- Tytuł:
-
El concepto del indigenismo y las dificultades en la traducción al idioma polaco
Pojęcie indygenizmu i trudności w przekładzie na język polski
The Notion of Indigenism and Difficulties in Translation into the Polish Language - Autorzy:
- Fabjańska-Potapczuk, Beata
- Powiązania:
- https://bibliotekanauki.pl/articles/509028.pdf
- Data publikacji:
- 2015
- Wydawca:
- Akademia Finansów i Biznesu Vistula
- Tematy:
-
novela
región andina
estructura social
indigenismo
novela indigenista
literatura latinoamericana
“boom” editorial
asimilación de palabras
mentalidad
El llano en llamas
powieść
region andyjski
struktura społeczna
indygenizm
powieść indygenistyczna
literatura latynoamerykańska
"boom wydawniczy”
asymilacja pojęć
mentalność
Równina w płomieniach
novel
Andean region
asocial structure
indigenism
indigenist novel
Latin American literature
editorial boom
assimilation of notions
mentality
The Burning Plain - Opis:
-
Para un traductor polaco, que se propone traducir la novela andina contemporánea le es difícil mantener la fidelidad absoluta al contenido, así como aplicar al mismo tiempo la libertad necesaria en cuanto al estilo. La novela hispanoamericana, desde sus principios, ha presentado de modo diverso, al indio, al mestizo, en su ambiente propio o enfrentado a la colonizadora raza blanca. Entre los países de América
Latina, el Perú y los demás países andinos son los que enfrentan más problemas en cuanto a su estructura social. Dentro de ella, el más grave consiste en la integración en la sociedad de la masa indígena. Todo es debido a la escasez de vías y medios de comunicación que les actualicen en su forma de pensar y obrar y a la falta de medios educativos que enseñen a leer y escribir. En las repúblicas andinas, se han iniciado
esfuerzos para incorporar al indio a la sociedad, de un lado aculturándolo mediante la enseñanza y el adiestramiento en nuevos métodos de la agricultura, y del otro, intentando preservar las lenguas y tradiciones indígenas. A finales del siglo XIX aparecieron novelas en las cuales los indios y sus tradiciones estaban presentados con simpatía. Se mantenía la vision eurocentrista del indio como “salvaje noble”. Más tarde,
a partir de los años 20 se puede observar un paulatino desarrollo y profundización ideológica y formal de este tipo de novela. Los autores más conocidos de la novela indigenista ofrecen más dificultades a los traductores, ya que en su obra tratan de comprender al indio por medio de sus mitos, poesías y leyendas. Más aún el traductor polaco debe tener en cuenta que su lector generalmente asocia el término “indio” con
los aborígenes de Norteamérica, y no con los indios latinoamericanos, y por ello el mundo andino le es mucho más lejano y resulta difícil la plena comprensión de las obras indigenistas, de los temas que tratan y de los personajes que aparecen en ellas. El interés por la literatura latinoamericana en Polonia estalló a principios de los años setenta con la publicación de El llano en llamas de Juan Rulfo, que apareció en
la colección “Prosa Iberoamericana” de la editorial Wydawnictwo Literackie de Cracovia. Generalmente, las obras indigenistas se diluyeron en la ola del “boom” editorial de los setenta y en el círculo de lectores perdieron en la emulación con los autores de las obras más innovadoras. Sin embargo, precisamente gracias a sus traducciones, en el lenguaje polaco se han asimilado algunas palabras, no existentes anteriormente,
y vinculadas con la cultura latinoamericana, como por ejemplo “poncho”, “sombrero”, “macho”, “fiesta”, “selva”, “pampa”, “yuca” y otras. A pesar de esto, las novelas indigenistas no contribuyeron a la divulgación de la cultura andina en Polonia, ya que ésta es tan distinta de la nuestra, que para una plena comprensión de la mentalidad, la cultura, las costumbres y los problemas presentados en estas novelas serían necesarios amplios comentarios extraliterarios, por lo menos en forma de prólogo o apéndice. En consecuencia, la cultura andina sigue siendo desconocida, aunque seguramente podría constituir una valiosa contribución al conocimiento de la fundición de razas en América Latina y de las condiciones de vida de los indios contemporáneos.
Polskiemu tłumaczowi zamierzającemu przełożyć współczesną powieść regionu andyjskiego trudno jest dochować wierności oryginałowi, jak również zastosować niezbędną wolność stylistyczną. Powieści z Ameryki hiszpańskojęzycznej od samych swych początków przedstawiały Indianina i Metysa w ich własnym środowisku lub przeciwstawionych białej rasie kolonizatorów. Spośród krajów Ameryki Łacińskiej, Peru i pozostałe kraje andyjskie stoją przed największymi problemami zwią-zanymi ze strukturą społeczną. Najpoważniejszym z nich jest integracja grup indiańskich. Wynikają one z niedoboru środków i sposobów na uwspółcześnienie myślenia i działania, oraz z braku dostępu do edukacji, prowadzącej do opanowania czytania i pisania. W republikach andyjskich podjęto wysił-ki mające na celu dołączenie Indian do społeczeństwa – za pomocą środków edukacyjnych, próbując zachować języki i tradycje indiańskie oraz wprowadzając nowe metody uprawy roli. Pod koniec XIX wieku pojawiły się pierwsze powieści, w których bohaterem byli Indianie i ich obyczaje. Przedstawieni byli z sympatią, z zachowaniem eurocentrycznej wizji „szlachetnego dzikusa”. W latach 20. można już zaobserwować stopniowy rozwój oraz pogłębienie ideologiczne i formalne tego typu powieści. Najbardziej znani autorzy tzw. „powieści indygenistycznej” sprawiają najwięcej kłopotu tłumaczom, gdyż w swoich dziełach starają się zrozumieć indiańskich bohaterów za sprawą mitów, poezji i legend. Polski tłumacz zawsze musi mieć na uwadze fakt, że jegoczytelnik najczęściej kojarzy termin „Indianin” z mieszkańcami Ameryki Północnej, a nie Łacińskiej, i dlatego świat andyjski jest mu bardziej obcy. Trudno mu więc w pełni zrozumieć powieść indygeni styczną oraz tematy, jakie porusza, i utożsamić się z występującymi w niej bohaterami. Zainteresowanie literaturą latynoamerykańską pojawiło się w Polsce w latach 70. wraz z publikacją Równiny w płomieniachJuana Rulfo, wydanej w serii „Proza Iberoamerykańska” krakowskiego Wydawnictwa Literackiego. Zasadniczo dzieła indygenistyczne nie wybiły się podczas fali „boomu wydawniczego” lat 70. Większość czytelników wybierała autorów bardziej innowacyjnych dzieł. Jednakże, dzięki wczesnym przekładom tych powieści, język polski zasymilował trochę nie istniejących wcześniej pojęć, a powiązanych z kulturą latynoamerykańską, takich jak np. „ponczo”, „sombrero”, „macho”, „fiesta”, „selva”, „pampa”, „juka”. Mimo to, powieści indygenistyczne nie pomogły w rozprzestrzenieniu kultury andyjskiej w Polsce. Jest ona tak inna od polskiej, że pełne zrozumienie mentalności, kultury, obyczajów i problemów prezentowanych w powieściach wymaga szerokiego komentarza pozaliterackiego. W konsekwencji kultura andyjska nadal jest nieznana, choć mogłaby stanowić wartościowy wkład w poznanie historii stapiania się ze sobą ras w Ameryce Łacińskiej i warunków życia współczesnych Indian.
The Polish translator attempting to translate a modern novel of the Andean region encounters difficulties to remain faithful with the original as well as to apply an indispensable stylistic freedom. Novels from the Spanish-speaking America, had presented, from their very beginnings, an American Indian and Metis in their own environment or opposed to the white race of colonisers. Among the countries of Latin America, Peru and other Andean countries face the greatest problems connected with the social structure. The most crucial of them is integration of Indian groups. They stem from deficit of means and ways to make thinking and acting modern as well as from lack of access to education leading to overmastering reading and writing. In the Andean republics, they made efforts aimed at inclusion Indians into the society – by way of educational means, trying to retain Indian languages and traditions and introducing new methods of farming. At the end of the 19thcentury, there appeared the first novels whose heroes were Indians and their customs. They were presented with sympathy, retaining the Eurocentric vision of ‘noble savage’. In the 1920s, there can already be observed a gradual development and ideological and formal intensification of such novels. The best-known authors of the so-called ‘indigenist novel’ cause the greatest trouble to translators as in their works they try to understand Indian heroes thanks to myths, poetry and legends. The Polish translator must always keep in mind the fact that their reader most often associate the term ‘Indian’ with inhabitants of North America and not Latin America; hence, the Andean world is stranger to them. Therefore, it is difficult for them to fully understand the indigenist novel and the topics touched by the novel, and to identify themselves with the heroes appearing therein. The interest in the Latin American literature appeared in Poland in the 1970s together with the publication of El Llano en llamas (translated into English as The Burning Plain and Other Storiesby Juan Rulfo, issued in the series “Proza Iberoamerykańska” [Spanish American Prose] of the Cracow Wydawnictwo LiterackiePublishing House. In principle, the indigenist works did not stand out during the editorial boom wave of the 1970s. Most readers chose the authors of more innovative works. However, owing to early translations of those novels, the Polish language assimilated to some extent the earlier not existing notions connected with the Latin American culture such as, e.g. ‘poncho’, ‘sombrero’, ‘macho’, ‘fiesta’, ‘selva’, ‘pampa’, ‘yucca’. Despite this fact, indigenist novels have not helped to diffuse the Andean culture in Poland. This is so different from the Polish novel that the full understanding the mentality, culture, customs and problems presented in novels require broad non-literary comments. In result, the Andean culture has still been unfamiliar, though it could be a valuable contribution to learning the history of melting with one another of races in Latin America and living conditions of the contemporary American Indians. - Źródło:
-
Zeszyty Naukowe Uczelni Vistula; 2015, 39/2015 Filologia IV; 72-82
2353-2688 - Pojawia się w:
- Zeszyty Naukowe Uczelni Vistula
- Dostawca treści:
- Biblioteka Nauki
Artykuł