- Tytuł:
-
Górnicze metody zabezpieczania wyrobisk kopalń Wieliczki i Bochni przed zagrożeniem zawałowym
Mining methods of protecting the excavations of Wieliczka and Bochnia mines against the cave-in hazard - Autorzy:
- Charkot, Józef
- Powiązania:
- https://bibliotekanauki.pl/articles/2055007.pdf
- Data publikacji:
- 2021-12-10
- Wydawca:
- Muzeum Żup Krakowskich Wieliczka
- Tematy:
-
kopalnia
szyb
chodnik
komora
zabezpieczanie
obudowa
kaszt
podsadzka
a mine
a shaft
a gallery
a chamber
securing
timbering
a box-crib
filling material - Opis:
-
Eksploatacja soli w kopalniach Wieliczki i Bochni wymagała systematycznego prowadzenia prac zabezpieczających. Na przestrzeni wieków zmieniano lub modyfikowano metody ich realizacji. W artykule przedstawiono sposoby zabezpieczania poszczególnych rodzajów wyrobisk: szybów, szybików, chodników i komór. Szyby od XIII do XIX w. miały z reguły obudowę drewnianą i prostokątny przekrój. Od początku XX w. nowo zgłębiane szyby otrzymywały obudowę murowaną. Wymieniano również obudowy drewniane na murowane. Szybiki na odcinkach przechodzących przez pokłady i bryły soli oraz zwięzłe skały płonne pozostawiano bez obudowy, inne zabezpieczano obudową drewnianą. Chodniki w bardzo dobrych warunkach geologicznych nie wymagały zabezpieczeń, jednak w zdecydowanej większości posiadają różnorodne odmiany obudowy drewnianej. Pierwotnym, powszechnie stosowanym sposobem zabezpieczania komór było pozostawianie solnej łuski ochronnej. W rozległych komorach już od XIV w. stawiano filary solne. Od tego stulecia budowano również kaszty. Od początku działalności górniczej jednym ze sposobów ochrony komór przed destrukcją było ich podsadzanie. Do XVIII w. podsadzkę stanowił urobek pozyskiwany podczas prac podziemnych (skały płonne, zanieczyszczona sól). W Wieliczce w XIX w. rozpoczęto jej transport z powierzchni. Początkowo była to ziemia, a od początku XX w. piasek. Systematyczne podsadzanie piaskiem na sucho prowadzono do II wojny światowej, incydentalnie w latach 60. XX w. Od lat 80. tego stulecia prowadzi się podsadzanie hydrauliczne. W ten sposób zabezpieczono zasadniczą część wyrobisk, które nie zostały objęte ochroną konserwatorską.
The exploitation of salt in the Wieliczka and Bochnia mines required systematic protection works. Over centuries, the methods of their implementation have been changed or modified. The article presents methods of securing specific types of mine workings: shafts, pit-holes, galleries and chambers. Between the thirteenth and nineteenth century, shafts generally had a timbering and a rectangular cross-section. It was at the beginning of the 20th century that newly sunk shafts started to receive a brick lining. Timbering was also replaced with brick lining. Within sections passing through the deposits and blocks of salt as well as compact waste rocks, pit-holes were left without timbering, while others were secured with it. In very good geological conditions, galleries did not require any protection, however, the vast majority of them have various types of timbering. The original, commonly used method of securing chambers was to leave salt protective slices. Salt pillars had already been erected in large chambers since the 14th century. It is also then that the first box-cribs were built. From the beginning of mining activity, one of the methods of protecting the chambers from destruction was to backfill them. Until the 18th century, the filling material consisted of the output obtained in the course of underground works (waste rocks, contaminated salt). In Wieliczka its transport from the surface started in the 19th century. Initially, it was earth, and from the beginning of the 20th century – sand. Systematic dry backfilling had been carried out until World War II, and incidentally in the 1960’s. Hydraulic backfilling has been carried out since the 1980’s. That is how the essential part of the excavations, which were not under conservation protection, was secured. - Źródło:
-
Studia i Materiały do Dziejów Żup Solnych w Polsce; 2021, XXXV, 1; 128-199
0137-530X - Pojawia się w:
- Studia i Materiały do Dziejów Żup Solnych w Polsce
- Dostawca treści:
- Biblioteka Nauki
Artykuł