- Tytuł:
- Zbieractwo jako krytyka kultury. Przypadek Rousseau
- Autorzy:
- Czerzniewska, Jolanta
- Powiązania:
- https://bibliotekanauki.pl/articles/706034.pdf
- Data publikacji:
- 2012-03-01
- Wydawca:
- Polska Akademia Nauk. Czytelnia Czasopism PAN
- Tematy:
-
Oświecenie
kolekcjonerstwo
kultura gabinetowa
filozofia
teoriasztuki
kultura wizualna
teoria państwa
natura
wyobraźnia
antykwaryzm,przyrodoznawstwo - Opis:
- Postawa człowieka wobec dóbr materialnych i metody posługiwania się nimi w dyskursie kulturowym od zawsze warunkowały przynależność do wspólnoty i społeczny awans. Kolekcjonerstwo w Oświeceniu było faktem społecznym. Utworzyło teatr dyskusji nad normami kultury. Dobrami materialnymi w gabinetach, z uwagi na ich wartość materialną i funkcje poznawcze, posługiwano się jako konstrukcjami filozoficznymi legitymizującymi porządek społeczny i ideał ładu świata istniejący w wyobrażeniach społecznych. Jean-Jacques Rousseau posłużył się rolami i warsztatem kolekcjonerów, filozofów, podróżników - do podważenia ładu zawartego w mikrokosmosie gabinetu. Skostniały model kultury gabinetowej, przechowującej filozofię poznania, wypełnił ruchomą konstrukcją intelektualną utkaną z paradoksu, groteski, karykatury. Krytyka kultury Rousseau polegała na obnażaniu trwałości reguł kolekcjonowania za pomocą zabiegów służących animacji. W zasady kultury gabinetowej włożył mechanizmy ich przełamywania i rozbijania: eksploatując doświadczenie estetyczne podbudowane teorią poznania empirycznego, podważał reguły arystotelesowskiej mimesis w kulturze estetyczno-literackiej. Kultura gabinetowa jest dla Rousseau tylko zewnętrzną ramą, bywa kostiumem i maską, a innym razem karykaturalnym odbiciem samej siebie. Rousseau napędzał monolityczną konstrukcję wyobraźni i czynił z niej przestrzenną zabawkę oraz łamigłówkę inspirującą umysł do niezależnego myślenia. To służyło odsłonięciu metod posługiwania się schematami kulturowymi w nowym wydaniu. Mechanizm groteskowo-karykaturalny, wpleciony w skarykaturyzowaną uprzednio formę zbieractwa i takąż osobowość zbieracza, sprzyjał wyzyskaniu i wywróceniu ich istoty. Pobudzanie, poruszenie, zdejmowanie i demaskowanie było podyktowane wiarą, że burzenie reguł gabinetowych ma właściwości scalania uprzednio rozczłonkowanej jedności - że jest sposobem na powrót do źródeł.
- Źródło:
-
Przegląd Filozoficzny. Nowa Seria; 2012, 4; 241-257
1230-1493 - Pojawia się w:
- Przegląd Filozoficzny. Nowa Seria
- Dostawca treści:
- Biblioteka Nauki