- Tytuł:
-
Proles illegitima? Postępowanie wobec dzieci w praktyce sądu poznańskiego oficjała biskupiego w średniowieczu
Proles illegitima? Der Umgang mit Kindern in der Praxis des Gerichts des bischöflichen Offizials von Posen im Mittelalter
Proles illegitima? Proceedings Against Children in the Practice of the Poznań Court of the Episcopal Official in the Middle Ages - Autorzy:
- Biniaś-Szkopek, Magdalena
- Powiązania:
- https://bibliotekanauki.pl/articles/1955645.pdf
- Data publikacji:
- 2021-12-03
- Wydawca:
- Wydawnictwo Uniwersytetu Śląskiego
- Tematy:
-
Kinder
uneheliche Nachkommenschaft
Konsistorium von Posen
Offizial
Kirchengerichtsbarkeit
15. Jahrhundert
dzieci
potomstwo z nieprawego łoża
konsystorz poznański
oficjał
sądownictwo kościelne
XV wiek
children
illegitimate offspring
Poznań consistory
official
ecclesiastical judiciary
the fifteenth century - Opis:
-
Artykuł porusza kwestie związane z sytuacją potomstwa nieślubnie narodzonego w okresie średniowiecza. Autorka we wstępnej części tekstu przeprowadziła podsumowanie dotychczasowego stanu badań, wykazując, iż „bękart” traktowany był w tym okresie zdecydowanie gorzej niż legalnie narodzone potomstwo. W literaturze przedmiotu wskazuje się, że dziecko z nieprawego łoża było nie tylko społecznie upośledzone, ale przede wszystkim pozbawione wszelkich przywilejów, na czele z możliwością dziedziczenia po ojcu i zajmowania wyższych stanowisk – czy to świeckich, czy kościelnych – w państwie. W opracowaniu zwrócono też uwagę na fakt, że w Polsce późnego średniowiecza jako monarchii stanowej odmienne prawo stosowano względem różnych warstw społecznych, co jednak w kontekście omawianego zagadnienia nie znalazło wyraźnego oddźwięku w historiografii. W dalszej części artykułu autorka przedstawiła wyniki analizy mało do tej pory rozpoznanego w historiografii źródła, jakim były księgi prowadzone przez sądy konsystorskie. Badaczka przeanalizowała szczególnie wnikliwie grupę akt tworzonych przez oficjała poznańskiego w pierwszej połowie XV wieku. W grupie spraw wskazała na te, w których skonfliktowane pary przybywały do sądu, by rozwiązać swoje problemy, i powoływały się na narodzone z tych relacji potomstwo. Analiza decyzji oficjała oraz wyroków względem wymienionych dzieci wskazuje, że zazwyczaj były one traktowane z troską, a ich rodzice zobowiązani byli do opieki nad nimi – nawet w sytuacji, gdy podstawy prawne ich związku były niejasne. Podsumowując materiał źródłowy, ukazano, że inaczej średniowieczny „bękart” traktowany był w rodzinie rycerskiej, zupełnie inaczej zaś wśród niższych warstw społecznych.
In this article, Magdalena Biniaś-Szkopek raises issues related to the situation of illegitimate offspring in the Middle Ages. In the introductory part of the text, Biniaś-Szkopek summarizes the current research and shows that in this period “bastards” were treated as inferior to legitimate offspring. The literature on this points out that an illegitimate child was not only socially disadvantaged, but that, moreover, this kind of person was deprived of all privileges, including the right to inherit from the father and to occupy higher positions — secular or ecclesiastical — in the state administration. Biniaś-Szkopek also draws attention to the fact that in late medieval Poland, which was a state monarchy, different laws were applied to different social strata, which, however, in the context of the issue discussed in this article, did not find an adequate reflection in historiography. Further in her article, Biniaś-Szkopek presents the results of her analysis of a source that has been neglected by historiography so far: books kept by consistory courts. Biniaś-Szkopek has scrutinized a group of files created by a Poznań official in the first half of the fifteenth century. She focuses on the cases in which conflicting couples came to the court to solve their problems and referred to the offspring born from their relationships. An analysis of the clerk’s decisions and verdicts concerning these children shows that they were usually treated with care and that their parents were obliged provide for them even when there was no clear legal basis for their relationship. Summing up the source material, Biniaś-Szkopek shows that the medieval “bastard” was treated very differently in a knightly family and among the lower social classes.
Der Artikel beschäftigt sich mit den Fragen bezogen auf die Situation unehelicher Kinder im Mittelalter. Im einleitenden Teil des Beitrags fasst die Autorin den aktuellen Forschungsstand zusammen und beweist, dass ein „Bastard“ in damaliger Zeit viel schlechter behandelt wurde als der legal geborene Nachwuchs. Aus der Literatur zu diesem Thema geht hervor, dass ein uneheliches Kind nicht nur sozial benachteiligt war, sondern vor allem, dass ihm alle Privilegien entzogen wurden, einschließlich der Möglichkeit, vom Vater zu erben und höhere — säkulare oder kirchliche — Posten im Staat zu bekleiden. Darüber hinaus wird in dem Artikel auf die Tatsache hingewiesen, dass im spätmittelalterlichen Polen als Ständemonarchie für verschiedene soziale Schichten unterschiedliche Gesetze galten, was allerdings im Zusammenhang mit dem behandelten Problem keinen eindeutigen Widerhall in der Geschichtsschreibung gefunden hat. Im weiteren Teil des Artikels stellt die Autorin die Ergebnisse der Analyse einer in der Geschichtsschreibung bisher nicht anerkannten Quelle dar, und zwar der von den Konsistorialgerichten geführten Bücher. Sie unterzieht einer gründlichen Analyse eine Reihe von Akten, die von dem Posener Offizial in der ersten Hälfte des 15. Jahrhunderts erstellt wurden. In der Gruppe von Sachen weist sie auf diese hin, bei denen zerstrittene Paare vor Gericht gingen, um ihre Probleme zu lösen, und sich auf die aus ihren Beziehungen hervorgegangenen Kinder beriefen. Die Analyse der Entscheidungen des Offizials und Urteile in Bezug auf diese Kinder zeigt, dass sie in der Regel fürsorglich behandelt wurden und ihre Eltern verpflichtet waren, für sie zu sorgen — auch wenn die rechtliche Grundlage deren Beziehung unklar war. Bei der Zusammenfassung des Quellenmaterials wird aufgezeigt, dass ein mittelalterlicher „Bastard“ in einer ritterlichen Familie völlig anders behandelt wurde, als in unteren sozialen Schichten. - Źródło:
-
Średniowiecze Polskie i Powszechne; 2021, 13; 182-219
2080-492X
2353-9720 - Pojawia się w:
- Średniowiecze Polskie i Powszechne
- Dostawca treści:
- Biblioteka Nauki
Artykuł