- Tytuł:
- Zesłańcy postyczniowi w Kurganie. Sprawa Towarzystwa Pomocy Wzajemnej
- Autorzy:
-
Caban, Wiesław
Mulina, Swietłana - Powiązania:
- https://bibliotekanauki.pl/articles/631547.pdf
- Data publikacji:
- 2018
- Wydawca:
- Uniwersytet Marii Curie-Skłodowskiej. Wydawnictwo Uniwersytetu Marii Curie-Skłodowskiej
- Tematy:
-
Siberia, Poles, exiles, Kurgan
Syberia, Polacy, zełańcy, Kurgan - Opis:
-
After the defeat of the January Uprising, a hundred dozen of young Poles, mainly from the area of Lithuania, were exiled to Kurgan. The city authorities were not able to provide support for so many people. Most of the exiles did not receive government benefits. Only those who received money from their families were in a good position. In this situation, the Poles founded a “society against hunger and cold”, which later assumed the name of the Society for Mutual Assistance. The main purpose was to collect cash to help those who did not receive any financial help from home. The Society for Mutual Assistance had its own regulations, which forbade, among others, drinking alcohol, playing cards, indulging in any gambling, maintaining relationships with promiscuous women and most importantly marrying Russian women. The activities of the Society for Mutual Assistance were treated with indulgence by Mikhail Avenirovich Karpinski, the Mayor of Kurgan, who came to conclusion that the deportees engaged in their own organization would abide by the adopted regulations and thus there would be no misunderstandings between the Poles and the residents of Kurgan. It seems that the 27-year-old Michał Żaba, a graduate of the Medical Department of the Moscow State University, could have influenced M. Avenirovich Karpinski’s opinion. Inhabitants of Kurgan began to submit denunciations, at first of M. Avenirovich Karpinski’s indulgent treatment of Poles, and then levelling similar accusations at the governor of Tobol, Aleksandr Ivanovich Despot-Zenovich. In the end, the case was handed over to the general-governor of West Siberia Aleksandr Petrovich Khrushchev, and so an investigation began in 1867. Among the exiles, Michał Żaba suffered the most as he was not only found guilty of establishing the Society for Mutual Assistance, but also accused of making attempts to establish such organizations in Ishim, or Yalutorovsk. In other words, Żaba was accused of conspiring against the existing order in Russia. In the 1960s, Soviet historians treated the issue of the Kurgan investigation as an example of Polish-Russian revolutionary cooperation in Siberia. It seems, however, that the establishment of the Society for Mutual Assistance Society should be regarded as an attempt to revive the societies that were created by Polish exiles in Siberia in the period between the November and January Uprisings.
Po upadku powstania styczniowego do Kurganu zesłano stu kilkudziesięciu młodych Polaków, głównie z Litwy. Władze miasta nie były w stanie zapewnić utrzymania dla tylu osób. Większość zesłanych nie otrzymywała zapomóg rządowych. W niezłym położeniu byli jedynie ci, którzy otrzymywali pieniądze od rodziny. W tej sytuacji Polacy założyli „związek przeciw głodowi i chłodowi”, który później przybrał nazwę Towarzystwa Pomocy Wzajemnej. Głównym celem było zbieranie środków pieniężnych, by można było wspomóc tych, którzy z domu nie otrzymywali żadnej pomocy materialnej. Towarzystwo Pomocy Wzajemnej miało swój regulamin, który zakazywał m.in. picia alkoholu, gry w karty, oddawania się jakimkolwiek hazardom, nawiązywania kontaktów z rozwiązłymi kobietami i co najważniejsze zawierania małżeństw z Rosjankami. Na działalność Towarzystwa Pomocy Wzajemnej z pobłażliwością patrzył horodniczy Kurganu Michaił Awenirowicz Karpiński, gdyż uznał, że zesłańcy skupieni w organizacji będą przestrzegać przyjętego regulaminu i tym samym nie będzie dochodzić do żadnych nieporozumień między Polakami a mieszkańcami Kurganu. Wydaje się, że na takie stanowisko horodniczego mógł mieć wpływ 27-letni Michał Żaba, absolwent Wydziału Medycznego Uniwersytetu Moskiewskiego. Spośród mieszkańców Kurganu zaczęto pisać najpierw donosy na M. Awenirowicza Karpińskiego, że pobłażliwie traktuje Polaków, a następnie na gubernatora tobolskiego Aleksandra Iwanowicza Despot-Zenowicza. W końcu sprawą zainteresowano generał-gubernatora zachodniej Syberii Aleksandra Piotrowicza Chruszczowa. W 1867 r. rozpoczęło się śledztwo. Spośród zesłańców najbardziej ucierpiał Michał Żaba, który został uznany nie tylko za winnego powołania do życia Towarzystwa Pomocy Wzajemnej, ale także za to, że takie organizacje próbował zakładać w Iszymiu czy Jałturowsku. Jednym słowem, M. Żaba został posądzony o przygotowywanie spisku przeciw istniejącemu porządkowi w Rosji. Historycy radzieccy w latach sześćdziesiątych XX w. sprawę śledztwa kurgańskiego potraktowali jako przykład polsko-rosyjskiej współpracy rewolucyjnej na Syberii. Naszym zdaniem powstałe Towarzystwo Pomocy Wzajemnej należałoby uznać za próbę odrodzenia „Ogółów” z czasów zsyłki z okresu międzypowstaniowego. - Źródło:
-
Res Historica; 2018, 46
2082-6060 - Pojawia się w:
- Res Historica
- Dostawca treści:
- Biblioteka Nauki
Artykuł