- Tytuł:
-
Nurt awangardowy w twórczości Andrzeja Nikodemowicza na przykładzie Sonorita quasi una sonata per violono, violoncello e pianoforte
Avant-garde Current in the Works of Andrzej Nikodemowicz on the Example of Sonorita quasi una sonata per violono, violoncello e pianoforte - Autorzy:
- Dudek, Marek
- Powiązania:
- https://bibliotekanauki.pl/articles/2037945.pdf
- Data publikacji:
- 2016
- Wydawca:
- Katolicki Uniwersytet Lubelski Jana Pawła II. Towarzystwo Naukowe KUL
- Tematy:
-
Nikodemowicz
dodekafonia
sonorystyka
muzyka współczesna
Sonorita quasi una sonata
wariacyjność
dodecaphony
sonorism
contemporary music
variations - Opis:
-
W czasach, kiedy Andrzej Nikodemowicz był studentem Państwowego Konserwatorium im. M. Łysenki we Lwowie (1944-1954) w klasie kompozycji A. Sołtysa i fortepianu T. Majerskiego, życie kulturalne ZSRR było przesiąknięte politycznym nadzorem, nad którym czuwał Andriej Żdanow. Wszelkie próby sięgnięcia po inny niż wskazywał aparat partyjny język muzyczny uznawany był za antysocjalistyczny i tępiony z najwyższą surowością. Wyraźna odwilż nastąpiła po śmierci Józefa Stalina w 1953 r. Jednym z jej przejawów był Międzynarodowy Festiwal Muzyki Współczesnej „Warszawska Jesień” (od 1956 r.), na którego pierwszą edycję Nikodemowicz przyjechał z rodzinnego Lwowa. Impreza okazała się dla niego ważnym miejscem zaspokojenia ciekawości i czerpania inspiracji dla utworów idących w kierunku nowych rozwiązań. Rezultatem tych doświadczeń, skupionych wokół zjawisk brzmieniowych stał się cykl Composizione sonoristica, składający się z 4. utworów przeznaczonych na skrzypce (Sonorita per violino solo, 1966), fortepian (Sonorita per piano forte, 1966), wiolonczelę (Sonorita per violoncello solo, 1970) oraz – łączącą te 3 instrumenty – Sonoritę quasi una sonata per violino, violoncello e pianoforte powstałą w 1971 r. Kompozytor stosuje w nich szereg oznaczeń sonorystycznych wymyślonych przez siebie i tożsamych z walorami brzmieniowymi poszczególnych instrumentów. Ostatni utwór, będący przedmiotem niniejszego artykułu, wykazuje cechy neoklasyczne, szczególnie w odniesieniu do formy sonatowej, której quasi-strukturę można było w nim odnaleźć. W przestrzeni dźwiękowej twórca nawiązuje do poprzednich utworów cyklu zarówno w odniesieniu do faktury, schematów dźwiękowych (dodekafonia), jak i symboliki sonorystycznej, którą potęgują szybko zmieniająca się dynamika w skrajnych rejestrach, często wykorzystywane glissanda w zróżnicowanej konfiguracji i przenośniki oktawowe, sięgające odległych interwałów. Dzięki temu Sonorita quasi una sonata, będąc finałowym utworem cyklu staje się studium myśli i dążeń kompozytora w zakresie wykorzystania nowych technik kompozytorskich, szczególnie w zakresie brzmienia.
Andrzej Nikodemowicz whose literary output concentrates mainly around religious works also displayed an interest in avant-garde musical achievements. This can hardly be called a permanent tendency since his fascinations with the „new music” are of a short-lived nature, constituting exclusively an element of satisfying the composer’s curiosity about the dodecaphonic technique and sonoristics. A representative example of these endeavours is the Composizione sonoristica cycle consisting of four pieces for violin, piano and cello and—combining these instruments—Sonorita quasi sonata… The latter, being the topic of the paper—is dominated by sound effects devised by the composer which are accompanied by motifs based on a 12-note scale, numerous clusters and variation processes drawing on neo-classical features. Thanks to this, Nikodemowicz, while making a stylistic synthesis of various epochs, preserves the continuity of his own aesthetics. - Źródło:
-
Roczniki Teologiczne; 2016, 63, 13; 117-140
2353-7272 - Pojawia się w:
- Roczniki Teologiczne
- Dostawca treści:
- Biblioteka Nauki
Artykuł