- Tytuł:
- Pozycja ustrojowa Prezydenta RP w Konstytucji z 1997 r. a jego kompetencje w stosunkach zewnętrznych
- Autorzy:
-
Grzybowski, Marian
Dobosz, Anna - Powiązania:
- https://bibliotekanauki.pl/articles/421212.pdf
- Data publikacji:
- 2018
- Wydawca:
- Akademia Ignatianum w Krakowie
- Tematy:
-
competencies
Constitutional Act of October 17th
1992
Constitution of April 2nd
1997
counter-signature
defense
division and balance of powers
election (parliamentary
presidential)
external (state) relations
foreign policy
?highest representative - Opis:
- CEL NAUKOWY: Celem artykułu jest charakterystyka przeobrażeń kompetencji Prezydenta Rzeczypospolitej Polskiej w sferze stosunków zewnętrznych państwa od nowelizacji Konstytucji PRL z kwietnia 1989 r. poprzez uregulowania Małej Konstytucji z 1992 r. po ujęcie tych uprawnień w Konstytucji RP z 2 kwietnia 1997 r. oraz późniejszą ewolucję praktyki. PROBLEM I METODY BADAWCZE: Przywrócenie instytucji Prezydenta Rzeczypospolitej w wyniku nowelizacji Konstytucji z 1989 r. doprowadziło do przejęcia przez ten organ klasycznych kompetencji głowy państwa w relacjach zewnętrznych (głównie o charakterze symbolicznym i protokolarnym). Wprowadzenie(w 1990 r.) bezpośrednich i powszechnych wyborów wzmocniło pozycję Prezydenta. W następstwie tej zmiany, popartej politycznymi aspiracjami, Ustawa konstytucyjna z 17 października 1992 r. (Mała Konstytucja) przypisała Prezydentowi RP atrybut „ogólnego kierownictwa” w sferze stosunków zewnętrznych. Jednocześnie prowadzenie polityki zagranicznej uczyniła – co do zasady – domeną rządu. Konstytucja 1997 r. petryfikowała dualizm oddziaływania na stosunki zewnętrzne państwa. Prezydentowi przypisała rolę „najwyższego przedstawiciela państwa”. Doprecyzowała zarazem – i to ograniczająco (w art.133.1) – jego kompetencje w tej sferze. Nałożyła też na Prezydenta powinność współdziałania z Prezesem Rady Ministrów i ministrem właściwym ds. zagranicznych. Autorzy posłużyli się metodą językowo‑semantycznej wykładni aktów konstytucyjnych, zaś przy analizie dokumentacji prac Komisji Konstytucyjnej Zgromadzenia Narodowego – metodami stosowanymi w historii prawa. Przy interpretacji przeobrażeń praktyki ustrojowej wykorzystali dorobek metodyczny analizy systemowej. PROCES WYWODU: Po przedstawieniu ewolucji konstytucyjnych uprawnień Prezydenta RP w sferze stosunków zewnętrznych w latach 1989-1997 autorzy wskazali na ustrojowe konsekwencje ich uszczuplenia w Konstytucji z 1997 r., a jednocześnie – na następstwa wywierania wpływu na relacje zewnętrzne państwa przez dwa organy władzy wykonawczej o zróżnicowanej legitymizacji wyborczej. WYNIKI ANALIZY NAUKOWEJ: Analiza potwierdza występowanie dwuośrodkowego mechanizmu oddziaływania na relacje zewnętrzne Rzeczypospolitej, przy jednoczesnym domniemywaniu właściwości Rady Ministrów w zakresie prowadzenia polityki zagranicznej. Sytuacja ta sprzyja równoważeniu nietożsamych zapatrywań na kierunki oraz sposób kształtowania stosunków zewnętrznych. Z drugiej strony – zwłaszcza w okresach kohabitacji – może się okazać konfliktogenna; sprzyja generowaniu niespójności w oddziaływaniach na relacje z innymi państwami, z Unią Europejską oraz organizacjami międzynarodowymi. WNIOSKI, INNOWACJE, REKOMENDACJE: Unormowania uprawnień Prezydenta oraz Rady Ministrów w sferze stosunków zewnętrznych skłaniają – w świetle doświadczeń dwudziestolecia (1997-2017) – do dokonania ich rewizji pod kątem eliminacji odcinkowego „pokrywania” się pól aktywności oraz uściślenia funkcji każdego z wymienionych organów. Zdefiniowanym konstytucyjnie funkcjom winny ściślej odpowiadać kompetencje obu organów. Pożądane jest nadto doprecyzowanie form ich współdziałania (nakazanego w art. 133 ust. 3 Konstytucji) oraz uściślenie zakresów odpowiedzialności (także w relacjach z instytucjami Unii Europejskiej).
- Źródło:
-
Horyzonty Polityki; 2018, 9, 26; 129-148
2082-5897 - Pojawia się w:
- Horyzonty Polityki
- Dostawca treści:
- Biblioteka Nauki
Artykuł