Temat: temperatury - Katalog OPAC zbiorów

Skocz do pozycji: 1.

Tytuł:: Wpływ zmian temperatury powierzchni oceanu na Morzu Norweskim na temperaturę powietrza na Svalbardzie i Jan Mayen (1982-2002)
The influence of the changes in sea surface temperature of the Norwegian Sea on the air temperature at Svalbard and Jan Mayen (1982-2002)
Autorzy:: Kruszewski, G.
Marsz, A. A.
Zblewski, S.
Powiązania:: https://bibliotekanauki.pl/articles/260931.pdf
Data publikacji:: 2003
Wydawca:: Stowarzyszenie Klimatologów Polskich
Tematy:: temperatury powietrza
temperatury powierzchni oceanu
Morze Norweskie
air temperature
sea surface temperature
Norwegian Sea
Opis:: This work deals with correlations between SST in the Norwegian Sea and air temperature at selected stations located in the Atlantic sector of Arctic (Bjornoya, Hornsund, Svalbard-Lufthavn, Ny Alesund and Jan Mayen). The southern and central parts of the Norwegian Sea show the strongest correlation with the air temperature at the above mentioned stations, whereas the northern parts of this sea show weaker correlation. Apart from synchronic correlations (occurring in the same months) asynchronic correlations have been found. The latter are generally much stronger than the synchronic ones. The predominant influence on the changes in air temperature at the stations have the winter SST (JFMA) in the central part of the Norwegian Sea (grid 2° x 2°, 67°N, 010°E). These winter SST show quite strong correlations with monthly air temperature at Bjornoya, Hornsund, Svalbard-Lufthavn and Jan Mayen in July, August and September. At Ny Alesund station the period with statistically significant correlation between the air temperature and the winter SST is limited to September. The strongest correlation can be observed in August (see Table 4). The observed correlations result from modification in atmospheric circulation, caused by increased heat volume in the Norwegian Sea. Such modification is reflected in the increased frequency of occurrence of meridional atmospheric circulation, which is accompanied by the increase in the frequency of air advection from the S to this sector of Arctica. Some correlations which show more significant time shift have also been observed (see Table 5). Winter SST indicate positive correlations with air temperature observed at Bjornoya and Horn-sund in August and September the following year and at Svalbard-Lufthavn in September. At Ny Alesund station the coefficients of correlation with the air temperature in the following year are increased but they do not reach the statistically significant level. Another period with statistically significant correlations is November and December the following year; significant correlations with winter SST occur at Bjornoya (r = 0.71) and all stations located on Spitsbergen (r = 0.57). The correlations of SST with air temperature observed at Jan Mayen the following year are different, i.e. the presence of strong correlations is limited to summer season - July, August and September (r ~ 0.6). The correlations with winter SST occurring in November and December the following year is connected with warm masses carried to this region together with waters with the West Spitsbergen Current. Correlations between SST and air temperature present in summer and at the end of summer the following year may probably be influenced by the modification of atmospheric circulation. The only significant correlation with summer (July and August) SST indicates the temperature of February the following year at stations located on Spitsbergen and Jan Mayen. These correlations are negative (r ~ -0.55 - -0.50). The reason for occurrence of such correlations is not clear. The changeability of winter SST in the central part of the Norwegian Sea explains from 20% (Hornsund) to 32% (Bjornoya) of changeability in annual air temperature at the above mentioned stations in the same year and from 34% (Jan Mayen) to 41% (Hornsund) of changeability in annual air temperature in the following year. The increased level of explanation of changeability in air temperature the following year influenced by winter SST is connected with the delayed flowing of the Atlantic waters to high latitudes carried with the Norwegian Current and the West Spitsbergen Current.
Źródło:: Problemy Klimatologii Polarnej; 2003, 13; 59-78
1234-0715
Pojawia się w:: Problemy Klimatologii Polarnej
Dostawca treści:: Biblioteka Nauki

Artykuł

Zmień widok

na półce

Skocz do pozycji: 2.

Tytuł:: O "arktycznych" i "atlantyckich" mechanizmach sterujących zmiennością temperatury powietrza na obszarze Europy i północo-zachodniej Azji
On "Arctic" and "Atlantic" mechanisms controlling the changeability in air temperature in the region of Europe and NW Asia
Autorzy:: Marsz, A. A.
Styszyńska, A.
Powiązania:: https://bibliotekanauki.pl/articles/260919.pdf
Data publikacji:: 2006
Wydawca:: Stowarzyszenie Klimatologów Polskich
Tematy:: zmiany temperatury powietrza
zmiany temperatury wody powierzchniowej
NAO
Oscylacja Eurazjatycka
AO
Arktyka Atlantycka
NW Azja
Europa
Atlantyk Północny
NW Asia
Europe
changes in pressure
changes in air temperature
Opis:: Praca omawia wpływ zmian ciśnienia atmosferycznego w Arktyce Atlantyckiej (dalej AA) na kształtowanie zmienności temperatury powietrza na obszarze Europy (na N od 40°N) i NW Azji (do 120°E). Wpływ zmian ciśnienia w AA na temperaturę powietrza zaznacza się we wszystkich, z wyjątkiem czerwca, miesiącach roku, tworząc charakterystyczny cykl z maksimum siły oddziaływania zimą. Zimowe (01-03) zmiany ciśnienia w AA objaśniają od kilkunastu do ponad 60% zmienności temperatury rocznej (z maksimum na obszarze wokół-bałtyckim; 1951-2000). W pracy analizuje się współdziałanie zmian ciśnienia w Arktyce Atlantyckiej ze zmianami ciśnienia w Wyżu Syberyjskim w kształtowaniu zmienności temperatury powietrza na obszarze Europy i NW Azji. Dyskutuje się również kwestie związków zmian ciśnienia w AA z NAO, AO oraz frekwencją makrotypów cyrkulacji środkowotroposferycznej wg klasyfikacji Wangengejma-Girsa. Wyniki analiz wykazują, że o zimowych zmianach ciśnienia w AA decyduje wcześniejszy rozkład zasobów ciepła w wodach Atlantyku Północnego.
The research on relations between climatic elements of Europe and the Arctic has indicated that there are significant correlations between changes in atmospheric pressure in the Atlantic part of the Arctic and air temperature in northern Europe and NW Asia. The strongest correlations are observed between changes in pressure over relatively small area of the Atlantic part of the Arctic (72.5 - 80.0°N, 10.0 - 25.0°E), in addition, the point over which changes in pressure explain most of changes in air temperature is located 75.0°N, 015.0°E. Pressure at this point is further referred as P[75,15] with an index denoting a month (e.g. P[75,15]03 denotes mean pressure in March and P[75,15]01-03 defines mean pressure at this point from the period January till March). Over the Atlantic part of the Arctic within the pressure area there is no marked climatic centre which could be regarded as the centre of atmospheric activity. The research made use of monthly series of SLP values (reanalysis: set NOAA.NCEP-NCAR. CDAS-1.MONTHLY.Intrinsic.MSL.pressure) and the values of monthly air temperature from 211 stations (Fig. 1). The observational period common for both elements covers 50 years, i.e. the period from January 1951 to December 2000. The character of correlations between P[75,15] and air temperature in the following months, from June to May, and their spatial distribution have been presented by isocorrelates maps (Fig. 2). Changes in the strength of correlations between P[75,15] and the temperature over Europe and NW Asia form a clear annual cycle interrupted in June. In June the correlations between P[75,15] and air temperature became very weak and not significant over the most of the area and not continuous in space. During the months after June these correlations got stronger and stronger reaching their maximum during cold season (from November to April). This maximum is located in the region adjacent to the Baltic Sea, where annual and winter (01-03) changes in P[75,15] explain from more than 60% to 50% of annual temperature variances (Fig. 3) The strongest correlation between P[75,15] and air temperature in Siberia is located N of Baikal, where winter (01-03) changes in P[75,15] explain 43-45% of annual temperature variances. At the end of the cold season a visible delay of the decrease in the strength of correlation is observed in the region of Siberia in relation to the European region (in Europe after March, in Siberia after April). Variability in winter and annual values of pressure at 75°N, 015°E also indicates relatively strong correlations with the changeability in temperature of the warmest month in the year in the west and central region of Europe. The annual variability in P[75,15] explains from 40% to 30% changeability of maximum temperature in the region extending from the Atlantic coast of France to central Germany. This belt extends farther east towards the Baltic Sea. The latter correlation has not been explained in this work. The analysis of correlations of changes in pressure at 75°N, 15°E with NAO indicates to the occurrence of statistically significant correlations during months of cold season in the year (October - March, May and June; Tab. 2). Similar analysis of correlations of changes in P[75,15] with AO index (Arctic Oscillation) shows strong and highly statistically significant correlations in all months of the year with maximum falling in January and February. Annual changes in P[75,15], i.e. in pressure at one point explain 73% annual changeability in AO index (r = 0.86) and the winter changeability in (December - March) P[75,15] explains 78% of winter changeability in AO index (r = 0.88) which is the first vector EOF of pressure field (1000 hPa) covering the area from 20°N to the North Pole (90°N), that is the most area of the Northern Hemisphere. This analysis shows that the changes in pressure at the point 75°N, 15°E result in intensification of cyclogenesis over west and central part of the North Atlantic and the consequent long waves (waves of W type following Wangengejm-Girs classification) cause that anticyclones formed over the Atlantic will direct towards Fram Strait through the region of Iceland. The above process has nothing or almost nothing to do with the form of changeability in polar strato-spheric eddy, as assumed by Tomphson and Wallace (1998, 2000, Thompson, Wallace, Hegerl 2000) to be essential for the Arctic Oscillation functioning. Occurrence of correlations between P[75,15] and air temperature over vast areas from 10°W to 130°E suggests that also changes in pressure in the Siberian High are engaged in this process. Theanalysis shows that in a yearly process, changes in pressure in the Atlantic part of the Arctic and in the Siberian High occur in opposite phases (see Tab.1). Barometric gradient between the Atlantic part of the Arctic and the Siberian High becomes extremely strong during the cold season of the year contributing to "pumping" air from eastern Europe to the far end of the Siberia. During the summer season the gradient becomes very weak as the about-turn takes place. The cooperation of changes in pressure in the Atlantic part of the Arctic and pressure in region located farther Baikal -- Mongolia results in very strong oscillation which partly can be identified with Euro-Asian Oscillation (Monahan et al. 2000). During winter season interannual changes in pressure in the Siberian High are relatively small and explain 10.4% variances of barometric gradient between P[75,15] and point 45°N, 110°E (the region of the centre of the Siberian High), whereas the interannual changes in P[75,15] explain 77.5% of variances in this gradient. This means that in the cold season of the year the intensity of air transfer from the west towards Asian land depends on variability in pressure in the Atlantic part of the Arctic. Because in the months of the cold season of the year NAO is the strongest and significantly correlated with changes in P[75,15] therefore, a two-element, with the same phase "conveyor belt" is formed, which during positive phases of NAO transfers the air from over the Atlantic to Europe (NAO) and then towards and into the Siberia (Euro-Asian Oscillation). P[75,15] during cold season months of the year (01-03) indicates statistically significant negative trend (-0.153 hPa/year; p < 0.006) which enables to state that the observed, over the years 1951-2000, increase in air temperature in the Siberia can be, in great extent, attributed to the activity of the above described circulation mechanism. The analysis of reasons for interannual changes in P[75,15] has indicated that there are strong and significant correlations between variability in P[75,15] and the earlier variability in the thermal conditions of the Atlantic Ocean. A very important role in this relation plays thermal condition of three sea areas, i.e. waters of the subtropical region of central part of the North Atlantic (characterized by SST anomalies in grid 34°N, 40°W from August and September), waters of the middle latitudes zone of the central part of the North Atlantic (characterized by SST anomalies from August and September in grid 54°N, 30°W) and waters of the North Atlantic Current from the approach to the Farero-Shetland Passage (characterized by SST anomalies from January and April in grid 60°N, 10°W). Thermal state of these three sea water areas (see formulas [1] and [2]) explains 58% changeability in P[75,15] which will be observed in the following winter (DJFM). The cause of the described correlation is attributed to the fact that the earlier thermal state of the above mentioned sea areas controls the occurrence of long waves, of W and E Wangengejm-Girs type during the following winter. Further, these waves influence the occurrence of low cyclones over the Atlantic part of the Arctic during winter resulting in adequate changes in mean monthly pressure. As a result, it can be stated that the interannual variability in air temperature over vast areas of Europe and over NW Asia is influenced by the processes observed over the North Atlantic and the Atlantic part of the Arctic. The research covers years 1971-2003 (ano-malies in SST taken from 1970-2002) due to the fact that the data have been not only accessible and reliable but also homogeneous with respect to climatological data of SST (CACSST data set (Reynolds and Roberts 1987, Reynolds 1988) and SST OI v.1. (Reynolds et al. 2002).
Źródło:: Problemy Klimatologii Polarnej; 2006, 16; 47-89
1234-0715
Pojawia się w:: Problemy Klimatologii Polarnej
Dostawca treści:: Biblioteka Nauki

Artykuł

Zmień widok

na półce

Skocz do pozycji: 3.

Tytuł:: Rozkład przestrzenny oraz skala ocieplenia Arktyki Atlantyckiej w 30-leciu 1980-2009 i jej porównanie z 'wielkim ociepleniem Arktyki' lat 30. XX wieku
Spatial distribution and the scale of the Atlantic Arctic warming in a 30-year period from 1980 to 2009 and its comparison with the 'great warming of the Arctic' in the 30-ties of the 20th century
Autorzy:: Marsz, A. A.
Styszyńska, A.
Powiązania:: https://bibliotekanauki.pl/articles/261031.pdf
Data publikacji:: 2011
Wydawca:: Stowarzyszenie Klimatologów Polskich
Tematy:: temperatura powietrza
trendy temperatury
ocieplenie Arktyki Atlantyckiej
air temperature
temperature trends
Atlantic Arctic warming
Opis:: Praca analizuje procesy zmian temperatury powietrza w Arktyce Atlantyckiej, jakie zachodziły w czasie współczesnego ocieplenia Arktyki (1980-2009). Przeprowadzono analizę trendów rocznych i sezonowych, obliczono również roczne i sezonowe różnice temperatury między średnimi z lat 2007-2009, a średnimi z lat 1980-1982. Analiza wykazała silne, wykazujące znaczne zróżnicowanie regionalne, wzrosty temperatury rocznej i sezonowej. Najsilniejszy wzrost w badanym okresie następował w okresie jesieni i zimy. Najsilniejsze trendy temperatury powietrza jesienią (> 0.15°Crok-1) występują w rejonie północo-zachodniej części Morza Karskiego oraz w rejonie Spitsbergenu. Zimą wartości najsilniejszych trendów przesuwają się ku zachodowi w rejon Spitsbergenu, a same trendy ulegają wzmocnieniu (>0.2°Crok-1). W okresie lata wartości trendów są niewielkie (+0.04-0.06°Crok-1), ale nad obszarami morskimi są statystycznie istotne. W okresie wiosny, poza pojedynczymi stacjami, trendów statystycznie istotnych brak. Nad obszarami lądowymi Eurazji, za wyjątkiem Półwyspu Skandynawskiego, trendy temperatury we wszystkich sezonach (porach roku) są słabe i przeważnie nieistotne. Znacznie silniejsze, i na ogół statystycznie istotne, trendy temperatury (poza okresem wiosny) występują nad obszarami morskimi, zwłaszcza tymi, do których jest swobodny dopływ wód atlantyckich. Zmiany rozkładu przestrzennego trendów i ich wartości w okresie jesiennym i zimowym wskazują, że wzrost temperatury powietrza jest powiązany ze strumieniami ciepła z oceanu do atmosfery. Porównanie sezonowego rozkładu trendów temperatury powietrza w czasie współczesnego ocieplenia z podobnym rozkładem trendów, jaki zaznaczał się w czasie 'ocieplenia Arktyki lat 30. XX wieku', wykazało, że na obszarze Arktyki Atlantyckiej w obu fazach ocieplenia Arktyki rozkład ten jest taki sam. Nie znajduje potwierdzenia na obszarze Arktyki Atlantyckiej wielokrotnie formułowana w literaturze przedmiotu teza, że w czasie obecnego ocieplenia Arktyki najsilniejsze trendy występują wiosną. Podobnie regionalny rozkład zmian temperatury powietrza zachodzący w czasie współczesnego ocieplenia jest taki sam, jak ten, który wystąpił w Arktyce Atlantyckiej w czasie ocieplenia Arktyki 'lat 30. XX wieku'. Najsilniejsze ocieplenie w obu fazach wzrostu temperatury w Arktyce Atlantyckiej wystąpiło nad tym samym obszarem, w którym w czasie ochłodzenia Arktyki w latach 60. XX wieku wystąpiło najsilniejsze ochłodzenie. Bezwzględna skala zmian temperatury i jej rozkład regionalny, jaka nastąpiła w latach 1980-2009 na obszarze Arktyki Atlantyckiej jest niemal taka sama, jak w czasie fazy ocieplenia 'lat 30. XX wieku'. Pozwala to twierdzić, że między oboma fazami ocieplenia tej części Arktyki brak jest różnic.
This work examines processes of changes in air temperature in the Arctic Atlantic which occurred during the contemporary Arctic warming (1980-2009, Fig. 1 and 2). An analysis of annual and seasonal trends has been carried out, as well as, calculations of the annual and seasonal temperature differences between the average of the years 2007, 2008 and 2009, and the average temperatures of the years 1980, 1981 and 1982. The analysis indicated strong, but showing considerable regional variation, increases in annual temperature and seasonal temperature (see Fig. 4 A2, B2, C2,D2 and 5B). The strongest increase in air temperature over the examined period was observed during the autumn and winter (Fig. 4 C2 and D2). The strongest trends of air temperature in autumn (> 0.15°Cyear-1) occur in the north-western part of the Kara Sea (between Franz Josef Land and Northern Land) and in the region of Spitsbergen (see Fig. 4 C1). In winter the strongest trends are moving westward into the region of Spitsbergen (Fig. 4 D1) and the same trends are strengthening (>0.2°Cyear-1). During summer the values of trends are small (+0.04-0.06°Cyear-1) but above the sea area these trends are statistically significant (Fig. 4 B1). In the spring, apart from individual stations, statistically significant trends are not noted (Fig. 4 A1). Over land areas of Eurasia, with the exception of the Scandinavian Peninsula, the temperature trends in all seasons (seasons of the year) are weak and mostly insignificant. Much stronger, and generally statistically significant, trends in temperature (apart from spring) occur over the sea areas, especially those where the Atlantic waters flow freely. Changes in the spatial distribution of trends and their values in the autumn and winter periods indicate that the increase in air temperature is correlated with heat flows from the ocean to the atmosphere. Comparison of seasonal distribution of temperature trends during the contemporary warming trend with a similar distribution, which was observed during the 'Arctic warming in the 30-ties 'of the twentieth century', indicated that the distribution is the same in the Arctic Atlantic in both phases of the Arctic warming. There is no proof of the thesis, so popular in literature, that trends are strongest in the contemporary Arctic warming in spring. Similarly, the regional distribution of air temperature changes occurring during the contemporary warming is the same as that which occurred in the Atlantic Arctic during the Arctic warming 'in the 30-ties of the twentieth century' (see Fig. 6). The Arctic in the 60-ties of the twentieth century experienced the strongest cooling (Fig. 7). The absolute scale of temperature changes and its regional distribution, which occurred in the years 1980-2009 in the Atlantic Arctic, is almost the same as during the warming phase 'of the 30-ties of the twentieth century'. This allows to state that there is no difference between those two phases of warming in this part of the Arctic.
Źródło:: Problemy Klimatologii Polarnej; 2011, 21; 91-114
1234-0715
Pojawia się w:: Problemy Klimatologii Polarnej
Dostawca treści:: Biblioteka Nauki

Artykuł

Zmień widok

na półce

Skocz do pozycji: 4.

Tytuł:: Trendy temperatury powierzchni oceanu w sektorze pacyficznym Oceanu Południowego w ostatnim 25-leciu
Trends in the sea surface temperature in the Pacific sector of the Southern Ocean in the las 25 year period (1980-2004
Autorzy:: Marsz, A. A.
Powiązania:: https://bibliotekanauki.pl/articles/260641.pdf
Data publikacji:: 2005
Wydawca:: Stowarzyszenie Klimatologów Polskich
Tematy:: temperatury powierzchni oceanu
ochłodzenie powierzchni oceanu
Ocean Południowy
sektor pacyficzny
Antarktyka
sea surface temperature
sea surface cooling
climatic changes
Southern Ocean
Pacific sector
Antarctic
Opis:: Praca omawia zmiany temperatury powierzchni wody (TPO) sektora pacyficznego Oceanu Południowego w pasach szerokości 60 i 50°S, zachodzące w przekrojach miesięcznych i rocznych. Stwierdzono występowanie ujemnych trendów TPO w całym pasie 60°S, z czego ponad 1/3 współczynników trendu jest istotna i wysoce istotna statystycznie. Obszary silnego ochłodzenia powierzchni oceanu tworzą tam dwa ośrodki: pierwszy w rejonie 170°E - 140°W, drugi - 120-080°W. W obu ośrodkach najsilniejsze spadki TPO następują w miesiącach chłodnej pory roku (maj - sierpień), w drugim - dodatkowo - stosunkowo silne ochłodzenie zaznacza się w miesiącach ciepłej pory roku (styczeń - marzec). Na szerokości 50°S ochłodzenie jest znacznie słabsze - istotne statystycznie zmiany TPO zaznaczają się wyłącznie po wschodniej stronie sektora (100-080°W), gdzie również występują trendy ujemne. Kumulacja istotnych i nieistotnych statystycznie trendów miesięcznych prowadzi do zaznaczania się na obszarze około 54% powierzchni sektora pacyficznego Oceanu Południowego istotnych statystycznie, ujemnych trendów rocznej TPO. Na pozostałym obszarze badanego sektora bądź brak realnych zmian TPO, bądź występuje tendencja do słabego spadku temperatury. Przebiegi temperatury rocznej wskazują, że w ośrodku zachodnim (60°S, 170°E -140°W) TPO konsekwentnie obniża się od początku obserwacji (1980 rok), gdy we wschodniej części sektora pacy-ficznego (120-080°W) cały obserwowany w 25-leciu trend stanowi konsekwencję silnego spadku rocznej TPO w ciągu ostatnich 7 lat (1997-2004).
This work deals with monthly and annual changes in sea surface temperature (SST) of the Pacific sector of the South Ocean observed in 60°- 50°S latitudinal bands. The occurrence of negative trends of SST was noted in the entire 60° band and 1/3 of the trend coefficients is statistically significant and highly significant. The regions marked by strong cooling of ocean surface are formed by two centres - one 170° - 140°W and the other extending from 120° to 080°W. The greatest decrease in sea surface temperature in both centres takes place during cold season (May - August), in the other centre there is also additional quite strong cooling in the months of warm season (January - March). In the latitude 50°S the cooling is much weaker - statistically significant changes in SST are observed only in the eastern part of the Pacific region (100°- 080°W) where negative trends are also noted. Cumulating of statistically significant and non-significant monthly trends leads to statistically significant negative trends in annual SST observed in 54% of the area in the Pacific sector of the South Ocean. In the remaining area of the Pacific sector of the South Ocean there are either no visible changes in the sea surface temperature or there is tendency of weak decrease in temperature. The courses of annual SST indicate that in the western region (60S°, 170° -140°W) the SST has been decreasing constantly since the beginning of the observational period (since the year 1980), whereas in the eastern part of the Pacific sector (120°- 080°W) the whole trend observed over the 25-year period results from strong decrease in annual SST in the period of last 7 years (1997-2004).
Źródło:: Problemy Klimatologii Polarnej; 2005, 15; 17-26
1234-0715
Pojawia się w:: Problemy Klimatologii Polarnej
Dostawca treści:: Biblioteka Nauki

Artykuł

Zmień widok

na półce

Skocz do pozycji: 5.

Tytuł:: Rozmiary i przebieg współczesnego ocieplenia Arktyki w rejonie mórz Barentsa i Karskiego
Dimension and course of the present warming of the Arctic in the region of the Barents and Kara seas
Autorzy:: Marsz, A. A.
Styszyńska, A.
Zblewski, S.
Powiązania:: https://bibliotekanauki.pl/articles/260739.pdf
Data publikacji:: 2008
Wydawca:: Stowarzyszenie Klimatologów Polskich
Tematy:: współczesne ocieplenie
temperatura powietrza
trendy temperatury powietrza
temperatura powierzchni morza
wody atlantyckie
delta Golfsztromu
Arktyka
Morze Barentsa
Morze Karskie
present warming
air temperature
sea surface temperature
Atlantic waters
Gulf Stream
Arctic
Barents Sea
Kara sea
Opis:: Celem pracy była analiza rozmiarów i przebiegu współczesnego (1980-2007) ocieplenia wschod-niej części Arktyki Atlantyckiej w rejonie mórz Barentsa i Karskiego. Stwierdzono, że w tym okresie ocieplenie posiadało charakter pulsacyjny, składało się z kolejnych, coraz silniejszych wzrostów temperatury powietrza, oddzielanych od siebie okresami ochłodzeń. Poszczególnym fazom ocieplenia odpowiadają wzrosty transportu ciepłych wód atlantyckich do Morza Barentsa i wzrosty temperatury powierzchni morza (SST). Najwyraźniejsze fazy ocieplenia wystąpiły w latach 1988-1990 i 2002-2007. Najsilniejsze wzrosty temperatury zaznaczyły się w za-chodniej i północno-zachodniej części obszaru, najsłabsze na południowych wybrzeżach mórz Barentsa i Karskiego. Wzrost rocznej temperatury powietrza między okresami 1980-1982 a 2005-2007 może być szacowany na około 5°C w północo-zachodniej części obszaru (N i NW część Morza Barentsa) do około 1.5°C na południowo-wschod-nich wybrzeżach Morza Barentsa i południowo-zachodnich wybrzeżach Morza Karskiego. Analiza trendów wyka-zała, że statystycznie istotne trendy roczne występują jedynie na północnych i zachodnich skrajach badanego obszaru. W trendach sezonowych największą liczbę statystycznie istotnych trendów na poszczególnych stacjach obserwuje się latem. Średnie obszarowe trendy są jednakowe jesienią, zimą i wiosną (+0.065°Cźrok-1), wyraźnie niższe latem (+0.044°Cźrok-1), istotne statystycznie od wiosny do jesieni, nieistotne zimą. Analiza trendów mie-sięcznych wykazuje, że obraz, jaki daje analiza trendów sezonowych wiosny (III-V), lata (VI-VIII), jesieni (IX-XI) i zimy (XII-II) nie daje rzeczywistego obrazu rozkładu zmian temperatury w czasie. Wartości trendów miesięcznych rozłożone są skrajnie nierównomiernie, w okresie od listopada do stycznia oraz w kwietniu średnie wartości tren-dów na omawianym obszarze są większe od 0.1°Cźrok-1, w pozostałych miesiącach zawierają się w granicach od +0.020 (luty) do +0.052°Cźrok-1 (sierpień). Główną przyczyną obserwowanych zmian temperatury powietrza w rejonie obu mórz jest wzrost zasobów ciepła w wodach atlantyckich transportowanych do Arktyki z tropików i subtropików przez cyrkulację oceaniczną. Wzrost zasobów ciepła w wodach kierowanych z delty Golfsztromu na północ prowadzi z 1-4 letnim opóźnieniem do wzrostu SST i spadku powierzchni lodów na Morzu Barentsa, w mniejszym stopniu na Morzu Karskim. Oba czynniki (zmiany SST i zmiany powierzchni lodów) regulują następnie temperaturę powietrza, głównie poprzez wpływ na rozmiary strumieni ciepła z powierzchni morza do atmosfery. Znaczny wpływ na modyfikowanie zmian temperatury powietrza w stosunku do zmian wymuszanych przez zmiany SST ma regionalna cyrkulacja atmosferyczna, natomiast hemisferyczna (Oscylacja Arktyczna) i makroregionalna (NAO) mody cyrkulacyjne wywierają w rozpatrywanym okresie znikomy wpływ na zmiany temperatury powietrza, zmiany SST i zmiany powierzchni lodów morskich na morzach Barentsa i Karskim.
The aim of this work is the analysis of the dimensions and the course of contemporary (1980-2007) warming of the east part of the Atlantic Arctic in the region of the Barents and Kara seas (fig. 1, tab. 1). It has been noted that the warming in that period had pulsating character, was made up of consecutive stronger and stronger increases in air temperature, separated from each other by cooling periods (fig. 4, 6-7). The increase in the transport of warm Atlantic waters into the Barents Sea and the increase in SST (sea surface temperature) of this sea correspond to the subsequent phases of warming. The most significant phases of warming were noted in the years 1988-1990 and 2002-2007 (fig. 4). The strongest increases in temperature were marked in the west and north- west part of this region and the weakest in the south coast of the Barents and Kara seas (fig. 6-7). The annual increase in air temperature between the periods 1980-1982 and 2005-2007 may be estimated as about 5°C in the north-west part of this region (N and NW part of the Barents Sea) and as 1.5°C in the south-east coast of the Barents Sea and south – west coast of the Kara Sea (fig. 8). The analysis of trends indicated that the statistically significant annual trends are only observed in the north and west parts of the examined region (fig. 9-10). The greatest number of statistically significant trends in seasonal trends at the observed stations was noted in summer (table 2). The mean regional trends are equal in autumn, winter and spring (+0.065°Cźyear-1), significantly lower in summer (+0.044°Cźyear-1), statistically significant from spring to autumn and not significant in winter. The analysis of monthly trends indicated that the picture obtained from the analysis of seasonal trends (spring – III-V, summer – VI-VIII, autumn – IX-XI, winter – XII-II) does not reflect the real picture of the distribution of changes in temperature in time. The values of monthly trends are distributed in an extremely uneven way, in the period from November to January and in April the mean values of trends in the examined region are larger than 0.1°C year-1 and in the remaining months can be found within the limits from +0.020 (February) to +0.052°C year-1 (August) - see table 3. The main reason for the observed changes in air temperature in the region of both seas can be attributed to the increase in heat resources in the Atlantic waters transported to the Arctic from the tropics and sub-tropics with the oceanic circulation. The increase in heat resources in the waters imported north from the Gulf Stream, leads to the increase, delayed by 1-4 year in SST and to the decrease in the sea ice cover of the Barents Sea and, to a lesser extent, of the Kara Sea (tab. 4-6, fig. 13 and 15). Both factors (changes in SST and changes in sea ice extent) further control the air temperature mainly via the influence on the size of flow from the sea surface to the atmosphere. Great influence on the modification of changes in air temperature in relation to changes forced by changes in SST has the regional atmospheric circulation, whereas the hemispherical (AO) and macro-regional (NAO) circulation modes have little influence on the changes in air temperature, on changes in SST and on changes in sea ice extent of the Barents and Kara seas.
Źródło:: Problemy Klimatologii Polarnej; 2008, 18; 35-67
1234-0715
Pojawia się w:: Problemy Klimatologii Polarnej
Dostawca treści:: Biblioteka Nauki

Artykuł

Zmień widok

na półce

Informacja

Wyszukujesz frazę "temperatury" wg kryterium: Temat

Źródło danych

Dostawca treści

Kolekcja

Rok wydania

Wydawca

Temat

Autor

Typ dokumentu

Język