Informacja

Drogi użytkowniku, aplikacja do prawidłowego działania wymaga obsługi JavaScript. Proszę włącz obsługę JavaScript w Twojej przeglądarce.

Wyszukujesz frazę "jezyk polski" wg kryterium: Wszystkie pola


Wyświetlanie 1-6 z 6
Tytuł:
Ocena stabilności ekspresywnej leksemu trawelebryta
Autorzy:
Hwaszcz, Krzysztof
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/559737.pdf
Data publikacji:
2018
Wydawca:
Uniwersytet Wrocławski. Oficyna Wydawnicza ATUT – Wrocławskie Wydawnictwo Oświatowe
Tematy:
contemporary Polish
lexeme „trawelebryta”
expressive stability
semantic shift
language evolution
współczesny język polski
leksem trawelebryta
stabilność ekspresywna
zmiana znaczenia
ewolucja języka
Opis:
An appraisal of the expressive stability of the word „trawelebryta” The aim of this paper is to define the meanings as well as to establish the contexts in which one can find the relatively new lexeme trawelebryta ‘travelebrity’ in the Polish language. Its novelty manifests itself in the lack of the spelling unification, which additionally implies that the word is not well-ingrained in the language yet. On the other hand, the lexeme serves as a word-formation base for other lexemes, which in turn indicates that the word is already a part of the mental lexicon of native speakers of Polish. Although it was determined that the lexeme is relatively stable, we found five distinctive meanings, which are still undergoing certain semantic and formal modifications. The evolution of its meaning shows a tendency to shift towards negative connotations, from neutral to colloquial, and, in extreme cases, even to the offensive ones. It was evidenced by sets of synonyms and contexts to which the lexeme was assigned. The paper ultimately shows that the adaptation process of the lexeme in the Polish language is not over yet.
Źródło:
Orbis Linguarum; 2018, 51; 53-66
1426-7241
Pojawia się w:
Orbis Linguarum
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
The Rise of an Indefinite Article in Polish: An Appraisal of its Grammaticalisation Stage (Part 2)
Autorzy:
Hwaszcz, Krzysztof
Kędzierska, Hanna
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/52797076.pdf
Data publikacji:
2018
Wydawca:
Uniwersytet Jagielloński. Wydawnictwo Uniwersytetu Jagiellońskiego
Tematy:
grammaticalisation
indefinite article
corpus study
Polish
language change
numeral ‘one’
proces gramatykalizacji
rodzajnik nieokreślony
badanie korpusowe
język polski
zmiany językowe
liczebnik ‘jeden’
Opis:
The main aim of the reported study is to establish the stage of grammaticalisation of the indefinite article in Polish by contributing the results of a corpus study. We selected and analysed 20.000 sentences containing the word jeden. The obtained results demonstrate that the uses of jeden as a presentative marker and a specific marker have been both attested, which would suggest that Polish numeral has already reached the specific marker stage. Based on the statistical analysis carried out for the obtained results, a statistically significant increase in the use of jeden as an indefinite marker has been revealed. This may be interpreted as evidence for the grammaticalisation phenomena, enhanced by language contacts with article-possessing languages (English and German).
Artykuł przedstawia wyniki badania korpusowego, którego przedmiotem było określenie etapu gramatykalizacji rodzajnika nieokreślonego w języku polskim. W tym celu z Narodowego Korpusu Języka Polskiego wybrano 20 000 zdań zawierających słowo jeden, które zostały poddane szczegółowej analizie. Uzyskane wyniki potwierdzają, że jeden w połączeniu z rzeczownikiem może pełnić zarówno funkcję słowa wprowadzającego (ang. presentative marker), jak i wyznacznika referencji szczegółowej (ang. specific marker). Świadczy to o tym, że na pięcioetapowej skali zaproponowanej przez Heinego (1997) proces gramatykalizacji liczebnika jeden przeszedł już etap 3 (dla porównania język angielski jest obecnie na etapie 4). Ponadto zaobserwowano istotny statystycznie wzrost użycia jeden w funkcji zaimka nieokreślonego w latach 1992–2011, tym samym potwierdzając istotność procesu gramatykalizacji w kontekście kontaktów językowych pomiędzy polskim a językami, w których występują rodzajniki (w szczególności angielskim i niemieckim).
Źródło:
Studies in Polish Linguistics; 2018, 13, 3; 145-166
1732-8160
2300-5920
Pojawia się w:
Studies in Polish Linguistics
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
The Rise of an Indefinite Article in Polish: An Appraisal of Its Grammaticalisation Stage (Part 1)
Autorzy:
Hwaszcz, Krzysztof
Kędzierska, Hanna
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/52795751.pdf
Data publikacji:
2018
Wydawca:
Uniwersytet Jagielloński. Wydawnictwo Uniwersytetu Jagiellońskiego
Tematy:
grammaticalisation
indefinite article
language change
language contact
numeral ‘one’
the Polish language
proces gramatykalizacji
rodzajnik nieokreślony
zmiany językowe
kontakt międzyjęzykowy
liczebnik ‘jeden’
język polski
Opis:
The aim of this paper is to assess the change of Polish numeral jeden ‘one’ into an indefinite marker in the view of the grammaticalization theory. Although Slavic languages are principally believed not to possess articles, certain usages of one (e.g., in Bulgarian and Macedonian) demonstrate the same features as the ones ascribed to the usages of indefinite articles in non-Slavic languages, such as English, German or Italian. Language contact of article-possessing languages is often claimed to enhance the grammaticalisation process of an indefinite article (Heine and Kuteva 2006). This type of grammaticalisation is said to follow five distinctive stages: (i) numeral, (ii) presentative marker, (iii) specific marker, (iv) non-specific marker and (v) generalized article (e.g., Givón 1981, Heine 1997). We assessed that in the case of Polish, the grammaticalisation stage is that of a specific marker, with some occasional uses leaning towards the non-specific marker stage. The conclusion was supported by the results of 53 native speakers’ judgments as well as the diagnostic tests based on relevant literature.
Celem artykułu jest ocena etapu gramatykalizacji rodzajnika nieokreślonego w języku polskim. Choć przyjęło się uważać, że rodzajniki nie występują w językach słowiańskich, w niektórych z nich zaimki wywodzące się od liczebnika jeden (np. w języku bułgarskim czy macedońskim) nabyły część cech i funkcji rodzajników nieokreślonych, występujących w innych językach, takich jak angielski, niemiecki czy włoski. Proces gramatykalizacji rodzajnika nieokreślonego może zostać przyspieszony poprzez kontakt międzyjęzykowy (Heine i Kuteva 2006) i przebiega w pięciu etapach: (i) liczebnika, (ii) słowa wprowadzającego (ang. presentative marker), (iii) wyznacznika referencji szczegółowej, (iv) wyznacznika referencji nieokreślonej oraz (v) rodzajnika (np. Givón 1981, Heine 1997). Na podstawie przeprowadzonych badań (ocen 53 rodzimych użytkowników polskiego oraz testów diagnostycznych) można stwierdzić, że w przypadku języka polskiego proces gramatykalizacji osiągnął etap wyznacznika referencji szczegółowej, okazjonalnie wykazując też cechy charakterystyczne dla dalszego etapu gramatykalizacji (tj. wyznacznika referencji nieokreślonej).
Źródło:
Studies in Polish Linguistics; 2018, 13, 2; 93-121
1732-8160
2300-5920
Pojawia się w:
Studies in Polish Linguistics
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
The Role of Semantic Transparency in the Processing of Compound Words in Polish: Evidence from a Masked Priming Experiment
Autorzy:
Hwaszcz, Krzysztof
Klimek-Jankowska, Dorota
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/52792885.pdf
Data publikacji:
2017
Wydawca:
Uniwersytet Jagielloński. Wydawnictwo Uniwersytetu Jagiellońskiego
Tematy:
morphology
language processing
Polish compound words
complex words
semantic transparency
lexical decision
masked priming
morfologia
przetwarzanie języka
wyrazy złożone
język polski
transparentność semantyczna
językoznawstwo eksperymentalne
Opis:
The main goal of the reported study is to test the cross-linguistic validity of the existing psycholinguistic models of morphological processing by contributing the results of a masked priming lexical decision experiment on the processing of Polish semantically transparent and opaque compounds. All these models are concerned with the question of whether morphologically complex words are decomposed during online processing or whether they are stored as chunks in the mental lexicon. We contribute new data from Polish showing that reaction times to target words semantically related to the heads of transparent compounds were significantly faster than to target words semantically related to the heads of opaque compounds in Polish. This may be interpreted as evidence in favour of the view that semantically transparent compound words are decomposed and we access the lemmas of their constituent elements whereas semantically opaque compounds are not decomposed and there is no access to their constituent lemmas.
Przedmiotem artykułu jest weryfikacja istniejących modeli psycholingwistycznych opisujących przetwarzanie wyrazów morfologicznie złożonych w mentalnym leksykonie. Wszystkie te modele koncentrują się na pytaniu, czy wyrazy morfologicznie złożone są dekomponowane na bieżąco podczas przetwarzania języka, czy są one przechowywane jako nierozłączna całość. Aby odpowiedzieć na to pytanie, zaplanowaliśmy eksperyment z wykorzystaniem torowania semantycznego i decyzji leksykalnej, dla dwóch typów polskich wyrazów złożonych: (i) transparentnych znaczeniowo (przewidywalnych, np. bajkopisarz) i (ii) nietransparentnych znaczeniowo (nieprzewidywalnych, np. żółtodziób), gdzie jednostkami prymującymi były wyrazy semantycznie związane z ośrodkami tych wyrazów złożonych (np. autor i buzia). Otrzymane wyniki zostały skonfrontowane z podobnymi badaniami, które skupiały się na przetwarzaniu wyrazów złożonych w innych językach. Niniejsze badanie dostarcza nowych danych z języka polskiego i demonstruje, że transparentne wyrazy złożone wywoływały istotnie krótsze czasy reakcji, niż nietransparentne wyrazy złożone. Wyniki te można zinterpretować jako dowód na to, że transparentne wyrazy złożone są dekomponowane i możliwy jest dostęp do lemm ich części składowych, a nietransparentne wyrazy złożone nie są dekomponowane, a lemmy ich komponentów są niedostępne. 
Źródło:
Studies in Polish Linguistics; 2017, 12, 3; 145-171
1732-8160
2300-5920
Pojawia się w:
Studies in Polish Linguistics
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
The Spectrum of Sense Remoteness in Polysemy: Bridging Computational and Theoretical Lexicography with Psycholinguistics (Part 2)
Autorzy:
Klimek-Jankowska, Dorota
Hwaszcz, Krzysztof
Wieczorek, Justyna
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/52912377.pdf
Data publikacji:
2022
Wydawca:
Uniwersytet Jagielloński. Wydawnictwo Uniwersytetu Jagiellońskiego
Tematy:
polysemy
spectrum of sense remoteness
plWordNet – Słowosieć
Polish
mental lexicon
homonymy
metonymy
metaphor
nested polysemy
polisemia
spektrum podobieństwa sensów
język polski
mentalny leksykon
homonimia
metonimia
metafora
polisemia gniazdowa
polski abstrakt
Opis:
This two-part paper bridges insights from psycholinguistics and from theoretical and computational lexicography to develop a fine-grained classification of polysemy organized along a wider spectrum of sense remoteness of ambiguous words in Polish based on the investigation of a large collection of linguistic data. In the second part, we show that polysemy is not a stable phenomenon and relations between senses may differ across language users. For instance, our fifty-fifty class or borderline cases may be represented differently by different language users depending on their perception of the world, world knowledge, associations. We point to some parameters of variation in the class of polysemy by metonymy and polysemy by metaphor which may affect their sense remoteness and consequently also the way they are represented in the mental lexicon.
Ten dwuczęściowy artykuł konsoliduje fakty dotyczące polisemii z zakresu psycholingwistyki oraz leksykografii teoretycznej i obliczeniowej oraz prezentuje wyniki badań ilościowych i jakościowych przeprowadzonych na dużym zbiorze danych polisemicznych w języku polskim, na podstawie których proponujemy uszczegółowioną klasyfikację polisemii oraz opracowujemy poszerzone spektrum podobieństwa sensów słów wieloznacznych. W drugiej części publikacji wykazujemy, że polisemia nie jest zjawiskiem stabilnym, a relacje między sensami mogą być oceniane odmiennie przez różnych mówców w zależności od ich postrzegania świata, wiedzy o życiu i skojarzeń. Wskazujemy na kilka parametrów zróżnicowania, które mogą wpłynąć na ocenę podobieństwa sensów i reprezentację w mentalnym leksykonie polisemii przez metonimię i metaforę.
Źródło:
Studies in Polish Linguistics; 2022, 17, 2; 55-73
1732-8160
2300-5920
Pojawia się w:
Studies in Polish Linguistics
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
The Spectrum of Sense Remoteness in Polysemy: Bridging Computational and Theoretical Lexicography with Psycholinguistics (Part 1)
Autorzy:
Klimek-Jankowska, Dorota
Hwaszcz, Krzysztof
Wieczorek, Justyna
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/52910926.pdf
Data publikacji:
2022
Wydawca:
Uniwersytet Jagielloński. Wydawnictwo Uniwersytetu Jagiellońskiego
Tematy:
polysemy
spectrum of sense remoteness
plWordNet – Słowosieć
Polish
mental lexicon
homonymy
metonymy
metaphor
nested polysemy
polisemia
spektrum podobieństwa sensów
język polski
mentalny leksykon
homonimia
metonimia
metafora
polisemia gniazdowa
Opis:
This two-part paper bridges insights from psycholinguistics and from theoretical and computational lexicography to develop a fine-grained classification of polysemy organized along a wider spectrum of sense remoteness of ambiguous words in Polish based on the investigation of a large collection of linguistic data.1 In the first part, we equip readers with background knowledge on different psycholinguistic views on polysemy and we introduce the basic spectrum of sense remoteness proposed in earlier literature. We also present the methodology of our research and we report the results of our quantitative study based on a large sample of sense pairs randomly extracted from plWordNet This two-part paper bridges insights from psycholinguistics and from theoretical and computational lexicography to develop a fine-grained classification of polysemy organized along a wider spectrum of sense remoteness of ambiguous words in Polish based on the investigation of a large collection of linguistic data.1 In the first part, we equip readers with background knowledge on different psycholinguistic views on polysemy and we introduce the basic spectrum of sense remoteness proposed in earlier literature. We also present the methodology of our research and we report the results of our quantitative study based on a large sample of sense pairs randomly extracted from plWordNet  (Słowosieć) thanks to the resources received from the CLARIN-PL Language Technology Center (the Polish section of the European research infrastructure CLARIN ERIC). We show that the most widely represented polysemy types are nested polysemy, polysemy by metaphor and polysemy by metonymy. The second part proposes an extended spectrum of sense remoteness and presents insights on different types of polysemy included in this spectrum with a special attention paid to nested polysemy. 
Ten dwuczęściowy artykuł konsoliduje fakty dotyczące polisemii z zakresu psycholingwistyki oraz leksykografii teoretycznej i obliczeniowej oraz prezentuje wyniki badań ilościowych i jakościowych przeprowadzonych na dużym zbiorze danych polisemicznych w języku polskim, na podstawie których proponujemy uszczegółowioną klasyfikację polisemii oraz opracowujemy poszerzone spektrum podobieństwa sensów słów wieloznacznych. W pierwszej części publikacji omówiono psycholingwistyczne modele reprezentacji polisemii w mentalnym leksykonie oraz wprowadzono podstawowe spektrum podobieństwa sensów, zaproponowane w literaturze przedmiotu. Przedstawiono też metodologię oraz wyniki badań ilościowych przeprowadzonych dla par sensów wyrazów polisemicznych losowo wybranych ze Słowosieci i pozyskanych dzięki wsparciu Centrum Technologii Językowych CLARIN-PL (polskiej sekcji europejskiej infrastruktury badawczej CLARIN ERIC). Wyniki naszego badania pokazują, że najczęściej reprezentowaną polisemią są następujące typy: polisemia gniazdowa, polisemia przez metaforę i polisemia przez metonimię. W drugiej części publikacji poszerzamy spektrum podobieństwa sensów i uszczegóławiamy klasyfikację polisemii na podstawie badania jakościowego. Przedstawiamy także nowe obserwacje na temat różnych typów polisemii wchodzących w skład tego spektrum, ze szczególnym uwzględnieniem polisemii gniazdowej.
Źródło:
Studies in Polish Linguistics; 2022, 17, 1; 31-53
1732-8160
2300-5920
Pojawia się w:
Studies in Polish Linguistics
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
    Wyświetlanie 1-6 z 6

    Ta witryna wykorzystuje pliki cookies do przechowywania informacji na Twoim komputerze. Pliki cookies stosujemy w celu świadczenia usług na najwyższym poziomie, w tym w sposób dostosowany do indywidualnych potrzeb. Korzystanie z witryny bez zmiany ustawień dotyczących cookies oznacza, że będą one zamieszczane w Twoim komputerze. W każdym momencie możesz dokonać zmiany ustawień dotyczących cookies