- Tytuł:
-
Kryzysy jako impulsy zmian systemów społeczno-gospodarczych
Crises as an impulses for changes in socio-economic systems - Autorzy:
- Mączyńska, Elżbieta
- Powiązania:
- https://bibliotekanauki.pl/articles/2044449.pdf
- Data publikacji:
- 2021
- Wydawca:
- Mazowieckie Biuro Planowania Regionalnego w Warszawie
- Tematy:
-
społeczna gospodarka rynkowa
neoliberalizm
ordoliberalizm
ekonomia obwarzanka
pandemia COVID-19
ordo
social market economy
neoliberalism
ordoliberalism
doughnut economics
COVID-19 pandemic - Opis:
-
Przedstawione w tym eseju analizy ukierunkowane są na identyfikowanie potencjalnych, kierunków racjonalizacji systemów społeczno-gospodarczych, służących nie tylko przeciwdziałaniu kryzysowym destrukcjom, lecz przede wszystkim charakterystycznej obecnie globalnej kryzysogenności. O konieczności poszukiwań racjonalizujących rozwiązań przekonuje nie tylko kryzys, jaki ogarnia świat w związku z pandemią COVID-19 i który obnaża systemowe dysfunkcje gospodarki globalnej. Przekonuje o tym także charakterystyczna dla współczesnego świata i występująca już przed pandemią, multiplikacja kryzysowa, czyli nakładanie się na siebie różnych kryzysów, co tworzy specyficzną, zagęszczającą się kryzysową sieć. Intensyfikują się w związku z tym dyskusje i pytania, dotyczące możliwych przyszłych kierunków zmian w systemach społeczno-gospodarczych. Pytania te są tym bardziej istotne, że wciąż utrzymują się neoliberalne tzw. zombi-idee, czyli idee, które, mimo że rzeczywistość absolutnie nie potwierdza ich zasadności, sztucznie i w interesie wąskich grup społecznych podtrzymywane są przy życiu, stanowiąc barierę przywracania ładu w wymiarze lokalnym i globalnym. W tym kontekście, w niniejszym eseju, analizowane są odmienne od neoliberalnych koncepcje, w tym koncepcja ekonomii obwarzanka autorstwa brytyjskiej ekonomistki Kate Rawarth. Ekonomistka ta wykazuje, że im bardziej wzrost gospodarczy nie jest zharmonizowany z postępem społecznym i ekologicznym, tym większa dziura w rzeczonym obwarzanku. Dziura ta zaś jest metaforą destrukcji i zaniedbań społecznych. Natomiast pole samego obwarzanka stanowi metaforę bezpiecznego i sprawiedliwego modelu społeczno-gospodarczego, eliminującego ubóstwo z jednej strony oraz niszczącą naszą planetę, konsumpcjonistyczną przesadę i nadmiar, z drugiej. Wewnętrzna, dolna krawędź obwarzanka obrazuje cele sprawiedliwości społecznej i dobrobytu, które powinny być rozszerzane, zmniejszając rzeczoną dziurę. Zewnętrzna zaś krawędź wyznacza nieprzekraczalne granice obciążeń środowiska naturalnego. Analizowane są związki tej koncepcji z ordoliberalnym modelem społecznej gospodarki rynkowej. To model ustroju z definicji ukierunkowany na ład społeczno-gospodarczy, model mający w krajach Unii Europejskiej traktatowo-konstytucyjną rangę. Ordo bowiem znaczy ład. Jednak formalne umocowanie tego modelu nie przekłada się w pełni na społeczno-gospodarczą rzeczywistość. Dlatego też model ten wymaga wzmocnienia i dostosowania do wymogów czwartej rewolucji przemysłowej, ogarniającej obecnie świat. Przedstawione w tym eseju analizy wskazują, że wzmocnieniu temu mogłoby służyć synergicznie połączenie intelektualnego potencjału modelu SGR i ekonomii obwarzanka. Obydwie te koncepcje łączy bowiem ich prospołeczne ukierunkowanie, harmonizujące cele gospodarcze, społeczne i ekologiczne, bilansujące system społeczno-gospodarczy, co przeciwdziała występowaniu asymetrii szkodliwych dla społeczno-gospodarczego rozwoju.
The analyses presented in this essay are aimed at identifying potential directions of rationalization of socio-economic systems, designed not only for counteracting crisis destructions, but most of all the current global crisisogenicity. The need to search for rationalising solutions is not only demonstrated by the crisis that is encompassing the world in connection with the COVID-19 pandemic and which exposes the systemic dysfunctions of the global economy. This is also confirmed by the crisis multiplication characteristic of the modern world and already occurring before the pandemic, i.e. the overlapping of various crises, which creates a specific thickening crisis network. This intensifies discussions and questions concerning possible future directions of change in socio-economic systems. These questions are even more important because of the persisting neoliberal so-called zombi-ideas, i.e. ideas which, despite the fact that reality absolutely does not confirm their validity, are artificially and in the interest of narrow social groups kept alive and constitute a barrier to restoring order in the local and global dimension. In this context, this essay analyzes concepts that differ from the neoliberal ones, including the concept of Doughnut economics by British economist Kate Raworth. This economist demonstrates that the more economic growth is not in harmony with social and ecological progress, the larger the hole inside the doughnut is. The centre hole of the model is a metaphor for social destruction and neglect. However, the field of the doughnut itself is a metaphor for a safe and just socio-economic model, eliminating poverty on the one hand and planet-destroying consumerist excess on the other. The inner bottom edge of the doughnut illustrates the goals of social justice and welfare, which should be expanded reducing aforesaid hole. The outer edge determines the impassable limits of the burdens on the natural environment. The relationship between this concept and the ordoliberal model of the social market economy is analyzed. By definition, it is a model of political system focused on socio-economic order, a model with a treaty and constitutional status in the European Union countries. Ordo means order. However, the formal enshrinement of this model does not fully translate into socio-economic reality. Therefore, this model needs to be strengthened and adapted to the requirements of the fourth industrial revolution encompassing the world nowadays. The analyses presented in this essay indicate that this reinforcement could be achieved through combining the intellectual potential of the SOME (social market economy model) model and the Doughnut economic model. Both of these concepts have in common their pro-social orientation, harmonizing economic, social and environmental objectives, balancing the socio-economic system, which prevents the occurrence of asymmetries that are harmful to socio-economic development. - Źródło:
-
MAZOWSZE Studia Regionalne; 2021, 37; 11-32
1689-4774 - Pojawia się w:
- MAZOWSZE Studia Regionalne
- Dostawca treści:
- Biblioteka Nauki
Artykuł