Informacja

Drogi użytkowniku, aplikacja do prawidłowego działania wymaga obsługi JavaScript. Proszę włącz obsługę JavaScript w Twojej przeglądarce.

Wyszukujesz frazę "Marsz, A." wg kryterium: Autor


Wyświetlanie 1-9 z 9
Tytuł:
Kompensacja Bjerknesa
Bjerknes compensation
Autorzy:
Styszyńska, Anna
Marsz, Andrzej A.
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/2175593.pdf
Data publikacji:
2022
Wydawca:
Polskie Towarzystwa Geofizyczne
Tematy:
kompensacja Bjerknesa
cyrkulacja
temperatura powietrza
Bjerknes compensation
circulation indices
air temperature
Opis:
Praca przedstawia związek między transportem oceanicznym ciepła i transportem atmosferycznym ciepła z tropików do Arktyki, znany pod nazwą kompensacji Bjerknesa (1964). W artykule zwraca się uwagę na konsekwencje klimatyczne kompensacji Bjerknesa dla obszarów Europy. Przy wykorzystaniu danych obserwacyjnych przedstawia się słuszność tej hipotezy odnośnie ujemnych korelacji między oceanicznymi i atmosferycznymi strumieniami ciepła oraz dodatnich związków między anomaliami oceanicznego transportu ciepła i intensywnością wiatrów zachodnich w szerokościach umiarkowanych.
The work presents the relationship between ocean heat transport and atmospheric heat transport from the tropics to the Arctic, known as the Bjerknes compensation (1964). Attention is drawn to the climatic consequences of Bjerknes’ compensation for the areas of Europe. Using the observational data, the validity of this hypothesis is presented regarding the negative correlations between oceanic and atmospheric heat fluxes and positive relationships between ocean heat transport anomalies and the intensity of westerly winds in moderate latitudes.
Źródło:
Przegląd Geofizyczny; 2022, 3-4; 99--118
0033-2135
Pojawia się w:
Przegląd Geofizyczny
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Zima 2019-2020 roku : historyczne minimum zlodzenia Bałtyku
Winter 2019-2020 : the historical minimum of the ice cover of the Baltic Seas
Autorzy:
Marsz, Andrzej A.
Styszyńska, Anna
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/2175601.pdf
Data publikacji:
2021
Wydawca:
Polskie Towarzystwa Geofizyczne
Tematy:
Morze Bałtyckie
maksimum pokrywy lodowej
cyrkulacja atmosferyczna
klimat
temperatura powierzchni morza
Baltic Sea
maximum ice cover
atmospheric circulation
climate
sea surface temperature
Opis:
W sezonie zimowym 2019-2020 wystąpiło historyczne minimum rocznej maksymalnej powierzchni zlodzonej Bałtyku (MIE) w całym 301.letnim okresie obserwacji (1720-2020). MIE osiągnęła w tym sezonie lodowym wartość zaledwie 37 tys. km2, przy średniej (1720-2019) równej 213 tys. km2 i (odchyleniu standardowym) równym 112,9 tys. km2. W pracy rozpatruje się zespół procesów, które doprowadziły do osiągnięcia przez MIE ekstremalnie niskiej wartości. Analizę przeprowadzono dla okresu ostatnich 70 lat (1951-2020). Główną przyczyną wystąpienia w sezonie zimowym 2019-2020 tak niskiej MIE jest zmiana reżimu cyrkulacji środkowotroposferycznej w latach 1987-1989, polegająca na przejściu epoki cyrkulacyjnej E w epokę cyrkulacyjną W. W ostatniej epoce cyrkulacyjnej frekwencja makro-typu W według klasyfikacji Wangengejma-Girsa wzrosła znacznie powyżej wartości średnich (ryc. 3). Ponieważ zmienność frekwencji makrotypów cyrkulacji środkowotroposferycznej steruje zmiennością wartości elementów klimatycznych, w tym temperaturą powietrza, usłonecznieniem, prędkością wiatru (tab. 1), zmiana frekwencji makrotypów doprowadziła do zmiany bilansu cieplnego Bałtyku. Po roku 1988 wzrosła akumulacja ciepła słonecznego w wodach Bałtyku w okresie letnim i zmniejszyły się strumienie ciepła jawnego i ciepła parowania z powierzchni Bałtyku w okresach zimowych. W efekcie tych zmian temperatura powierzchni morza (SST) systematycznie wzrastała i SST na coraz większych powierzchniach morza nie osiągała w okresach zimowych temperatury krzepnięcia. W przebiegu SST pojawił się trend dodatni i tym samym wystąpił ujemny trend w przebiegu MIE. Spowodowało to zmianę reżimu lodowego Bałtyku, w ostatniej epoce cyrkulacyjnej silnie zmniejszyła się średnia wartość MIE i znacznie wzrosła częstość występowania łagodnych sezonów lodowych, w tym sezonów ekstremalnie łagodnych (MIE < 81.0 tys. km2). Wystąpienie w okresie ostatniej zimy (DJFM; 2019-2020) bardzo silnej cyrkulacji strefowej (ryc. 6), będącej skutkiem dominacji frekwencji makrotypu W (tab. 3) doprowadziło do wystąpienia bardzo silnych anomalii temperatury powietrza i anomalii SST (ryc. 7), uniemożliwiających, poza skrajnymi północnymi akwenami Bałtyku (Zatoka Botnicka), rozwój zlodzenia. Wystąpienie historycznego minimum MIE w sezonie lodowym 2019-2020 stanowi wynik ewolucji pola SST Bałtyku, zacho-zącej pod wpływem zmiany charakteru cyrkulacji atmosferycznej po roku 1988.
In the winter season 2019-2020, there was a historical minimum of the annual maximum ice extent (MIE) of the Baltic Sea within the entire 301-year observation period (1720-2020). In this ice season MIE reached a value of only 37,000 km2, with an average (1720-2019) of 213,000 km2 and (standard deviation) of 112,900 km2. The paper considers the set of pro-cesses that led to the MIE reaching an extremely low value. The analysis was carried out for the last 70 years (1951-2020). The main reason for the occurrence of such a low MIE in the winter season 2019-2020 is the change in the mid-tropospheric circulation regime in the years 1987-1989, consisting in the transition of the E circulation epoch into the W circulation epoch. In the last period of circula-tion epoch the frequency of the W macrotype according to the Wangengejm-Girs classifica-tion increased significantly above the mean values (Fig. 3). As the variability of the frequency of the macrotypes of the mid-tropospheric circulation controls the variability of the values of climatic elements, including air temperature, sunshine duration, wind speed (Table 1), the change in the frequency of macrotypes led to a change in the thermal balance of the Baltic Sea. After 1988 the accumulation of solar heat in the waters of the Baltic Sea in the Summer period increased, and the fluxes of sensible heat and the heat of evaporation from the surface of the Baltic Sea in Winter periods decreased. As a result of these changes the sea surface temperature (SST) was systematically increasing, and the SST on increasingly larger sea sur-faces did not reach the freezing point in Winter. There was a positive trend in the course of SST and thus a negative trend in the course of MIE. This caused a change in the ice regime of the Baltic Sea. In the last circulation epoch the mean value of MIE decreased significantly and the frequency of mild ice seasons increased significantly, including extremely mild seasons (MIE <81,000 km2). The occurrence of a very strong zonal circulation during the last winter (DJFM; 2019-2020) (Fig. 6), resulting from the dominance of the W macrotype frequency (Table 3), led to a very strong air temperature anomalies and to the SST anomalies (Fig. 7), preventing, apart from the extremely northern waters of the Baltic Sea (Gulf of Bothnia), the development of the ice cover. The occurrence of the historical MIE minimum in the 2019-2020 ice season is the result of the evolution of the Baltic SST field, which took place as a result of the change in the nature of the atmospheric circulation after 1988.
Źródło:
Przegląd Geofizyczny; 2021, 3-4; 227--249
0033-2135
Pojawia się w:
Przegląd Geofizyczny
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Wpływ znaku faz NAO w okresie zimowym na bilans wodny i możliwości wystąpienia suszy w ciepłej porze roku na obszarze Polski
The Influence of the Sign of NAO Phases during the Winter Period on the Water Balance and the Possibility of Drought Occurrence in the Warm Season in Poland
Autorzy:
Marsz, Andrzej A.
Styszyńska, Anna
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/2078988.pdf
Data publikacji:
2021
Wydawca:
Uniwersytet Marii Curie-Skłodowskiej. Wydawnictwo Uniwersytetu Marii Curie-Skłodowskiej
Tematy:
droughts
NAO
water balance
evaporation
Polska
susza letnia
bilans wodny
parowanie
Polska
Opis:
W pracy wykazano, że zmiana fazy NAO wywiera wpływ na kształtowanie się średnich obszarowych najważniejszych elementów klimatycznych w okresie zimy, za wyjątkiem sum opadów. Wzrost temperatury powietrza, prędkości wiatru i usłonecznienia, a zmniejszenie się zachmurzenia i wilgotności względnej w czasie wystąpienia dodatnich faz NAO prowadzi do wzrostu parowania terenowego. Parowanie w okresie zimowym obliczone metodą Iwanowa wykazuje silne i wysoce istotne, dodatnie skorelowanie z wartością zimowego indeksu NAO. Tym samym dochodzi do zmian bilansu wodnego, negatywnie wpływających na rozmiar retencji gruntowej. Zmiany indeksu NAO w okresie zimowym na tyle silnie wpływają na bilans wodny na obszarze Polski, że wykrywa się ich wpływ w przebiegu wartości rocznego odpływu całkowitego rzek polskich. Dodatkowo, po wystąpieniu dodatniej fazy NAO w okresie zimowym, w maju i sierpniu zmniejszają się sumy opadów (w tym w sierpniu wysoce istotnie) oraz zachmurzenie i wilgotność względna, a rośnie usłonecznienie. Stanowi to inercyjny efekt działania zimowego NAO o niezidentyfikowanej genezie. Łącznie wzrost parowania w okresie zimowym i opóźnione działanie zimowego NAO przyczyniają się do zwiększenia prawdopodobieństwa wystąpienia suszy w okresie lata, następującego po zimie, w czasie której znak indeksu NAO był dodatni.
The study shows that the change in the NAO phase has an impact on the formation of the area averages of the most important climatic elements during winter, with the exception of winter precipitation totals. An increase in air temperature, wind speed and sunshine duration, and a decrease in cloudiness and relative humidity during the occurrence of positive NAO phases lead to an increase in field evaporation. Evaporation in winter, calculated by Ivanov’s method, shows strong and highly significant positive correlation with the value of the winter NAO index. Thus, the water balance changes, negatively affecting the size of the soil retention. Changes in the NAO index in the winter period have such a strong influence on the water balance in Poland that their influence is detected in the course of the value of the total annual outflow of Polish rivers. Additionally, after the occurrence of a positive NAO phase in winter, in May and August the sums of precipitation (in August – highly significantly), cloudiness and relative humidity decrease, and sunshine duration increases. This is an inertial effect of the winter NAO of unidentified genesis. Both the increase in evaporation in winter and the delayed effect of winter NAO contribute to an increase in the probability of a drought in the summer following winter, during which the NAO sign was positive.
Źródło:
Annales Universitatis Mariae Curie-Sklodowska, sectio B – Geographia, Geologia, Mineralogia et Petrographia; 2021, 76; 127-143
0137-1983
Pojawia się w:
Annales Universitatis Mariae Curie-Sklodowska, sectio B – Geographia, Geologia, Mineralogia et Petrographia
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Zmiany stanu termicznego Atlantyku Północnego a przebieg wybranych elementów klimatycznych charakteryzujących klimat Polski
Changes in the thermal state of the North Atlantic and a course of selected climatic elements characterizing the climate of Poland
Autorzy:
Marsz, Andrzej A.
Styszyńska, Anna
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/2175602.pdf
Data publikacji:
2021
Wydawca:
Polskie Towarzystwa Geofizyczne
Tematy:
Północny Atlantyk
temperatura powierzchni oceanu
SST
Polska
elementy klimatyczne
korelacje
North Atlantic
Sea Surface Temperature
Polska
climatic elements
correlation
Opis:
W pracy rozpatruje się związki między szeregami 7 elementów klimatycznych, obliczonych jako średnie obszarowe dla Polski, a rocznymi szeregami SST na Atlantyku Północnym, obliczonymi dla gridów między 30 a 70°N, w rozdzielczości przestrzennej 10°φ × 10°λ. Okres analizy obejmuje lata 1951-2018. Dane SST pochodzą ze zbioru NOAA NCDC ERSST v.3b, a dane do utworzenia rocznych obszarowych wartości elementów klimatycznych nad Polską stanowią przetworzone dane IMGW BIP (temperatura i wilgotność powietrza, zachmurzenie ogólne, sumy opadów i usłonecznienie) oraz dane pochodzące z reanalizy (SLP i prędkość wiatru). Wyniki analizy ujawniły, że między wszystkimi roz- patrywanymi elementami klimatycznymi a SST na N Atlantyku zachodzą istotne lub (w zdecydowanej przewadze) wysoce istotne korelacje. Rozkład przestrzenny korelacji SST z poszczególnymi elementami przedstawia wyraźne zróżnicowanie geograficzne (rys. 1-7). SST na N Atlantyku w rejonie 30-40°N i 60-40°W wykazuje silne i wysoce istotne korelacje z temperaturą powietrza, sumą usłonecznienia i wilgotnością względną nad Polską. Słabsze, ale przeważnie wysoce istotne korelacje SST z rocznym zachmurzeniem, sumami opadu, SLP i prędkością wiatru obserwuje się w rejonie 50-60°N, 60-20°W. Analiza w większej rozdzielczości przestrzennej przeprowadzona na dwóch obszarach (sekcja S i sekcja N, ryc. 8) wskazała, czego należało się spodziewać, że wartości współczynników korelacji między zmianami SST są wyższe od określonych w analizie o małej rozdzielczości przestrzennej. Oprócz korelacji między SST w poszczególnych punktach i elementami klimatycznymi nad Polską, zachodzą również korelacje między południkowymi gradientami SST między 40 a 60°N. Największą siłę korelacji osiągają te na długościach B (40°W) i C (30°W) - tab. 8. Zmienność SST wykazuje silne związki ze składową długookresową zmian elementów klimatycznych, słabsze ze zmiennością międzyroczną. Analiza relacji logicznych wskazuje, że zmiany SST stanowią przyczynę zmian elementów klimatycznych nad Polską. Zmiany rocznych wartości SST na poszczególnych akwenach objaśniają około 46% wariancji rocznej temperatury powietrza i usłonecznienia w Polsce, 27-30% wariancji wilgotności względnej i prędkości wiatru oraz 12-23% wariancji rocznej zachmurzenia ogólnego, sum opadów oraz SLP. Ponieważ zmienność każdego elementu klimatycznego jest funkcją zmian SST na Atlantyku Północnym, wynika z tego, że zmiany i zmienność klimatu Polski są w znacznej części sterowane przez zmiany stanu termicznego Atlantyku Północnego.
The study considers the relationships between the series of 7 climatic elements, averaged for the area of Poland, and the annual series of SST in the North Atlantic, calculated for grids between 30 and 70°N, at a spatial resolution of 10°φ × 10°λ. The period of analysis covers the years 1951-2018. The SST data comes from the NOAA NCDC ERSST v.3b data base. The data used for the creation of area-averaged annual values of climatic elements over Poland are obtained from IMWM NRI (Institute of Meteorology and Water Management – National Research Institute) – air temperature and humidity, cloud cover, precipitation sums and sunshine duration, and from reanalyzed data – SLP and wind speed. The results of the analysis showed that there are significant or (prevalent) highly significant correlations between all the considered climatic elements and the SST in the North Atlantic. The spatial distribution of the SST correlation with individual elements shows a clear geo graphic differentiation (Fig. 1-7). SST in the North Atlantic in the region of 30°N – 40°N and 60°N - 40°W produces strong and highly significant correlations with air temperature, sum of sunshine duration and relative humidity over Poland). Weaker, but predominantly highly significant correla tions of SST with annual cloudiness, sum of precipitation, SLP and wind speed are observed in the region of 50°N – 60°N, 60°W – 20°W. The analysis based on higher spatial resolution carried out in two areas (section S and section N, Fig. 8) indicated, what could be expected, that the values of the correlation coefficients between changes in SST are higher than those performed for lower spatial resolution. Next to the correlation between the SST defined for individual grids and the climatic ele ments over Poland, the correlations between the longitudinal SST gradients between 40°N and 60°N are also observed. The greatest values of these correlations are noticed for the B (40°W) and C (30°W) profiles – Table 8. SST variability shows strong relation with the long-term component of changes in climatic elements, weaker with inter-annual variability. The analysis of logical relations shows that SST is the cause of changes in climatic elements over Poland. Changes in the annual SST values in individual water bodies explain about 46% of the annual air temperature and sum of sunshine dura tion variance in Poland, 27-30% of the relative humidity and wind speed variance, and 12-23% of the annual variance of cloud cover, sum of precipitation and SLP. Since the variability of each climatic element is a function of SST changes in the North Atlantic, the changes and variability in Poland’s climate are largely driven by changes in the thermal state of the North Atlantic.
Źródło:
Przegląd Geofizyczny; 2021, 3-4; 161--186
0033-2135
Pojawia się w:
Przegląd Geofizyczny
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Inercja rocznego odpływu całkowitego rzek Polski względem międzyrocznej zmienności przebiegu elementów klimatycznych
The inertia of the total runoff of Polish rivers in relation to the inter-annual variability of the course of climatic elements
Autorzy:
Marsz, Andrzej A.
Styszyńska, Anna
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/43348313.pdf
Data publikacji:
2021-12-15
Wydawca:
Poznańskie Towarzystwo Przyjaciół Nauk
Tematy:
Polska
river runof
climatic elements
inertia
Opis:
The work discusses the formation of the annual total runoff of Polish rivers as a function of changes in the annual values of climatic elements. The results of the analysis show that in the years 1966–2015, 40–50% of the runoff variance in a hydrological year was determined by the variability of climatic elements that occurred in the preceding year, and 20–30% in the same year. This indicates the occurrence of much stronger inertia in the variability of the runoff in relation to the variability of weather conditions. The main elements influencing the variability of the runoff are the annual rainfall and the annual air temperature in the preceding year, and in the same hydrological year – the variability of annual rainfall, sunshine duration and air temperature. The runoff from the area of Poland shows a strong relationship (R = 0.82) with the de Martonne climate aridity indices, the variability of which in the preceding and the current year together explains ~66% of its variance.
Źródło:
Badania Fizjograficzne Seria A - Geografia Fizyczna; 2021, 12 (72); 159-179
2081-6014
Pojawia się w:
Badania Fizjograficzne Seria A - Geografia Fizyczna
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Współczesne zmiany klimatyczne i ich wpływ na funkcjonowanie systemów miejskich (na przykładzie miast strefy nadmorskiej Polski)
Contemporary Climate Changes and Their Impact on Functioning of Urban Systems (on the Example of Polish Coastal Zone)
Autorzy:
Styszyńska, Anna
Krośnicka, Karolina
Marsz, Andrzej A.
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/2021117.pdf
Data publikacji:
2018
Wydawca:
Polska Akademia Nauk. Czytelnia Czasopism PAN
Tematy:
climate change
Polish coast
urban systems
Źródło:
Studia komitetu przestrzennego zagospodarowania kraju PAN; 2018, 187; 51-80
0079-3507
Pojawia się w:
Studia komitetu przestrzennego zagospodarowania kraju PAN
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Role of internal variability of climate system in increase of air temperature in Wrocław (Poland) in the years 1951–2018
Autorzy:
Marsz, Andrzej A.
Styszyńska, Anna
Bryś, Krystyna
Bryś, Tadeusz
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/2054944.pdf
Data publikacji:
2021-09-01
Wydawca:
Uniwersytet im. Adama Mickiewicza w Poznaniu
Tematy:
air temperature trend
macro-circulation conditions
sunshine duration
NAO
radiative forcing
CO2
Opis:
In the course of analysing the annual air temperature in Wrocław (TWr), a rapid change of the thermal regime was found between 1987 and 1989. TWr increased by >1°C, a strong, statistically significant positive trend emerged. The analysis of processes showed that strong warming in the cold season of the year (December–March) occurred as a result of an increase in the NAO intensity and warming in the warm season because of increased sunshine duration in Wrocław (ShWr). Multiple regression analysis has shown that the winter NAO Hurrell’s index explains 15% of TWr variance, and the ShWr of the long-day (April–August) period 49%, whereas radiative forcing 5.9%. This indicates that the factors incidental to the internal variability of the climate system explain 64% of the TWr variability and the effect of increased CO2 concentration only ~6%. The reason for this rapid change of the thermal regime was a radical change in macro-circulation conditions in the Atlantic-European circular sector, which took place between 1988 and 1989. The heat, which is the cause of warming in Wrocław, comes from an increase in solar energy inflow (April–August) and also is transported to Europe from the North Atlantic surface by atmospheric circulation (NAO). These results indicate that the role of CO2 in shaping the contemporary temperature increase is overestimated, whereas the internal variability of the climate system is underestimated.
Źródło:
Quaestiones Geographicae; 2021, 40, 3; 109-124
0137-477X
2081-6383
Pojawia się w:
Quaestiones Geographicae
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Causes and course of climate change and its hydrological consequences in the Greater Poland region in 1951-2020
Autorzy:
Marsz, Andrzej A.
Sobkowiak, Leszek
Styszyńska, Anna
Wrzesiński, Dariusz
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/15804430.pdf
Data publikacji:
2022
Wydawca:
Uniwersytet im. Adama Mickiewicza w Poznaniu
Tematy:
rapid climate shift
cause of warming up
thermohaline circulation
water balance
Polska
North Atlantic
Opis:
The paper presents effects of changes in climatic elements in the Greater Poland region (Poland), their causes and consequences for shaping the water balance of this area, copying with the most severe water deficit in Poland. The study period covers 70 years (1951–2020). The research identified an abrupt and significant change in the climate of Greater Poland, which started between 1987 and 1989, concerning not only air temperature but also a wider spectrum of climatic elements. The change in the state of the climate, which covers the entire Atlantic-Eurasian circulation sector, re-sults from a sudden change in the macro-circulation conditions in the middle troposphere (500 hPa). The reason for the change in the mid-tropospheric circulation is an equally abrupt and simultaneous change in the intensity of the ocean heat transport by the North Atlantic thermohaline circulation (NA THC). Climate change observed in Greater Poland is manifested in an increase in sunshine duration (SD) and air temperature, a decrease in relative humidity, a change in the cloud structure, and an increase in the degree of sky coverage. The main, physical reason for an increase in air tempera-ture is a rapid and strong increase in SD in the warm half-years, which began after 1988, and a significant increase in the frequency of positive North Atlantic Oscillation (NAO) phases in winters. The ongoing climate change entails various effects, among which the most important is considered to be hydrological consequences. The water balance of Greater Poland is becoming increasingly unfavourable, mainly as a result of a rapid increase in field evaporation.
Źródło:
Quaestiones Geographicae; 2022, 41, 3; 183-206
0137-477X
2081-6383
Pojawia się w:
Quaestiones Geographicae
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
    Wyświetlanie 1-9 z 9

    Ta witryna wykorzystuje pliki cookies do przechowywania informacji na Twoim komputerze. Pliki cookies stosujemy w celu świadczenia usług na najwyższym poziomie, w tym w sposób dostosowany do indywidualnych potrzeb. Korzystanie z witryny bez zmiany ustawień dotyczących cookies oznacza, że będą one zamieszczane w Twoim komputerze. W każdym momencie możesz dokonać zmiany ustawień dotyczących cookies