Informacja

Drogi użytkowniku, aplikacja do prawidłowego działania wymaga obsługi JavaScript. Proszę włącz obsługę JavaScript w Twojej przeglądarce.

Wyszukujesz frazę "Borsuk, M." wg kryterium: Autor


Wyświetlanie 1-11 z 11
Tytuł:
Diversity of diapsid fifth metatarsals from the Lower Triassic karst deposits of Czatkowice, southern Poland —functional and phylogenetic implications
Autorzy:
Borsuk-Bialynicka, M.
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/21653.pdf
Data publikacji:
2018
Wydawca:
Polska Akademia Nauk. Instytut Paleobiologii PAN
Opis:
Three morphotypes of the fifth metatarsal (MttV), one of the most informative bones of the postcranium, have been described herein from the Early Triassic karst deposits of the Czatkowice locality (Southern Poland). Two of them have been assigned to a basal archosauriform Osmolskina czatkowicensis and a basal lepidosauromorph, Sophineta cracoviensis, respectively, while one is undetermined saurian. Two morphological categories of the hooked fifth metatarsals recognized from this assemblage account for two different solutions to the problem of improvement of locomotion. A strongly inflected (sensu Robinson 1975) MttV shaft consists of two parts, a distal one lying on the ground in a plantigrade manner and a proximal one bent at an angle to get align with the ventral surface of the crus and proximal tarsus. In contrast, a straight shaft of the hooked MttV, suggests its subvertical life position and thus a digitigrade foot stance. The hooking of the fifth metatarsal, that is currently accepted saurian synapomorphy, appeared in phylogeny in a primitive state referred to herein as a neckless type: with neither a neck-shaped articular protrusion for the fourth distal tarsal nor a directly medial orientation of the articular facet. A derived long-necked type with protruding arricular part and more directly medial orientation of the articular facet appeared, at various stages of further phylogeny. A strong plantar–dorsal inflexion of the fifth metatarsal associated with a protrusion of lateral plantar tubercle, dates from a directly pre-lepidosaurian stage of evolution.
Źródło:
Acta Palaeontologica Polonica; 2018, 63, 3
0567-7920
Pojawia się w:
Acta Palaeontologica Polonica
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Andrzej Sulimski [1926-1997]
Autorzy:
Borsuk-Bialynicka, M.
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/21661.pdf
Data publikacji:
1997
Wydawca:
Polska Akademia Nauk. Instytut Paleobiologii PAN
Tematy:
biography
Miocene
Sulimski Andrzej biography
zoology
paleobiology
Polska
Polish Miocene
small mammal
Foraminiferida
paleontology
paleozoology
Źródło:
Acta Palaeontologica Polonica; 1997, 42, 4
0567-7920
Pojawia się w:
Acta Palaeontologica Polonica
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Globaura venusta gen et sp. n and Eoxanta lacertifrons gen. et sp. n. - non-teiid lacertoids from the Late Cretaceous of Mongolia
Globaura venusta gen. et sp.n. i Eoxanta lacertifrons gen. et sp. n.- nieteiidowe lacertoidy z póznej kredy Mongolii
Autorzy:
Borsuk-Bialynicka, M.
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/22924.pdf
Data publikacji:
1988
Wydawca:
Polska Akademia Nauk. Instytut Paleobiologii PAN
Opis:
Two Late Cretaceous Mongolian lizards Eoxanta lacertifrons gen. et sp. n. (?middle Campanian) and Globaura venusta gen. et sp. n. (?late Santonian-?middle Campanian) are assigned to Lacertoidea (sensu Estes et al. 1988). Eoxanta is considered the sister group of the Xantusiidae, and, thus, the oldest known representative of the xantusiid line. Globaura is the sister group of the Lacertiformes (sensu Estes et al. 1988). The paper also considers the polarity of some scincomorphan characters. Formation of the anteroventral border of orbit by maxilla is considered synapomorphic for the Scincomorpha.
Opracowany materiał pochodzi z kolekcji Polsko-Mongolskich Wypraw na Pustynię Gobi z lat 1963—1971. W pracy opisano dwa nowe rodzaje i gatunki jaszczurek: Globaura venusta gen. et sp. n. (pl. 1: 1; 2: 1; 3; 4; 6: 2; 7: 6, oraz tabele 1 i 2) z ?gómego santonu—?środkowego kampanu oraz Eoxanta lacertifrons gen. et sp. n. (pl. 1: 2; 2: 2; 5: 1—3; 6: 3, 4; 7: 4, 5; 8: 2 oraz tabele 1 i 2) ze ?środkowego kampanu i zaliczono je do Lacertoidea (sensu Estes i in. 1988). Globaura jest siostrzaną grupą taksonu obejmującego Lacertidae, Gymnophtalmidae i Teiidae, nazwanego Lacertiformes przez Estesa i in. (l. c.), Eoxanta siostrzaną grupą Xantusiidae. Globaura i Eoxanta są to pierwsze nieteiidowe lacertoidy opisane z górnej kredy Mongolii, a Eoxanta jest najwcześniejszym przedstawicielem linii xantusiidowej jaszczurek i jedynym przedstawicielem tej linii znanym z Azji. Globaura dzieli z Lacertiformes swoisty szew czołowo-ciemieniowy lecz poza tym zachowuje cechy wspólnego przodka Scincomorpha, plezjomorficzne i synapomorficzne dla tego podrzędu, które ulegają unowocześnieniu u Lacertiformes. Są to cechy przedoczodołowej części czaszki i podniebienia. Cechy wspólnego przodka Scincomorpha zachowały się także u Eoxanta i Slavoia Sulimski, 1984, a także u rodzin Scincidae, Xantusiidae i Cordylidae żyjących i obecnie. Świadczą one o dużej stabilności morfotypu odziedziczonego po wspólnym przodku, który jedynie u Lacertiformes uległ zasadniczym zmianom (patrz tabela 3). Ten rys ewolucji Scincomorpha został podkreślony przez wprowadzenie nieformalnej jednostki — wczesnoscynkomorfowego gradu. Pod względem metodologicznym praca opiera się na kladystyce (Henning 1966, Eldredge i Cracraft 1980). Dla uściślenia języka przyjęto terminologię i skróty za Maddisonem i in. (1984) rozróżniając wśród stanów wyjściowych (ancestralnych) danego taksonu stany jego wyłącznego przodka, odpowiadającego węzłowi grupy wewnętrznej (ingroup node IN) oraz stany przodka wspólnego z grupą zewnętrzną (outgroup node ON). Unika się w ten sposób dwuznaczności terminu ancestralny który obejmuje wszystkie stany wyjściowe, zarówno synapomorfie jak i plezjomorfie danego etapu filogenezy. W pracy przedyskutowano rozmaite wersje sekwencji cech w filogenezie Squamata zawierające się w najbardziej aktualnym kladogramie tej grupy gadów zaczerpniętym z Estesa i in. (1988), posługując się zasadą globalnej oszczędności (Maddison’a i in. 1984) oraz prostymi hipotezami dotyczącymi sposobu transformacji cech. Te ostatnie hipotezy (patrz np. fig. 7), oparte na danych innych niż rozprzestrzenienie taksonomiczne i innych niż rozprzestrzenienie stratygraficzne, a głównie na bliskości morfologicznej stanów cech, odpowiadają najlepiej pierwotnej koncepcji morfokliny (Maslin 1952, Eldredge i Cracraft 1980: 54) jako sekwencje stanów cech nie osadzone w czasie geologicznym ani w filogenezie. W wyniku przedyskutowania następujących cech: obrzeżenia oczodołu (fig. 2), kontaktów kości w części przedoczodołowej czaszki (fig. 3, 4), kontaktu kości żuchwy (fig. 5, 6, 7) oraz pewnych cech podniebienia (fig. 1), uznano szczękowe (zamiast jarzmowego) brzuszne obrzeżenie oczodołu za cechę synapomorficzną Scincomorpha. Wniosek ten nie jest zgodny z wnioskiem Estesa i in. (1988). Praca została wykonana w ramach CPBP 04.03.
Źródło:
Acta Palaeontologica Polonica; 1988, 33, 3
0567-7920
Pojawia się w:
Acta Palaeontologica Polonica
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Gobekko cretacicus gen. et sp. n., a new gekkonid lizard from the Cretaceous of the Gobi Desert
Gobekko cretacicus gen. et sp. n., a nowy gekon z Kredy pustyni Gobi
Autorzy:
Borsuk-Bialynicka, M.
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/23228.pdf
Data publikacji:
1990
Wydawca:
Polska Akademia Nauk. Instytut Paleobiologii PAN
Źródło:
Acta Palaeontologica Polonica; 1990, 35, 1-2
0567-7920
Pojawia się w:
Acta Palaeontologica Polonica
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Carolinidae a new family of xenosaurid-like lizards from the Upper Cretaceous of Mongolia
Carolinidae, nowa rodzina ksenozauroidalnych jaszcurek z górnej Kredy Mongolii
Autorzy:
Borsuk-Bialynicka, M.
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/22093.pdf
Data publikacji:
1985
Wydawca:
Polska Akademia Nauk. Instytut Paleobiologii PAN
Opis:
Two lizards, Carolina intermedia gen. et sp. n. and Shinisauroides latipalatum gen. et sp. n. from the Late Cretaceous (? Middle Campanian) of the Gobi Desert are assigned to the new family Carolinidae. A hypothesis of a scincomorphan affiliation of this family is supported by two synapomorphies: the dentary overlap on the lateral surface of the coronoid, and the finger-like descensus parietalis, as well as by some other characters which best correspond with this affiliation. Xenosaurid characters displayed by the described lizards: the hour-glass shaped frontals and the diffuse osteodermal skull covering, are considered as homoplasy.
Materiał do niniejszej pracy pochodzi z osadów g. kredy (? śr. kampan) (Gradziński et al 1968, Gradziński and Jerzykiewicz 1972 i Gradziński et al 1977) Mongolii. Materiał ten zebrany został przez Polsko-Mongolskie Ekspedycje Paleontologiczne na pustynią Gobi w latach 1963—71 i przechowywany jest w Zakładzie Paleobiologii PAN w Warszawie. W pracy opisano dwie nowe jaszczurki: Carolina intermedia gen. et sp. n. (pl. 1: 1; 2: 1; 3: 5; 4: 2; fig. 1B, 2B, ЗА,A’; 4A; 5C; 6L) i Shinisauroides latipalatum gen. et sp. n. (pl. 2: 3, 4; 3: 1—4; 4: 1; fig. 1A; 2A; 3B,B’; 4B; 5B; 6K; 7A) ze stanowisk Chermin Caw, Chulsan i Nemegt, podobne na pierwszy rzut oka do Xenosaurus, współczesnego, amerykańskiego rodzaju należącego do Xenosauridae (Anguimorpha). Uznano jednak, że cechy, które upodobniają do siebie te rodzaje: przewężone kości czołowe i pokrycie osteodermalne złożone z licznych drobnych elementów, nie wystarczają do zaliczenia ich do Xenosauridae, tym bardziej, że cechy te są przypuszczalnie sprzężone (Borsuk-Białynicka 1984). Zgodnie z preferowaną tu hipotezą są one uznane za homoplazje (fig. 8B: 1, 2). Również krótka i silnie sklepiona część przedoczodołowa czaszki upodobniająca opisane rodzaje do Shinisaurus crocodilurus (fig. 5), współczesnego azjatyckiego przedstawiciela Xenosauridae, będącego południowochińskim (Kwangsi) endemitem, uznana została za homoplazję (fig. 8B: 4) wobec głębokich różnic, jakie dzielą nowe rodzaje Carolina i Shinisauroides od Anguimorpha. Różnice te są następujące: Wydłużenie kości zębowej poza kość koronową i nakładanie się wyrostka kości zębowej na powierzchnię zewnętrzną kości koronowej (5), szeroko otwarty dół żuchwowy (6), brak wyrostka skrzydłowego kości przedusznej puszki mózgowej (7), parzyste kości przedszczękowe (8), szeroki kontakt kości lemieszowych z podniebiennymi (9), występowanie półki podzębowej w żuchwie (10) i długiego, wąskiego wyrostka zstępującego kości ciemieniowych (11). Tak liczne różnice względem rodziny Xenosauridae i całego podrzędu Anguimorpha wskazują na odrębność opisanych rodzajów od tego podrzędu oraz wzajemne bliskie pokrewieństwo, które dodatkowo potwierdzają nieliczne cechy ksenozauridowe obu rodzajów (cechy 1, 2 i 4). Uprawnia to do utworzenia nowej, wspólnej dla Carolina i Shinisauroides rodziny Carolinidae. Wiele z wymienionych wyżej cech rodziny Carolinidae (5, 6, 8, 9, 10, 11) spotyka się u rozmaitych przedstawicieli Scincomorpha, a niektóre z nich uważane są (Estes et al 1985) za synapomorfie tego podrzędu. Są to cechy następujące: nakładanie się kości zębowej na zewnętrzną powierzchnię kości koronowej (5) i obecność długiego, wąskiego wyrostka kości ciemieniowej (11). Szeroko otwarty dół żuchwowy (6) i parzyste kości przedszczękowe (8) to dwie cechy, które mogą również okazać się synapomorfiami Scincomorpha. Szeroki kontakt lemieszowo-podniebienny (9A) i obecność półki podzębowej w żuchwie (10) oraz obecność wyrostków zstępujących kości czołowych (3) i brak wyrostka skrzydłowego kości przedusznej (7) to przypuszczalnie cechy plezjomorficzne dla obu podrzędów Autarchoglossa, które nie stoją w sprzeczności z zaliczeniem Carolinidae do Scincomorpha, gdyż nie były przypuszczalnie zastąpione cechami nowymi u wspólnego przodka jaszczurek scynkomorfowych i trafiają się często w tym podrzędzie. Zaliczenie Carolinidae do Scincomorpha jest tu jednak traktowane jako próbne, gdy wymaga ono gruntowniejszych studiów nad tym podrzędem, co wykracza poza ramy niniejszej pracy. Terminologia użyta w niniejszej pracy opiera się na opracowaniu Oelricha (1956) i Rieppla (1980). Metodologia kladystyczna zastosowana w pracy wywodzi się z taksonomii filogenetycznej Henniga (1965), (patrz też Schaeffer et al 1972 i Hecht 1976). Praca została wykonana w ramach problemu MR II. 6.
Źródło:
Acta Palaeontologica Polonica; 1985, 30, 3-4
0567-7920
Pojawia się w:
Acta Palaeontologica Polonica
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
The early phylogeny of Anguimorpha as implicated by craniologlcal data
Autorzy:
Borsuk-Bialynicka, M.
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/22759.pdf
Data publikacji:
1983
Wydawca:
Polska Akademia Nauk. Instytut Paleobiologii PAN
Opis:
The problem of homology versus analogy of different craniological character states shared by Anguimorpha and Scincomorpha is analyzed. Only two character states, if any, may be tentatively considered as synapomorphies in both taxa. These are: low, tubular skull shape and broad, flat frontals. Other craniological features displaying similar states in both infraorders are regarded as parallel structures. Morphoclinal sequences of states of different craniological characters are proposed. The derived pattern of tooth replacement is regarded as the earliest and the most important achievement of the anguimorphan lizards which is probably the only autapomorphy of this infraorder. A certain pattern of the brain case is regarded as synapomorphic in the Platynota and Diploglossa, the two superfamilies that probably do not cover the range of the infraorder.
Źródło:
Acta Palaeontologica Polonica; 1983, 28, 1-2
0567-7920
Pojawia się w:
Acta Palaeontologica Polonica
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Halszka Osmolska [1930-2008]
Autorzy:
Borsuk-Bialynicka, M.
Maryanska, T.
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/22026.pdf
Data publikacji:
2008
Wydawca:
Polska Akademia Nauk. Instytut Paleobiologii PAN
Tematy:
Osmolska Halszka biography
paleobiology
dinosaur
paleontology
theropod
biography
Late Cretaceous
Źródło:
Acta Palaeontologica Polonica; 2008, 53, 2
0567-7920
Pojawia się w:
Acta Palaeontologica Polonica
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Priscagaminae, a new subfamily of the Agamidae (Sauria) from the Late Cretaceous of the Gobi Desert
Priscagaminae, nowa podrodzina Agamidów (Sauria) z kredy górnej pustyni Gobi
Autorzy:
Borsuk-Bialynicka, M.
Moody, S.M.
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/19992.pdf
Data publikacji:
1984
Wydawca:
Polska Akademia Nauk. Instytut Paleobiologii PAN
Opis:
Several new and well preserved lizard skulls from the Late Cretaceous of the Gobi Desert of Mongolia, referred to as Mlmeosaurus crassus Gilmore, 1943 in the literature, are assigned to two new genera and species, Priscagama gobiensis and Pleurodontagama aenigmatodes. They, together with Mimeosaurus crassus, comprise a newly described subfamily Priscagaminae of the family Agamidae. Assignement of Mimeosaurus to this subfamily is tentative since the new specimens of M. crassus are fragmentary. Comparative analysis of skull characters in different iguanian families and those of the lizards here described suggests existence of a monophyletic taxon including agamids, Uromastix-Leiolepis group and Priscagama group but not chamaelonids. Familial status and the name Agamidae are retained for this taxon. Agamids, uromasticids and priscagamids are consequently given subfamilial status until new evidence comes.
Materiał opisany w niniejszej pracy, zebrany przez Polsko-Mongolską Ekspedycję paleontologiczną na pustynię Gobi w latach 1963—71, obejmuje siedem czaszek, w tym kilka prawie kompletnych okazów z żuchwami, oraz kilka fragmentów czaszek i żuchw. Materiał ten był cytowany w literaturze pod nazwą Mimeosaurus crassus Gilmore 1943 (Moody 1980, Estes 1983). Jednak niniejsze opracowanie wykazało, że tylko dwa uzębione fragmenty szczęk, górnej i dolnej, można zaliczyć do Mimeosaurus. Pozostały materiał reprezentuje dwa nowe rodzaje i gatunki, Priscagama gobiensis i Pleurodontagama aenigmatodes, należące do nowej podrodziny jaszczurek agamidowych, Priscagaminae. Mimeosaurus crassus został zaliczony do tej samej podrodziny na podstawie niezredukowanego spleniale a więc cechy plezjomorficznej. Zaliczenie to, aczkolwiek nie całkiem pewne, jest jednak znacznie prawdopodobniejsze niż zaliczenie go do Chamaeleonidae przez Gilmore’a (1943), oparte na obecności uzębienia akrodontowego i guzowatego urzeźbienia powierzchni kości, które nie są cechami właściwymi wyłącznie kameleonom. Opisany tu materiał pochodzi z dwóch stanowisk należących do dwóch różnych formacji górnej kredy. Bajn Dzak należy do formacji Dżadochta (? d. santon lub g. koniak), a Chermin Caw do formacji stanowiącej biostratygraficzny odpowiednik późnosantońskiej formacji Barun Gojot (Karczewska i Ziembińska-Tworzydło 1983). Formacje te były uważane za młodsze przez wcześniejszych autorów (Gradziński et al. 1977). Nowa podrodzina Priscagaminae jest zdefiniowana przez zespół cech plezjomorficznych wyróżniający je zdecydowanie od reszty agamidów. W skład tego zespołu wchodzi: bardzo długie spleniale, w obrębie którego znajduje się tylny foramen mylohyoideum, znaczna zmienność sposobu osadzenia zębów, który waha się od subpleurodontowego do typowo akrodontowego; obecność uzębienia skrzydłowego; kość szczękowa nie sięgająca poziomu szwu czołowo-ciemieniowego; koronoid mający wargowy wyrostek nakładający się na kość zębową; brak foramen epioticum; brak ograniczenia dołu żuchwowego przez przyśrodkową, pionową ściankę kostną. Następujące cechy łączące priskagamy ze znanymi dotąd przedstawicielami agamidów uznane zostały za synapomorficzne dla rodziny Agamidae: (1) Uzębienie akrodontowe określone przez sposób osadzenia i wymiany zębów oraz ich charakterystyczne zróżnicowanie wzdłuż szeregu zębów (przednie zęby pleurodontowe często ulegają przerostowi, całkowicie zlana seria zębów młodocianych i dorastające do nich od tyłu zęby większe o zmiennym stopniu zrostu ze szczękami i z sobą nawzajem, malejącym ku tyłowi szczęki); (2) Przesunięcie szczęki wraz z uzębieniem pod oczodół, w kierunku szwu czołowo-ciemieniowego lub poza poziom tego szwu; (3) Połączenie wyrostków przedszczękowych w linii środkowej, między kośćmi przedszczękowymi a lemieszami; (4) Zaklęśnięcie ściany puszki mózgowej między kanałami półkolistymi w ten sposób, że prooticum tworzy szeroką półkę w płaszczyźnie poziomego kanału półkolistego i niewielki wyrostek skrzydłowy. Zagłębienie to wydaje się predysponować ścianę puszki mózgowej do perforacji (for. epioticum), która jest cechą bardzo powszechną u agamidów. Grupa Uromastix-Leiolepis wyodrębniona przez Moodiego (1980) w osobną rodzinę Uromasticidae dzieli z priskagamami i agamami wszystkie cztery wyżej wymienione synapomorfie, a ponadto dzieli z agamidami kilka cech pochodnych, których brak priskagamom. Są to: zredukowane spleniale, brak wargowego wyrostka koronoidu i ograniczenie dołu żuchwowego przez pionową blaszkę. Podtrzymanie rodzinowej rangi grupy Uromastix-Leiolepis pociągnęłoby za sobą konieczność nadania takiej samej rangi priskagamom i stworzenie wspólnej dla trzech rodzin jednostki o randze nadrodzinowej. Dwa argumenty przemawiają przeciwko temu posunięciu: niejasne stanowisko kameleonów, które dzielą co najwyżej trzy z wymienionych synapomorfii oraz niewielkie znaczenie taksonomiczne, przy dużej liczbie, cech wyróżniających grupę Uromastix-Leiolepis spośród agamidów. Obie te sprawy wymagają wyjaśnienia zanim dojdzie do rozbicia tej, skądinąd jednolitej grupy jaką są agamidy i stworzenia taksonu wyższej rangi obejmującego lub wykluczającego kameleony. Włączenie priskagam do agamidów oznaczające ich przynależność do Iguania pozwala na zweryfikowanie zespołu cech uznanego wcześniej (Borsuk-Białynicka 1983, 1984) za charakterystyczny dla Iguania i uzupełnienie go cechami nowymi. Są to: (1) Rozwartokątny kształt szwu klinowo-potylicznego; (2) Kości skrzydłowe i podniebienne tworzą szerokie i płaskie blaszki kostne w obrzeżeniu otworów podoczodołowych; (3) Lemiesze nie zwężają się w tylnej części; (4) Podniebienie załamane jest na poziomie otworów nosowych wewnętrznych w ten sposób, że lemiesze i przednia część kości podniebiennych tworzą kąt rozwarty z tylną częścią kości podniebiennych; (5) Zazwyczaj występuje długi, sterczący wyrostek stawowy wewnętrzny; (6) Puszka mózgowa jest krótka, przedni kanał półkolisty tworzy jej przednią krawędź, wyrostek skrzydłowy jest mały i skierowany ku górze; (7) Szeroki trójkątny recessus jugularis zwrócony jest dobrzusznie; (8) Kości ciemieniowe są stosunkowo krótkie, z czym przypuszczalnie związane jest położenie otworu ciemieniowego w obrębie szwu czołowo-potylicznego. Przyjęcie hipotezy o pokrewieństwie priskagam z agamidami pociąga za sobą wniosek o homoplastycznym charakterze redukcji spleniale u Iguanidae i Agamidae, który może być przedmiotem dalszego testowania. Praca była finansowana przez Polską Akademię Nauk w ramach problemu MR II. 6.
Źródło:
Acta Palaeontologica Polonica; 1984, 29, 1-2
0567-7920
Pojawia się w:
Acta Palaeontologica Polonica
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
    Wyświetlanie 1-11 z 11

    Ta witryna wykorzystuje pliki cookies do przechowywania informacji na Twoim komputerze. Pliki cookies stosujemy w celu świadczenia usług na najwyższym poziomie, w tym w sposób dostosowany do indywidualnych potrzeb. Korzystanie z witryny bez zmiany ustawień dotyczących cookies oznacza, że będą one zamieszczane w Twoim komputerze. W każdym momencie możesz dokonać zmiany ustawień dotyczących cookies