- Tytuł:
-
La néologie de l’adjectif en français actuel
The neology of the adjective in modern French
Neologia przymiotnika we współczesnej francuszczyźnie - Autorzy:
-
Kacprzak, Alicja
Bogacki, Krzysztof - Powiązania:
- https://bibliotekanauki.pl/books/31803963.pdf
- Data publikacji:
- 2019
- Wydawca:
- Uniwersytet Łódzki. Wydawnictwo Uniwersytetu Łódzkiego
- Opis:
-
Parmi de nombreux travaux traitant l’adjectif sous différents angles, force est de constater l’absence quasi complète d’études visant ses dernières tendances évolutives. Cet ouvrage présente l’image de la néologie adjectivale en français de nos jours ; par cela il rend compte de la dynamique de cette catégorie au début du IIIe millénaire.
La recherche s’appuie sur un corpus d’unités adjectivales recueillies à partir de 2014/2015 au sein des observatoires de repérage semi-automatique des néologismes, le Logoscope et Néoveille, opérant dans les articles de presse stockés, grâce à l’application de la méthode de « dictionnaire de référence ou d'exclusion ». L’ensemble des adjectifs obtenus de cette façon a été par la suite soumis à une étude détaillée selon trois points de vue : formel, sémantique et pragmatique.
Ces analyses donnent lieu à la constatation que l’adjectif néologique en français actuel constitue un phénomène lexical riche et complexe. Les unités nouvelles sont obtenues essentiellement grâce à des procédés lexicogéniques traditionnels, mais certaines particularités se manifestent aussi, soit par la sélection inhabituelle de certains morphèmes dérivatifs, soit par le recours à des instruments de formation originaux. Les modèles sémantiques de contraste, d’intensité et d’approximation, qui apparaissent comme particulièrement puissants dans le corpus étudié, dans une large mesure sous-tendent la créativité adjectivale contemporaine, tout en correspondant à des fonctions auxquelles les adjectifs nouvellement créés sont dévolus.
This book deals with an original subject of the neology of an adjective in contemporary French, as it turns out that among a number of works examining the adjective from many points of view, there are no studies dedicated to the trends of its development. The aim of the work is to supplement an existing description of the adjective with the latest methods of its creation in today’s French language, and thus, also to present the dynamics of this category at the beginning of the third millennium. The basis of the study is a set of adjectival units collected since years 2014/2015 by the language observatories Le Logoscope and Néoveille which automatically search for neologisms from newspaper articles of particular titles, based on the “reference and exclusion dictionary” method. Thus, the set of adjectives obtained had to be thoroughly and carefully elaborated on, which allowed us to exclude from it some “false neologisms” (i.e. those that are not neologisms and that were not recognized as such by the exclusion dictionary), as well as various types of errors. A series of operations screening the material had allowed us to build a corpus of 2459 neo-adjectives, which were then analyzed at three angles: morphological, semantic and pragmatic. The first part of the book, entitled Ressources lexicogéniques de l’adjectif néologique, presents current adjective creativity mechanisms operating in the French language. Their description is consistent with the model of word-formation matrices developed specificallyfor the adjective, which refers to the matrices proposed by J.-F. Sablayrolles (2017). In Chapter 1 of this part, we describe a number of adjectival derivatives, referential and verbal ones, each of which is divided according to the prefix or suffix used to create neological adjectives. Chapter 2 is dedicated to the analysis of adjectives composed in the whole abundance of their forms, containing so-called composes populaires, composés savants, composes hybrides, composés par amalgam and composes par déformation. Chapter 3 presents the adjectives created by the conversion of verbs, nouns and exclamation marks, which turns out to be a relatively less productive mechanism. Chapter 4 discusses the adjectival neologisms forged as a result of a change in meaning, owing to the extension of meaning, metonymy, or metaphor. Our corpus contains very few examples of this type due to the fact that both linguistic observatories gather almost exclusively formal neologisms. Chapter 5 touches upon the adjectives resulting from the reduction of forms (cuts and abbreviations), which turns out to be rare in the analyzed corpus. This also applies to the borrowings described in Chapter 6, among which the most numerous are the borrowings from English, but the borrowings from other languages, including German, Japanese, Spanish and Italian, appear almost individually. In the second part of the book, entitled Aspects sémantiques de l’adjectif néologique, we identify semantic models generating adjectival neology, which derives from interactions with semantic models already exiting in the language. Chapter 1 of this part deals with the cognitive databases of new adjectives, among which the contrast model (axiological, temporal and numerical), the model of intensification (by exaggerating the feature or its reduction) and the approximation model are distinguished. Chapter 2, in turn, addresses the ways of expressing properties through adjectives: by characterizing, sorting or classifying; moreover, these ways form a basis for the creation of neo-adjectives within three highlighted sub-categories. The third part of the book, entitled Aspects pragmatiques de l’adjectif néologique, focuses on the language users’ attitude towards the adjectival neologisms they create and/or use. Therefore, in Chapter 1 of this part the functions of the lexical units studied were analyzed (denotative, emotive, ludic, euphemistic, identity, symbolic, self-creative), while Chapter 2 sheds a light on the ways of distancing from neologisms by their users, showing their perception in the press discourse. Finally, Chapter 3 discusses the role of new adjectives as the so-called witness-words of today’s world. It turns out that they constitute a kind of lexical and cultural resource of the era that reflects its image, which is shared by members of the linguistic community, and which is also noticeable in language and discourse. The study of which the results are presented in this book allows us to state that the neological adjective in the modern-day French is a rich and complex lexical phenomenon. New units are usually created by traditional ways of enriching vocabulary, but some specific solutions have also been noted, e.g. as to the choice of some derivational morphemes or original word-formation mechanisms. Particularly often used semantic models of contrast, intensity and approximation are, to a certain extent, the basis of the contemporary creativity of the French adjective, simultaneously corresponding with the functions that the newly coined adjectives should fulfil.
Książka podejmuje oryginalny temat neologii przymiotnika we współczesnej francuszczyźnie, okazuje się bowiem że wśród istniejących prac badających przymiotnik z wielu punktów widzenia, brak jest opracowań poświęconych tendencjom jego rozwoju. Celem pracy jest więc uzupełnienie istniejącego opisu przymiotnika o najnowsze sposoby jego tworzenia w dzisiejszym języku francuskim, a poprzez to, także przedstawienie dynamiki tej kategorii u progu III tysiąclecia. Bazą badania jest zbiór jednostek przymiotnikowych zgromadzonych począwszy od lat 2014/2015 przez obserwatoria językowe Le Logoscope i Néoveille, które automatycznie wyszukują neologizmy z artykułów prasowych konkretnych tytułów, w oparciu o metodę „słownika referencji i ekskluzji”. Tak uzyskany zbiór przymiotników musiał zostać jednak poddany dokładnemu i szczegółowemu opracowaniu, co pozwoliło wykluczyć z niego „fałszywe neologizmy” (tzn. te, które nie są neologizmami, a które nie zostały rozpoznane jako takie przez słownik ekskluzji), a także błędy różnego typu. Szereg operacji przesiewających materiał pozwoliło na koniec zbudować korpus 2459 przymiotników neologicznych, które następnie zostały zanalizowane pod trzema kątami: morfologicznym, semantycznym i pragmatycznym. I tak pierwsza część książki, zatytułowana Ressources lexicogéniques de l’adjectif néologique, przedstawia aktualnie działające we francuszczyźnie mechanizmy kreatywności przymiotnikowej. Ich opis zgodny jest z modelem matryc słowotwórczych opracowanych specjalnie dla przymiotnika, które nawiązują do matryc zaproponowanych przez J.-F. Sablayrolles’a (2017). W Rozdziale 1. tej części są więc opisane bardzo liczne derywaty odprzymiotnikowe, odrzeczownikowe i odczasownikowe, przy czym każda z tych grup jest podzielona według prefiksu lub sufiksu użytego do tworzenia przymiotników neologicznych. Rozdział 2. jest poświęcony analizie przymiotników złożonych w całym bogactwie ich form, zawierających tzw. composés populaires, composés savants, composés hybrides, composés par amalgame oraz composés par déformation. Z kolei Rozdział 3., przedstawia przymiotniki utworzone przez konwersję czasowników, rzeczowników i wykrzykników, co okazuje się mechanizmem stosunkowo mało produktywnym. W rozdziale 4. omówione są neologizmy przymiotnikowe powstałe w wyniku zmiany znaczenia, dzięki rozszerzeniu sensu, metonimii, lub metaforze. Badany korpus zawiera bardzo niewiele przykładów tego typu, z uwagi na fakt, że oba obserwatoria językowe wyławiają niemal wyłącznie neologizmy formalne. Rozdział 5. bierze pod uwagę przymiotniki powstałe w wyniku redukcji form (ucięcia i skrótowce), które okazują się rzadkie w analizowanym korpusie. Dotyczy to także zapożyczeń opisanych w Rozdziale 6., wśród których najliczniejsze są zapożyczenia z języka angielskiego, natomiast niemal pojedynczo pojawiają się zapożyczenia z innych języków, w tym z niemieckiego, japońskiego, hiszpańskiego i włoskiego. W drugiej części, pod tytułem Aspects sémantiques de l’adjectif néologique, zidentyfikowano modele semantyczne generujące neologię przymiotnikową, która wynika z interakcji z modelami już istniejącymi w języku. Rozdział 1. tej części traktuje więc o bazach kognitywnych nowych przymiotników, wśród których wyróżniono model kontrastu (aksjologicznego, temporalnego i liczbowego), model intensyfikacji (przez wyolbrzymianie cechy lub jej pomniejszanie) oraz model aproksymacji. Rozdział 2. z kolei podejmuje kwestie sposobów wyrażania właściwości przez przymiotniki: poprzez charakteryzowanie, gatunkowanie lub klasyfikowanie; również te sposoby stanowią bazę do tworzenia przymiotników neologicznych w ramach trzech wyróżnionych podkategorii. Trzecia część, nosząca tytuł Aspects pragmatiques de l’adjectif néologique, skupia się na problematyce postawy użytkowników języka wobec tworzonych i/lub używanych przez siebie neologizmów przymiotnikowych. I tak w Rozdziale 1. tej części zanalizowano funkcje badanych jednostek leksykalnych (denotacyjna, emotywna, ludyczna, eufemistyczna, tożsamościowa, symboliczna, autokreacyjna), natomiast Rozdział 2. przedstawia sposoby dystansowania się użytkowników wobec neologizmów, ukazując ich postrzeganie w dyskursie prasowym. Wreszcie Rozdział 3. omawia rolę nowych przymiotników jako tzw. słów-świadków dzisiejszego świata. Okazuje się, że stanowią one rodzaj zasobu leksykalno-kulturowego epoki odzwierciedlającego jej obraz, który jest dzielony przez członków wspólnoty językowej, a który jest również obserwowalny w języku i dyskursie. Badanie, którego wynikiem jest niniejsza książka, pozwala stwierdzić, że przymiotnik neologiczny we współczesnej francuszczyźnie stanowi bogate i złożone zjawisko leksykalne. Nowe jednostki są na ogół tworzone przez tradycyjne sposoby wzbogacania słownictwa, ale odnotowano także pewne rozwiązania specyficzne, np. co do wyboru niektórych morfemów derywacyjnych, czy też oryginalnych mechanizmów słowotwórczych. Szczególnie często wykorzystywane modele semantyczne kontrastu, intensywności i aproksymacji są w pewnym stopniu bazą współczesnej kreatywności przymiotnika francuskiego, korespondując jednocześnie z funkcjami, które mają spełniać nowo tworzone przymiotniki. - Dostawca treści:
- Biblioteka Nauki
Książka