Informacja

Drogi użytkowniku, aplikacja do prawidłowego działania wymaga obsługi JavaScript. Proszę włącz obsługę JavaScript w Twojej przeglądarce.

English (EN)·Polski (PL)·Yкраїнський (UK)
Przejdź do strony domowej biblioteki Centralna Biblioteka Wojskowa Link otwiera się w nowym oknie Logo biblioteki Prolib Integro - strona głównaCentralna Biblioteka Wojskowa

Wyszukujesz frazę "area, A." wg kryterium: Wszystkie pola

  Lista filtrów
Wyrównaj
    Wyświetlanie 1-9 z 9
    Tytuł:
    Jakość wód podziemnych na obszarze zasilania ujęcia infiltracyjnego Świerczków w Tarnowie
    Groundwater quality in the catchment area of the Świerczków infiltration groundwater intake in Tarnów
    Autorzy:
    Wojtal, G.
    Kowalczyk, A.
    Rzepecki, T.
    Powiązania:
    https://bibliotekanauki.pl/articles/2062853.pdf
    Data publikacji:
    2009
    Wydawca:
    Państwowy Instytut Geologiczny – Państwowy Instytut Badawczy
    Tematy:
    infiltracyjne ujęcie wody
    zagrożenia przemysłowe
    skład chemiczny wód podziemnych
    jakość wody
    Tarnów
    infiltration groundwater intake
    industrial hazards
    groundwater chemistry
    water quality
    Opis:
    Infiltracyjne ujęcie wody Świerczków w Tarnowie eksploatowane jest od 1910 r. W okresie budowy ujęcia okoliczne tereny były niezagospodarowane, wolne od potencjalnych przemysłowych źródeł zanieczyszczenia wód podziemnych. Studnie ujmują wody plejstoceńskiego poziomu wodonośnego, który okresowo jest dodatkowo zasilany wodami rzecznymi z Dunajca. Ujęcie graniczy bezpośrednio z terenami przemysłowymi należącymi do Zakładów Azotowych w Tarnowie Mościcach (ZAT SA), które rozpoczęły swą działalność w latach dwudziestych ubiegłego wieku. Wartości parametrów fizykochemicznych wód podziemnych plejstoceńskiego poziomu wodonośnego w rejonie ujęcia Świerczków w Tarnowie wskazują na znaczne przeobrażenie składu chemicznego tych wód. Potwierdzają to m.in. podwyższone zawartości jonów Cl-, Na+, K+, NH4+, Al3+, Cd2+,jakrównieżobecnośćwielojonowychtypówchemicznychwiększościbadanychwód. Głównymi czynnikami odpowiedzialnymi za obecny stan chemiczny i jakość badanych wód są zdeponowane odpady na terenie oraz wokół ZAT SA oraz emitowane z tych zakładów zanieczyszczenia, które bezpośrednio lub pośrednio przenikają do wód podziemnych.
    The Świerczków infiltration groundwater intake in Tarnów has been exploited since 1910. While building the intake, the surrounding area was undeveloped and free of potential industrial sources of groundwater contamination. At present, the Świerczków intake is surrounded by an industrial area of a large chemical company Zakłady Azotowe in Tarnów Mościce SA established in the 1920s. The infiltration wells extract water from the Pleistocene aquifer periodically additionally recharged by surface waters from the Dunajec River. Physiochemical parameters indicate significant changes in chemical composition of groundwater from the Pleistocene aquifer around the Świerczków water intake. Increased contents of Cl-, Na+, K+, NH4+, Al3+and Cd2+ ions as well as the presence of multi-ion chemical types of most of the tested waters confirm the above theory. The wastes deposited in the area of Zakłady Azotowe and around, as well as pollution emitted by the factory are the main factors responsible for the quality and chemical state of the groundwater because of their direct and indirect permeation to water.
    Źródło:
    Biuletyn Państwowego Instytutu Geologicznego; 2009, 436, z. 9/2; 547-554
    0867-6143
    Pojawia się w:
    Biuletyn Państwowego Instytutu Geologicznego
    Dostawca treści:
    Biblioteka Nauki
    Artykuł
    Tytuł:
    Analiza kryteriów wydzielania obszarów górskich o niekorzystnych warunkach gospodarowania (ONW) 2013
    Analysis of criteria for delimiting less favoured mountain areas (lfa)
    Autorzy:
    Kuźniar, A.
    Kowalczyk, A.
    Kostuch, M.
    Powiązania:
    https://bibliotekanauki.pl/articles/337906.pdf
    Data publikacji:
    2014
    Wydawca:
    Instytut Technologiczno-Przyrodniczy
    Tematy:
    kryteria ONW
    obszary górskie
    użytkowanie ziemi
    delimiting
    land use
    LFA
    mountains area
    Opis:
    Celem pracy była analiza i ustalenie kryteriów przebiegu granicy wysokości, stosowanej w wyznaczaniu obszarów o niekorzystnych warunkach gospodarowania (ONW) w warunkach górskich i podgórskich. Cel ten osiągnięto, weryfikując dane strukturalne o użytkowaniu ziemi w odniesieniu do wysokości n.p.m. Na podstawie zebranych informacji o powierzchni poszczególnych kategorii użytkowania, stworzono bazę danych dla 99 gmin górskich, w celu oceny użytkowania ziemi. Delimitację obszarów ONW zawiera rozporządzenie Ministra Rolnictwa i Rozwoju Wsi z 2009 r., w którym wyróżniono tereny o niekorzystnych warunkach gospodarowania „ONW – górskie” wraz z gminami, w których ponad 50% użytków rolnych jest zlokalizowanych powyżej wysokości 500 m n.p.m. Dotychczasowe badania wykazały, że przyjęta graniczna średnia wysokość dla „ONW – górskie” jest zbyt rygorystyczna w warunkach Polski i wymaga korekty. Jest to szczególnie wyraźne w przypadku wzniesienia terenów rolniczych n.p.m. Wsparcie rozwoju wsi jest konieczne, ponieważ znaczenie gospodarcze rolnictwa w rejonach górskich i podgórskich maleje, tereny te charakteryzują się bowiem znacznymi ograniczeniami możliwości użytkowania ziemi i większymi kosztami produkcyjnymi. Ma to związek z wysokością n.p.m. oraz występowaniem na dużej części terenu znacznych spadków, które uniemożliwiają użytkowanie standardowych maszyn.
    The objective of the work was to establish the elevation criteria to be applied in delimiting less favoured areas in mountain and foothill regions. This aim was achieved through verification of structural data on land use and altitude a.s.l. For delimiting Less Favoured Areas in Poland, the Regulation by the Minister of Agriculture and Rural Development (2009) distinguishes unfavourable areas (mountain LFA) together with communes, in which more than 50% of agricultural land is located 500 m or more a.s.l. Based on gathered information about particular land use categories, the data base for land use assessment was created for 99 mountain communes and compared with the altitude above sea level. However, an economical importance of agriculture in the Polish mountain and foothill regions decreases because these regions are characterized by considerable limitation of agricultural land use, and higher labour cost. This is associated with elevation a.s.l and land relief with slopes too steep to be normally operated by standard agricultural machines.
    Źródło:
    Woda-Środowisko-Obszary Wiejskie; 2014, 14, 2; 67-79
    1642-8145
    Pojawia się w:
    Woda-Środowisko-Obszary Wiejskie
    Dostawca treści:
    Biblioteka Nauki
    Artykuł
    Tytuł:
    Groundwater quality and migration of pollutants in the multi-aquifer system of the former chemical works "Tarnowskie Góry" area
    Autorzy:
    Witkowski, A.
    Kowalczyk, A.
    Rubin, H.
    Rubin, K.
    Powiązania:
    https://bibliotekanauki.pl/articles/1182799.pdf
    Data publikacji:
    2008
    Wydawca:
    Państwowy Instytut Geologiczny – Państwowy Instytut Badawczy
    Tematy:
    industrial waste
    multiple aquifer
    boron
    contamination
    modelling
    odpady przemysłowe
    wielowarstwowy system wodonośny
    zanieczyszczenie
    bor
    modelowanie
    Opis:
    W rejonie zwałowisk likwidowanych Zakładów Chemicznych „Tarnowskie Góry” stwierdzono zanieczyszczenie wód wielowarstwowego systemu wodonośnego, wyrażające się podwyższonymi stężeniami m.in. boru, baru, strontu, siarczanów i chlorków. Za szczególnie niepokojące uznano bardzo wysokie stężenia boru w poziomach wodonośnych czwartorzędu (do 240 mg/dm3) i triasu (wapień muszlowy) (do 116 mg/dm3). Dla oceny aktualnego i perspektywicznego rozprzestrzeniania się boru w analizowanym wielowarstwowym systemie wodonośnym wykonano badania modelowe, obejmujące model numeryczny warunków hydrodynamicznych (cztery warstwy przepuszczalne: dwie w czwartorzędzie i dwie w triasie, przedzielone 3 warstwami półprzepuszczalnymi) i model migracyjny (dla boru). W celu określenia udziału zanieczyszczonych wód wapienia muszlowego w całkowitym przepływie wód poziomu retu wykonano także modelowanie hydrogeochemiczne. Wyniki modelowania hydrogeochemicznego wskazują, iż w obszarze oddziaływania składowisk Zakładów Chemicznych udział zanieczyszczonych wód wapienia muszlowego w strumieniu przepływu wynosi w poziomie retu od 12 do 22%. Stwierdzono także wyraźne zróżnicowanie intensywności migracji boru w obrębie czwartorzędowego i triasowego piętra wodonośnego, w zależności od kierunków przepływu wód. Wyniki symulacji transportu boru wskazują na możliwość zanieczyszczenia wód w ujęciach zlokalizowanych w odległości 2–3 km na SW od zwałowisk oraz praktyczny brak tego zagrożenia dla ujęć położonych w odległości 5–9 km na NW od tych składowisk.
    Źródło:
    Polish Geological Institute Special Papers; 2008, 24; 123-130
    1507-9791
    Pojawia się w:
    Polish Geological Institute Special Papers
    Dostawca treści:
    Biblioteka Nauki
    Artykuł
    Tytuł:
    Kształtowanie się warunków hydrogeologicznych szczelinowowo-krasowego kompleksu wodonośnego triasu w rejonie Tarnowskich Gór
    Hydrogeology of Triassic karst-fractured aquifer in Tarnowskie Góry area
    Autorzy:
    Kowalczyk, A.
    Rubin, H.
    Rubin, K.
    Lewandowski, J.
    Bardziński, W.
    Powiązania:
    https://bibliotekanauki.pl/articles/2063357.pdf
    Data publikacji:
    2002
    Wydawca:
    Państwowy Instytut Geologiczny – Państwowy Instytut Badawczy
    Tematy:
    szczelinowo-krasowo-porowy kompleks wodonośny
    antropopresja
    zanieczyszczenie
    warunki hydrogeologiczne
    karst-fractured-porous aquifer
    anthropopression
    contamination
    hydrogeological condition
    Opis:
    W rejonie miejsko-przemysłowej aglomeracji Tarnowskich Gór głównym zbiornikiem wód podziemnych o znaczeniu użytkowym jest kompleks wodonośny w utworach serii węglanowej triasu. Powyżej występują przypowierzchniowe warstwy wodonośne w utworach czwartorzędu. Szczelinowo-krasowo-porowy kompleks wodonośny triasu jest porozcinany licznymi kamieniołomami oraz sztolniami i szybami pozostałymi po eksploatacji górniczej rud ołowiu, srebra i żelaza. Rozwój miasta i przemysłu spowodował zarówno intensywną eksploatację wód, jak również związaną z tym zmianę systemu krążenia wód. Nastąpiły zmiany w bilansie wodnym, zostały wywołane nowe lub zintensyfikowane dotychczasowe źródła zasilania i drenażu wód. Znaczącym składnikiem zasilania kompleksu wodonośnego triasu jest zintensyfikowane drenażem przesączanie pionowe wód z przypowierzchniowych poziomów wodonośnych czwartorzędu poprzez utwory słabo przepuszczalne do kompleksu wodonośnego triasu. Nieoczyszczone ścieki miejskie i przemysłowe, przesączające się z kanalizacji lub odprowadzane w sposób niekontrolowany do gruntu, oraz odpady doprowadziły do degradacji wód podziemnych obydwu pięter wodonośnych. Obserwuje się podwyższone koncentracje azotanów, siarczanów, chlorków, boru oraz węglowodorów halogenowanych: trichloroetylenu i tetrachloroetylenu. Z tych powodów wiele ujęć zostało już zamkniętych, a dalsze mogą być wyłączone z eksploatacji w niedalekiej przyszłości.
    In the range of Tarnowskie Góry urbanized area the main usable aquifer is the Triassic carbonate complex. This complex is overlain by shallow Quaternary aquifer. This karst-fractured-porous complex is intersected by number of old shafts, galleries of the abandoned Pb-Ag and Fe ore mines. There are also quarries of dolomites. Urban and industrial impact has led to a parallel expansion of groundwater abstraction and to significant modifications of groundwater flow system and water budget. The new sources of groundwater recharge and discharge are induced or existed sources are intensified. Downward leakage of shallow Quaternary groundwater is a significant component of recharge to the carbonate aquifer. This has been induced by heavy abstraction of groundwater by wells and galleries. Seepage of municipal and industrial wastewaters and uncontrolled industrial disposals have produced substantial deterioration in the groundwater quality of the two aquifers. Groundwater of carbonate aquifer is contaminated with elevated concentrations of nitrates, sulphates, chloride and boron and with chlorinated hydrocarbon solvents; trichloroethen and tetrachloroethen. As a consequence, a number of wells are abandoned and some of another ones may be closed in the future.
    Źródło:
    Biuletyn Państwowego Instytutu Geologicznego; 2002, 404; 29-50
    0867-6143
    Pojawia się w:
    Biuletyn Państwowego Instytutu Geologicznego
    Dostawca treści:
    Biblioteka Nauki
    Artykuł
    Tytuł:
    Użytkowanie gruntów zlewni rzeki Szreniawa w kontekście ochrony gleby i wody w latach 1995-2005
    Land use in the Szreniawa catchment area in the context of soil and water protection in the years 1965-2005
    Autorzy:
    Smoroń, S.
    Kowalczyk, A.
    Kostuch, M.
    Powiązania:
    https://bibliotekanauki.pl/articles/338876.pdf
    Data publikacji:
    2009
    Wydawca:
    Instytut Technologiczno-Przyrodniczy
    Tematy:
    erozja
    Szreniawa
    użytki rolne
    użytkowanie ziemi
    agricultural land
    erosion
    land use
    Szreniawa River
    Opis:
    W pracy przedstawiono analizę struktury użytkowania gruntów i użytków rolnych zlewni rzeki Szreniawa w latach 1995-2005. Badany obszar podzielono na pięć zlewni cząstkowych. Obliczono wskaźniki: darniowo-leśny - określający stopień trwałego pokrycia obszaru zlewni roślinnością oraz użytków zielonych - określający relacje między użytkami zielonymi a rolnymi. Wykazano, że struktura użytkowania terenu na obszarze zlewni Szreniawy jest niekorzystna ze względu na ochronę gleby i środowiska wodnego. Cała powierzchnia omawianego obszaru była tylko w około 10% pokryta trwale roślinnością leśną i darniową, a grunty orne stanowiły aż 91,3% użytków rolnych. Przeobrażenia strukturalne w ciągu okresu badań były niekorzystne i polegały na zwiększeniu powierzchni gruntów ornych. W tym rejonie, o wysokim stopniu zagrożenia erozją wodną, konieczne jest podjęcie działań mających na celu wprowadzanie programów rolnośrodowiskowych w zakresie ochrony gleby i wody.
    In the paper an analysis of land use pattern and agricultural land structure in the catchment area of the Szreniawa River was presented for the years 1995–2005. Studied area was divided into five partial catchment areas. The indices such as: the grass turf - forest index which determines the degree of permanent vegetation cover in the catchment and the grassland index, which describes the relations between grasslands and agricultural lands (AL) were estimated. It was shown that the catchment area of the Szreniawa River was characterised by unfavourable land use pattern in view of soil and water protection. The whole study area was permanently covered by woody and grass-turf vegetation in only 10% and arable lands constituted as much as 91.3% of agricultural lands. Structural changes during the study period were disadvantageous and consisted in an increase of the area of arable lands. In this region seriously threatened by soil erosion it is necessary to undertake the activities aimed at implementing agro-environmental programmes in soil and water protection.
    Źródło:
    Woda-Środowisko-Obszary Wiejskie; 2009, 9, 3; 167-177
    1642-8145
    Pojawia się w:
    Woda-Środowisko-Obszary Wiejskie
    Dostawca treści:
    Biblioteka Nauki
    Artykuł
    Tytuł:
    Skład chemiczny wód podziemnych w rejonie zatopionej kopalni piasku Kuźnica Warężyńska w świetle badań modelowych
    Chemical composition of groundwater in the area of flooded sand pit Kuźnica Warężyńska in view of modelling investigations
    Autorzy:
    Jakóbczyk, S.
    Kowalczyk, A.
    Powiązania:
    https://bibliotekanauki.pl/articles/2063167.pdf
    Data publikacji:
    2009
    Wydawca:
    Państwowy Instytut Geologiczny – Państwowy Instytut Badawczy
    Tematy:
    skład chemiczny wód podziemnych
    procesy hydrogeochemiczne
    kopalnia odkrywkowa piasków
    modelowanie geochemiczne
    chemical composition of groundwater
    hydrogeochemical processes
    sand pit
    geochemical modelling
    Opis:
    Po prawie 40 latach eksploatacji piasków podsadzkowych kopalnia Kuźnica Warężyńska w Dąbrowie Górniczej została zatopiona i obecnie wyrobisko funkcjonuje jako zbiornik przeciwpowodziowy. Celem badań było rozpoznanie składu chemicznego wód podziemnych plejstoceńskiego poziomu wodonośnego wokół odkrywki. Wyniki przeprowadzonych analiz chemicznych wód oraz modelowania geochemicznego z wykorzystaniem programu Phreeqc wykazują przestrzenne zróżnicowanie składu chemicznego wód podziemnych w rejonie kopalni, co może być spowodowane zarówno czynnikami antropogenicznymi, jak i niejednorodnością składu geochemicznego warstwy wodonośnej. Mineralizacja badanych wód waha się od 150 do 1200 mg/l, wartości pH od 5,0 do 7,2. Zmiany warunków hydrodynamicznych (odwadnianie, a następnie zatopienie kopalni) mogły wywołać lub zintensyfikować przebieg takich procesów, jak utlenianie siarczków i materii organicznej, wytrącanie gipsu, redukcję tlenków manganu czy desorpcję niklu i kadmu.
    The pit Kuźnica Warężyńska (Dąbrowa Górnicza) has been a place of extracting stowing sand for nearly 40 years but now it is flooded and functions of a flood control reservoir. The aim of this study was to recognize chemical composition of groundwater of the Pleistocene aquifer around the pit. The results of chemical analyses and geochemical modelling by means of Phreeqc show spatial diversity of chemical composition of groundwater, what is mainly caused by anthropogenic activity (agriculture, municipal sewage) as well as geochemical heterogeneity of the quaternary aquifer. Groundwater around the pit is characterized by pH ranging from 5,0 to 7,2 and by total dissolved solids from 150 to 1200 mg/l. Furthermore, chemical analyses indicated increased concentration of Ni, Cd ang Mn in water. Hydrodynamic changes could initiate or intensify some hydrogeochemical processes like sulfides and organic matter oxidation, calcite dissolution and gypsum precipitation during draining the aquifer, but also Mn-oxides reduction and Ni and Cd desorption after pit flooding.
    Źródło:
    Biuletyn Państwowego Instytutu Geologicznego; 2009, 436, z. 9/1; 165-173
    0867-6143
    Pojawia się w:
    Biuletyn Państwowego Instytutu Geologicznego
    Dostawca treści:
    Biblioteka Nauki
    Artykuł
    Tytuł:
    Pojemność wymiany kationów osadów plejstocenu i wpływ wymiany jonowej na skład chemiczny wód podziemnych w dolinie kopalnej w rejonie Raciborza
    Cation exchange capacity and the influence of ion exchange on chemical composition of groundwater in the buried valley in the Racibórz area
    Autorzy:
    Potoczny, K.
    Miotliński, K.
    Kowalczyk, A.
    Powiązania:
    https://bibliotekanauki.pl/articles/2062840.pdf
    Data publikacji:
    2009
    Wydawca:
    Państwowy Instytut Geologiczny – Państwowy Instytut Badawczy
    Tematy:
    wymiana jonowa
    pojemność wymiany kationów
    eksperyment statyczny
    eksperyment dynamiczny
    Racibórz
    ion exchange
    cation exchange capacity
    batch experiment
    column experiment
    Opis:
    Wymiana jonowa jest jednym z głównych procesów geochemicznych kształtujących skład chemiczny użytkowych wód podziemnych. Pojemność wymiany kationów (PWK) jest ważnym parametrem wymaganym przez programy do modelowania transportu reaktywnego, chociaż rzadko oznaczanym w badaniach hydrogeochemicznych. Jednak wzrost znaczenia modeli transportu reaktywnego wymaga zastosowania bardziej dokładnych wielkości PKW, co wiąże się z zastosowaniem optymalnych i precyzyjnych metod oznaczeń tego parametru. Niniejszy artykuł prezentuje wartości PWK próbek osadów pobranych z doliny kopalnej w rejonie Raciborza. W zbiorniku tym występowanie wielu kationów jest kontrolowane przez proces wymiany jonowej. Pomiary PWK były wykonywane przy użyciu trzech metod (wzór empiryczny, metoda statyczna, eksperyment kolumnowy). Następnie przedyskutowano różnice pomiędzy uzyskanymi wynikami.
    Ion exchange is one of the major geochemical processes affecting chemical composition of potable groundwater. Cation exchange capacity (CEC) is a major parameter required by reactive transport models. Nevertheless, the said parameter is rarely quantitatively evaluated in hydrogeochemical studies. Since the role of reactive transport models increases, the choice of the most accurate method of CEC evaluation is of major significance in groundwater studies. The paper presents the values of CEC of sediments sampled in the buried valley aquifer in the Racibórz area. In that aquifer, the distribution of many cations is controlled by ion exchange process. The measurements of CEC were performed with the use of three conventional methods (empirical formula, batch test and column experiment). Subsequently, the differences among the results are discussed.
    Źródło:
    Biuletyn Państwowego Instytutu Geologicznego; 2009, 436, z. 9/2; 387-395
    0867-6143
    Pojawia się w:
    Biuletyn Państwowego Instytutu Geologicznego
    Dostawca treści:
    Biblioteka Nauki
    Artykuł
    Tytuł:
    Zmienność wieloletnia i sezonowa występowania minimalnych stanów wód podziemnych na wybranym obszarze nizinnym
    Seasonal and long-term variability of monthly minimum groundwater levels in selected lowland area
    Autorzy:
    Kowalczyk, A.
    Stępińska-Drygała, I.
    Wesołowski, P.
    Powiązania:
    https://bibliotekanauki.pl/articles/2075406.pdf
    Data publikacji:
    2015
    Wydawca:
    Państwowy Instytut Geologiczny – Państwowy Instytut Badawczy
    Tematy:
    minimalny poziom wody podziemnej
    zmienność wieloletnia
    autokorelacja poziomu wód podziemnych
    zlewnia Wkry
    zlewnia Skrwy
    minimum groundwater levels
    seasonal and long-term variability of groundwater levels
    autocorrelation of groundwater
    levels
    Wkra drainage basin
    Skrwa Prawa drainage basin
    Opis:
    The study undertakes investigations of the seasonal and long-term variability of monthly minimum groundwater levels of unconfined aquifer within selected lowland areas of Wkra and Skrwa Prawa catchments. Data were collected at four locations, monitored within the national groundwater monitoring network run by the Polish Geological Institute – NRI and cover a period of 39 years (1976–2014). Analysis performed within the study includes descriptive statistics, autocorrelation coefficients for delays from 1 to 450 months and the indicator of minimum groundwater level; results are presented using contour graphs. Data demonstrate very strong autocorrelation and internal inertia. A specific long-term irregular periodicity of monthly minimum levels’ fluctuations dominating over seasonal changes has been revealed. The study also shows, that seasonal variability of monthly minimum levels within the catchments corresponds to the continental type of groundwater fluctuations. The highest monthly minimum levels occur in spring (predominantly in April), and the lowest – in autumn (October and November). The analysis indicates no obvious overall change in the structure of seasonal monthly minimum groundwater levels within the investigated period. However, in one location within the Skrwa Prawa drainage basin, the period with the highest monthly minimum levels was brought forward from April to earlier months.
    Źródło:
    Przegląd Geologiczny; 2015, 63, 10/1; 860--866
    0033-2151
    Pojawia się w:
    Przegląd Geologiczny
    Dostawca treści:
    Biblioteka Nauki
    Artykuł
    Tytuł:
    Wpływ antropopresji na chemizm wód poziomu plejstoceńskiego w rejonie kopalni piasku Maczki-Bór w świetle badań modelowych
    Influence of anthropopressure on chemical composition of groundwater in the Pleistocene aquifer in the area of Maczki-Bór open sand pit - geochemical modelling research
    Autorzy:
    Kaźmierczak, J.
    Jakóbczyk, S.
    Kowalczyk, A.
    Powiązania:
    https://bibliotekanauki.pl/articles/2063126.pdf
    Data publikacji:
    2009
    Wydawca:
    Państwowy Instytut Geologiczny – Państwowy Instytut Badawczy
    Tematy:
    piaszczysty poziom wodonośny
    skład chemiczny wód podziemnych
    czynniki antropogeniczne
    drenaż górniczy
    sandy aquifer
    chemical composition of groundwater
    anthropogenic factors
    mining drainage
    Opis:
    W artykule przedstawiono czasową i przestrzenną zmienność składu chemicznego wód plejstoceńskiego poziomu wodonośnego, wykształconego w skałach krzemionkowych dolnego odcinka doliny kopalnej Białej Przemszy (Sosnowiec, południowa Polska). Określono również czynniki oraz procesy wpływające na formowanie się składu chemicznego wód podziemnych. Zebrane dane pochodzą z archiwalnych analiz fizykochemicznych wód podziemnych dla wielolecia 1994-2008, przeprowadzanych w ramach monitoringu wód podziemnych w rejonie kopalni piasku Maczki-Bór i składowiska odpadów komunalnych w Sosnowcu, oraz z wyników badań terenowych i laboratoryjnych przeprowadzonych w kwietniu 2009 r. Wody rozpatrywanego poziomu plejstoceńskiego należą wg klasyfikacji Szczukariewa-Prikłońskiego do typów: Cl-Na, HCO3-SO4-Ca-Mg, Cl-SO4-Ca-Na-Mg, CI-SO4-HCO3-Na-Mg-Ca oraz charakteryzują się podwyższonymi stężeniami żelaza, manganu i cynku. Stężenia poszczególnych składników w latach 90. ulegały głównie podwyższeniu, a obecnie wykazują tendencję spadkową. Główną przyczyną zróżnicowania hydrogeochemicznego wód podziemnych są czynniki antropogeniczne (długoletnie obniżanie zwierciadła wody na skutek drenażu górniczego, obecność ognisk zanieczyszczeń takich jak składowiska odpadów pogórniczych i komunalnych). Zwiększenie miąższości strefy aeracji przyczyniło się do intensyfikacji procesów utleniania. Jednym z najważniejszych procesów geochemicznych wpływających na skład chemiczny wód rozpatrywanego środowiska jest utlenianie siarczków żelaza do siarczanów, co skutkuje dozowaniem do wód podziemnych sporych ilości jonów SO2-4 i Fe2+. Modelowanie procesów hydrogeochemicznych wykonano za pomocą programu PHREEQC.
    The paper presents time and spatial evolution of groundwater chemistry in the Pleistocene sandy aquifer situated in the lower section of the Biała Przemsza buried valley (Sosnowiec, south Poland). Factors and processes controlling chemical composition of groundwater were also identified. Gathered data come from archival hydrogeochemical analyses carried out in the period of 1994-2008 within the framework of the groundwater monitoring in the area of Maczki-Bór open sand pit and the landfill in Sosnowiec as well as from fieldwork and laboratory research carried out in Apri12009. Water of considered Pleistocene aquifer belongs according to Szczukariew-Prikłoński classification to the Cl-Na, HCO3-SO4-Ca-Mg, Cl-SO4-Ca-Na-Mg, CI-SO4-HCO3-Na-Mg-Ca types and is characterized by increased concentrations of ions such as iron, manganese and zinc. Concentrations of individual components in 90's were mainly increasing and nowadays show the decreasing tendency. Composition of groundwater is strongly linked to anthropogenic factors (longlasting lowering of the ground- water table connected with the mining drainage, pollution sources such as landfills of post-mining and communal wastes). Increased thickness of the unsaturated zone contributed to the intensification of the oxidation processes. One of the most important geochemical processes influencing the groundwater chemistry is oxidation of iron sulfides to sulphates, what results in releasing of large amounts of SO2-4 and Fe2+ into groundwater. The numerical simulations of the hydrogeochemical processes were performed by using PHREEQC codes.
    Źródło:
    Biuletyn Państwowego Instytutu Geologicznego; 2009, 436, z. 9/1; 231-240
    0867-6143
    Pojawia się w:
    Biuletyn Państwowego Instytutu Geologicznego
    Dostawca treści:
    Biblioteka Nauki
    Artykuł
      Wyświetlanie 1-9 z 9

      Ta witryna wykorzystuje pliki cookies do przechowywania informacji na Twoim komputerze. Pliki cookies stosujemy w celu świadczenia usług na najwyższym poziomie, w tym w sposób dostosowany do indywidualnych potrzeb. Korzystanie z witryny bez zmiany ustawień dotyczących cookies oznacza, że będą one zamieszczane w Twoim komputerze. W każdym momencie możesz dokonać zmiany ustawień dotyczących cookies