Informacja

Drogi użytkowniku, aplikacja do prawidłowego działania wymaga obsługi JavaScript. Proszę włącz obsługę JavaScript w Twojej przeglądarce.

English (EN)·Polski (PL)·Yкраїнський (UK)
Przejdź do strony domowej biblioteki Centralna Biblioteka Wojskowa Link otwiera się w nowym oknie Logo biblioteki Prolib Integro - strona głównaCentralna Biblioteka Wojskowa

Wyszukujesz frazę "Poland," wg kryterium: Temat

  Lista filtrów
Wyrównaj
    Wyświetlanie 1-12 z 12
    Tytuł:
    Biskup Michał Klepacz jako członek Episkopatu Polski
    Autorzy:
    Białkowski, Michał
    Powiązania:
    https://bibliotekanauki.pl/articles/22676775.pdf
    Data publikacji:
    2021-06-07
    Wydawca:
    Wyższe Seminarium Duchowne w Łodzi
    Tematy:
    biskup Michał Klepacz
    archidiecezja wileńska
    diecezja łódzka
    Konferencja Episkopatu Polski
    Prymas Polski
    bishop Michał Klepacz
    Vilnius Archdiocese
    Łódź Diocese
    Episcopal Conference of Poland
    Primate of Poland
    Opis:
    This paper, opening a series of publications dedicated to activities of Bishop Michał Klepacz at the Episcopal Conference of Poland, is an introduction to his biography and to the subject. Its first part presents the life and activities of the Bishop. The future Łódź ordinary was born on July 23, 1893, in the village of Wola, a suburb of Warsaw. He was ordained in 1916. He was a graduate of the Roman Catholic Theological Academy in Saint Petersburg and the Catholic University of Lublin, at which he defended his PhD dissertation in 1932. In 1936, he was appointed an Associate Professor of the Christian philosophy at the Stefan Batory University in Vilnius. The years he spent in Vilnius under Soviet, Lithuanian and, again, Soviet occupation, were dedicated to conspirational educational and research activities. During the German occupation in 1942–1944, he was held in prison and in labour camps. Following changes in state borders imposed after the end of the World War II, he was forced to leave Vilnius and settle in Białystok. And it was there where he received his appointment as a bishop of Łódź in 1947. Rev. Michał Klepacz was ordained a bishop on April 13, 1947, and his ingress to the Łódź cathedral took place one week later. During twenty years of his rule as the bishop, the most important events in the life of the Łódź Diocese included regulation of relations with the government, renewal of the priestly formation, reorganisation and development of the Church structures, and convoking of two Diocese Councils in 1948 and 1958. Bishop Michał Klepacz died on January 27, 1967, on a day preceding the millennial celebrations in the Łódź Diocese. The subsequent part of this work briefly presents the legal and structural basis of the Episcopal Conference of Poland and its specialist committees, focusing in particular on Bishop Michał Klepacz’s participation in those bodies. Furthermore, the importance of the office of the Primate of Poland was emphasised, as a person also being a chairman of the Plenary Conference and the Main Committee of the Episcopate of Poland.
    Źródło:
    Łódzkie Studia Teologiczne; 2021, 30, 1; 19-36
    1231-1634
    Pojawia się w:
    Łódzkie Studia Teologiczne
    Dostawca treści:
    Biblioteka Nauki
    Artykuł
    Tytuł:
    Biskup Michał Klepacz jako członek Episkopatu Polski. Część II: Działalność na forum konferencji plenarnej oraz komisji głównej episkopatu polski
    Autorzy:
    Białkowski, Michał
    Powiązania:
    https://bibliotekanauki.pl/articles/22676726.pdf
    Data publikacji:
    2021-12-08
    Wydawca:
    Wyższe Seminarium Duchowne w Łodzi
    Tematy:
    biskup Michał Klepacz
    diecezja łódzka
    Konferencja Episkopatu Polski
    Komisja Główna Episkopatu Polski
    Prymas Polski kardynał Stefan Wyszyński
    Bishop Michał Klepacz
    Cardinal Stefan Wyszyński
    chairman of the Episcopal Conference of Poland
    the Plenary Session of the Episcopal Conference of Poland
    the Main Committee of the Episcopal Conference of Poland
    Opis:
    Biskup Michał Klepacz odegrał, w okresie powojennym, kluczową rolę w pracach Konferencji Episkopatu Polski. Latem 1949 r. powołany został w skład Komisji Głównej, pełniącej rolę prezydium Episkopatu. Aktywność ta miała związek z zasiadaniem przez ordynariusza łódzkiego w Komisji do Rozmów z Rządem/Komisji Wspólnej przedstawicieli Rządu PRL i Episkopatu Polski. Pod koniec września 1953 r. wobec aresztowania i uwięzienia kardynała Stefana Wyszyńskiego objął funkcję przewodniczącego Konferencji Episkopatu Polski, stając się pierwszoplanową postacią Kościoła w Polsce. Jego wybór oraz postawa wobec bieżących problemów życia społeczno-politycznego naznaczone były bezpośrednią ingerencją władz PRL. Czas rządów biskupa Michała Klepacza charakteryzowały nasiąknięte językiem propagandy komunistycznej treści nauczania pasterskiego oraz oparte na daleko posuniętym kompromisie relacje z przedstawicielami aparatu władzy. Po powrocie kardynała Stefana Wyszyńskiego jesienią 1956 r. na stolice prymasowskie pozostał jego oddanym współpracownikiem, przede wszystkim angażując się w kształtowanie stosunków państwo-Kościół.
    This article focuses on activities of Bishop Michał Klepacz at the Plenary Session of the Episcopal Conference of Poland and the Main Committee of the Episcopal Conference of Poland. In 1953–1956, during imprisonment and internment of the Primate of Poland, Cardinal Stefan Wyszyński, the Łódź ordinary was a chairman of the Episcopal Conference of Poland. Circumstances of his election and his attitude towards problems of social and political life were marked by a direct interference of the Polish People’s Republic (PRL) authorities. The most important tasks executed by Bishop Michał Klepacz included: 1) specifying main directions and contents for pastoral teaching; 2) shaping relationships with the PRL authorities; 3) control and supervision over vicars capitular with powers of the residential bishop in Western and Northern Lands; and 4) general supervision over activities of religious congregations. At the same time, Bishop Michał Klepacz held a position of a chairman of the Main Committee of the Episcopal Conference of Poland, of which he had been a member already since 1949. On the return of Cardinal Stefan Wyszyński to primatial sees in autumn of 1956, he remained his faithful co-worker, mainly involved in shaping relationships between the state and the Church.
    Źródło:
    Łódzkie Studia Teologiczne; 2021, 30, 3; 7-22
    1231-1634
    Pojawia się w:
    Łódzkie Studia Teologiczne
    Dostawca treści:
    Biblioteka Nauki
    Artykuł
    Tytuł:
    Prymas Stefan Wyszyński jako ordynariusz wiernych obrządku ormiańskiego. Szkic do dziejów religijnych diaspory Ormian polskich w latach 1957-1981
    Primate Stefan Wyszyński as the Ordinary of Believers of the Armenian Rite. A Sketch of the Religious History of the Armenian Diaspora in Poland in 1957-1981
    Autorzy:
    Białkowski, Michał
    Powiązania:
    https://bibliotekanauki.pl/articles/559358.pdf
    Data publikacji:
    2019
    Wydawca:
    Gdańskie Seminarium Duchowne
    Tematy:
    Ormianie w Polsce
    obrządek ormiański
    kardynał Stefan Wyszyński
    Armenians in Poland
    Armenian rite
    Cardinal Stefan Wyszyński
    Opis:
    Katolicy obrządku ormiańskiego po zakończeniu drugiej wojny światowej musieli opuścić swoje siedziby na południowo-wschodnich Kresach i osiedlić się w nowych granicach Polski. Od 1957 r. ich ordynariuszem – na mocy uprawnień nadzwyczajnych nadanych przez Stolicę Apostolską – był Prymas Polski kardynał Stefan Wyszyński. Pod koniec lat pięćdziesiątych XX w. ukształtowały się dwa główne ośrodki religijne tego obrządku. Pierwszy wokół kościoła Trójcy Świętej w Gliwicach, który stał się sanktuarium Matki Bożej Łysieckiej. Do 1964 r. rektorem tej świątyni był ks. Kazimierz Roszko, a po jego wyjeździe za granicę ks. Kazimierz Romaszkan. Drugie centrum obrządku ormiańskiego stanowił kościół św. Piotra i Pawła w Gdańsku, gdzie od 1959 r. odbierał cześć cudowny obraz Matki Bożej Łaskawej ze Stanisławowa. Duszpasterzem Ormian polskich w Gdańsku był ks. Kazimierz Filipiak. Wśród problemów duszpasterskich na pierwszy plan wysuwały się brak własnych świątyń oraz malejąca liczba duchownych.
    After the end of the Second World War, Catholics of the Armenian rite had to leave their homes in the territory of the south-eastern Borderlands and settle within the new borders of Poland. Under special authorisation granted by the Holy See, the Primate of Poland, Cardinal Stefan Wyszyński, became their ordinary in 1957. At the end of the 1950s, two main religious centres of this rite were formed. The first of them was centred on the church of the Holy Trinity in Gliwice, which became the sanctuary of Our Lady of Łysiec. Until 1964, the Rector of this church was Fr Kazimierz Roszko, and when he moved abroad, Fr Kazimierz Romaszkan. The second centre of the Armenian rite was the church of Saints Peter and Paul in Gdańsk, where a miraculous image of Our Lady of Grace from Stanislavov had been worshipped since 1959. In Gdańsk, the chaplain of the Polish Armenians was Fr Kazimierz Filipiak. The most important pastoral problems were the lack of churches of their own and a decreasing number of priests.
    Źródło:
    Studia Gdańskie; 2019, 45; 149-171
    0137-4338
    Pojawia się w:
    Studia Gdańskie
    Dostawca treści:
    Biblioteka Nauki
    Artykuł
    Tytuł:
    Opracowanie Księdza Profesora Rektora Mariana Rechowicza na temat diakonatu stałego z 1961 roku
    The Study about the Permanent Diaconate since 1961 by Rev. Professor Rector Marian Rechowicz
    Autorzy:
    Białkowski, Michał
    Powiązania:
    https://bibliotekanauki.pl/articles/469592.pdf
    Data publikacji:
    2019
    Wydawca:
    Uniwersytet Szczeciński. Wydawnictwo Naukowe Uniwersytetu Szczecińskiego
    Tematy:
    Sobór Watykański II
    Kościół katolicki w Polsce
    ksiądz profesor Marian Rechowicz (1910–1983)
    opracowanie dotyczące odnowy diakonatu stałego w Polsce
    diakonisy
    Second Vatican Council
    Catholic Church in Poland
    Priest Professor Marian Rechowicz (1910–1983)
    study on the renewal of the permanent diaconate in Poland
    diaconata
    Opis:
    Przywrócenie diakonatu stałego w Kościele katolickim było jednym z kilku tematów żywo dyskutowanych w okresie przygotowań do Soboru Watykańskiego II. W 1961 r. opracowanie na ten temat sporządził ks. prof. Marian Rechowicz (1910–1983), ówczesny rektor Katolickiego Uniwersytetu Lubelskiego. Dokument Zagadnienie instytucji diakonatu z punktu widzenia sytuacji i potrzeb Kościoła w Polsce, został rok później opublikowany w języku niemieckim. Do chwili obecnej nie jest znany szerokiemu gronu odbiorców, stąd warto przywołać jego najważniejsze tezy. Autor dostrzega wiele problemów, jakie pojawiłyby się w przypadku ustanowienia tej posługi w Kościele w Polsce. Wskazuje na brak tradycji diakonatu stałego w Polsce, wysoki wskaźnik powołań kapłańskich oraz problem kosztów utrzymania (diakona i jego rodziny), przy ograniczonych możliwościach finansowych parafii. Zaleca natomiast, by wprowadzić posługę diakonis – sióstr zakonnych, których zadaniem byłoby: nauczanie religii; prowadzenie działalności charytatywnej; roznoszenie Komunii św. chorym; przewodniczenie w nabożeństwach nieliturgicznych. Tym samym propozycja ks. prof. Mariana Rechowicza odbiega znacząco od rozwiązań doktrynalnych, przyjętych przez Sobór Watykański II.
    The restoration of a permanent diaconate in the Catholic Church was one of the issues extensively discussed during the preparations for Vatican II. In 1961, Rev. Prof. Marian Rechowicz (1910–1983), at that time the rector of the Catholic University of Lublin, prepared a study on this subject. The document Zagadnienie instytucji diakonatu z punktu widzenia sytuacji i potrzeb Kościoła w Polsce (The Institution of Diaconate in Terms of the Situation and Needs of the Church in Poland) was published in German one year later. It has been unknown to a wider audience so far; therefore, it is worth recalling the most important theses. The author notices many problems that would appear, if this kind of ministry were established in the Church in Poland. He indicates a lack of tradition of the permanent diaconate in Poland, a high rate of priestly vocations, and the problems of the costs related to a deacon and his family support, taking into account the limited financial capabilities of a parish. However, he recommends implementation of a ministry of deaconesses – nuns, whose tasks would include: teaching of religion, charity activities, distribution of Holy Communion to ill parishioners, and leading of non-liturgical services. Thus, the recommendation of Rev. Prof. Marian Rechowicz significantly differs from the doctrinal solutions approved by Vatican II.
    Źródło:
    Studia Koszalińsko-Kołobrzeskie; 2019, 26; 35-57
    1230-0780
    2719-4337
    Pojawia się w:
    Studia Koszalińsko-Kołobrzeskie
    Dostawca treści:
    Biblioteka Nauki
    Artykuł
    Tytuł:
    „Należy ich otoczyć jakąś opieką nie angażując się w ich kontestacje”. Kardynał Stefan Wyszyński i opozycja demokratyczna (1976–1980)
    “They Should be Surrounded by Care without Engaging in their Contestations”. Cardinal Stefan Wyszyński and the Democratic Opposition (1976–1980)
    Autorzy:
    Białkowski, Michał
    Powiązania:
    https://bibliotekanauki.pl/articles/559435.pdf
    Data publikacji:
    2018
    Wydawca:
    Gdańskie Seminarium Duchowne
    Tematy:
    Kościół katolicki w Polsce
    kardynał Stefan Wyszyński
    opozycja demokratyczna w PRL (1976–1980)
    Komitet Obrony Robotników
    Ruch Obrony Praw Człowieka i Obywatela
    the Catholic Church in Poland
    Cardinal Stefan Wyszynski
    the democratic opposition in the People’s Republic of Poland (1976-1980)
    the Workers’ Defence Committee (KOR)
    the Movement for Defence of Human and Civic Rights (ROPCiO)
    Opis:
    Głęboki kryzys społeczno-polityczny, jaki dotykał PRL w dekadzie lat 70. XX w., oddziaływał na zmianę relacji państwo-Kościół katolicki. Ekipa Edwarda Gierka, stosując wobec Kościoła katolickiego politykę ustępstw, pragnęła przede wszystkim wzmocnić swoją słabą pozycję społeczną. Jednocześnie dość wcześnie dostrzeżono zagrożenie wynikające z możliwości zawarcia niepisanego sojuszu pomiędzy Kościołem a budzącymi się środowiskami opozycyjnymi. Bezpośredni wpływ na powstanie opozycji demokratycznej w PRL miały propozycje zmian w konstytucji PRL oraz wydarzenia Czerwca ’76. Wywołały one zdecydowany sprzeciw społeczny, wspierany przez prymasa Polski kardynała Stefana Wyszyńskiego oraz cały episkopat, a wyrażony kilkakrotnie w postaci memoriałów, listów i komunikatów. Relacje kardynała Stefana Wyszyńskiego z Komitetem Obrony Robotników poprzedziły wcześniejsze kontakty m.in. z Jackiem Kuroniem oraz Adamem Michnikiem. Podejmowane wielokrotnie przez to środowisko akcje protestacyjne w postaci głodówek organizowanych w kościołach archidiecezji warszawskiej nie spotykały się ze strony prymasa Wyszyńskiego z otwartą krytyką bądź sprzeciwem, ale z dyskretnym, nieformalnym przyzwoleniem. Na stosunki hierarchy ze środowiskiem KOR mocno oddziaływał fakt, że część działaczy ruchu obarczona były marksistowskim rodowodem. Dość bliskie kontakty kardynał Stefan Wyszyński utrzymywał ze współzałożycielem Ruchu Obrony Praw Człowieka i Obywatela Andrzejem Czumą oraz uczestnikiem Towarzystwa Kursów Naukowych Bohdanem Cywińskim. Ogólna ocena działań opozycji demokratycznej skłaniała prymasa do zachowania ostrożności, a nawet powściągliwości w okazywaniu jej sympatii. Postawę przewodniczącego Konferencji Episkopatu Polski – wielokrotnie wyrażaną na forum Rady Głównej Episkopatu Polski oraz na kartach osobistego dziennika „Pro memoria” – charakteryzowały pragnienie zapewnienia ładu, zgody społecznej oraz idea przestrzegania podstawowych praw obywatelskich.
    The deep social and political crisis that affected Poland in the 1970s also produced a change in relations between the state and the Catholic Church. By implementing a policy of concession towards the Catholic Church, the team of Edward Gierek wanted mainly to strengthen its weak social position. At the same time, relatively early they noticed a risk associated with the possibility of an unwritten alliance between the Church and the circles of awakening opposition. The formation of the democratic opposition in PRL was directly influenced by proposed changes in the PRL constitution and by the events of June 1976. These met with strong public resistance, supported by the Primate of Poland, Cardinal Stefan Wyszyński, and the whole episcopate, and expressed several times in official statements, letters and messages. Cardinal’s Stefan Wyszyński relations with Komitet Obrony Robotników (Worker’ Defence Committee - KOR) were preceded by contacts with, for example, Jacek Kuroń and Adam Michnik. Not only did Primate Wyszyński not openly criticise or oppose actions organised many times by this circle in the form of hunger protests held in the churches of Warsaw Archdiocese, but he also discreetly and informally permitted them. The Cardinal’s relations with the KOR circles were strongly affected by the fact that some activists of this movement had a Marxist background. Stefan Wyszyński maintained relatively close relations with Andrzej Czuma, a co-founder of Ruch Obrony Praw Człowieka i Obywatela (Movement for Defence of Human and Civic Rights), and with Bohdan Cywiński, a participant in Towarzystwo Kursów Naukowych (Scientific Training Association). His general opinion of the democratic opposition’s actions prompted the Primate to remain cautious, or even restrained in showing sympathy towards it. Wyszyński’s attitude – expressed many times at the Presidium of the Polish Episcopal Conference, and in the pages of his personal diary, “Pro memoria” – was always characterised by his desire to ensure order and a societal consensus, and by the idea of adhering to fundamental civil rights.
    Źródło:
    Studia Gdańskie; 2018, 43; 215-236
    0137-4338
    Pojawia się w:
    Studia Gdańskie
    Dostawca treści:
    Biblioteka Nauki
    Artykuł
    Tytuł:
    Ojciec i pasterz. Działalność Prymasa Polski Stefana Wyszyńskiego na forum Komisji/Rady Głównej Episkopatu Polski (1949–1953, 1956–1981)
    A father and a shepherd. Activities of Cardinal Stefan Wyszynski, the Primate of Poland, at the polish bishops’ Conference Main Committee
    Autorzy:
    Białkowski, Michał
    Powiązania:
    https://bibliotekanauki.pl/articles/2077219.pdf
    Data publikacji:
    2022-01-14
    Wydawca:
    Wydawnictwo Bernardinum
    Tematy:
    Cardinal Stefan Wyszynski
    Primate of Poland
    Polish Bishops Conference
    Main Committee of the Polish Bishops Conference
    Catholic Church in the Polish People's Republic
    Kardynał Stefan Wyszyński
    Prymas Polski
    Episkopat Polski
    Komisja Główna/Rada Główna Episkopatu Polski
    Konferencja Episkopatu Polski
    Kościół katolicki w Polsce
    Opis:
    Kardynał Stefan Wyszyński odegrał kluczową rolę w powojennych dziejach Kościoła katolickiego w Polsce. Po nominacji prymasowskiej, w latach 1949–1953 i 1956–1981 pełnił funkcję przewodniczącego Konferencji Episkopatu Polski. Stał również na czele Komisji (od 1969 r.) Rady Głównej Episkopatu Polski – gremium będącego prezydium polskiego episkopatu. Do najważniejszych zadań Komisji/Rady Głównej Episkopatu Polski w okresie przewodniczenia kardynała Stefana Wyszyńskiego wskazać należy: 1) opracowywanie projektów, schematów i wytycznych do listów pasterskich i innych publicznych wystąpień Kościoła katolickiego; 2) analizę aktualnej sytuacji Kościoła katolickiego; 3) koordynację prac innych komisji i podkomisji episkopatu. Uwzględniając – wynikające z ówczesnej sytuacji społeczno-politycznej – podstawowe kierunki pracy polskich hierarchów, określić można zagadnienia pozostające ściśle w gestii samego przewodniczącego Komisji/Rady Głównej Episkopatu Polski. Kardynał Stefan Wyszyński osobiście odpowiadał za: 1) wyznaczanie głównych kierunków i treści nauczania pasterskiego; 2) kształtowanie stosunków z władzami PRL; 3) prowadzenie polityki personalnej episkopatu w zakresie nominacji biskupich; 4) inspirowanie zmian struktury organizacyjnej, celów, zadań i statusu prawnego Konferencji Episkopatu Polski. Problematyka ta rozwinięta została w dalszej części rozważań, choć podkreślić należy, że nie wyczerpuje ona bogatego katalogu spraw, jakie spoczywały na przewodniczącym Komisji/Rady Głównej Episkopatu Polski. Poza omawianym obszarem pozostały m.in.: 5) koordynacja kontaktów ze Stolicą Apostolską i zagranicznymi konferencjami episkopatów oraz 6) szczegółowy nadzór nad procesem recepcji oraz wdrażania uchwał Soboru Watykańskiego II. Wkład kardynała Stefana Wyszyńskiego w prace Komisji/Rady Głównej Episkopatu Polski pozostaje wciąż zagadnieniem domagającym się całościowego, pełnego i wnikliwego opracowania. Nie sposób bowiem zrozumieć procesów zachodzących w Kościele katolickim w Polsce oraz w jego relacjach z państwem komunistycznym bez tej fundamentalnej wiedzy.
    Cardinal Stefan Wyszynski played a crucial role in the post-war history of the Catholic Church in Poland. Having been appointed the Primate he was a chairman of the Bishops Conference from 1949 till 1953 and from 1956 till 1981. Since 1969 he also chaired the Main Committee, i.e. the „presidium” of the Bishops Conference. Its tasks included: i) development of projects, drafts and guidelines to pastoral letters and other public addresses of the Catholic Church; ii) analysis of the current situation of the Church; iii) coordination of works of other committees and sub-committee. Taking into account basic the social and the political situation in those times, one must not ignore the issues being sole personal responsibility of the Chairman. Cardinal Stefan Wyszynski managed personally: i) main directions and contents for pastoral teaching; ii) relationships with the authorities of the Polish People’s Republic; iii) episcopal appointments; iv) organisational reforms, structure, objectives, and the legal status of the Bishops Conference. Although these topics are discussed in the paper, it ought to be borne in mind that this list does not include all the issues the Chairman was dealing with. These include: v) foreign relations and vi) reception and implementation of the Vatican II in Poland. Cardinal Stefan Wyszynski’s contribution to the works of the Main Committee still is a question requiring much comprehensive, complete and exhaustive study. However, it is not possible to understand the processes taking place in the Catholic Church in Poland and in its relations with the Communist state without making such inquiries.
    Źródło:
    Studia Pelplińskie; 2021, 55; 37-71
    0239-4456
    Pojawia się w:
    Studia Pelplińskie
    Dostawca treści:
    Biblioteka Nauki
    Artykuł
    Tytuł:
    Początki odnowy posoborowej w Kosciele katolickim w Polsce (do 1972). Zarys wybranych problemów
    The beginnings of post-council renewal in Roman Catholic Church in Poland (until 1972). An outline of chosen problems
    Autorzy:
    Białkowski, Michał
    Powiązania:
    https://bibliotekanauki.pl/articles/545192.pdf
    Data publikacji:
    2017-12-31
    Wydawca:
    Instytut Wydawniczy Księży Misjonarzy Redakcja "Nasza Przeszłość"
    Tematy:
    Kościół katolicki
    Sobór Watykański II
    recepcja
    posoborowa
    kolegialności
    synody duszpasterskie
    ruchu ekumenicznego
    reforma
    świeccy
    synodalność
    Catholic Church in Poland
    Vatican Council II
    reception
    post-council renewal of liturgy
    collegiality
    pastoral synods
    ecumenical movement
    projects of structural church reforms
    promotion of laity in the Church
    Opis:
    Recepcja Soboru Watykańskiego II to jeden z najważniejszych, żywych procesów eklezjalnych zachodzących w Kościele katolickim począwszy od drugiej połowy lat sześćdziesiątych XX w. Analiza faktograficzna zjawiska pozwala na wyodrębnienie – w historii Kościoła w Polsce – trzech faz recepcji Vaticanum II. Są to kolejno: 1) faza wczesna (lata 1966-1978) z wyraźnie wyodrębnionymi dwoma podokresami: 1966-1972 oraz 1972-1978; 2) faza dojrzała (lata 1978-1989); 3) faza późna (lata 1989-1999). Niebagatelny wpływ na przebieg recepcji w Polsce, jej specyfikę, dynamikę oraz konkretne możliwości aplikacji nauczania w życie wspólnot kościelnych miały uwarunkowania związane z funkcjonowaniem Kościoła w warunkach państwa totalitarnego. W niniejszym artykule przedstawione zostały kolejno: uwarunkowania polityczno-systemowe; uwarunkowania prawno-kanoniczne; uwarunkowania społeczno-religijne. Jako instytucjonalne narzędzia recepcji Soboru Watykańskiego należy postrzegać należy powołane przez Konferencję Episkopatu Polski specjalne komisje, na czele z Komisją Soborową. Dla zobrazowania procesu recepcji Vaticanum II w Polsce – w pierwszej fazie obejmującej podokres lat 1966-1972 – dokonano wyboru kilku charakterystycznych obszarów odnowy posoborowej. Widocznym znakiem wprowadzania posoborowych zmian była odnowa liturgii i studiów biblijnych (zapoczątkowano nową edycję ksiąg liturgicznych w języku polskim oraz wydano nowe krytyczne tłumaczenie ksiąg Pisma św. – „Biblią Tysiąclecia”). Odnowa kolegialności i synodalności polegała na opracowaniu i wejściu w życie Statutu Konferencji Episkopatu Polski (1969 r.); umocnieniu i pogłębieniu charakteru duszpasterskiego instytucji synodów diecezjalnych oraz prowincjonalnych; przywróceniu Rad Kapłańskich. Wiele uczyniono również by nadać nowe, ożywcze impulsy ruchowi ekumenicznemu. Podjęto prace przygotowawcze w celu przeprowadzenia nowoczesnej odnowy struktur kościelnych (projekt opracowany przez zespół arcybiskupa Bolesława Kominka w 1967 r.). Ostatecznie urzeczywistnienie – tego istotnego wymiaru recepcji nauczania soborowego – nastąpiło częściowo poprzez postanowienia bulli Pawła VI „Episcoporum Poloniae coetus” z 1972 r. Sobór Watykański II przyniósł także zasadnicze zmiany w postrzeganiu roli świeckich w Kościele. Nastąpiła rewolucyjna zmiana paradygmatu udziału świeckich w życiu Kościoła (od obecności do zaangażowania). Na polskim gruncie prześledzono ją na przykładzie dwóch odmiennych formacyjnie ruchów katolickich (odgrywającego rolę prekursora idei soborowych środowiska ZNAK oraz stworzonego przez ks. Franciszka Blachnickiego Ruchu Światło-Życie). Przedstawione w ogólnym zarysie przykłady były pewnymi propozycjami i nie wyczerpały bogatych oraz różnorodnych doświadczeń recepcji Soboru Watykańskiego II w Kościele w Polsce.
    The reception of II Vatican Council is one of the most important ecclesial processes occurring in the Catholic Church since the second half of the 1960’s. Factographic analysis of the process allows one to distinguish – in the history of the Church in Poland – three phases of reception of Vaticanum II. These are: 1) the early phase (1966-1978) with two clear stages: 1966-1972 and 1972-1978; 2) the mature phase (1978-1989); 3) the late phase (1989-1999). Conditions connected with the functioning of the Church in totalitarian state had a considerable influence on the reception of the Council in Poland, its specificity, dynamism as well as the actual possibilities of applying the teaching in the life of church communities. The present article presents respectively the political and systemic conditions; legal and canonic conditions; religious and social conditions. Special commissions headed by the Council Commission, set up by the Episcopal Conference of Poland, should be viewed as the institutional tools of the reception of the Vatican Council. To depict the process of the reception of Vaticanum II in Poland – in the first stage of the early phase (1966-1972) – a few characteristic areas of the post-council renewal have been chosen. A visible sign of introducing post-council changes was the renewal of the liturgy and biblical studies (a new edition of liturgical books in Polish was initiated and a new critical translation of the Holy Scripture published – the Millenium Bible). The renewal of collegiality and synodality consisted in drafting and putting into effect the Statute of the Episcopal Conference of Poland (1969); strengthening and deepening the pastoral character of the institution of diocesan and provincial synods; reinstating Presbyteral Councils. Much was done to give the ecumenical movement new reviving impulses. Preparations were made to conduct a modern renewal of church structures (project drafted by Archbishop Bolesław Kominek and his co-workers in 1967). Final accomplishment came partly through the resolutions of the bull of Paul VI Episcoporum Poloniae Coetus from 1972. Vatican Council II also brought considerable changes in the perception of the role of the laity in the Church. There was a revolutionary change of the paradigm of participation of laity in the life of the Church (from presence to involvement). In Poland it was followed through on the example of two formationally different Catholic movements (the precursory milieu of ZNAK and – the originated by Rev. Franciszek Blachnicki - Light-Life Movement). The general outline of examples does not exhaust the rich and diverse experience of the reception of Vatican Council II in the Polish Church.
    Źródło:
    Nasza Przeszłość. Studia z dziejów Kościoła i kultury katolickiej w Polsce; 2017, 128; 229-272
    0137-3218
    2720-0590
    Pojawia się w:
    Nasza Przeszłość. Studia z dziejów Kościoła i kultury katolickiej w Polsce
    Dostawca treści:
    Biblioteka Nauki
    Artykuł
    Tytuł:
    Uwagi do polskiego systemu pozasądowej kompensacji szkód medycznych na tle nowozelandzkiego Injury Prevention, Rehabilitation, and Compensation Act
    Remarks on the Polish out-of-court compensation system of medical injuries in the context of the Injury Prevention, Rehabilitation, and Compensation Act
    Autorzy:
    Białkowski, Michał
    Powiązania:
    https://bibliotekanauki.pl/articles/1729453.pdf
    Data publikacji:
    2021-09-28
    Wydawca:
    Katolicki Uniwersytet Lubelski Jana Pawła II
    Tematy:
    zdarzenie medyczne
    nowozelandzkie treatment injury
    system typu no-fault
    alternatywne metody rozwiązywania sporów
    naprawienie szkody
    szkoda na osobie
    błąd medyczny
    osoba pośrednio poszkodowana
    medical event in Poland
    treatment injury in New Zealand
    no-fault system
    alternative dispute resolution
    compensation
    personal injury
    medical malpractice
    indirectly injured entities
    Opis:
    Dochodzenie przez pacjenta roszczeń związanych ze szkodą doznaną przez niego w toku leczenia napotyka w praktyce liczne trudności, począwszy od tych związanych z udowodnieniem przesłanek odpowiedzialności, na kosztach i długotrwałości procesu skończywszy. W konsekwencji w wielu systemach prawnych na świecie podjęto próby projektowania pozasądowych systemów kompensacyjnych opartych na ubezpieczeniu na rzecz pacjenta albo na funduszu gwarancyjnym mającym zrekompensować doznany przez pacjenta uszczerbek. Celem artykułu jest porównanie najdłużej funkcjonującego systemu typu no-fault, który w Nowej Zelandii w obecnej formie zapewnia naprawienie szkody pacjentom od 1 stycznia 2002 r., oraz działającego od 1 stycznia 2012 r. systemu polskiego. Analiza skupia się na trzech płaszczyznach, tj. konieczności wykazania naruszenia zasad wiedzy medycznej jako przesłanki odpowiedzialności, zakresu definicji zdarzenia medycznego i treatment injury oraz ustalenia kręgu osób posiadających uprawnienie w obu analizowanych systemach do dochodzenia świadczenia odszkodowawczego. Na tym tle sformułowane zostały szczegółowe postulaty de lege ferenda, co do zmiany przepisów ustawy o prawach pacjenta i Rzeczniku Praw Pacjenta dotyczące w szczególności odejścia od konieczności wykazania obiektywnego naruszenia zasad wiedzy medycznej jako przesłanki odpowiedzialności, odejścia od różnicowania szkód powstałych w szpitalach oraz poza nimi, jak i rozszerzenia zakresu definicji zdarzenia medycznego o szkody powstałe w związku z naruszeniem praw pacjenta i szeroko rozumianą profilaktyką leczenia. W artykule proponuje się również rezygnację z ustalenia kręgu podmiotów pośrednio poszkodowanych przez pryzmat posiadania formalnego statusu spadkobiercy na rzecz znanego z przepisów art. 446 § 3 i 4 Kodeksu cywilnego zabiegu polegającego na powiązaniu uprawnienia do dochodzenia świadczenia odszkodowawczego w przypadku śmierci pacjenta z rzeczywistą więzią emocjonalną łączącą zmarłego z wnioskodawcą.
    Seeking redress by the patient due to damage sustained by him in the course of treatment encounters numerous difficulties. They range from those related with proving prerequisites of civil liability to costs and duration of the process. As a consequence, many legal systems around the world have attempted to design out-of-court compensation systems based on the first-party insurance of the patient or on a fund whose purpose is to compensate the damage suffered by the patient during treatment. The aim of this article is to compare the longest functioning no-fault system, which in New Zealand in its present form provides redress to patients from 1 January 2002, and the Polish system that has been operating since 1 January  2012. The analysis focuses on three aspects, i.e., the need to demonstrate a violation of the principles of medical knowledge as a premise of liability, the scope of the definition of a medical event and treatment injury, and to establish the group of people authorized in both analyzed systems to claim compensation. Against this background, detailed de lege ferenda postulates have been formulated regarding the amendment of the provisions of the Act on Patient Rights and the Patient’s Rights Ombudsman regarding, in particular, the departure from the need to demonstrate an objective violation of the principles of medical knowledge as a premise for liability, departing from the differentiation of damages incurred in hospitals and outside them, as well as extending the scope of the definition of a medical event to include damages caused in connection with the violation of patient’s rights and broadly understood preventive treatment. The article also proposes resignation from establishing the group of entities indirectly injured through the prism of having the status of heirs in favor of the known from the provisions of art. 446 § 3 and 4 of the Civil Code based on linking the right to claim compensation in the event of the patient’s death with the actual emotional bond between the deceased and the applicant.
    Źródło:
    Studia Prawnicze KUL; 2021, 3; 7-28
    1897-7146
    2719-4264
    Pojawia się w:
    Studia Prawnicze KUL
    Dostawca treści:
    Biblioteka Nauki
    Artykuł
    Tytuł:
    Recepcja Soboru Watykańskiego II w Polsce w 1972-1978. Pomiędzy bullą «Episcoporum Poloniae coetus» a wyborem Kardynała Karola Wojtyły na Stolicę Piotrową
    Autorzy:
    Białkowski, Michał
    Powiązania:
    https://bibliotekanauki.pl/articles/1830543.pdf
    Data publikacji:
    2018-10-20
    Wydawca:
    Wydawnictwo Bernardinum
    Tematy:
    Catholic Church in the People’s Republic of Poland
    Vatican II
    Polish Bishops’ Conference
    liturgical reform
    synodality
    ecumenism
    religious life renewal
    higher catholic education renewal
    lay movements
    Kościół katolicki
    Kościół katolicki w PRL
    Sobór Watykański II
    recepcja Soboru Watykańskiego II w Polsce
    specjalistyczne Komisje Episkopatu Polski
    aplikacja nauczania soborowego w teologii polskiej
    reforma liturgii i pogłębienie studiów biblijnych
    Opis:
    Lata 1972-1978 zamykają fazę wczesną recepcji Soboru Watykańskiego II w Kościele katolickim w Polsce. Teoretyczne i praktyczne wcielanie idei soborowych odbywało się w specyficznych warunkach społeczno-politycznych państwa totalitarnego. Do najważniejszych zjawisk charakteryzujących drugą fazę należały: przemiany polskiej religijności; atomizacja środowisk laikatu; wzrost znaczenia kanałów komunikacji społecznej Kościoła instytucjonalnego z wiernymi; relacje hierarchów Kościoła katolickiego z opozycją demokratyczną; próby uregulowania stosunków dyplomatycznych PRL-Stolica Apostolska. Ważną rolę odgrywała działalność specjalistycznych Komisji Episkopatu Polski, które nadawały całemu procesowi właściwe tempo i wyznaczały główne kierunki zmian. Do najbardziej zaangażowanych gremiów należały: Komisja Liturgiczna, Komisja do Spraw Ekumenizmu, Komisja Apostolstwa Świeckich, Komisji do Spraw Nauki Katolickiej, Komisja Duszpasterstwa Ogólnego.  Skromne, ale zasadnicze cele zostały osiągnięte w zakresie aplikacji nauczania soborowego w teologii polskiej. Wśród wielu tytułów na szczególną uwagę zasługuje – opublikowana w 1972 r. – książka U podstaw odnowy. Studium o realizacji Vaticanum IIpióra kardynała Karola Wojtyły. Ważne dla odnowy posoborowej prace wydali również: ks. Stanisław Olejnik (teologia moralna), ks. Wincenty Granat (teologia dogmatyczna), ks. Franciszek Blachnicki (teologia pastoralna i liturgika), o. Stanisław Celestyn Napiórkowski OFMConv. (historia ekumenizmu), ks. Feliks Zapłata SVD (misjologia), ks. Eugeniusz Weron SAC (teologia laikatu). Reforma liturgii objęła kilka wymiarów, przy czym wskazać można co najmniej trzy zasadnicze: przygotowania i redakcji nowych ksiąg liturgicznych; praktycznego przystosowania świątyń do nowego rytu mszy św. poprzez zmianę umiejscowienia ołtarza, tabernakulum oraz inne adaptacje architektoniczne; nowej formacji służby liturgicznej. Natomiast pogłębienie studiów biblijnych najpełniej uwidoczniło się poprzez tłumaczenie Pisma św. – tzw. Biblię Poznańską, która ukazała się w 1975 r. Z kolei praktyczna realizacja idei synodalności wyrażała się w kolejnych synodach: III Synodzie Warszawskim; Duszpasterskim Synodzie Archidiecezji Krakowskiej; I Synodzie Katowickim; II Synodzie Gdańskim; II Synodzie Częstochowskim; II Synodzie Lubelskim; II Synodzie Gnieźnieńskim. Sporym osiągnięciem ruchu ekumenicznego było podjęcie działalności przez Komisję Mieszaną Polskiej Rady Ekumenicznej i Komisji do spraw Ekumenizmu Episkopatu Polski. Dla wielu zgromadzeń zakonnych przystosowana odnowa życia wiązała się z powrotem do źródeł i pierwotnego ducha wspólnot. Odnowa katolickiego szkolnictwa wyższego wymagała szczególnego uporządkowania, uregulowania i ujednolicenia kwestii prawno-kanonicznej wydziałów teologicznych oraz ATK, co było przedmiotem szczególnej troski kardynała Karola Wojtyły. Wśród ruchów katolickich przykładem posoborowych przemian był dynamiczny rozwój Ruchu Żywego Kościoła/Ruchu Światło-Życie. W omawianym okresie wyraźny nacisk położono na kształtowanie się struktur oraz dopracowanie założeń koncepcyjnych.
    The period 1972-1978 concludes the early stage of the Vatican II implementation in Poland with its peculiar characteristics, given the socio-political conditions of a totalitarian state. It was marked by such phenomena as the changes in the Polish piety forms, the atomisation of the laity, the growing usage of the mass media by the Church, the ties with the political opposition and the efforts to normalise the Polish - Holy See diplomatic relations. Moreover, some achievements were made when it comes to the post-Vatican II Theology. We should mention here the works of Karol Wojtyla, Stanislaw Olejnik (Moral Theology), Wincenty Granat (Dogmatic Theology), Franciszek Blachnicki (Pastoral Theology and Liturgy), Stanislaw Celestyn Napiorkowski (Ecumenism), Feliks Zaplata (Missiology) and Eugeniusz Waron (Theology of Laity). The liturgical reform was applied with the new books printed, liturgical space alterations made and the lay ministers trained. The new, revised edition of the Scripture called The Poznan Bible was published in 1975. Synods were held in Warsaw, Cracow, Katowice, Gdansk, Czestochowa, Lublin and Gniezno. Some new regulations were introduced to the Catholic university institutions, most notably to the Catholic Theological Academy in Warsaw. There was a growth of the Church movements and associations such as the Light-Life Movement. That time was characterised by the effort to develop the new conceptual framework of the Vatican II renewal in Poland and to establish its institutional applications. 
    Źródło:
    Studia Pelplińskie; 2018, 52; 29-80
    0239-4456
    Pojawia się w:
    Studia Pelplińskie
    Dostawca treści:
    Biblioteka Nauki
    Artykuł
    Tytuł:
    Początek pontyfikatu i I Pielgrzymka Jana Pawła II do Ojczyzny w świetle materiałów Komitetu Wojewódzkiego PZPR w Toruniu
    Autorzy:
    Białkowski, Michał
    Powiązania:
    https://bibliotekanauki.pl/articles/529549.pdf
    Data publikacji:
    2018
    Wydawca:
    Towarzystwo Miłośników Torunia
    Tematy:
    PVAP
    Wojewodschaftskomitee der PVAP in Thorn
    Johannes Paul II.
    Amtseinführung als Papst
    erste Reise nach Polen
    Bistum Kulm
    the Polish United Workers’ Party (PZPR)
    the Provincial Committee of the Polish United Workers’ Party (PZPR) in Toruń
    John Paul II
    inauguration of the pontificate
    the 1st Pilgrimage to Poland
    Chełmno diocese
    PZPR
    Komitet Wojewódzki PZPR w Toruniu
    Jan Paweł II
    inauguracja pontyfikatu
    I Pielgrzymka do Ojczyzny
    diecezja chełmińska
    Opis:
    Die Wahl von Johannes Paul II. zum Papst (16. Oktober 1978), seine Amtseinführung (22. Oktober 1978) und die erste Pilgerfahrt in sein Vaterland (2.-10. Juni 1979) waren Ereignisse ohne Beispiel, weshalb die zentralen Organe von Partei und Staat der Volksrepublik Polen großes Interesse für sie an den Tag legten. Zunächst hatten sie bei den höchsten Entscheidungsträgern der Partei einen Schock hervorgerufen, danach führten sie relativ schnell zur Durchführung breit angelegter Analysen. Die hier vorgestellten Materialien stammen aus den Beständen des Wojewodschaftskomitees der Polnischen Vereinigten Arbeiterpartei (PVAP) in Thorn, die sich im Thorner Staatsarchiv befinden, und sind ein Beispiel für Dokumente, die von der mittleren Ebene des Parteiapparats angefertigt wurden. Die Berichte wurden täglich von der Kanzlei des Ersten Sekretärs des Wojewodschaftskomitees der PVAP in Thorn angefertigt und sind gekennzeichnet durch ein spezifisches Partei-Neusprech, durch einen Mangel an Selbstreflexion, eine minimale Objektivität gegenüber der beurteilten Wirklichkeit, durch auf Stereotypen gestützte Urteile und durch eine Neigung, Werte oder Größen herabzusetzen (u. a. die Reaktionen, die die Wahl von Kardinal Wojtyła auf den Stuhl Petri in der Bevölkerung hervorrief, die Menge der Gläubigen, die an den Begegnungen mit dem Papst teilnahmen). Im Rückblick nach vier Jahrzehnten sind die Parteiberichte ein Zeugnis einer karikaturhaften Verzeichnung von Bildern aus dem Alltagsleben der Kirche und der Bewohner der Wojewodschaft Thorn zu Propagandazwecken.
    The election of John Paul II ( on 16 October 1978) , the inauguration of his pontificate (22 October 1978) and the 1st Pilgrimage to Poland (2-10 June 1979) were unprecedented events, which is why various central political bodies of the Polish People’s Republic  were interested in them. Originally, they provoked shock among the highest dignitaries of the party, but later they made them carry out extensive analyses. The materials presented here – from the State Archive in Toruń, the complex of the Provincial Committee of the Polish United Workers’ Party (PZPR) in Toruń- constitute an example of such documents prepared by the middle-level party apparatus. Reports- prepared daily by the Bureau of the 1st Secretary of the Provincial Committee of PZPR in Toruń- are characterized by a specific language of the party’s newspeak , a lack of self-reflection and scarce objectivity in the evaluation of the reality evaluation based on stereotypes, tendencies to underestimate the value or importance ( e.g. of social reactions generated by the choice of  Cardinal Karol Wojtyła to be the pope, the number of laymen participating in the meetings with the Pope). From the perspective of four decades the party’s reports remain the evidence of the propagandist distortion of the images of everyday life of the Church and inhabitants of the Kuyavian-Pomeranian Province.
    Wybór Jana Pawła II (16 października 1978 r.), inauguracja Jego pontyfikatu (22 października 1978 r.) oraz I Pielgrzymka do Ojczyzny (2-10 czerwca 1979 r.), były wydarzeniami bez precedensu, stąd zainteresowanie nimi przejawiały centralne organa partyjno-państwowe PRL. Początkowo wywołały one szok wśród najwyższych decydentów partyjnych, później dość szybko skłoniły do przeprowadzenia szerokich analiz. Zaprezentowane materiały – pochodzące z Archiwum Państwowego w Toruniu, zespół Komitetu Wojewódzkiego PZPR w Toruniu – są przykładem takich dokumentów przygotowywanych przez aparat partyjny średniego szczebla. Codziennie przygotowywane – przez Kancelarię I Sekretarza Komitetu Wojewódzkiego PZPR w Toruniu – raporty charakteryzuje specyficzny język nowomowy partyjnej, brak autorefleksji oraz znikomy obiektywizm ocenianej rzeczywistości, oceny oparte na stereotypach, tendencje zaniżające wartości bądź wielkości (m. in. reakcji społecznych jakie wywołał wybór kardynała Karola Wojtyły na Stolicę Piotrową, ilości świeckich uczestniczących w spotkaniach z Papieżem). Z perspektywy czterech dekad partyjne sprawozdania pozostają świadectwem propagandowego karykaturalnego zniekształcenia obrazów z życia codziennego Kościoła oraz mieszkańców województwa toruńskiego.
    Źródło:
    Rocznik Toruński; 2018, 45
    0557-2177
    Pojawia się w:
    Rocznik Toruński
    Dostawca treści:
    Biblioteka Nauki
    Artykuł
    Tytuł:
    Biskup Michał Klepacz jako członek Episkopatu. Część III: działalność na forum komisji specjalistycznych episkopatu polski
    Autorzy:
    Białkowski, Michał
    Powiązania:
    https://bibliotekanauki.pl/articles/22676704.pdf
    Data publikacji:
    2022-01-05
    Wydawca:
    Wyższe Seminarium Duchowne w Łodzi
    Tematy:
    biskup Michał Klepacz
    kardynał Stefan Wyszyński
    Komisja do Spraw Studiów Teologicznych na Fakultetach Kościelnych i w Seminariach Duchownych,
    Komisja Seminariów Duchownych, Komisja Studiów/Studiów i Seminariów Duchownych
    Komisja Szkolna
    Komisja do Rozmów z Rządem/Komisji Wspólnej przedstawicieli Rządu PRL i Episkopatu Polski
    Komisja Prasowa
    Komisja Soborowa
    Bishop Michał Klepacz
    Cardinal Stefan Wyszyński
    Committee for Theological Studies at Church Faculties and in Seminaries
    Seminaries Committee
    Studies/Studies and Seminars Committee
    School Committee
    Committee for Negotiations with the Government/Joint Committee of the PRL Government and the Episcopate of Poland Representatives
    Press Committee
    Council Committee
    Opis:
    This article focuses on activities of Bishop Michał Klepacz in the specialised committees of the Episcopate of Poland. Already in 1947, the Łódź Bishop was appointed to the Committee for Theological Studies at Church Faculties and in Seminaries, later transformed into the Studies/Studies and Seminars Committee chaired by the bishop in 1959–1967. Since 1947, he had also worked in the School Committee. Two years later, he was appointed a member of the Committee for Negotiations with the Government representing the Church (since 1956, that Committee operated as the Joint Committee of the PRL Government and the Episcopate of Poland Representatives), which was to standardise and organise relations between the Church and the Communist authorities. As a part of works of that Committee, he was one of the authors of the agreement of April 14, 1950. His activities in that body ended in 1963, with a unilateral freezing of its functioning by the PRL government. Bishop Michał Klepacz also made a substantial contribution to the works of the Press Committee, of which he was a member in the first half of the 1950s, and of the Council Committee. It should be added here that his involvement into that last body was strongly influenced by the fact that he was one of the few dignitaries of the Polish Church participating in all four sessions of the Second Vatican Council.
    Źródło:
    Łódzkie Studia Teologiczne; 2022, 30, 4; 5-23
    1231-1634
    Pojawia się w:
    Łódzkie Studia Teologiczne
    Dostawca treści:
    Biblioteka Nauki
    Artykuł
    Tytuł:
    Odnowa posoborowa w Kościele katolickim w Polsce w latach 1972-1978. Zarys wybranych problemów
    Post-council renewal in Catholic Church in Poland in the years 1972-1978. A draft of selected problems
    Autorzy:
    Białkowski, Michał
    Powiązania:
    https://bibliotekanauki.pl/articles/545125.pdf
    Data publikacji:
    2018-06-30
    Wydawca:
    Instytut Wydawniczy Księży Misjonarzy Redakcja "Nasza Przeszłość"
    Tematy:
    Kościół katolicki
    PRL
    Sobór Watykański II
    recepcja Vaticanum II
    Komisje Episkopatu Polski
    nauczanie soborowe
    reforma liturgii
    idea synodalności
    ruch ekumeniczny
    odnowa życia zakonnego
    katolickie szkolnictwo wyższe
    aktywność wiernych
    teologia polska
    studia biblijne
    formacja seminaryjna
    ruchy
    movements
    stowarzyszenia
    Catholic Church
    PPR
    Second Vatican Council
    Vatican II reception in Poland
    commissions of Polish Bishops’ Conference
    implementation of council’s ideas
    liturgical reform
    implementation of the idea of synodality
    ecumenical movement’s achievements
    renewal of oders’ and congregations’ life
    renewal of catholic university education
    laity’s activity
    Polish theology
    biblical studies
    formation of seminarians
    societes
    Opis:
    Lata 1972-1978 zamykają fazę wczesną recepcji Soboru Watykańskiego II w Kościele katolickim w Polsce. Teoretyczne i praktyczne wcielanie idei soborowych odbywało się w specyficznych warunkach społeczno-politycznych państwa totalitarnego. Do najważniejszych zjawisk charakteryzujących drugą fazę należały: przemiany polskiej religijności; atomizacja środowisk laikatu; wzrost znaczenia kanałów komunikacji społecznej Kościoła instytucjonalnego z wiernymi; relacje hierarchów Kościoła katolickiego z opozycją demokratyczną; próby uregulowania stosunków dyplomatycznych PRL-Stolica Apostolska. Ważną rolę odgrywała działalność specjalistycznych Komisji Episkopatu Polski, które nadawały całemu procesowi właściwe tempo i wyznaczały główne kierunki zmian. Do najbardziej zaangażowanych gremiów należały: Komisja Liturgiczna, Komisja do Spraw Ekumenizmu, Komisja Apostolstwa Świeckich, Komisji do Spraw Nauki Katolickiej, Komisja Duszpasterstwa Ogólnego. Skromne, ale zasadnicze cele zostały osiągnięte w zakresie aplikacji nauczania soborowego w teologii polskiej. Wśród wielu tytułów na szczególną uwagę zasługuje – opublikowana w 1972 r. – książka „U podstaw odnowy. Studium o realizacji Vaticanum II” pióra kardynała Karola Wojtyły. Ważne dla odnowy posoborowej prace wydali również: ks. Stanisław Olejnik (teologia moralna), ks. Wincenty Granat (teologia dogmatyczna), ks. Franciszek Blachnicki (teologia pastoralna i liturgika), o. Stanisław Celestyn Napiórkowski OFMConv. (historia ekumenizmu), ks. Feliks Zapłata SVD (misjologia), ks. Eugeniusz Weron SAC (teologia laikatu). Reforma liturgii objęła kilka wymiarów, przy czym wskazać można co najmniej trzy zasadnicze: przygotowania i redakcji nowych ksiąg liturgicznych; praktycznego przystosowania świątyń do nowego rytu mszy św. poprzez zmianę umiejscowienia ołtarza, tabernakulum oraz inne adaptacje architektoniczne; nowej formacji służby liturgicznej. Natomiast pogłębienie studiów biblijnych najpełniej uwidoczniło się poprzez tłumaczenie Pisma św. – tzw. Biblię Poznańską, która ukazała się w 1975 r. Z kolei praktyczna realizacja idei synodalności wyrażała się w kolejnych synodach: III Synodzie Warszawskim; Duszpasterskim Synodzie Archidiecezji Krakowskiej; I Synodzie Katowickim; II Synodzie Gdańskim; II Synodzie Częstochowskim; II Synodzie Lubelskim; II Synodzie Gnieźnieńskim. Sporym osiągnięciem ruchu ekumenicznego było podjęcie działalności przez Komisję Mieszaną Polskiej Rady Ekumenicznej i Komisji do spraw Ekumenizmu Episkopatu Polski. Dla wielu zgromadzeń zakonnych przystosowana odnowa życia wiązała się z powrotem do źródeł i pierwotnego ducha wspólnot. Odnowa katolickiego szkolnictwa wyższego wymagała szczególnego uporządkowania, uregulowania i ujednolicenia kwestii prawno-kanonicznej wydziałów teologicznych oraz ATK, co było przedmiotem szczególnej troski kardynała Karola Wojtyły. Wśród ruchów katolickich przykładem posoborowych przemian był dynamiczny rozwój Ruchu Żywego Kościoła/ Ruchu Światło-Życie. W omawianym okresie wyraźny nacisk położono na kształtowanie się struktur oraz dopracowanie założeń koncepcyjnych.
    The years 1972-1978 close the early phase of Vatican II reception in the Catholic Church in Poland. Theoretical and practical implementation of council’s ideas took place in particular socio-political conditions of a totalitarian state. The most important phenomena characteristic for the second phase were: changes in Polish piety, atomization of laity groups, growing importance of social communication channels running joining the institutional Church and laity; relationship between catholic hierarchy and democratic opposition; attempts at regulating diplomatic relations between Polish People’s Republic and the Holy See. An important role was played by commissions of Polish bishops entrusted with special tasks. They made sure that everything happened at a proper speed and controlled the tendencies of transformation. The most engaged groups were: Liturgical Commission, Ecumenical Commission, Commission for the Apostolate of Laity, Commission for Catholic Teaching and Commission of General Pastoral Care. Modest, but most important aims were achieved as far as implementing council’s teaching in Polish theology are concerned. A book by cardinal Karol Wojtyła entitled “At the roots of renewal. A study of Vaticanum II implementation” merits special attention. Works which proved crucial to the post-council renewal were published by fr. Stanisław Olejnik (moral theology), fr. Wincenty Granat (dogmatic theology), fr. Franciszek Blachnicki (pastoral theology and liturgical studies), fr. Stanisław Celestyn Napiórkowski OFMConv (history of ecumenism), fr. Feliks Zapłata SVD (mission studies), fr. Eugeniusz Weron SAC (theology of laity). The liturgical reform had several dimensions. Three major ones need to be underscored: preparation and editing of new liturgical books; practical adaptation of churches to the new rite of the Mass by relocation of the altar, tabernacle and other architectonical adaptations; new formation of altar boys. Deeper interest in biblical studies was manifest in publishing the translation of the Bible, the so called Poznań Bible in 1975. Practical implementation of the idea of synodality was expressed in following synods: III Warsaw Synod, Pastoral Synod of the Archdiocese of Cracow, I Synod in Katowice; II Synod in Gdańsk; II Synod in Częstochowa; II Synod in Lublin; II Synod in Gniezno. A major success of the ecumenical movement was the activity of Mixed Commission of Polish Ecumenical Council and Commission for Ecumenism of Polish Bishops’ Conference. For many congregations and orders this renewal had to do with returning to the sources and reawakening the founders’ spirit. The renewal of catholic university education called for exceptional ordering, regulating and unifying canon-law-related matters of theological departments and Academies of Catholic Theology. Cardinal Wojtyła paid special attention this necessity. Among catholic movements an example of the changes in question was dynamic development of the Movement of Living Church/Light-Life Movement. Emphasis was also put on creating institutional structures and perfecting concepts and assumptions.
    Źródło:
    Nasza Przeszłość. Studia z dziejów Kościoła i kultury katolickiej w Polsce; 2018, 129; 387-446
    0137-3218
    2720-0590
    Pojawia się w:
    Nasza Przeszłość. Studia z dziejów Kościoła i kultury katolickiej w Polsce
    Dostawca treści:
    Biblioteka Nauki
    Artykuł
      Wyświetlanie 1-12 z 12

      Ta witryna wykorzystuje pliki cookies do przechowywania informacji na Twoim komputerze. Pliki cookies stosujemy w celu świadczenia usług na najwyższym poziomie, w tym w sposób dostosowany do indywidualnych potrzeb. Korzystanie z witryny bez zmiany ustawień dotyczących cookies oznacza, że będą one zamieszczane w Twoim komputerze. W każdym momencie możesz dokonać zmiany ustawień dotyczących cookies