Informacja

Drogi użytkowniku, aplikacja do prawidłowego działania wymaga obsługi JavaScript. Proszę włącz obsługę JavaScript w Twojej przeglądarce.

Wyszukujesz frazę "Church-State Relations" wg kryterium: Temat


Tytuł:
MODEL EDUKACJI RELIGIJNEJ W REPUBLICE ESTONII
Autorzy:
Ciechanowska, Justyna
Szwed, Katarzyna
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/664176.pdf
Data publikacji:
2019
Wydawca:
Uniwersytet Kardynała Stefana Wyszyńskiego w Warszawie
Tematy:
religious education
freedom of conscience and religion
church-state relations
Estonia
secular state
the Baltic States.
dukacja religijna
wolność sumienia i wyznania
relacje państwo-Kościół
państwo świeckie
państwa bałtyckie.
Opis:
Estonia is a country which has introduced an optional non-denominational form of religious education in schools. The regulation of this issue is important from the point of view of relations between the Church(es) and the Estonian State. The Constitution of the Republic of Estonia says that there is no established church of Estonia, and guarantees an equal legal status to all churches and religious associations. The Constitution does not mention religious education. The issue has not received in-depth treatment in the legislation, either. Nonetheless, in 2010 a substantial amendment was introduced to the relevant provisions. The curriculum for the subject was unified and currently it serves as a mandatory guideline for all the schools. Estonia is considered as a very secularized country. This is due to the country’s history, which has also determined the attitude of Estonians to religious education. Its role is marginalized in the country’s system of education, though at the same time the issue has raised a number of controversies.
Estonia jest przykładem państwa, które wprowadziło model niewyznaniowej fakultatywnej formy nauczania religii w szkołach. Uregulowanie tej kwestii ma istotne znaczenie z punktu widzenia relacji państwo – Kościół. Konstytucja Estonii sankcjonuje brak istnienia Kościoła państwowego, a także gwarantuje równy status prawny Kościołom i związkom wyznaniowym. Nauczaniu religii w szkole nie poświęcono uwagi w ustawie zasadniczej. Również w aktach niższego rzędu kwestia ta została potraktowana lakonicznie. W 2010 r. wprowadzono jednak istotną nowelizację obowiązującego prawodawstwa. Ujednolicono program nauczania dla przedmiotu, który odtąd stanowi wytyczne obowiązujące dla wszystkich szkół. Estonia jest uznawana za kraj silnie zlaicyzowany. Wpływ na to miały doświadczenia historyczne, które warunkują stosunek Estończyków wychowania religijnego. Jego rola jest marginalizowana w systemie nauczania, a równocześnie wzbudza liczne kontrowersje.
Źródło:
Zeszyty Prawnicze; 2019, 19, 2
2353-8139
Pojawia się w:
Zeszyty Prawnicze
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Międzynarodowa Konferencja Naukowa "Ideologies and State-Church Relations Legal Framework", Trnava, 5 maja 2023 roku
International Scientific Conference "Ideologies and State-Church Relations Legal Framework", Trnava, May 5, 2023
Autorzy:
Ziółkowska, Krystyna
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/23050767.pdf
Data publikacji:
2023-12-20
Wydawca:
Katolicki Uniwersytet Lubelski Jana Pawła II
Tematy:
relacje Państwo – Kościół
wolność sumienia i wyznania
kościoły i związki wyznaniowe
Church-State relations
freedom of conscience and religion
churches and other religious associations
Opis:
Sprawozdanie z Międzynarodowej Konferencji Naukowej pt. Ideologies and State-Church Relations Legal Framework  [Ideologie i ramy prawne stosunków Państwo - Kościół]. Konferencja odbyła się w dniu 5 maja 2023 r. w formule online. Głównym jej organizatorem był Instytut Prawnych Aspektów Wolności Religijnej na Wydziale Prawa Uniwersytetu w Trnawie na Słowacji (Trnava University, Faculty of Law, Institute for Legal Aspects of Religious Freedom), zaś współorganizatorami były następujące ośrodki naukowe: Uniwersytet Warmińsko–Mazurski w Olsztynie, Uniwersytet Przyrodniczo–Humanistyczny w Siedlcach i Katolicki Uniwersytet Lubelski Jana Pawła II. Konferencja odbyła się w ramach projektu VEGA 1/0170/21 International Legal Obligations of the Slovak Republic in the Field of Financing of the Catholic Church. Projekt realizowany jest przez Wydział Prawa Uniwersytetu w Trnawie i został sfinansowany przez Ministerstwo Edukacji Republiki Słowacji.
International Scientific Conference Ideologies and State-Church Relations Legal Framework, Trnava,  May 5, 2023
Źródło:
Studia z Prawa Wyznaniowego; 2023, 26; 489-493
2081-8882
2544-3003
Pojawia się w:
Studia z Prawa Wyznaniowego
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Church and State Relations in the Constitution of Malta
Relacje Kościoła i państwa w konstytucji Malty
Autorzy:
Aquilina, Kevin
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/571729.pdf
Data publikacji:
2018
Wydawca:
Uniwersytet Papieski Jana Pawła II w Krakowie
Tematy:
Church-State relations
Malta
freedom of conscience and worship
Canon Law influences on Maltese Law
relacje między Kościołem i Państwem
wolność sumienia i wyznania
wpływ prawa kanonicznego na prawo maltańskie
Opis:
This paper discussed the relationship between the Catholic Church and the State of Malta as evidenced primarily in the Constitution of Malta and secondarily in other Constitutional Laws. It is noted that the Roman Catholic Apostolic Religion is the national religion of Malta. Malta is a confessional state which respects freedom of conscious and worship and all other religions and cults are protected by law. It considers other instances, such as the instructions of children in state schools in the Catholic religion and the influence of the Catholic Church on the state. However, lately, the relationship between the Church and the State has suffered as the state is becoming more liberal in orientation as evidenced by the enactment of laws which do not comply with the Catholic teaching of the Church’s magisterium. Hence, this opens different challenges to the Catholic Church in Malta not hitherto known to it.
Artykuł omawia związek między Kościołem katolickim a państwem maltańskim, który regulują przede wszystkim Konstytucja Malty, a także inne ustawy państwowe. Należy zauważyć, że religia rzymskokatolicka jest religią państwową Malty. Malta jest państwem wyznaniowym, które szanuje wolność wyznania i kultu, a wszystkie religie są prawnie chronione. Artykuł analizuje przypadki, takie jak religijna formacja dzieci w szkołach państwowych i wpływ Kościoła katolickiego na państwo. Zdaniem autora, ostatnio stosunki między Kościołem a państwem stały się nieco napięte, gdyż państwo staje się bardziej liberalne, czego dowodem jest uchwalenie praw, które nie są zgodne z katolickim nauczaniem magisterium Kościoła. Stąd otwierają się różne wyzwania przed Kościołem katolickim na Malcie, dotychczas nie znane.
Źródło:
Polonia Sacra; 2018, 22, 2(51); 175-199
1428-5673
Pojawia się w:
Polonia Sacra
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Finansowanie celów kultu religijnego realizowanego przez kościoły i inne związki wyznaniowe
On funding the purposes of worship conducted by churches and other religious associations
Autorzy:
Pieron, Bartłomiej
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/1912681.pdf
Data publikacji:
2011
Wydawca:
Katolicki Uniwersytet Lubelski Jana Pawła II
Tematy:
RELATIONS BETWEEN THE STATE AND CHURCHES
RELIGIOUS DENOMINATIONS
Catholic Church in Poland
church-state relations (Poland)
churches and religious associations
freedom of religion
law on religion
religious freedom
relations between the state and churches
religious denominations
kościoły i inne związki wyznaniowe
prawo wyznaniowe
relacje państwo - kościół
wolność sumienia i wyznania
wolność religijna
Opis:
Jednym z głównych zadań wykonywanych przez kościoły i inne związki wyznaniowe jest sprawowanie kultu religijnego. Do jego realizacji niezbędne są środki materialne, które podmioty wyznaniowe zgodnie z obowiązującymi przepisami prawa polskiego mogą zdobywać w różny sposób. Celem artykułu jest ukazanie możliwości pozyskiwania środków materialnych wydatkowanych na cele kultu religijnego. Punktem wyjścia jest wyjaśnienie występującego w przepisach prawa pojęcia: „cele kultu religijnego” oraz dokonanie klasyfikacji środków wydatkowanych na te cele. Wśród sposobów pozyskiwania środków materialnych wskazać należy przede wszystkim dochody z przyjmowanych ofiar i darowizn, dochody z prowadzonej działalności gospodarczej, a także dotacje z budżetu państwa przeznaczone na ochronę i konserwację zabytków, które mogą stanowić pośredni sposób finansowania kultu religijnego. Obowiązujące rozwiązania, gwarantujące grupom religijnym pozyskiwanie środków na cele kultu religijnego, służą zaspokajaniu potrzeb religijnych swych wyznawców, choć z pewnością nie stanowią w tym zakresie przykładu idealnych rozwiązań.
One of the main pursuits of churches and other religious associations is to conduct religious worship. This aim needs financial and material resources that religious entities may acquire in various ways in accordance with the provisions of Polish law. The article discusses the options of obtaining material resources expended for the purposes of religious worship. The starting point for the discussion is the explanation of the legal concept of 'purposes of religious worship' and categorization of funds earmarked for these purposes. Among the methods of securing financial resources there are: the income from offerings and donations, the income from conducted business activity, and state subsidies for environmental protection and conservation of historical monuments, which may be used as a means of indirect funding of religious worship. The existing legal solutions that guarantee religious groups a fund-raising capacity for the purposes of religious worship help satisfy the worshippers' religious needs, though certainly may not be considered perfect.
Źródło:
Studia z Prawa Wyznaniowego; 2011, 14; 141-159
2081-8882
2544-3003
Pojawia się w:
Studia z Prawa Wyznaniowego
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Powstanie Polskiego Związku Katolicko-Społecznego
The emergence of the Polish Catholic and Social Association
Autorzy:
Steczkowski, Piotr
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/1912671.pdf
Data publikacji:
2011
Wydawca:
Katolicki Uniwersytet Lubelski Jana Pawła II
Tematy:
Catholic Church in Poland
church-state relations (Poland)
churches and religious associations
freedom of religion
law on religion
religious freedom
kościoły i inne związki wyznaniowe
kościół
prawo wyznaniowe
PRL
relacje państwo - kościół
wolność sumienia i wyznania
zrezszenia religijne
Opis:
Idea katolicyzmu społecznego w sposób dynamiczny rozwijała się w Polsce przed drugą wojną światową. W okresie powojennym komunistyczne władze PRL dążyły do całkowitego usunięcia z życia politycznego i państwowego wszelkich przeciwników ideologicznych, w tym katolików. Jednak pod koniec lat sześćdziesiątych XX wieku katolicyzm społeczny począł się odradzać, także w legalnych formach organizacyjnych. Było to możliwe dzięki zawieraniu pewnych kompromisów z władzami, oraz wsparciu ze strony Prymasa Wyszyńskiego. Powstanie i zarejestrowanie w 1981 r. Polskiego Związku Katolicko-Społecznego było zwieńczeniem wysiłków podejmowanych przez działaczy katolickich mających aspiracje polityczne i społeczne w warunkach niedemokratycznego państwa. Zrealizowanie tego celu wymagało dużej zręczności politycznej oraz zdolności organizacyjnych i prawnych. Uświadamia to opisany w artykule przebieg prac nad statutem nowej organizacji oraz podejmowanych przez prezesa Zabłockiego działań o charakterze politycznym. Okoliczności w jakich doszło ostatecznie do rejestracji PZKS-u potwierdzają w pełni tezę, iż prawo w okresie PRL było jedynie narzędziem politycznym. Natomiast te przepisy prawa, które gwarantować miały prawa i wolności obywatelskie, w tym m.in. prawo do zrzeszania się, nie posiadały żadnego znaczenia, jeżeli zabrakło politycznej woli ze strony rządzącej partii.
The idea of social Catholicism was burgeoning in pre-war Poland. After World War 2, the communist authorities of the People's Republic of Poland sought to eradicate any ideological opposition - including Catholics - from political and social life. Still, in the late 1960s, social Catholicism was revived also as legitimate organizations. This was possible after reaching a compromise with the authorities and owing to Primate Wyszynski's support. The establishment and registration in 1981 of the Polish Catholic and Social Association was the crowning achievement of the Catholic activists of the time, displaying political and social aspirations in the realities of a non-democratic state. This attainment required great political skills and legal and organizational capacity. This is shown in greater detail in the article which reveals the effort and work on the organization statute and political action taken by the first president of the association, Janusz Zablocki. The described circumstances of the registration fully reinforce the argument that law in communist Poland was no more but a political tool. The laws that had been designed to guarantee civil rights and liberties, including the right to association, had little or no material value if the political will of the ruling party was lacking.
Źródło:
Studia z Prawa Wyznaniowego; 2011, 14; 161-185
2081-8882
2544-3003
Pojawia się w:
Studia z Prawa Wyznaniowego
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Przepisy wyznaniowe w Konstytucji RP (uwagi porządkujące)
Denominational provisions in the constitution of the Republic of Poland (explanatory remarks)
Autorzy:
Szymanek, Jarosław
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/1912805.pdf
Data publikacji:
2011
Wydawca:
Katolicki Uniwersytet Lubelski Jana Pawła II
Tematy:
RELIGIOUS FREEDOM
church-state relations (Poland)
freedom of religion
law on religion
Constitution of the Republic of Poland
freedom of conscience and religion
relations between the state and churches
prawo wyznaniowe
relacje państwo - kościół
związki wyznaniowe
Konstytucja RP
kościoły i inne związki wyznaniowe
wolność sumienia i wyznania
Opis:
Konstytucyjne przepisy wyznaniowe, które należy postrzegać jako swoisty podzbiór w obrębie szeroko ujmowanych praw i wolności człowieka, stanowią grupę tych przepisów które albo explicite, albo implicite regulują sytuację konfesyjną jednostki. Przepisy, które wprost określają położenie jednostki z uwagi na jej wyznanie i prezentowany światopogląd można przy tym określić mianem przepisów sensu stricto wyznaniowych. Obejmują one, z jednej strony, indywidualną wolność sumienia i wyznania, z drugiej zaś wolność kolektywną, odnoszoną do społeczności religijnych jakimi są kościoły i inne związki wyznaniowe. Ta wąska grupa przepisów wyznaniowych nie jest jednak jednolita. W jej ramach można bowiem odnaleźć przepisy generalnie odnoszące się do wolności sumienia i wyznania (art. 25, 53 Konstytucji) i przepisy, które podejmują kwestie szczegółowe (art. 48, art. 35 ust. 2 i art. 85). Obok grupy przepisów wyznaniowych sensu stricto można również wskazać inne przepisy, które pośrednio można skorelować z konfesyjną dziedziną życia jednostki. Tę grupę przepisów można nazwać przepisami sensu largo wyznaniowymi. Pośród nich najważniejszym jest przepis gwarantujący generalne prawo decydowania o swoim życiu osobistym (art. 47 Konstytucji). Pokazuje on wszak iunctim wolności sumienia i wyznania z prawem do prywatności, które jest dzisiaj najważniejszym prawem jednostki poręczonym jej w ustawie zasadniczej, a zarazem pewnego rodzaju „wstępem” i „początkiem” wszystkich, a przynajmniej większości praw i wolności. Wolność sumienia i wyznania, jak i cała dziedzina konfesyjna jest przecież nierozerwalnie związana z ochroną życia prywatnego (osobistego), względem którego państwo i jego organy muszą zachować postawę désintéressement. Temu też służą coraz bardziej rozbudowane i uszczegółowione unormowania wyznaniowe konstytucji, które niezależnie od wszelkich podziałów i klasyfikacji zawsze stanowią jedynie pochodną praw i wolności jednostki. Konstytucyjna materia konfesyjna i konstytuujący ją przepis wyznaniowy jest wszak zawsze formą poręczenia niezbywalnych praw jednostki, które swoje aksjologiczne (ale i prawne) źródło znajdują w konstytucyjnej zasadzie godności. Ta ostatnia jest przykładem swoistego „spotkania się” normy na swój sposób religijnej (czy kanonicznej) i normy prawa państwowego. W obu systemach norm godność człowieka jest wszak wartością najwyższą i niezbywalną, i w obu stanowi rację innych wartości i praw.
The constitutional provisions on denomination, which should be seen as a specific subset within the widely recognized human rights and freedoms, comprise a collection of provisions that either explicitly or implicitly regulate the matters of the religious persuasion of any individual. The provisions that explicitly relate to the position of the individual because of his or her religion and outlook can be referred to as denominational in the strict sense. These include, on the one hand, individual freedom of conscience and religion, and on the other hand, collective freedom related to the religious communities such as churches and other religious organizations. This narrow set of denominational provisions is not uniform. It covers both the general rules regarding freedom of conscience and religion (Articles 25 and 53 of the Constitution) and provisions tackling more specific issues (Article 48, Article 35(2) and Article 85). Besides denominational provisions sensu stricto, also others can be singled out that may be directly tied to the religious aspect the individual's life. This set can be referred to as denominational provisions sensu largo. Among them, the most important provision is the one ensuring the general right to decide about one's personal life (Article 47 of the Constitution). It shows the iunctim, after all, of freedom of conscience and religion with the right to privacy, which today is the most important individual right guaranteed in the Constitution, and also a kind of 'prelude' to and 'beginning' of all, or at least most of the rights and liberties. Freedom of conscience and religion, and the whole denominational area alike, is after all inextricably linked to the protection of private (personal) life, which the state and its bodies must approach with désintéressement. The increasingly complex and detailed denominational regulations contained in the Constitution seem to accommodate this requirement; irrespective of any divisions and classifications, they are but a derivative of individual rights and freedoms. The constitutional denominational substance together with its constituting denominational provision is after all a form of guarantee of inalienable individual's rights that have their axiological (but also legal) source in the constitutional principle of dignity. The latter is an example of the 'encounter' of the, in a way, religious (or canonical) standard and the standard of state law. In both systems of standards, human dignity is indeed the highest and inalienable value, and in both provides the reason for other rights and values.
Źródło:
Studia z Prawa Wyznaniowego; 2011, 14; 5-23
2081-8882
2544-3003
Pojawia się w:
Studia z Prawa Wyznaniowego
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Prowadzenie działalności gospodarczej na cmentarzach wyznaniowych przez osoby prawne Kościoła katolickiego
Business activity in religious cemeteries done by judicial persons of the Catholic Church
Autorzy:
Piszcz-Czapla, Monika
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/1912600.pdf
Data publikacji:
2011
Wydawca:
Katolicki Uniwersytet Lubelski Jana Pawła II
Tematy:
Catholic Church in Poland
cemeteries
church-state relations (Poland)
churches and religious associations
freedom of religion
law on religion
religious freedom
relacje państwo - kościół
prawo wyznaniowe
kościoły i inne związki wyznaniowe
wolność sumienia i wyznania
związki wyznaniowe
cmentarz
Kościół katolicki
Opis:
Prawodawstwo Rzeczypospolitej Polskiej zapewnia kościołom i innym związkom wyznaniowym prawo posiadania, zarządzania oraz zakładania i poszerzania cmentarzy grzebalnych przy zachowaniu przepisów dotyczących cmentarzy i chowania zmarłych. Miejscom tym, co do zasady, Państwo gwarantuje nienaruszalność. Jednakże z decyzji Prezesa Urzędu Ochrony Konkurencji i Konsumentów dotyczących kościelnych osób prawnych zarządzających cmentarzami, które to decyzje były potwierdzone przez sądownictwo antymonopolowe, wyraźnie wynika, że do cmentarzy wyznaniowych odnoszone są wszystkie obowiązujące przepisy prawa, w tym ustawy z dnia 16 lutego 2007 r. o ochronie konkurencji i konsumentów. Ze wspomnianą linią orzeczniczą nie zgadzają się przedstawiciele Kościoła Katolickiego, którzy poruszają tę sprawę m.in. na forum Komisji Wspólnej Przedstawicieli Rządu Rzeczypospolitej Polskiej i Konferencji Episkopatu Polski. Kwestia prowadzenia działalności gospodarczej na cmentarzach wyznaniowych wymaga szerszych wyjaśnień, szczególnie z uwagi na fakt różnego rozumienia definicji przedsiębiorcy na gruncie ustawy o ochronie konkurencji i konsumentów.
Polish legislation gives churches and other religious associations the right of ownership, management and establishment of cemeteries in compliance with the relevant legal provisions on cemeteries and burial. In principle, the state guarantees inviolability of such sites. However, judging by the decisions of the President of the Office of Competition and Consumer Protection concerning judicial persons managing cemeteries, such decisions having been upheld by antitrust jurisdiction, it transpires that religious cemeteries are affected by all applicable laws, including the Act of 16 February 2007 on competition and consumer protection. This trend in the existing case-law has been opposed by the Catholic Church representatives who raise this issue, for example, in the Joint Commission of the Representatives of the Polish Government and the Polish Episcopal Conference. The issue of conducting business activity in religious burial grounds calls for a broader elucidation, especially given diverse interpretations of the definition of an entrepreneur under the Act on competition and consumer protection.
Źródło:
Studia z Prawa Wyznaniowego; 2011, 14; 187-202
2081-8882
2544-3003
Pojawia się w:
Studia z Prawa Wyznaniowego
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Znamiona państwa wyznaniowego – uwagi na kanwie dorobku współczesnego konstytucjonalizmu
The hallmarks of a religious state – remarks on the basis of the achievements of contemporary constitutionalism
Autorzy:
Borecki, Paweł
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/1043991.pdf
Data publikacji:
2017-12-29
Wydawca:
Katolicki Uniwersytet Lubelski Jana Pawła II
Tematy:
religious state
Church-State relations
Law on Religion
religious organization
contemporary constitutions
freedom of conscience and religion
religious freedom
Islam
church
religious associations
religious communities
relacje państwo-kościół
państwo wyznaniowe
współczesne konstytucje
wolność religijna
wolność sumienia i religii
kościoły i związki wyznaniowe
wolność sumienia i wyznania
związek wyznaniowy
prawo wyznaniowe
wspólnoty religijne
Opis:
Analiza współczesnych konstytucji wskazuje, że liczba państw wyznaniowych powoli maleje. Spotykamy się jednak z tendencjami przeciwstawnymi. Ustrój państwa wyznaniowego jest charakterystyczny przede wszystkim dla krajów muzułmańskich Bliskiego i Środkowego Wschodu oraz dla szeregu państw Azji Południowo-Wschodniej. W ostatnich dziesięcioleciach wyraźnie zmalała natomiast liczba państw chrześcijańskich oraz świeckich państw ideologicznych. Stabilna pozostaje grupa państw z buddyzmem jako religią uprzywilejowaną. Przepisy wyznaniowe konstytucji państw konfesyjnych charakteryzują się z reguły dużym stopniem ogólności. Rzadko spotyka się postanowienia szczegółowe. Klauzule wyznaniowe zamieszczone są przede wszystkim wśród zasad naczelnych konstytucji. U podstaw wyznaniowego charakteru państwa leży odrzucenie neutralności światopoglądowej. Nie jest możliwe na podstawie samych tylko konstytucji zrekonstruowanie szczegółowego, uniwersalnego modelu państwa wyznaniowego. W świetle ustaw zasadniczych najczęściej spotykane cechy państw wyznaniowych to: negacja neutralności państwa w sprawach światopoglądowych, przyjęcie określonej religii jako oficjalnej, odrzucenie równości związków wyznaniowych, wymóg wyznawania przez głowę państwa określonej religii lub światopoglądu, udzielanie przez państwo wsparcia dla danej konfesji. Konstytucje większości państw wyznaniowych formalnie zapewniają wolność religijną. W ustawach zasadniczych niektórych państw muzułmańskich gwarancje dla tej wolności są jednak przemilczane. Jedność organizacyjna aparatu państwowego i wyznaniowego nie jest charakterystyczna dla sfery kultury politycznej Zachodu. Rzeczywistość społeczno-polityczna współczesnych państw wyznaniowych wskazuje, że wspomnianego modelu państwowości nie można a priori uznać za sprzeczny z zasadami demokracji oraz z prawami człowieka.
The analysis of contemporary constitutions indicates that the number of religious states is slowly decreasing. However, we are confronted with the opposite tendencies. The model of the religious state is characteristic primarily of Muslim countries of the Near and Middle East and of a number of Southeast Asian countries. In the last decades, the number of Christian states and secular ideological states has declined significantly. There is a stable group of states with Buddhism as a privileged religion. The religious constitutional norms of confessional states are generally characterized by a high degree of generality. Detailed provisions are rare. Denominational clauses are included primarily among the supreme principles of the constitution. Underlying the religious character of the state is the rejection of the neutrality of the worldview. It is not possible, on the basis of the constitution alone, to reconstruct a detailed, universal model of the religious state. In the light of fundamental laws, the most common characteristics of religious states are: the negation of the neutrality of the state in worldviews, the acceptance of a particular religion as the official religion, the rejection of the equality of religious associations, the requirement of a state religion or belief towards the head of the state, the state support for a given confession. The constitutions of the majority of religious states formally provide for religious freedom. In the fundamental laws of some Muslim states, the formal guarantees for this freedom are, however, absent. The organizational unity of the state and religious apparatus is not characteristic of the sphere of Western political culture. The socio-political reality of contemporary religious states indicates that this model of statehood can not be a priori regarded as contrary to the principles of democracy and human rights.
Źródło:
Studia z Prawa Wyznaniowego; 2017, 20; 223-248
2081-8882
2544-3003
Pojawia się w:
Studia z Prawa Wyznaniowego
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Nadzór państwa nad punktami katechetycznymi na przykładzie działań administracji w Zielonej Górze wobec Kościoła gorzowskiego
State supervision over religious instruction centres - an example of state administration in Zielona Gora and its activities toward the church organization in Gorzow Wielkopolski
Autorzy:
Mazurkiewicz, Dariusz
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/1912692.pdf
Data publikacji:
2011
Wydawca:
Katolicki Uniwersytet Lubelski Jana Pawła II
Tematy:
freedom of religion
law on religion
religious freedom
Catholic Church - communist authorities conflicts (Poland)
church-state relations (People' Republic of Poland)
clergy
freedom of conscience and religion
Peoples Republic of Poland
relations between the state and churches
religion education in Polish school
kościoły i inne związki wyznaniowe
nauka religii
prawo wyznaniowe
relacje państwo - kościół
wolność sumienia i wyznania
PRL
Polska Rzeczpospolita Ludowa
Opis:
Bezpośrednio po zakończeniu II wojny światowej władze komunistyczne przystąpiły do ograniczania wpływu Kościoła na środowisko szkolne. Pomimo zobowiązania do nieutrudniania nauczania religii w szkołach, podjętego w „Porozumieniu” z 1950 r., przystąpiły do zmniejszania godzin lekcji religii i usuwania katechetów. W związku z tym, już w roku szkolnym 1952/1953, Kościół przystąpił do organizowania punktów katechetycznych. Chwilowa zmiana nastąpiła na fali „odwilży” w roku 1956, kiedy to szkoły stały się na nowo miejscem nauczania religii. Stan ten trwał jednak tylko do roku 1961, bowiem wtedy wraz z ustawą z dnia 15 lipca ostatecznie usunięto katechezę ze szkoły, a wszelką działalność oświatowo – wychowawczą poddano nadzorowi Ministerstwa Oświaty. Na jej podstawie wydane zostało zarządzenie w sprawie prowadzenia punktów katechetycznych i instrukcja w sprawie ich rejestracji. Stały się one podstawą do uzurpowania sobie przez władze komunistyczne prawa do wizytowania i kontrolowania zajęć prowadzonych w punktach katechetycznych. W parafiach Kościoła gorzowskiego znajdujących się na terenie województwa zielonogórskiego władze wyznaniowe i oświatowe próbowały zmusić księży do podporządkowania się wydanym przepisom, jednak zdecydowana postawa Kurii gorzowskiej powodowała, że jedynie nieliczni księża rejestrowali punkty katechetyczny i pobierali wynagrodzenie za nauczanie religii. Również niewielu księży godziło się na wizytowanie lekcji religii odbywających się w pomieszczeniach kościelnych i składanie sprawozdań z nauczania. Widząc nieskuteczność zarówno działań administracyjnych, jak i bezprawnych nacisków polegających na zastraszaniu, szantażowaniu i karaniu księży nauczających w punktach katechetycznych, w połowie lat 70-tych władze państwowe praktycznie zrezygnowały z nadzoru nad punktami katechetycznymi, a w październiku 1981 r. uchyliły krzywdzące Kościół przepisy uznając przy tym, że katecheza parafialna jest wewnętrzną sprawą kościołów i związków wyznaniowych.
Immediately after World War 2, the communist authorities began to curb the Church's influence on the educational environment. Despite the commitment not to obstruct religious education in schools, undertaken in the Church-State Agreement of 1950, the authorities decided to reduce the number of religion classes and expel the instructors. In response, already in the school year 1952/1953, the Church initiated the establishment of religious instruction centres. A temporary change occurred during the political 'thaw' in 1956, when religion was re-established as a school subject. This condition, however, lasted no longer than until 1961; according to the newly enacted law of 15 July 1961, religious instruction was ultimately removed from educational establishments, and the supervision over the entire educational activity was to be exercised by the Ministry of Education. The provisions of the new law provided for the management of religious instruction centres and instructed on their official registration. Consequently, the communist authorities were vested with special powers to visit and monitor the activities of such centres. In the parishes of the Gorzow Church located in the Zielona Gora region, the authorities responsible for handling denominational and educational affairs tried to make priests comply with the regulations, but the unyielding stance of the Gorzow Curia resulted in merely few priests registering their religious instruction classes and accepted remuneration for the teaching. Also, few priests consented to the authorities visiting religion classes held in the church premises and reporting on the instruction. Confronted with the ineffectiveness of both administrative action and unlawful pressure involving intimidation, blackmailing and punishing the priests conducting religion classes in the centres, in the mid-1970s, the authorities practically abandoned the control of such establishments, and in October 1981 repealed the unfair regulations recognizing that any religious instruction in parishes is an internal matter of churches and religious associations.
Źródło:
Studia z Prawa Wyznaniowego; 2011, 14; 111-139
2081-8882
2544-3003
Pojawia się w:
Studia z Prawa Wyznaniowego
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Funkcjonowanie duszpasterstw więziennych wyrazem równouprawnienia kościołów i związków wyznaniowych w Polsce
Functioning of prison priesthood as an expression of equality of churches and religion associations in Poland
Autorzy:
Szymański, Andrzej
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/1043945.pdf
Data publikacji:
2016-12-15
Wydawca:
Katolicki Uniwersytet Lubelski Jana Pawła II
Tematy:
religious associations
religious organization
religious freedom
freedom of conscience and religion
principle of equality
the prison system
Church-State relations
Law on Religion
kościoły
związki wyznaniowe
zasada równouprawnienia
system penitencjarny
wolność sumienia i wyznania
kościoły i związki wyznaniowe
wolność religijna
relacje państwo-kościół
prawo wyznaniowe
Opis:
W artykule przedstawiono sposób realizacji zasady równouprawnienia kościołów i związków wyznaniowych, będącej jedną z najistotniejszych w systemie współczesnego polskiego prawa wyznaniowego, w odniesieniu do funkcjonowania duszpasterstw w polskich zakładach penitencjarnych. Badania oparto na specjalistycznych sprawozdaniach. Z ich analizy jednoznacznie – zdaniem autora – wynika, że zasada równouprawnienia kościołów i innych związków wyznaniowych w Polsce na przestrzeni ostatnich lat, w sferze funkcjonowania duszpasterstw penitencjarnych, jest w pełni zachowywana.
In this text, the way of realization of the equality principle of churches and religious associations towards the state is introduced. The principle is one of the most essential in the system of the contemporary Polish religious law in relation to the functioning of the priesthoods in the national penitentiaries.
Źródło:
Studia z Prawa Wyznaniowego; 2016, 19; 129-157
2081-8882
2544-3003
Pojawia się w:
Studia z Prawa Wyznaniowego
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Nauczanie religii katolickiej w polskiej szkole publicznej w kontekście prawa rodziców do wychowania religijnego dzieci – aspekty historyczne i wybrane aktualne problemy
The Teaching of Catholic Religion in Public School in the Context of the Parents Right to ensure their Children Religious Upbringing – Historical and Selected Current Issues
Autorzy:
Więcek, Katarzyna
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/1401161.pdf
Data publikacji:
2013
Wydawca:
Katolicki Uniwersytet Lubelski Jana Pawła II
Tematy:
wolność religijna
prawo rodziców do wychowania
nauczanie religii w szkole
prawo wyznaniowe
wolność sumienia i wyznania
wolność sumienia i religii
związki wyznaniowe
freedom of religion
law on religion
religious freedom
parental right to upbringing
teaching religious education in schools
church - state relations (Poland)
Churches and Religious Association
Opis:
W artykule przedstawione zostały wybrane aspekty nauczania religii w szkole publicznej. Ujęcie zagadnień z perspektywy katolickiej w żadnej mierze nie deprecjonuje innych związków wyznaniowych, a jedynie wskazuje na złożoność problematyki. Możliwość organizowania lekcji religii w ramach systemu oświaty jest jedną z form realizowania przez rodziców prawa do wychowania dzieci zgodnie z ich przekonaniami, co znajduje swoje potwierdzenie w wielu aktach prawa międzynarodowego oraz krajowego. W Polsce po okresie walki władzy komunistycznej z Kościołem katolickim i wszelkimi przejawami religijności oraz łamania podstawowych praw człowieka, w tym prawa rodziców do wychowania religijnego dzieci, przemiany ustrojowe po 1989 r. przyniosły zmiany w ustawodawstwie przywracając miejsce nauczania religii w szkole publicznej. Regulacje ustawowe i podustawowe zostały potwierdzone w art. 53 ust. 3 i 4 oraz art. 48 ust. 1 Konstytucji Rzeczypospolitej Polskiej z dnia 2 kwietnia 1997 r. Na ich podstawie rodzicom przysługuje prawo do wychowania religijnego i moralnego ich dzieci, również poprzez możliwość wyboru nauczania religii w szkole publicznej. Regulacje prawne w tym przedmiocie niejednokrotnie były poddawane weryfikacji przez Trybunał Konstytucyjny, jak również przez Europejski Trybunał Praw Człowieka w Strasburgu, jednak pomimo konieczności doprecyzowania pojedynczych przepisów, zasadniczy kierunek polskich rozwiązań prawnych został utrzymany, co potwierdza jego zgodność ze standardami państw demokratycznych.
This article presents selected aspects of teaching religious education in public schools. The depiction of issues from the Catholic point of view does not by any means deprecate other religious denominations, but merely points to the complexity of the issues. The possibility of organising religious education classes within the framework of the system of education is one of the forms of parents’ exercising their right to bring up their children in line with their beliefs, which is confirmed by many Acts of international and domestic law. In Poland, after the period of Communist rule and fighting the Catholic Church and any manifestations of religiousness, and breaching basic human rights, including the right to a religious upbringing, the system reforms after 1989 brought about changes to legislation, which restored religious education to its place in public schools. Statutory and sub-statutory regulations were confirmed in Art. 53 sections 3 and 4 and in Art. 48 section 1 of the Constitution of the Republic of Poland of 2 April 1997. Based on the said regulations parents have the right to the religious and moral upbringing of their children, also through the ability to choose religious education at public school. The legal regulations pertaining to this matter have been repeatedly verified by the Constitutional Tribunal and the European Court of Human Rights in Strasbourg, and despite the necessity to particularise individual regulations, the fundamental direction of Polish legal solutions was maintained, which corroborates its conformity with the standards in other democratic countries.
Źródło:
Studia z Prawa Wyznaniowego; 2013, 16; 185-211
2081-8882
2544-3003
Pojawia się w:
Studia z Prawa Wyznaniowego
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Nadzór nad fundacjami kościelnymi w Polsce
Supervision over the Church Foundations in Poland
Autorzy:
Gura, Grzegorz
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/1401157.pdf
Data publikacji:
2013
Wydawca:
Katolicki Uniwersytet Lubelski Jana Pawła II
Tematy:
fundacje kościelne
nadzór
prawo polskie
kościelne osoby prawne
Kościół katolicki
prawo wyznaniowe
stosunki państwo – kościół
wolność religijna
wolność sumienia i wyznania
wolność sumienia i religii
związki wyznaniowe
church foundations
supervision
Polish law
Catholic Church
church – state relations
Churches and Religious Association
ecclesiastical foundations
freedom of conscience and religion
freedom of religion
law on religion
religious freedom
Opis:
W prawie polskim, w odniesieniu do fundacji, przyjęty został model nadzoru subsydiarnego o charakterze prawnym. Nadzór pośredni jest wykonywany przez organy administracji publicznej, a nadzór bezpośredni przez sądy powszechne. Ustawodawca zróżnicował nieco sytuację prawną fundacji kościelnych w porównaniu z innymi fundacjami poprzez to, że nadzór pośredni nad nimi wykonują w pierwszej kolejności, niezależnie od organów państwowych, również kościelne osoby prawne będące fundatorami bądź wskazane w statucie. Ponadto inaczej uregulowane zostały w ich przypadku kwestie związane z ustanawianiem zarządców przymusowych. Wskazane odrębności zwykło uznawać się za przywilej prawny fundacji kościelnych. Autor prezentuje częściowo odmienny pogląd i przywołuje argumentację przemawiającą za tym, że wymóg podwójnego nadzoru nad fundacjami kościelnymi stanowi raczej obciążenie, a nie przywilej strony kościelnej. Jego zdaniem należałoby w przyszłości zrezygnować z tego wymogu i przedstawia swoją propozycję w tej materii.
The supervision over the church foundations reflects the subsidiary supervision model under Polish law. The indirect supervision is carried out by the public authorities, whereas the direct supervision is carried out by the common courts. The legislator diversified the legal status of the church foundations as compared with other foundations. Notwithstanding the state authorities, the indirect supervision over the church foundations is carried out in the first place by the church legal persons constituing founders or other legal persons specified in the statute. Moreover, the rules of the compulsory administration were set out in a different manner in regard to the church foundations. The abovementioned differences are used to be regarded as a church foundation’s’ privilege. However, the author’s standpoint is partially different to the one mentioned above, arguing that the requirement of double supervision over the church foundations constitutes an additional burden rather than a privilege. In the author’s opinion, the above requirement should be given up in the future; he presents his suggestions in this matter.
Źródło:
Studia z Prawa Wyznaniowego; 2013, 16; 93-109
2081-8882
2544-3003
Pojawia się w:
Studia z Prawa Wyznaniowego
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Aspekty prawne współpracy dyrektora szkoły publicznej z kościołami i innymi związkami wyznaniowymi
Legal Aspects of the School of Public Cooperation with Churches and Religious Denominations
Autorzy:
Balicki, Adam
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/1401163.pdf
Data publikacji:
2013
Wydawca:
Katolicki Uniwersytet Lubelski Jana Pawła II
Tematy:
nauczyciel
szkoła
kościoły
Kościół katolicki
związki wyznaniowe
nauka religii
nauczanie religii w szkole
prawo wyznaniowe
stosunki państwo – kościół
wolność sumienia i religii
wolność sumienia i wyznania
teacher
school
churches
Catholic Church
religious denominations
lessons of religion
church - state relations (Poland)
Churches and Religious Association
freedom of conscience and religion
freedom of religion
law on religion
Opis:
Nauczanie religii odgrywa bardzo ważną rolę w wychowaniu młodego pokolenia. Jest ono obecne w polskim systemie oświaty. Zgodnie z przepisem art. 12 ustawy o systemie oświaty, nauka religii jest organizowana na życzenie rodziców w publicznych przedszkolach, szkołach podstawowych, gimnazjach i ponadgimnajalnych. Kształt przepisów dotyczących nauczania religii w szkołach i przedszkolach publicznych nakłada obowiązek współpracy dyrektora szkoły z Kościołami i związkami wyznaniowymi w zakresie nauczania religii. Najbardziej widoczne jest to w zakresie zatrudniania nauczycieli religii. Wprawdzie podmiotem zatrudniającym nauczyciela religii jest dyrektor szkoły, jednakże nie może on zatrudnić osoby nie posiadającej misji kanonicznej. Kościoły i związki wyznaniowe mają również możliwość cofnięcia misji kanonicznej, co skutkuje zwolnieniem takiego nauczyciela, nawet w ciągu roku szkolnego. Obowiązek wspomnianej współpracy widoczny jest również przy organizacji rekolekcji wielkopostnych. Nie są to jedyne sfery współpracy szkoły z Kościołami i związkami wyznaniowymi. Wspomniana współpraca powinna być jak najściślejsza, gdyż w wielu aspektach pracy szkoły może ona przynieść pozytywne rezultaty wychowawcze.
Religious education plays a very important role in the upbringing of the young generation. It is present in the Polish educational system. The provisions on religious education in schools and preschools requires cooperation of the school and churches and religious organizations in the field of religious education. This is most evident in the employment of teachers of religion. Although the subject of employing a teacher of religion is director of the school, but he can not hire a person lacking canonical mission. Churches and religious organizations are also able to release a teacher, even during the school year. The obligation of the cooperation is also seen in the organization of the Lenten retreat. The are not the only areas of cooperation should be the closest possible, as in many aspects of school can bring positive outcomes of education.
Źródło:
Studia z Prawa Wyznaniowego; 2013, 16; 229-248
2081-8882
2544-3003
Pojawia się w:
Studia z Prawa Wyznaniowego
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Zwolnienie z zajęć szkolnych w celu odbycia rekolekcji wielkopostnych a poszanowanie zasady równouprawnienia kościołów i innych związków wyznaniowych
Exemption from school classes in order to participate in Lent retreat and respect for the rule of equal rights of churches and other religious associations
Autorzy:
Tunia, Anna
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/1043955.pdf
Data publikacji:
2016-12-15
Wydawca:
Katolicki Uniwersytet Lubelski Jana Pawła II
Tematy:
religious association
religious organization
freedom of conscience and religion
equal rights
school
student
retreat
religious observances
Church-State relations
związek wyznaniowy
wolność sumienia i wyznania
równouprawnienie
szkoła
uczeń
rekolekcje
praktyki religijne
wolność sumienia i religii
wolność religijna
kościoły i związki wyznaniowe
relacje państwo-kościół
Opis:
Przedmiotem artykułu jest ukazanie problemu zgodności przepisów dotyczących zwolnień uczniów z zajęć szkolnych w celu udziału w rekolekcjach wielkopostnych z zasadą równouprawnienia kościołów i innych związków wyznaniowych. Analizując tę problematykę autor dochodzi do stwierdzenia, że uzależnienie otrzymania prawa do zwolnień z zajęć szkolnych od wymogu zadeklarowania przez uczniów uczestnictwa w szkolnej nauce religii jest dyskryminujące i narusza konstytucyjną zasadę równości wobec prawa oraz jest niezgodne z zasadą równouprawnienia kościołów i innych związków wyznaniowych. Powoduje ponadto dyskryminację uczniów, gdyż stwarza warunki do uzyskania przedmiotowych zwolnień tylko tym uczniom, którzy należą do wyznań chrześcijańskich. Autor postuluje by uczestniczenie w religii jako przedmiocie edukacji szkolnej nie było wiązane z obowiązkiem wykonywania przez uczniów określonych praktyk religijnych, ponieważ rekolekcje nie są elementem edukacji szkolnej prowadzonej w ramach systemu oświaty. Prawo do ewentualnego uzyskiwania zwolnień przez uczniów na udział w rekolekcjach winno zostać uregulowane nie w prawie oświatowym, lecz w akcie prawnym odnoszącym się do wolności religijnej jednostek.
The subject of this article is to present the issue of compliance of regulations concerning students’ exemptions from school classes in order to participate in Lent retreat with the rule of equal rights of churches and other religious associations. While analyzing these issues the author comes to a conclusion that dependence of obtaining right to exemption from school classes on requirement of pledging participation by students in school religious education is discriminative and violates the constitutional rule of equality towards law and it is not in accordance with the rule of equal rights of churches and other religious associations. Moreover it causes discrimination of students since it creates conditions to obtain subject exemptions only for those students who belong to Christian denominations. The author demands that participation in religious education as a subject of school education shall not be associated with a duty of performing by students particular religious observances as a retreat is not an element of school education conducted within the educational system. The right to possible obtainment of exemptions by students for participation in a retreat should be regulated not in educational law but in a legal act referring to religious freedom of individuals.
Źródło:
Studia z Prawa Wyznaniowego; 2016, 19; 45-61
2081-8882
2544-3003
Pojawia się w:
Studia z Prawa Wyznaniowego
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Kościół Nowoapostolski w Polsce – charakterystyka ze szczególnym uwzględnieniem statusu prawnego
New Apostolic Church in Poland – characteristics with special emphasis on the Legal Status
Autorzy:
Zamirski, Konrad T.
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/1043933.pdf
Data publikacji:
2016-12-15
Wydawca:
Katolicki Uniwersytet Lubelski Jana Pawła II
Tematy:
New Apostolic Church in Poland
Church-State relations
Apostolic Catholic Church
legal recognition
religious organization
Law on Religion
particular act
churches and other religious associations
kościoły
prawo wyznaniowe
zasada równouprawnienia
wolność sumienia i religii
wolność sumienia i wyznania
wolność religijna
związki wyznaniowe
Kościół Nowoapostolski w Polsce
Kościół Apostolsko-Katolicki
ustawa partykularna
relacje państwo-kościół
kościoły i związki wyznaniowe
Opis:
Artykuł dotyczy statusu prawnego Kościoła Nowoapostolskiego w Polsce, jego nauki oraz struktury organizacyjnej. Ukazuje także starania tej chrześcijańskiej wspólnoty religijnej o ukształtowanie jej bytu prawnego w odrębnej ustawie (ustawa partykularna). W części historycznej znajdują się informacje o pierwotnej strukturze Kościoła Nowoapostolskiego powstałej w 1830 r. w Anglii oraz o działalności Kościoła Nowoapostolskiego na ziemiach polskich począwszy od drugiej połowy XIX wieku (1863 r.). Wskazywany jest szczególnie atrybut uznania prawnego posiadany przez Kościół na podstawie ustawodawstwa państw zaborczych. Autor zauważa, że uznanie prawne omawiana wspólnota posiadała także w okresie II Rzeczypospolitej. Opisano losy tego Kościoła w okresie PRL oraz wspomniano, że w 2013 r. Kościół Nowoapostolski obchodził 150-lecie swojego istnienia.
This article deals with the legal status of the New Apostolic Church in Poland, its teaching and organizational structure. It presents Church’s efforts to receive a new legal regulation of its status in Poland in the form of separate act of parliament (particular act). In the historical part it explains the original structure of the New Apostolic Church founded in 1830 in England and history of that denomination in Poland since the second half of the nineteenth century (1863). Special emphasis is laid in the fact that the New Apostolic Church had a legal recognition on the basis of legislation made by the states occupying the then Poland. The author informs that the Church had a legal recognition in the time of the Second Republic of Poland. Also the text deals with the denomination’s history in Poland during the Communist period and informs about the celebration of 150th anniversary of New Apostolic Church in 2013.
Źródło:
Studia z Prawa Wyznaniowego; 2016, 19; 289-306
2081-8882
2544-3003
Pojawia się w:
Studia z Prawa Wyznaniowego
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł

Ta witryna wykorzystuje pliki cookies do przechowywania informacji na Twoim komputerze. Pliki cookies stosujemy w celu świadczenia usług na najwyższym poziomie, w tym w sposób dostosowany do indywidualnych potrzeb. Korzystanie z witryny bez zmiany ustawień dotyczących cookies oznacza, że będą one zamieszczane w Twoim komputerze. W każdym momencie możesz dokonać zmiany ustawień dotyczących cookies