating, balneotherapy and recreation purposes. Over the last years, investigations have been carried out to intensify the use of geothermal groundwaters. They can be used as new geothermal products, for example as a mineralised concentrate. Investment projects related to geothermal groundwaters should be prepared with care about safe and sustained exploitation in long-term perspective. Using of geothermal groundwaters is determined by technical and economical conditions. However, successful exploitation depends also on natural conditions e.g. water temperature, physical features, chemical composition and durability of parameters, and renewability of resources. Recognition of these elements give a basic information that nowadays can be integrated as mathematical models. The models are created to analyse and simulate the conditions of geothermal systems. It often happens before starting project operating activities. The paper presents examples of projects carried out over the recent years. They have been associated with the using and management of geothermal groundwaters and the key role has been played by mathematical modelling in the field of geothermy and hydrogeology.
    Źródło:
    Biuletyn Państwowego Instytutu Geologicznego; 2018, 471, Hydrogeologia, z. 15; 179--183
    0867-6143
    Pojawia się w:
    Biuletyn Państwowego Instytutu Geologicznego
    Dostawca treści:
    Biblioteka Nauki
    Artykuł
    Tytuł:
    Application of a Hybrid Uf-RO Process to Geothermal Water Desalination : Concentrate Disposal and Cost Analysis
    Wykorzystanie hybrydowego procesuUF-RO w odsalaniu wód geotermalnych : utylizacja koncentratu i analiza kosztów
    Autorzy:
    Tomaszewska, B.
    Pająk, L.
    Bodzek, M
    Powiązania:
    https://bibliotekanauki.pl/articles/204638.pdf
    Data publikacji:
    2014
    Wydawca:
    Polska Akademia Nauk. Czytelnia Czasopism PAN
    Tematy:
    desalination
    geothermal water
    reverse osmosis
    costs analysis
    concentrate disposal
    odsalanie
    wody geotermalne
    odwrócona osmoza
    analiza kosztów
    utylizacja koncentratu
    Opis:
    Membrane-based water desalination processes and hybrid technologies are often considered as a technologically and economically viable alternative for desalination of geothermal waters. This has been confirmed by the results of pilot studies concerning the UF-RO desalination of geothermal waters extracted from various geological structures in Poland. The assessment of the feasibility of implementing the water desalination process analysed on an industrial scale is largely dependent on the method and possibility of disposing or utilising the concentrate. The analyses conducted in this respect have demonstrated that it is possible to use the solution obtained as a balneological product owing to its elevated metasilicic acid, fluorides and iodides ions content. Due to environmental considerations, injecting the concentrate back into the formation is the preferable solution. The energy efficiency and economic analysis conducted demonstrated that the cost effectiveness of implementing the UF-RO process in a geothermal system on an industrial scale largely depends on the factors related to its operation, including without limitation the amount of geothermal water extracted, water salinity, the absorption parameters of the wells used to inject water back into the formation, the scale of problems related to the disposal of cooled water, local demand for drinking and household water, etc. The decrease in the pressure required to inject water into the formation as well as the reduction in the stream of the water injected are among the key cost-effectiveness factors. Ensuring favourable desalinated water sale terms (price/quantity) is also a very important consideration owing to the electrical power required to conduct the UF-RO process.
    Odsalanie wody z wykorzystaniem procesów membranowych oraz technologii hybrydowych rozważane jest jako technologiczna i ekonomiczna alternatywa dla klasycznych metod utylizacji wykorzystanych wód geotermalnych. Taką możliwość potwierdziły przeprowadzone badania pilotowe odsalania w systemie UF-RO wód geotermalnych eksploatowanych w obrębie różnych struktur geologicznych Polski. Ocena możliwości wdrożenia tych rozwiązań na skalę przemysłową, w dużej mierze zależy od kierunków i możliwości utylizacji/ zagospodarowania koncentratu. Przeprowadzone analizy w tym zakresie wykazały możliwość wykorzystania uzyskanego roztworu jako produktu o cechach balneologicznych, z uwagi na podwyższoną zawartość: kwasu metakrzemowego oraz jonów fluorkowych i jodkowych. Biorąc pod uwagę jednak względy środowiskowe, alternatywnym rozwiązaniem może być wtłaczanie koncentratu do górotworu. Przeprowadzona analiza energetyczna i ekonomiczna wykazała, iż opłacalność wdrożenia na skalę przemysłową procesu UF-RO w systemie geotermalnym w dużej mierze zależy od czynników związanych z jego pracą, a w szczególności: wielkości wydobycia wód geotermalnych, zasolenia wód, parametrów chłonnych otworów przeznaczonych do wtłaczania wód do górotworu, skali problemów związanych z utylizacją schłodzonych wód, lokalnego zapotrzebowania na wody pitne i gospodarcze i in. Kluczowa dla opłacalności tego procesu jest między innymi redukcja wymaganego ciśnienia przy wtłaczaniu wód do górotworu i redukcja wielkości strumienia zatłaczanych wód. Bardzo ważnym elementem jest również zapewnienie odpowiednich warunków zbytu odsolonych wód (cena/ilość) celem pokrycia zapotrzebowania na energię elektryczną wykorzystaną w procesie UF-RO.
    Źródło:
    Archives of Environmental Protection; 2014, 40, 3; 137-151
    2083-4772
    2083-4810
    Pojawia się w:
    Archives of Environmental Protection
    Dostawca treści:
    Biblioteka Nauki
    Artykuł
    Tytuł:
    Analiza i propozycja zastosowania pomp ciepła w geotermalnym systemie c.o. w Poddębicach
    Analysis and proposal for heat pump use in the geothermal district heating system in Poddębice
    Autorzy:
    Pająk, L.
    Skrzypczak, R.
    Kępińska, B.
    Powiązania:
    https://bibliotekanauki.pl/articles/203971.pdf
    Data publikacji:
    2017
    Wydawca:
    Polska Akademia Nauk. Instytut Gospodarki Surowcami Mineralnymi i Energią PAN
    Tematy:
    Poddębice
    wody geotermalne
    pompy ciepła
    geotermalny system c.o
    odbiorcy energii
    Poddębice region
    geothermal water
    heat pump
    geothermal heating system
    energy consumers
    Opis:
    Artykuł informuje o zasobach geotermalnych dostępnych w rejonie Poddębic w odniesieniu do dolno-kredowego poziomu wodonośnego. Scharakteryzowano infrastrukturę i moc systemu ciepłowniczego wykorzystującego tamże ciepło jego wód. Scharakteryzowano także potencjalnych nowych odbiorców ciepła z tego systemu. Przedstawiono model źródła energii dla obecnych i przyszłych odbiorców ciepła oraz przeanalizowano różne warianty jego pracy, w tym szczytowe zastosowanie pomp ciepła. Dla kolejnych wariantów oceniono efekty: energetyczny, ekonomiczny i ekologiczny. W odniesieniu do pracy systemu z uwzględnieniem nowych odbiorców ciepła wskazano na zasadność skorzystania wówczas z pomp ciepła, lecz jako efektywniejsze rozwiązanie zarekomendowano politykę obniżania wymaganej temperatury zasilania instalacji grzewczej u odbiorców i obniżania temperatury powrotu wody.
    The article informs about the geothermal resources available in the Poddębice region in relation to the Lower Cretaceous aquifer. It characterizes the infrastructure and power of the heating system utilizing the heat of its water. This is also characterized by potential new heat recipients from this system. A model of the source of energy for current and future heat consumers was presented, and various variants of its operation were analyzed, including the peak use of heat pumps. For further variants, the following effects were evaluated: energetic, economic and ecological. With respect to the operation of the system with regard to new heat consumers it was pointed out that the use of heat pumps was a good idea, but as a more effective solution, the policy of reducing the required flow temperature of the heating system the part of the customer and lowering the return temperature was recommended.
    Źródło:
    Technika Poszukiwań Geologicznych; 2017, R. 56, nr 2, 2; 33-52
    0304-520X
    Pojawia się w:
    Technika Poszukiwań Geologicznych
    Dostawca treści:
    Biblioteka Nauki
    Artykuł
    Tytuł:
    Analiza energetyczno-ekonomiczna wykorzystania wody i energii geotermalnej w Lądku-Zdroju
    Energy and economic analysis of geothermal water and energy uses in Lądek-Zdrój
    Autorzy:
    Pająk, L.
    Bujakowski, W.
    Tomaszewska, B.
    Hołojuch, G.
    Powiązania:
    https://bibliotekanauki.pl/articles/203401.pdf
    Data publikacji:
    2017
    Wydawca:
    Polska Akademia Nauk. Instytut Gospodarki Surowcami Mineralnymi i Energią PAN
    Tematy:
    energia geotermalna
    uzdrowisko
    ekonomia
    Lądek Zdrój
    geothermal energy
    spa
    economy
    Lądek-Zdrój
    Opis:
    Lądek-Zdrój to historyczne i uzdrowiskowe miasto. Zanieczyszczenie atmosfery związane z niską emisją pochodzącą z istniejących źródeł energii wymaga działań zapobiegawczych. Jednym ze sposobów poprawy tego stanu jest wykorzystanie istniejących tu zasobów energii odnawialnej skumulowanej w wodach termalnych. W artykule przedstawiono wariantową analizę możliwości wykorzystania tego odnawialnego źródła energii w istniejących instalacjach grzewczych miasta. Analiza umożliwiła ocenę energetyczną, ekonomiczną i ekologiczną poszczególnych rozwiązań.
    Lądek-Zdrój is a historic and spa town. Atmospheric pollution associated with low emissions from the existing energy sources requires preventive action. One way to improve this is to use renewable energy resources accumulated in thermal waters. The paper presents a variant analysis of the potential use of this renewable energy source in existing urban heating systems. The analysis allowed for energy, economic and ecological assessments of the individual solutions.
    Źródło:
    Technika Poszukiwań Geologicznych; 2017, R. 56, nr 2, 2; 147-162
    0304-520X
    Pojawia się w:
    Technika Poszukiwań Geologicznych
    Dostawca treści:
    Biblioteka Nauki
    Artykuł
    Tytuł:
    Przegląd oprogramowania do numerycznego modelowania procesów środowiskowych w systemach geotermalnych
    A review of applications for numerical modelling of environmental processes in geothermal systems
    Autorzy:
    Zdechlik, R.
    Tomaszewska, B.
    Dendys, M.
    Pająk, L.
    Powiązania:
    https://bibliotekanauki.pl/articles/2075263.pdf
    Data publikacji:
    2015
    Wydawca:
    Państwowy Instytut Geologiczny – Państwowy Instytut Badawczy
    Tematy:
    system geotermalny
    geotermia
    modelowanie numeryczne
    TOUGH
    MODFLOW
    FeFlow
    geothermal system
    geothermic
    numerical modelling
    FEFLOW
    Opis:
    Numerical modelling is widely spread tool used to estimating of the thermal water resources in geothermal systems. Researchers use this tool for the water thermal formation recognition and for simulations of environmental processes occurring in geothermal systems during the operating, given the available technical conditions. A choice of appropriate modelling method is determined by specification of research problems. For solving particular problems there was used software dedicated to hydrogeological modelling, with their separate codes/modules. There are comprehensive applications for modelling only geothermal issues, but there is also possibility adapting software and applications from another geological branches. TOUGH simulator (based on the finite difference method – FDM) is dedicated specially to geothermal issues. PHREEQC and related applications are apply for study of chemical composition of the thermal water. For simulating water circulation in geothermal systems and mass/heat transport issues there are used software applications like MODFLOW and SEAWAT (FDM), and FEFLOW or Aqua3D (based on finite element method – FEM). Development of numerical modelling in geothermic is nowadays related with using new algorithms, improving of data editing and processing, cooperation with GIS and creation possibilities for using conceptual modelling.
    Źródło:
    Przegląd Geologiczny; 2015, 63, 10/2; 1150--154
    0033-2151
    Pojawia się w:
    Przegląd Geologiczny
    Dostawca treści:
    Biblioteka Nauki
    Artykuł
    Tytuł:
    Modelling geothermal conditions in part of the Szczecin Trough – the Chociwel area
    Autorzy:
    Miecznik, M.
    Sowiżdżał, A.
    Tomaszewska, B.
    Pająk, L.
    Powiązania:
    https://bibliotekanauki.pl/articles/94631.pdf
    Data publikacji:
    2015
    Wydawca:
    Uniwersytet im. Adama Mickiewicza w Poznaniu
    Tematy:
    Szczecin Trough
    geothermal conditions
    numerical model
    binary system
    ORC
    Szczecin
    warunki geotermalne
    model numeryczny
    układ binarny
    Opis:
    The Chociwel region is part of the Szczecin Trough and constitutes the northeastern segment of the extended Szczecin- Gorzów Synclinorium . Lower Jurassic reservoirs of high permeability of up to 1145 mD can discharge geothermal waters with a rate exceeding 250 m3/h and temperatures reach over 90°C in the lowermost part of the reservoirs. These conditions provide an opportunity to generate electricity from heat accumulated in geothermal waters using binary ORC (Organic Rankine Cycle) systems. A numerical model of the natural state and exploitation conditions was created for the Chociwel area with the use of TOUGH2 geothermal simulator (i.e., integral finite-difference method). An analysis of geological and hydrogeothermal data indicates that the best conditions are found to the southeast of the town of Chociwel, where the bottom part of the reservoir reaches 3 km below ground . This would require drilling two new wells, namely one production and one injection. Simulated production with a flow rate of 275 m3/h, a temperature of 89°C at the wellhead, 30°C injection temperature and wells being 1.2 km separated from each other leads to a small temperature drop and moderate requirements for pumping power over a 50 years’ time span. The ORC binary system can produce at maximum 592.5 kW gross power with the R227ea found as the most suitable working fluid. Geothermal brine leaving the ORC system with a temperature c. 53°C can be used for other purposes, namely mushroom growing, balneology, swimming pools, soil warming, de-icing, fish farming and for heat pumps.
    Źródło:
    Geologos; 2015, 21, 3; 187-196
    1426-8981
    2080-6574
    Pojawia się w:
    Geologos
    Dostawca treści:
    Biblioteka Nauki
    Artykuł
    Tytuł:
    Some factors determining the geothermal energy uses’ development in the Central and Eastern European countries in coming years
    Niektóre czynniki warunkujące rozwój wykorzystania energii geotermalnej w krajach Europy Środkowo-Wschodniej w nadchodzących latach
    Autorzy:
    Pająk, L.
    Kępińska, B.
    Kasztelewicz, A.
    Bujakowski, W.
    Tomaszewska, B.
    Hołojuch, G.
    Powiązania:
    https://bibliotekanauki.pl/articles/394661.pdf
    Data publikacji:
    2016
    Wydawca:
    Polska Akademia Nauk. Instytut Gospodarki Surowcami Mineralnymi i Energią PAN
    Tematy:
    energia geotermalna
    Europa Środkowo-Wschodnia
    czynniki rozwoju
    podejście foresightowe
    geothermal energy
    Central-Eastern Europe
    development factors
    foresight approach
    Opis:
    The paper presents the results of research on socio-economic aspects of the current state and prospects of wider geothermal resource development in the group of countries in Central and Eastern Europe (including Poland).The research was done by the team from the Mineral and Energy Economy Research Institute, PAS, Division of Renewable Energy Sources (in cooperation with partners from six countries)within the framework of the Project “Geothermal communities – demonstrating the cascaded use of geothermal energy for district heating with small scale RES integration and retrofitting measures”, GEOCOM). The project was part of the 7th Framework Programme and conducted in 2010–2015. The studies, with application of some foresight approach, allowed researchers to obtain the orientation of the types and groups of factors likely to influence the development of geothermal energy uses in theupcoming 10–20 years, as well as the actions that should betaken to create favorable development conditions for this energy sector.
    Artykuł przedstawia wybrane wyniki badań dotyczących aspektów socjologiczno-ekonomicznych obecnego stanu i perspektyw szerszego rozwoju wykorzystania zasobów geotermalnych w krajach Europy Środkowo-Wschodniej (także m.in. w Polsce). Badania wykonał zespół z Pracowni Odnawialnych Źródeł Energii IGSMiE PAN (przy współudziale partnerów z sześciu krajów) w ramach projektu unijnego pt. „Społeczności geotermalne – demonstracja kaskadowego wykorzystania energii geotermalnej w ciepłownictwie w integracji na małą skalę z innymi OZE wraz z modernizacją i opomiarowaniem” (GEOCOM). Projekt należał do 7 Programu ramowego UE, był realizowany w latach 2010–2015. Badania, w których posłużono się elementami podejścia typu foresight, pozwoliły na uzyskanie orientacji co do rodzaju i grup czynników, które prawdopodobnie będą miały wpływ na rozwój wykorzystania geotermii w perspektywie nadchodzących 10–20 lat, a także działań i środków, jakie powinny być podjęte dla kreowania sprzyjających warunków dla tego sektora energii.
    Źródło:
    Zeszyty Naukowe Instytutu Gospodarki Surowcami Mineralnymi i Energią PAN; 2016, 92; 337-357
    2080-0819
    Pojawia się w:
    Zeszyty Naukowe Instytutu Gospodarki Surowcami Mineralnymi i Energią PAN
    Dostawca treści:
    Biblioteka Nauki
    Artykuł
    Tytuł:
    Geothermal utilization potential in Poland – the town of Poddębice. Part 1: selected reservoir and exploitation aspects of current and further geothermal district heating and other uses’ development in Poddębice
    Potencjał dla rozwoju wykorzystania energii geotermalnej w Polsce – miasto Poddębice. Część 1: wybrane aspekty złożowe i eksploatacyjne obecnego i planowanego geotermalnego systemu ciepłowniczego w Poddębicach
    Autorzy:
    Kępińska, B.
    Pająk, L.
    Bujakowski, W.
    Kasztelewicz, A.
    Hajto, M.
    Sowiżdżał, A.
    Papiernik, B.
    Petursson, B.
    Tulinius, H.
    Thorgilsson, G.
    Einarsson, O. P.
    Karska, A.
    Peraj, A.
    Powiązania:
    https://bibliotekanauki.pl/articles/203983.pdf
    Data publikacji:
    2017
    Wydawca:
    Polska Akademia Nauk. Instytut Gospodarki Surowcami Mineralnymi i Energią PAN
    Tematy:
    geothermal energy
    reservoir parameters
    exploitation
    production simulation
    district heating
    Poddębice
    EEA
    WFM funds
    energia geotermalna
    parametry złożowe
    eksploatacja
    symulacja produkcji
    ciepłownictwo sieciowe
    fundusze EOG
    NFM
    Opis:
    The paper presents main reservoir parameters, and selected aspects of stable geothermal water production for the needs of current and future district heating and other uses in Poddębice, Poland. These topics, as a part of pre-feasibility study, were elaborated in the framework of the EEA Project “Geothermal utilization potential in Poland – the town of Poddębice”. That town has both prospective resources and ambitious plans of further geothermal uses’ deployment for space heating and for wide range of other applications. They will contribute to low-emission heating, improvement the leaving conditions and modern local economy. Poddębice create a good study case for other localities in Poland that have geothermal resources. The paper gives in insight into the analyses, outcomes and recommendations that resulted from common works on Icelandic and Polish partners involved in the Project. Energetic aspects are presented in Part 2. of this paper, which is a continuation of the material presented here.
    Artykuł przedstawia główne parametry złożowe i wybrane zagadnienia związane ze stabilnym wydobywaniem wody geotermalnej dla potrzeb systemu ciepłowniczego w Poddębicach – obecnie pracującego i rozbudowanego (jak jest planowane). Prezentowany materiał został opracowany jako część wstępnego studium możliwości w ramach Projektu EOG „Potencjał dla rozwoju wykorzystania energii geotermalnej w Polsce – Poddębice”. Wymienione miasto posiada zarówno perspektywiczne zasoby, jak i znaczące plany rozwoju wykorzystania energii geotermalnej w ciepłownictwie i w szerokim zakresie innych zastosowań. Wykorzystanie zasobów geotermalnych przyczynia się do rozwoju niskoemisyjnego ciepłownictwa, poprawy warunków życia oraz do rozwoju nowoczesnej lokalnej działalności gospodarczej. Poddębice są dobrym przykładem dla innych miejscowości w Polsce, które posiadają zasoby geotermalne. Artykuł przedstawia wybrane analizy, wyniki oraz rekomendacje, które są efektem wspólnych prac zaangażowanych w projekt partnerów z Islandii i Polski. Aspekty energetyczne przedstawiono w części 2. artykułu, która jest kontynuacją prezentowanego tutaj materiału.
    Źródło:
    Technika Poszukiwań Geologicznych; 2017, R. 56, nr 1, 1; 3-21
    0304-520X
    Pojawia się w:
    Technika Poszukiwań Geologicznych
    Dostawca treści:
    Biblioteka Nauki
    Artykuł
    Tytuł:
    Geothermal utilization potential in Poland – the town of Poddębice. Part 2 : selected energetic aspects of current and future geothermal district heating in Poddębice
    Potencjał dla rozwoju wykorzystania energii geotermalnej w Polsce – miasto Poddębice. Część 2 : wybrane aspekty energetyczne obecnego i planowanego geotermalnego systemu ciepłowniczego w Poddębicach
    Autorzy:
    Kępińska, B.
    Pająk, L.
    Bujakowski, W.
    Kasztelewicz, A.
    Hajto, M.
    Sowiżdżał, A.
    Papiernik, B.
    Petursson, B.
    Tulinius, H.
    Thorgilsson, G.
    Einarsson, O. P.
    Karska, A.
    Peraj, A.
    Powiązania:
    https://bibliotekanauki.pl/articles/203985.pdf
    Data publikacji:
    2017
    Wydawca:
    Polska Akademia Nauk. Instytut Gospodarki Surowcami Mineralnymi i Energią PAN
    Tematy:
    geothermal energy
    reservoir parameters
    exploitation
    production simulation
    district heating
    Poddębice
    energia geotermalna
    parametry złożowe
    eksploatacja
    symulacja produkcji
    ciepłownictwo sieciowe
    fundusze EOG
    Opis:
    The paper presents main energetic aspects of current geothermal district heating system in Poddębice, Poland, and its planned development in an optimal way from an energy and economic points of views (reservoir and production aspects are presented in Part 1). These topics, as part of pre-feasibility study, were elaborated in the framework of the EEA Project “Geothermal utilization potential in Poland – the town of Poddębice”. That town has both prospective resources and ambitious plans of further geothermal uses’ deployment for space heating and for wide range of other applications. They will contribute to low-emission heating, improvement the leaving conditions and modern local economy. Poddębice create a good study case for other localities in Poland which have geothermal resources. The paper gives in insight into the analyses, outcomes and recommendations that resulted from common works on Icelandic and Polish partners involved in the Project. Reservoir and production aspects are presented in Part 1 of this paper. The material presented in Part 2 is the result of the original work of the authors and includes only one citation of the literature. Most literary references were cited in part 1 accordingly.
    Artykuł przedstawia zagadnienia energetyczne dotyczące pracującego obecnie geotermalnego systemu ciepłowniczego w Poddębicach, jak i jego planowanego rozwoju z uwzględnieniem optymalnych sposobów funkcjonowania pod względem energetycznym i ekonomicznym (aspekty złożowe i eksploatacyjne są natomiast podane w części 1 artykułu). Tematy zostały opracowane jako część wstępnego studium możliwości w ramach Projektu EOG „Potencjał dla rozwoju wykorzystania energii geotermalnej w Polsce – miasto Poddębice”. Wymienione miasto posiada zarówno perspektywiczne zasoby, jak i znaczące plany rozwoju wykorzystania energii geotermalnej w ciepłownictwie i w szerokim zakresie innych zastosowań. Przyczynia się one do niskoemisyjnego ciepłownictwa, poprawy warunków życia oraz do nowoczesnej lokalnej działalności gospodarczej. Poddębice są dobrym przykładem dla innych miejscowości w Polsce, które posiadają zasoby geotermalne. Artykuł przedstawia wybrane analizy, ich wyniki oraz rekomendacje, które są rezultatem wspólnych prac zaangażowanych w Projekt partnerów z Islandii i Polski.
    Źródło:
    Technika Poszukiwań Geologicznych; 2017, R. 56, nr 1, 1; 23-38
    0304-520X
    Pojawia się w:
    Technika Poszukiwań Geologicznych
    Dostawca treści:
    Biblioteka Nauki
    Artykuł
      Wyświetlanie 1-15 z 15

      Ta witryna wykorzystuje pliki cookies do przechowywania informacji na Twoim komputerze. Pliki cookies stosujemy w celu świadczenia usług na najwyższym poziomie, w tym w sposób dostosowany do indywidualnych potrzeb. Korzystanie z witryny bez zmiany ustawień dotyczących cookies oznacza, że będą one zamieszczane w Twoim komputerze. W każdym momencie możesz dokonać zmiany ustawień dotyczących cookies