Informacja

Drogi użytkowniku, aplikacja do prawidłowego działania wymaga obsługi JavaScript. Proszę włącz obsługę JavaScript w Twojej przeglądarce.

English (EN)·Polski (PL)·Yкраїнський (UK)
Przejdź do strony domowej biblioteki Centralna Biblioteka Wojskowa Link otwiera się w nowym oknie Logo biblioteki Prolib Integro - strona głównaCentralna Biblioteka Wojskowa

Wyszukujesz frazę "Kielan-Jaworowska, Z" wg kryterium: Autor

  Lista filtrów
Wyrównaj
Wyświetlanie 1-15 z 16
Tytuł:
A new generic name for the multituberculate mammal Djadochtatherium catopsaloides
Autorzy:
Kielan-Jaworowska, Z
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/20831.pdf
Data publikacji:
1994
Wydawca:
Polska Akademia Nauk. Instytut Paleobiologii PAN
Tematy:
premolar
molar
incisor
Djadochtatherium matthewi
Mongolia
Djadochtatherium catopsaloides
multituberculate mammal
Źródło:
Acta Palaeontologica Polonica; 1994, 39, 1
0567-7920
Pojawia się w:
Acta Palaeontologica Polonica
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Humeral torsion in multituberculate mammals
Autorzy:
Kielan-Jaworowska, Z
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/22733.pdf
Data publikacji:
1998
Wydawca:
Polska Akademia Nauk. Instytut Paleobiologii PAN
Tematy:
Early Cretaceous
mammal skull
Eocene
mammal
Mongolia
humerus
Late Jurassic
small mammal
paleontology
multituberculate mammal
fossil state
Źródło:
Acta Palaeontologica Polonica; 1998, 43, 1
0567-7920
Pojawia się w:
Acta Palaeontologica Polonica
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Early Cretaceous amphilestid [triconodont] mammals from Mongolia
Wczesnokredowe trykonodonty z rodziny Amphilestidae z Mongolii
Autorzy:
Kielan-Jaworowska, Z
Dashzeveg, D
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/20872.pdf
Data publikacji:
1998
Wydawca:
Polska Akademia Nauk. Instytut Paleobiologii PAN
Tematy:
fauna kopalna
zeby trzonowe
ssaki
trykonodonty
Gobiconodon borissiaki
szczeki
Kuehneotheriidae
staw zuchwowy
Mongolia
kreda
zuchwa
paleontologia
Hobur
Amphilestidae
Gobiconodon ostromi
Opis:
A small collection of ?Aptianor ?Albian amphilestid ('triconodont') mammals consisting of incomplete dentaries and maxillae with teeth, from the Khoboor locality Guchin Us county in Mongolia, is described. Guchinodon Trofimov, 1978 is regarded a junior subjective synonym of Gobiconodon Trofimov, 1978. Heavier wear of the molariforms M3 and M4 than of the more anterior one-M2 in Gobiconodon borissiaki gives indirect evidence for molariform replacement in this taxon. The interlocking mechanism between lower molariforms in Gobiconodon is of the pattern seen in Kuehneotherium and Tinodon. The interlocking mechanism and the type of occlusion ally Amphilestidae with Kuehneotheriidae, from which they differ in having lower molariforms with main cusps aligned and the dentary-squamosal jaw joint (double jaw joint in Kuehneotheriidae). The main cusps in upper molariforms M3-M5 of Gobiconodon, however, show incipient triangular arrangement. The paper gives some support to Mills' idea on the therian affinities of the Amphilestidae, although it cannot be excluded that the characters that unite the two groups developed in parallel. Because of scanty material and ambiguity, we assign the Amphilestidae to order incertae sedis.
Wpracy opisano niewielką kolekcję niekompletnych żuchw i szczęk z zębami ssaków z rodziny Amphilestidae (zaliczanej do parafiletycznej grupy "trykonodontów"). Kolekcja ta pochodzi ze stanowiska Hobur w regionie Guczin Us w południowej Mongolii. Wiek osadów z Hoburu został określony jako apt lub alb. Z osadów tych Trofimov (1978) opisał dwa rodzaje: Gobiconodon (z gatunkiem typowym G. borissiaki) i Guchinodon (z gatunkiem typowym G. hoburensis). Porównanie nowych okazów obu tych gatunków wykazało, że różnice między nimi dotyczą wymiarów oraz proporcji między wielkością guzków na zębach i mają charakter różnic gatunkowych, a nie rodzajowych. Na tej podstawie zaproponowano uznanie nazwy Guchinodon Trofimov, 1978 za młodszy synonim rodzaju Gobiconodon Trofimov, 1978. Wykazano, że u Gobiconodon borissiaki górne trzonowce M3 i M4 wykazują większe starcie niż trzonowiec M2, co uznano za pośredni dowód przemawiający za wymianą zębów trzonowych u tego gatunku. Wymiana trzonowców była wcześniej stwierdzona u amerykańskiego gatunku Gobiconodon ostromi. Zbadano też nie opisywany wcześniej mechanizm blokujący (interlocking mechanism) występujący miedzy dolnymi trzonowcami obu badanych gatunków i stwierdzono, że mechanizm ten jest tego samego typu co u symetrodontów Kuehneotherium i Tinodon, a odmienny od typu występującego u "trykonodontów'' z rodziny Triconodontidae. Również i typ okluzji występujący u badanych "trykonodontów'' jest zbliżony do typu charakterystycznego dla symetrodontów, co zgadza się z wcześniejszą sugestią Millsa (1971) dotyczącą okluzji u innych amfilestydów. Tak więc mechanizm blokujący i typ okluzji sugerują pokrewieństwo Amphilestidae z Kuehneotheriidae. Amphilestidae różnią się jednak od Kuehneotheriidae obecnością pojedynczego stawu żuchwowego (u Kuehneotheriidae staw żuchwowy jest złożony, przejściowy między stawem typu gadziego i ssaczego) oraz układem guzków na zębach. U Amphilestidae guzki na dolnych trzonowcach ułożone są w prostej linii, gdy u Kuehnoetheriidae tworzą one zaczątkowy trojkąt. Jednakże na tylnych górnych trzonowcach u obu badanych gatunków gobikonodonta występuje zaczątkowe trójkątne ułożenie guzków. Praca dostarcza pewnego poparcia dla poglądu Millsa (1971) o pokrewieństwach amfilestydów ze ssakami właściwymi (Theria sensu lato), do których należą między innymi wymarłe Kuehneotheriidae, oraz współczesne torbacze i łożyskowce. Nie jest jednak wykluczone, że cechy zbliżające Amphilestidae i Kuehneotheriidae mogły powstać w obu grupach niezależnie. W związku z niekompletnym poznaniem Amphilestidae, rodzinę tę zaliczono do rzędu incertae sedis.
Źródło:
Acta Palaeontologica Polonica; 1998, 43, 3; 413-438
0567-7920
Pojawia się w:
Acta Palaeontologica Polonica
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Marsupials from the Late Cretaceous of Uzbekistan
Autorzy:
Averianov, A
Kielan-Jaworowska, Z
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/23052.pdf
Data publikacji:
1999
Wydawca:
Polska Akademia Nauk. Instytut Paleobiologii PAN
Tematy:
dentary fragment
Cretaceous
Late Cretaceous
Uzbekistan
Marsasia
Marsasia aenigma
Asiadelphia
marsupial
paleontology
paleobiogeography
Opis:
A fragment of dentary with m4, showing characters of some Late Cretaceous North American marsupials, is assigned to Marsasia sp. Marsasia Nessov, 1997 from the Coniacian of Uzbekistan, represented by M. aenigma known from edentulous dentaries with inflected angular processes, was attributed by Nessov to ?Marsupialia. Marsasia sp., found in the same horizon as the type species, resembles it in size and structure of the masseteric fossa, but dffiers in having a less steep coronoid process. We assign Marsasia to Marsupialia on the basis of the following characters: inflected angular process, shape of the dentary similar to that in Asiatherium, postcanine dental formula, inferred from alveoli for p1-3, ml-4, and sfructure of m4 more similar to Cretaceous marsupials than eutherians. The phylogenetic position of Marsasia may be between the Albian Kokopellia and Campanian Asiatherium. Marsasia is tentatively referred to the orderAsiadelphia, which may represent an endemic Asian marsupial clade.
Źródło:
Acta Palaeontologica Polonica; 1999, 44, 1
0567-7920
Pojawia się w:
Acta Palaeontologica Polonica
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Primitive boreosphenidan mammal [?Deltatheroida] from the Early Cretaceous of Oklahoma
Autorzy:
Kielan-Jaworowska, Z
Cifelli, R L
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/21171.pdf
Data publikacji:
2001
Wydawca:
Polska Akademia Nauk. Instytut Paleobiologii PAN
Tematy:
Oklahoma
Early Cretaceous
Boreosphenida
Cretaceous
Atokatheridium boreni
primitive mammal
Deltatheroida
boreosphenidan mammal
Aegialodontidae
Opis:
We describe a new boreosphenidan mammal, Atokatheridium boreni gen. et sp. n., from the Early Cretaceous of Oklahoma, based on an upper molar and a tentatively referred lower molar. The upper molar is characterized by a small protocone and unwinged conules, broad stylar shelf, paracone taller than metacone, and lack of pre- and postcingula. Comparisons with relevant Early and Late Cretaceous boreosphenidans suggest closest similarity to Deltatheroida, including one character (extreme development of the distal stylar shelf, which projects labially and lacks cusps) interpreted as derived. The tentatively attributed lower molar shows similarity to Deltatheridium and the ?aegialodontid genus Kielantherium in having the paraconid higher than the metaconid, but differs from Kielantherium in having a differently shaped talonid. From Aegialodon it differs in having a vertically oriented (rather than semi-procumbent) paraconid and a larger talonid. We figure also two isolated trigonids, differing in size, which show some resemblance to that of ?Atokatheridium. Deltatheroidans, despite their generally primitive dental morphology, are otherwise surely known only from the Late Cretaceous, and are largely restricted to the Old World. If a deltatheroidan, the new taxon implies a significant temporal range extension for the group, and provides another biogeographic link between Cretaceous mammals of Asia and North America.
W pracy opisano nowy gatunek i rodzaj prymitywnego ssaka o zębach trybosfenicznych - Atokatheridium boreni, z wczesnej kredy stanu Oklahoma w Stanach Zjednoczonych. Nowy takson oparty jest na dobrze zachowanym górnym zębie trzonowym i na dolnym trzonowcu, zaliczonym z zastrzeżeniem. Atokatheridium zostal zaliczony do podgromady Boreosphenida, obejmującej ssaki o zębach trybosfenicznych, które powstały na Półkuli Północnej zapewne we wczesnej kredzie. Do Boreosphenida należą wszystkie współcześnie żyjące ssaki właściwe - torbacze i łożyskowce, ich kopalni przedstawiciele, oraz formy wymarłe o zębach trybosfenicznych, których stanowisko systematyczne jest nieustalone. Atokatheridium jest jednym z najstarszych znanych przedstawicieli boreosfenidów. Górny trzonowiec nowego taksonu charakteryzuje się małym protokonem, konulami pozbawionymi skrzydełek, bardzo szeroką półką stylarną, oraz brakiem przednich i tylnych wałeczków (cingulum). Porównanie z zębami wczesno- i późnokredowych boresosfenidów wskazuje, że Atokatheridium najbardziej jest zbliżony do przedstawicieli późnokredowego rzędu Deltatheroida, który należy do Metatheria i stanowi grupę siostrzaną torbaczy. Cechą wspólną jest obecność bardzo rozszerzonej części dystalnej półki stylarnej, kt6ra wystaje w kierunku dowargowym i jest pozbawiona guzków stylarnych. Z drugiej strony, dolny trzonowiec zaliczony z zastrzeżeniem do Atokatheridium wykazuje podobieństwo zarówno do trzonowców deltateroidów, jak i do słabo poznanej grupy wczesnokredowych boreosfenidów - egialodontów, szczególnie do rodzaju Kielantherium. W pracy zilustrowano takze dwa niekompletne dolne trzonowce (trygonidy) pochodzące z tej samej formacji co Atokatheridium, które wykazują pewne podobieństwo do trzonowca zaliczonego z zastrzeżeniem do Atokatheridium. Rząd Deltatheroida, który charakteryzuje się ogólnie prymitywną budową zębów i ma wzór zębowy taki jak torbacze, znany był dotąd tylko z późnej kredy i tylko z Pólkuli Północnej. Jeżeli Atokatheridium należy rzeczywiście do Deltatheroida, to wskazywałoby to że deltateroidy pojawiły się we wczesnej kredzie.
Źródło:
Acta Palaeontologica Polonica; 2001, 46, 3
0567-7920
Pojawia się w:
Acta Palaeontologica Polonica
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Multituberculate mammals from the Cretaceous of Uzbekistan
Autorzy:
Kielan-Jaworowska, Z
Nessov, L.A.
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/21199.pdf
Data publikacji:
1992
Wydawca:
Polska Akademia Nauk. Instytut Paleobiologii PAN
Tematy:
ssaki
kreda
skamienialosci
kosci
Uzbekbaatar kizylkumensis
Uzbekistan
paleontologia
Cimolodonta
zeby przedtrzonowe
multituberkulaty
Opis:
The first western Asian multituberculates found in the Bissekty Formation (Coniacian) of Uzbekistan are described on the basis of a lower premolar (p4), a fragment of a lower incisor, an edentulous dentary, a proximal part of the humerus and a proximal part of the femur. Uzbekbaatar kizylkumensis gen. et sp. n. is defined as having a low and arcuate p4, possibly without a posterobuccal cusp; it presumably had two lower premolars, as inferred from the presence of a triangular concavity at the upper part of the anterior wall of p4, and p3 less reduced in relation to p4 than in non-specialized Taeniolabidoidea and Ptilodontoidea. Uzbekbaatar is placed in the Cimolodonta without indicating family and infraorder. It might have originated from the Plagiaulacinae or Eobaatarinae.
Praca zawiera opis pięciu okazów multituberkulatów z późnej kredy (z formacji Bissekty, należącej do koniaku) z pustyni Kizylkum w Uzbekistanie. Są to pierwsze multituberkulaty z terytorium byłego Związku Radzieckiego i jedne z nielicznych na świecie z pierwszej połowy późnej kredy. Ssaki kredowe zostały ostatnio odkryte na terenie Uzbekistanu i Kazakstanu, reprezentowane prawie wyłącznie przez ssaki łożyskowe i deltateroidy; multituberkulaty, znalezione tylko w formacji Bissekty, obejmują 1% okazów ssaków. Ta proporcja różni się bardzo od stosunków w większości odsłonięć górnej kredy Azji i Ameryki północnej, gdzie multituberkulaty z reguły stanowią 50 - 70% znajdowanych okazów ssaków, a w formacjach Lance i Bug Creek w Ameryce północnej nawet więcej. Uzbekbaatar kizylkumensis gen. et sp. n., został opisany na podstawie czwartego dolnego zęba przedtrzonowego (p4). Ząb ten ma stosunkowo niską, łukowato wygiętą koronę, z dziewięcioma grzebieniami i przypuszczalnie bez tylnego guzka policzkowego. Uzbekbaatar został zaliczony do podrzędu Cimolodonta, szczepu i rodziny incertae sedis. Cimolodonta charakteryzują się obecnością dwóch dolnych przedtrzonowych: p3 i p4, przy czym p4 jest duży i łukowato wygięty; przewiesza się on nad silnie zredukowanym p3, który jest jednokorzeniowy i ma kształt patyczka przylegającego do przedniego korzenia p4. Dwa szczepy zaliczone do Cimolodonta: Ptilodontoidea i Taeniolabidoidea różnią się budową dolnego siekacza. Ponieważ siekacz ten u Uzbekbaatar nie jest znany, przynależność nowego rodzaju do szczepu nie mogła zostać ustalona. Uzbekbaatar nie może być zaliczony do podrzędów Paulchoffatoidea lub Plagiaulacoidea ze względu na łukowaty kształt p4 i przypuszczalną obecność tylko dwóch dolnych zębów przedtrzonowych, gdy w obu tych podrzędach p4 ma kształt prostokątny i występują trzy lub cztery dolne zęby przedtrzonowe. Ponadto w pracy opisano okazy oznaczone jako Multituberculata indet. sp. A, B, C, reprezentujące bezzębną żuchwę, proksymalną część kości ramiennej i proksymalną część kości udowej. W żuchwie zachowały się zębodoły zębów przedtrzonowych i trzonowych, wskazujące że multituberkulat ten miał dwa przedtrzonowe. Porównania rozmiarów tych okazów, oraz przedtrzonowego opisanego jako Uzbekbaatar kizylkumensis wykazują, że opisane multituberkulaty należą przynajmniej do dwóch taksonów. Ponadto w pracy opisano fragment dolnego siekacza z tych samych warstw, zaliczonego z zastrzeżeniem do multituberkulatów. Zilustrowane zostały również czwarte zęby przedtrzonowe przedstawicieli Plagiaulacoidea i Taeniolabidoidea, oraz przeprowadzono porównania między nimi, z których wynika, że budowa czwartego dolnego przedtrzonowego (który często zachowuje się sam) pozwala wnioskować o budowie i rozmiarach trzeciego przedtrzonowego, a także o liczbie dolnych przedtrzonowych.
Źródło:
Acta Palaeontologica Polonica; 1992, 37, 1; 1-17
0567-7920
Pojawia się w:
Acta Palaeontologica Polonica
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
A new reconstruction of multituberculate endocranial casts and encephalization quotient of Kryptobaatar
Autorzy:
Kielan-Jaworowska, Z
Lancaster, T.E.
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/21906.pdf
Data publikacji:
2004
Wydawca:
Polska Akademia Nauk. Instytut Paleobiologii PAN
Tematy:
brain structure
multituberculata
Late Cretaceous
Mongolia
body mass
Kryptobaatar
new reconstruction
endocast
encephalization quotient
Multituberculata
paleontology
Opis:
Multituberculate and eutriconodontan endocasts differ from those of primitive therian mammals in their lack of visible midbrain exposure on the dorsal side and in having a vermis−like triangular bulge (recognized herein as the cast of a large sinus—the superior cistern) inserted between the cerebral hemispheres. As the shape and proportions of multituberculate, eutriconodontan, and Cretaceous eutherian endocasts are otherwise similar, one might speculate that the multituberculate and eutriconodontan brains did not differ essentially from those of primitive eutherian and marsupial mammals, in which the midbrain is exposed dorsally. This conclusion might have important phylogenetic implications, as multituberculates and eutriconodontans may lay closer to the therians sensu strico, than hitherto believed. We describe an endocast of the Late Cretaceous multituberculate Kryptobaatar, which differs from those of other multituberculates (Ptilodus, Chulsanbaatar, and Nemegtbaatar) in having unusually long olfactory bulbs and the paraflocculi elongated transversely, rather than ball−shaped. We estimate the encephalization quotient (EQ) of Kryptobaatar, using: 1) Jerison’s classical equation (1) based on estimation of endocranial volume and body mass; 2) McDermott et al.’s derived body mass estimation equation (2) using upper molar lengths; and 3) estimation of body mass based on new equations (3a, 3b, 3c, and 3d₁₋₉), which we propose, using measurements of the humerus, radius, ulna, femur and tibia. In both Jerison’s method and a mean of our series of derived formulae, the EQ varies around 0.71, which is higher than estimated for other multituberculate mammals. It remains an open question whether the evolutionary success of Kryptobaatar(which was a dominant mammal during the ?early Campanian on the Gobi Desert and survived until the ?late Campanian) might have been related to its relatively high EQ and well developed sensorimotor adaptations, in particular olfaction and coordinated movements.
Źródło:
Acta Palaeontologica Polonica; 2004, 49, 2
0567-7920
Pojawia się w:
Acta Palaeontologica Polonica
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Masticatory musculature of Asian taeniolabidoid multituberculate mammals
Autorzy:
Gambaryan, P P
Kielan-Jaworowska, Z
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/21302.pdf
Data publikacji:
1995
Wydawca:
Polska Akademia Nauk. Instytut Paleobiologii PAN
Tematy:
masticatory musculature
mammal
Cretaceous
Mammalia
Asia
paleontology
Multituberculata
Opis:
The backward chewing stroke in multituberculates (unique for mammals) resulted in a more anterior insertion of the masticatory muscles than in any other mammal group, including rodents. Multituberculates differ from tritylodontids in details of the masticatory musculature, but share with them the backward masticatory power stroke and retractory horizontal components of the resultant force of all the masticatory muscles (protractory in Theria). The Taeniolabididae differ from the Eucosmodontidae in having a more powerful masticatory musculature, expressed by the higher zygomatic arch with relatively larger anterior and middle zygomaticridges and higher coronoid process. It is speculated that the bicuspid, or pointed upper incisors, and semi-procumbent, pointed lower ones, characteristic of nontaeniolabidoid multitliberculates were used for picking-up and killing insects or other prey. In relation to the backward power stroke the low position of the condylar process was advantageous for most multituberculates. In extreme cases (Sloanbaataridae and Taeniolabididae), the adaptation for crushing hard seeds, worked against the benefit of the low position of the condylar process and a high condylar process developed. Five new multituberculate autapomorphies are recognized: anterior and intermediate zygomatic ridges: glenoid fossa large, flat and sloping backwards (forwards in rodents), arranged anterolateral and standing out from the braincase; semicircular posterior margin of the dentary with condylar process forming at least a part of it; anterior position of the coronoid process; and anterior position of the masseteric fossa. The postorbital process in those multituberculates studied is situated on the parietal and the orbit is very large.
Źródło:
Acta Palaeontologica Polonica; 1995, 40, 1
0567-7920
Pojawia się w:
Acta Palaeontologica Polonica
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Djatochtatheria - a new suborder of multituberculate mammals
Djatochtatheria - nowy podrzad multituberkulatow
Autorzy:
Kielan-Jaworowska, Z
Hurum, J H
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/23058.pdf
Data publikacji:
1997
Wydawca:
Polska Akademia Nauk. Instytut Paleobiologii PAN
Tematy:
fauna kopalna
Djadochtatheriidae
Djadochtatherium
ssaki
czaszki
Tombaatar
Mongolia
kreda
Catopsbaatar
cechy morfologiczne
paleontologia
Kryptobaatar
multituberkulaty
morfologia zwierzat
Opis:
Mongolian Late Cretaceous multituberculates (except Buginbaatar) form a monophyletic group for which the suborder Djadochtatheria is proposed. Synapomorphies of Djadochtatheria are: large frontals pointed anteriorly and deeply inserted between the nasals. U-shaped fronto-parietal suture, no frontal-maxilla contact, and edge between palatal and lateral walls of premaxilla. Large, rectangular facial surface of the lacrimal exposed on the dorsal side of the cranial roof is present in all djadochtatherians, but may be a plesiomorphic feature. It is also possible that in djadochtatherians the postglenoid part of the braincase is relatively longer than in other multituberculates. Djadochtatherians have an arcuate p4 (secondarily subtrapezoidal in Catopsbaatar) that does not protrude dorsally over the level of the molars (shared with Eucosmodontidae), I3 placed on the palatal part of the premaxilla (shared with the eucosmodontid Stygimys and the cimolomyid Meniscoessus). The small number of cusps on the upper and lower molars and no more than nine ridges on p4 are possibly plesiomorphies for Djadochtatheria. The djadochtatherian Nessovbaatar multicostatus gen. et sp. n., family incertae sedis from the Barun Goyot Formation is proposed. New specimens of the djadochtatherian genera Kryptobaatar, ?Djadochtatherium, and Kamptobaatar are described and revised diagnoses of these taxa and Sloanbaatar are given. A cladistic analysis of Mongolian Late Cretaceous multituberculates (MLCM), using Pee-Wee and NONA programs and employing 43 dental and cranial characters, 11 MLCM taxa, five selected Late Cretaceous or Paleocene multituberculate genera from other regions, and a hypothetical ancestor based on the structure of Plagiaulacoidea, is performed. The Pee-Wee program yielded two equally fit trees that confirm the monophyly of MLCM excluding Buginbaatar. Kryptobaatar, Djadochtatherium, Catopsbaatar, and Tombaatar form a clade, for which the family Djadochtatheriidae is proposed. Chulsanbaataris the sister taxon of this clade. Bulganbaatar and Nemegtbaatar are the sister group of all other djadochtatherians. Kamptobaatar, Sloanbaatar, and Nessovbaatar form a separate clade in the Pee-Wee tree. The NONAprogram yielded thirty equally parsimonious trees and a strict consensus tree with a poor resolution.
Na podstawie porównań anatomicznych popartych analizą filogenetyczną wykazano, że późnokredowe multituberkulaty (wieloguzkowce) Mongolii, z wyjątkiem rodzaju Buginbaatar, tworzą monofiletyczną grupę, dla której zaproponowano nowy podrząd Djadochtatheria. Podrząd Djadochtatheria charakteryzuje się nastepującymi synapomorfiami: kości czołowe są proporcjonalnie duże i wcinają się głęboko w formie zaostrzonego szpica między kości nosowe; szew czołowo-ciemieniowy jest U-kształtny; kość czołowa nie kontaktuje się ze szczęką; wzłuż kontaktu między podniebienną i boczną powierzchnią kości przedszczękowej występuje ostra krawędź. U wszystkich Djadochtatheria część twarzowa koki łzowej jest duża, w przybliżeniu prostokątna, umieszczona na dachu czaszki, co być może jest cechą symplezjomorficzną. Jest również możliwe, że tylna część czaszki, położona za dołemu żuchwowym jest u Djadochtatheria dłuższa w stosunku do całej czaszki niż u innych multituberkulatów. Djadochtatheria mają łukowaty p4 (wtórnie trapezoidalny u Catopsbaatar), który nie wystaje ponad poziom powierzchni żującej trzonowców (cecha wspólna z Eucosmodontidae), oraz I3 umieszczony na podniebiennej części kości przedszczekowej (cecha wystepująca również u eukosmodontida Stygimys i u cimolomyida Moeniscoessus). Mała liczba guzków na dolnych i górnych trzonowych, oraz nie więcej niż dziewięć grzebieni na p4 są przypuszczalnie cechami symplezjomorficznymi. Z formacji Barun Gojot opisano przedstawiciela Djadochtatheria Nessovbaatar multicostatus gen. et sp. nov., zaliczonego do rodziny incertae sedis. Zaproponowano nową rodzinę Djadochtatheriidae dla rodzajów Kryptobaatar, Djadochtatherium, Catopsbaatar i Tombaatar, a w oparciu o nowe materiały przedstawiono zrewidowane diagnozy czterech rodzajów Djadochtatheria: Sloanbaatar, Kryptobaatar, Djadochtatherium i Kamptobaatar. W celu przeprowadzenia analizy filogenetycznej późnokredowych multituberkulatów Mongolii zaproponowano listę 43 cech (różniącą się, z wyjątkiem dziesięciu cech, od list używanych dotychczas przy analizach filogenetycznych multituberkulatów) oraz matrycę taksonów i cech, obejmująca 17 taksonów. Taksony uwzględnione w analizie obejmują 11 późnokredowych rodzajów z Mongolii, pięć najkompletniej poznanych późnokredowych i paleoceńskich rodzajów z Ameryki Północnej i Azji, oraz hipotetycznego przodka, skonstruowanego na podstawie cech wystepujacych u jurajskich multituberkulatów z rzędu Plagiaulacoidea. W analizie kladystycznej zastosowano dwa różne programy komputerowe: Pee-Wee (Goloboff 1993a, 1996) oraz NONA (Goloboff 1993b), oparty na tej samej zasadzie co powszechnie używany PAUP (Swofford 1993). Program Pee-Wee przedstawił dwa drzewa. Fig. 13 przedstawia krótsze z tych drzew, które potwierdza odrębność Buginbaatar i monofiletyzm Djadochtatheria. Analiza przeprowadzona za pomocą tego programu wykazuje również monofiletyzm rodziny Djadochtatheriidae ustanowionej w pracy (Fig. 13, węzeł 18). Program NONA zaproponował 30 jednakowo oszczędnych drzew. Dwa drzewa ścisłej zgodności (Fig. 14A and 14B) wykazują znacznie gorszą rozdzielczość niż drzewo zaproponowane przez program Pee-Wee, na którym oparto wnioski filogenetyczne.
Źródło:
Acta Palaeontologica Polonica; 1997, 42, 2; 201-242
0567-7920
Pojawia się w:
Acta Palaeontologica Polonica
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Dentition and relationships of the Jurassic mammal Shuotherium
Autorzy:
Kielan-Jaworowska, Z
Cifelli, R.L.
Luo, Z.
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/23028.pdf
Data publikacji:
2002
Wydawca:
Polska Akademia Nauk. Instytut Paleobiologii PAN
Tematy:
molar
mammal
dentition
China
Shuotherium
Australosphenida
Jurassic
paleontology
Opis:
The Middle Jurassic mammal Shuotherium has lower molars that possess a trigonid and talonid, but are unique in having the talonid situated in front of the trigonid, rather than behind it, as in molars of usual tribosphenic pattern. Shuotherium dongi Chow and Rich, 1982 was based on a dentary bearing seven teeth, originally interpreted as three premolars and four molars. Based on comparison with other groups of early mammals, we reinterpret the premolar–molar boundary in the holotype of S. dongi, and propose a dental formula of four (or more) premolars and three molars. The ultimate lower premolar (previously identified as the first molar) has a completely developed trigonid and no talonid or pseudo−talonid. We hypothesize that the mesial cingulid on molars of Australosphenida is a highly plausible structural antecedent to the pseudo−talonid of Shuotherium. This and other shared, derived features support a relationship of Shuotherium and Australosphenida as sister−taxa. We hypothesize that the common ancestor of Shuotherium + Australosphenida had a global distribution no younger than early Middle Jurassic, and that the respective clades diverged prior to full separation of Gondwanan and Laurasian landmasses.
Źródło:
Acta Palaeontologica Polonica; 2002, 47, 3
0567-7920
Pojawia się w:
Acta Palaeontologica Polonica
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Earliest eutherian mammal skull, from the Late Cretaceous [Coniacian] of Uzbekistan
Najstarsza czaszka ssaka lozyskowego z poznej kredy [koniaku] Uzbekistanu
Autorzy:
McKenna, M C
Kielan-Jaworowska, Z
Meng, J
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/21177.pdf
Data publikacji:
2000
Wydawca:
Polska Akademia Nauk. Instytut Paleobiologii PAN
Tematy:
uzebienie
fauna kopalna
Daulestes nessovi
kreda
ssaki
Uzbekistan
paleontologia
Asioryctitheria
czaszki
Opis:
We describe a partially crushed skull and dentaries of a sub-adult individual of Daulestes nessovi sp. n., from the Coniacian of Uzbekistan. This is the earliest known eutherian skull (about 87 Ma) and the sixth genus of Cretaceous eutherians in which a skull is available. Because the skull of D. nessovi is sub-adult, certain plesiomorphic features may be ontogenetic and should be interpreted with caution. Four upper premolars and five lower premolariform teeth were in use (possibly to become four lowers when fully adult). The upper cheek-teeth have winged conules; M2 has large parastylar and small metastylar projections. Pre- and postcingula are lacking on DP4 and the upper molars. The talonids of dp4-m2 are about 90% as wide as the trigonids, with widely separated entoconid and hypoconulid. The skull has a large sphenorbital fissure, no foramen rotundum, and apparently no pterygoid process of the sphenoid. A large orbital wing of the palatine prevents maxilla-frontal contact within the orbit. The zygomatic arch is slender. The cochlea has one full turn, with an expanded apex, which suggests that a lagena might have been present. A large malleus with a robust anterior process, and a large promontorium may be due to young age of the individual or a primitive retention, as in the platypus. Because of the similarity to Asioryctidaem both cranial structure and dentition, we assign Daulestes tentatively to Asioryctitheria Novacek et al. 1997, family incertae sedis.
W pracy opisano częściowo uszkodzoną czaszkę młodego osobnika określonego jako Daulestes nessovi sp. n. z koniaku Uzbekistanu. Jest to najwcześniejsza czaszka ssaka łożyskowego, licząca ok. 87 milionów lat. Daulestes jest szóstym rodzajem kredowego ssaka łożyskowego, którego czaszka jest znana. Ponieważ czaszka D. nessovi należy do młodocianego osobnika, niektóre cechy plezjomorficzne mogą być związane z wczesnym stadium rozwojowym. W czaszce występują cztery górne przedtrzonowce i pięć dolnych, jest jednak możliwe, że w stadium dorosłym dolnych było też tylko cztery. Na górnych zębach policzkowych występują konułe ze skrzydełkami. Na M2 wyrostek parastylarny jest duży, metastylarny - mały. Pre- i postcingula nie występują na mlecznym czwartym przedtrzonowcu ani na trzonowcach. Talonidy dp4-m2 mierzą ok. 90 % szerokości trygonidów, a entokonidy są oddalone od hipokonulidów. W czaszce występuje duża szczelina klinowo-oczodołowa i zapewne brak wyrostka skrzydłowego kości klinowej. Duże skrzydło oczodołowe kości podniebiennej powoduje, że brak jest kontaktu między szczęką a kością oczodołową w obrębie oczodołu. Wyrostek jarzmowy jest delikatny. Błędnik ma jeden pełny skręt z rozszerzonym wierzchołkiem, co może wskazywać na obecność lageny. Duży młoteczek z silnym wyrostkiem przednim oraz duże promontorium mogą być związane z młodym wiekiem osobnika lub zachowaniem cechy plezjomorficznej (jak u dziobaka). W związku z podobieństwem do Asioryctidae zarówno w budowie czaszki, jak i uzębienia, Daulestes został zaliczony do Asioryctitheria Novacek et al. 1997, rodzina incertae sedis.
Źródło:
Acta Palaeontologica Polonica; 2000, 45, 1; 1-54
0567-7920
Pojawia się w:
Acta Palaeontologica Polonica
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
An extended range of the multituberculate Kryptobaatar and distribution of mammals in the Upper Cretaceous of the Gobi Desert
Autorzy:
Kielan-Jaworowska, Z
Hurum, J.H.
Badamgarav, D.
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/21961.pdf
Data publikacji:
2003
Wydawca:
Polska Akademia Nauk. Instytut Paleobiologii PAN
Tematy:
multituberculate
stratigraphy
mammal
Gobi Desert
Cretaceous
Upper Cretaceous
Mammalia
Deltatheroida
Kryptobaatar
distribution
paleontology
Opis:
The Late Cretaceous multituberculate mammal Kryptobaatar dashzevegi Kielan−Jaworowska, 1970 is the most common mammalian taxon in the Upper Cretaceous (?lower Campanian) rocks of the Djadokhta Formation at Bayan Zag¹ (= Bayn Dzak) and Tögrög (= Toogreek), and in the beds of Ukhaa Tolgod in the Gobi Desert. Kryptobaataris also common in the Bayan Mandahu Formation (equivalent of the Djadokhta Formation), Inner Mongolia, China, represented there by K. mandahuensis. Kryptobaatar has not been reported as yet from the younger (?upper Campanian) Baruungoyot Formation nor from its stratigraphic equivalents, the red beds of Hermiin Tsav (= Khermeen Tsav). In this paper we report the discovery of an incomplete skull of Kryptobaatar dashzevegi at Hermiin Tsav I. It is the second mammal species common to the Djadokhta and Baruungoyot Formations (the first being Deltatheridium pretrituberculare). We provide a corrected list of mammals found in the Late Cretaceous localities of the Gobi Desert, and we argue (albeit inconclusively), that mammal evidence shows that the Ukhaa Tolgod beds might be closer in time of deposition to the Djadokhta Formation than to that of the Baruungoyot Formation.
Źródło:
Acta Palaeontologica Polonica; 2003, 48, 2
0567-7920
Pojawia się w:
Acta Palaeontologica Polonica
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
The middle ear in multituberculate mammals
Ucho Srodkowe multituberkulatow
Autorzy:
Hurum, J H
Presley, R
Kielan-Jaworowska, Z
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/22047.pdf
Data publikacji:
1996
Wydawca:
Polska Akademia Nauk. Instytut Paleobiologii PAN
Tematy:
fauna kopalna
Lambdopsalis
ssaki
stekowce
czaszki
ucho srodkowe
kowadelko
mloteczek
paleocen
Mongolia
strzemiaczko
Nemegtbaatar gobiensis
kreda
paleontologia
Chulsanbaatar vulgaris
paleozoologia
Kryptobaatar
kosteczki sluchowe
morfologia zwierzat
multituberkulaty
Opis:
The ear ossicles, preserved in skulls of a tiny Late Cretaceous multituberculate Chulsanbaatar vulgaris from Mongolia are arranged as in modern mammals. This makes the idea of an independent origin of the multituberculates from other mammals unlikely. We report the finding of ear ossicles in Mesozoic multituberculates. Three almost complete incudes and two fragments of malleus are described and compared with those reported in the Paleocene Lambdopsalis and in non-multituberculate mammals. In these Late Cretaceous multituberculates lateral expansion of the braincase is associated with the presence of sinuses and development of extensive masticatory musculature, but not by the expansion of the vestibule, which is moderately developed. It is argued that because of the lateral expansion of the multituberculate braincase, the promontorium is arranged slightly more obliquely with respect to the sagittal plane than in other mammals and the fenestra vestibuli faces anterolaterally, rather than laterally. This results in a corresponding alteration in orientation of the stapes. The epitympanic recess is situated more anteriorly with respect to the fenestra vestibuli than in other mammals. The recess is deep, and the incus must therefore be oriented somewhat vertically. The incus is roughly A-shaped, with crus breve subparallel to the axis of vibration of the malleus. This axis, approximately connecting the anterior process of the malleus and the crus breve of the incus, lies at 45-55º to the sagittal plane in Chulsanbaatar. Probably most multituberculates were similar in this respect. The fragments of the malleus show a very long anterior process, which agrees with the reconstruction of the malleus in Lambdopsalis by Meng & Wyss (1995), and with the partial malleus of Kyptobaatar, described by Rougier et al. (in press)
Kostki słuchowe ssaków (strzemiączko, kowadełko i młoteczek), mieszczące się w uchu środkowym i przekazujące drgania błony bębenkowej do ucha wewnętrznego, bardzo rzadko zachowują się w stanie kopalnym. Niekompletne kostki słuchowe multituberkulatów zostały po raz pierwszy opisane u paleoceńskiego rodzaju Lambdopsalis z Chin przez Miao & Lillegravena (1986). Autorzy ci, oraz Miao (1988) zrekonstruowali młoteczek z rękojeścią skierowaną ku tyłowi, a nie skośnie ku przodowi i dośrodkowo jak u wszystkich innych ssaków. Niekompletne kostki słuchowe zostały nastepnie odkryte w czterech okazach maleńkiego multituberkulata Chulsanbaatar vulgaris z późnej kredy Mongolii, w materiałach zebranych przez Polsko-Mongolskie Wyprawy Paleontologicme do Mongolii, znajdujących się w zbiorach Instytutu Paleobiologii Polskiej Akademii Nauk. Jeden z tych okazów zostal krótko opisany w poprzedniej naszej pracy (Hurum et al. 1995), a trzy w niniejszej pracy. Opisane kostki słuchowe Chulsanbaatar vulgaris obejmują trzy prawie kompletne kowadełka (po raz pierwszy znalezione u multituberkulatów) i dwa fragmenty młoteczka. W poprzedniej pracy opisano również kowadełko oraz strzemiączko, jednakże identyfikacja tego ostatniego elementu nie jest calkowicie pewna. Kowadełko ma w przybliżeniu kształt litery A. W zwiąku z bocznym rozszerzeniem puszki mózgowej multituberkulatów, promontorium ustawione jest u nich nieco bardziej skośnie w stosunku do osi czaszki niż u innych ssaków, co powoduje, że okienko przedsionka jest zwrócone w bok i ku przodowi, a nie tylko w bok, jak u innych ssaków. Położenie okienka przedsionka wpływa na zmianę ustawienia strzemiączka. Zachyłek nadbębenkowy jest położony bardziej ku przodowi w stosunku do okienka przedsionka niż u innych ssaków i jest głęboki, dlatego kowadełko musiało być ustawione prawie pionowo, z odnogą krótką skierowaną równolegle do osi drgań młoteczka. Zachowane fragmenty młoteczka wykazują obecność długiego wyrostka donosowego, co zgadza się z rekonstrukcją młoteczka u paleoceńskiego Lambdopsalis (Meng & Wyss 1995), z odkrytymi ostatnio fragmentami kostek słuchowych multituberkulata Kryptobaatar z późnej kredy Mongoliii (Rougier et al. w druku), a także z budową młoteczka u stekowców oraz u zarodków prymitywnych ssaków (Fleischer 1973, 1978; Maier 1989, 1990). Dane te (mimo że rękojeść młoteczka nie została dotychczas znaleziona u multituberkulatów) wskazują, że kostki słuchowe multituberkulatów miały taką samą orientację jak u ssaków współczesnych (Fig. 6). Rekonstrukcja kostek słuchowych multituberkulatów przedstawiona w niniejszej pracy nie zgadza sie z rekonstrukcją Miao & Lillegravena (1986) i przemawia przeciw wyodrębnieniu się multituberkulatów z gadów ssakokształtnych oddzielnie od pozostałych ssaków, a więc stanowi argument na korzyść monofiletyzmu ssaków. Ponadto, na podstawie szlifów seryjnych czaszek multituberkulatów Chulsanbaatar vulgaris i Nemegtbaatar gobiensis, wykazano (Fig. 8), że średnica przedsionka u tych multituberkulatów jest około dwukrotnie większa niż średnica ślimaka, tak samo jak to ma miejsce u osesków współczesnych ssaków. Luo & Ketten (1991), na podstawie niejasnych przekrojów tomograficznych kości skalistej multituberkulatów Catopsalis i Moeniscoessus, stwierdzili, że średnica przedsionka jest u nich odpowiednio 5 i 7 razy większa niż średnica ślimaka i zasugerowali, że silnie powiększony przedsionek stanowi synapomorfię multituberkulatów. Na podstawie danych opublikowanych w niniejszej pracy, wniosek ten odrzuciliśmy.
Źródło:
Acta Palaeontologica Polonica; 1996, 41, 3; 253-275
0567-7920
Pojawia się w:
Acta Palaeontologica Polonica
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Skull structure in Catopsbaatar and the zygomatic ridges in multituberculate mammals
Autorzy:
Kielan-Jaworowska, Z
Hurum, J.H.
Lopatin, A.V.
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/22747.pdf
Data publikacji:
2005
Wydawca:
Polska Akademia Nauk. Instytut Paleobiologii PAN
Tematy:
mammal
Cretaceous
Gobi Desert
Catopsbaatar catopsaloides
zygomatic ridge
Kryptobaatar
multituberculate
Djadochtatherium
Djadochtatheriidae
Mammalia
Campanian
paleontology
Multituberculata
Opis:
The late Campanian djadochtatherioid multituberculate Catopsbaatar catopsaloides was originally known from three skulls from Hermiin Tsav in the Gobi Desert (Mongolia). Three more skulls from Hermiin Tsav are now available, associated with parts of the previously unknown postcranial skeleton, which will be described separately. We describe herein the skull and dentition of C. catopsaloides, based on all available material, housed in PIN, PM, and ZPAL collections. The genera Catopsbaatar, Djadochtatherium, and Kryptobaatar share several characters, unknown in Tombaatar, such as very long postorbital processes directed postero−laterally and downwards, parietal ridges extending from the posterior margins of the postorbital processes postero−medially, and nuchal crests with prominent lateral wings, incurved anteriorly in the middle, so that the skull in dorsal view is shorter in the middle than laterally. Catopsbaatar shares with Djadochtatherium a very high and prominent anterior zygomatic ridge, and presence of the masseteric protuberance, but differs from it and from other djadochtatherioid genera in having the orbit situated more posteriorly, the intermediate zygomatic ridge adhering to the anterior ridge, and a smaller trapezoidal (rather than crescent−shaped) p4 without ridges; it differs from Kryptobaatar and Djadochtatherium in having three upper premolars (P2 being lost) and shares this last character with Tombaatar. Catopsbaataris known not only from Hermiin Tsav, but also from Baruungoyot Formation of Khulsan, represented there by a single m2. We demonstrate that the separation of the masseter superficialis into two parts, the origins of which leave scars on the lateral wall of the zygomatic arch surrounded by zygomatic ridges, occurs in all the multituberculates (beginning with Paulchoffatiidae), and is regarded as a multituberculate autapomorphy.
Źródło:
Acta Palaeontologica Polonica; 2005, 50, 3
0567-7920
Pojawia się w:
Acta Palaeontologica Polonica
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
New data on anatomy of the Late Cretaceous multituberculate mammal Catopsbaatar
Autorzy:
Kielan-Jaworowska, Z
Hurum, J.H.
Currie, P.J.
Barsbold, R.
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/19969.pdf
Data publikacji:
2002
Wydawca:
Polska Akademia Nauk. Instytut Paleobiologii PAN
Tematy:
mammal
Cretaceous
Late Cretaceous
anatomy
Catopsbaatar catopsaloides
Catopsbaatar
multituberculate mammal
Opis:
The Gobi Desert is famous for providing one of the worlds best preserved Cretaceous terrestrial faunas, including dinosaurs and mammals. Beginning with the Central Asiatic Expeditions in the 1920s, through the Polish−Mongolian Expeditions in the 1960s–1970s, Soviet−Mongolian Expeditions in 1970s, and finally the Mongolian Academy−American Museum Expeditions in the 1990s–2000s, the number of complete skulls (see Kielan−Jaworowska et al. 2000 for review) of Cretaceous mammals often associated with postcranial skeletons, found in Mongolia increased to several hundred. In addition to these professional expeditions, there have been other types of trips to Mongolia, also aimed at collecting fossils. The Nomadic Expeditions Company in USA organizes one of these, and has made trips to Mongolia since 1996. During the 1999 Nomadic Expedition, a skull associated with parts of the postcranial skeleton of the multituberculate mammal Catopsbaatar catopsaloides was found. The specimen is more complete than others previously known of this species and brings new data on multituberculate anatomy and ontogenetic variation. In this note we discuss the new data on the structure of C. catopsaloides; the details of its anatomy will be described in subsequent papers by the two first authors.
Źródło:
Acta Palaeontologica Polonica; 2002, 47, 3
0567-7920
Pojawia się w:
Acta Palaeontologica Polonica
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Wyświetlanie 1-15 z 16

Ta witryna wykorzystuje pliki cookies do przechowywania informacji na Twoim komputerze. Pliki cookies stosujemy w celu świadczenia usług na najwyższym poziomie, w tym w sposób dostosowany do indywidualnych potrzeb. Korzystanie z witryny bez zmiany ustawień dotyczących cookies oznacza, że będą one zamieszczane w Twoim komputerze. W każdym momencie możesz dokonać zmiany ustawień dotyczących cookies