Informacja

Drogi użytkowniku, aplikacja do prawidłowego działania wymaga obsługi JavaScript. Proszę włącz obsługę JavaScript w Twojej przeglądarce.

English (EN)·Polski (PL)·Yкраїнський (UK)
Przejdź do strony domowej biblioteki Centralna Biblioteka Wojskowa Link otwiera się w nowym oknie Logo biblioteki Prolib Integro - strona głównaCentralna Biblioteka Wojskowa

Wyszukujesz frazę "xviii wiek" wg kryterium: Temat

  Lista filtrów
Wyrównaj
    Wyświetlanie 1-14 z 14
    Tytuł:
    "Gazeciarz" Stefan Łuskina w satyrze i paszkwilu XVIII w.
    Stefan Łuskina’s Gazeciarz in 18th-century satires and lampoons
    Autorzy:
    Opoka, Beata
    Powiązania:
    https://bibliotekanauki.pl/articles/421569.pdf
    Data publikacji:
    2015
    Wydawca:
    Polska Akademia Nauk. Czytelnia Czasopism PAN
    Tematy:
    Stefan Łuskina
    „Gazeta Warszawska”
    satyra
    okres stanisławowski
    wiek XVIII
    Opis:
    W artykule omawia się postać znanego redaktora XVIII-wiecznej „Gazety Warszawskiej” Stefana Łuskiny, przedstawianego w wierszach satyrycznych w dobie oświecenia, jako konserwatysta, zaciekle broniący swoich poglądów, zakonnik tęskniący za dawnym porządkiem i pragnący powrotu tego, co wówczas było nieodwracalne, a więc przywrócenia zakonu jezuitów.
    This is a biographical sketch of Stefan Łuskina, the editor of the 18th-century Gazeta Warszawska and a favourite target of contemporary satire. Hewas presented as a pugnacious conservative and a diehard Jesuit who longed for the return of the good old days and the restoration of the Jesuit Order.
    Źródło:
    Rocznik Historii Prasy Polskiej; 2015, 18, 3(39); 5-20
    1509-1074
    Pojawia się w:
    Rocznik Historii Prasy Polskiej
    Dostawca treści:
    Biblioteka Nauki
    Artykuł
    Tytuł:
    Werbalna i wizualna reprezentacja ogrodów w Rosji XVIII i początku XIX wieku
    A verbal and visual representation of gardens in Russia in the 18th and at the beginning of the 19th century
    Autorzy:
    Bobilewicz, Grażyna
    Powiązania:
    https://bibliotekanauki.pl/articles/2012192.pdf
    Data publikacji:
    2011
    Wydawca:
    Uniwersytet Warszawski. Wydawnictwa Uniwersytetu Warszawskiego
    Tematy:
    ogród
    Rosja
    wiek XVIII
    wiek XIX
    garden
    Russia
    18th century
    19th century
    Opis:
    Gardens may function as specific coded messages, as texts that are written in the language of nature by means of words or pictures. In order to decipher the garden (a text- -code) correctly one has to find an appropriate key by looking for superimposed senses. The analysis of the verbal and visual representation of gardens in the Russian and European cultures at the end of the 18th and the beginning of the 19th century was based on the principal formula “The garden and texts” (verbal and visual) […]. The material illustrating the issues was chosen mainly from literary works. Those who create gardens combine professional knowledge from different fields and express themselves through various media and materials at the same time. The verbal and visual representation of the garden and its codes come from texts that differ with regard to the genre and semantics, for example from professional and theoretical writings, literature, albums, works of art, real gardens, etc. However, it is the verbal element that plays a dominant role in the interpretation of a work of art, hence frequent returns to the literal, though functionally varied, context. In the verbal discourse of the Russian and European culture at the end of the 18th and the beginning of the 19th century the garden functions at the structural level (compositional dominant, textual dominant of the pragmatic, emotional and aesthetic layer) and the semantic level (garden toponyms, genius loci, lexemes, the use of metaphors, symbolism, verbal code, etc.). The translation, representation and interpretation of the garden through words form a part of creating the model of the garden as the topos of humankind. The visual discourse conceptualizes real gardens as texts varied with regard to nationality, culture and tradition, and as a model of garden art, which becomes an inspiration for innovations concerning content and form in Russian and European literature and fine arts. In the verbal-visual discourse the garden functions at the level of aesthetics, poetics, perceptive processes and memory mechanisms.
    Źródło:
    Prace Filologiczne. Literaturoznawstwo; 2011, 1(4); 73-96
    2084-6045
    2658-2503
    Pojawia się w:
    Prace Filologiczne. Literaturoznawstwo
    Dostawca treści:
    Biblioteka Nauki
    Artykuł
    Tytuł:
    Reformy ceł i podatków w Rzeczypospolitej w latach 1764–1766
    Autorzy:
    Woźnicki, Marek
    Powiązania:
    https://bibliotekanauki.pl/articles/607615.pdf
    Data publikacji:
    2014
    Wydawca:
    Uniwersytet Marii Curie-Skłodowskiej. Wydawnictwo Uniwersytetu Marii Curie-Skłodowskiej
    Tematy:
    18th century
    duties and taxes
    exchequer
    wiek XVIII
    cła i podatki
    skarbowość
    Opis:
    In the middle of 18th century situation of Poland-Lithuania Commonwealth was very difficult. The Commonwealth was losing its position in Europe, and was facing with internal weakness. Therefore its no wonder, that after the death of August III main political fraction – The (Czartoryski’s) Family – launched an ambitious reform program of the state. One of the most serious problem of the Commonwealth was that Saxons reign left the Polish-Lithuanian treasury badly underfinanced, with income of about 8,5 million zlotys. Tax levels were low, and privileged groups remained mostly untaxed.The preelection “convocation” parliament of 1764, controlled by The Family supporters, reformed existing taxes and enacted several new taxes and duties. A general custom duty, paid also by the nobles and clerics, brought in about 2,3 million zlotys in crown provinces in 1765. Unfortunately, Friedrich II of Prussia founded that the duty violated the Treaty of Wehlau of 1657 and started collecting his own illegal duties from Polish boats on the Vistula. In 1766, Poland-Lithuania had to withdraw the general duty and bring back the duty privileges of nobles, but simultaneously put in a new alcohol tax. The review of crown estates allowed to grow the income from military “quarter tax”. Parliament also increased the Jewish pool tax.In the result, the annual income the Polish-Lithuanian treasury increased to 13 million zlotys. Savings of treasury went up from 19 000 zlotys to 1 800 000 zlotys per year. The reforms of duties and taxes in 1764–1766 had a significant influence to strengthener the Polish-Lithuanian state. King Stanislaw August Poniatowski and The Family wanted to continue the state reform program, but the plans was interrupted by the War of the Bar Confederation and the First Partition of Commonwealth.
    W połowie XVIII w. sytuacja Rzeczypospolitej Obojga Narodów była bardzo trudna. Rzeczpospolita traciła swoją pozycję w Europie i musiała zmierzyć się z problemami wewnętrznymi. Stąd też nie jest zaskoczeniem, że po śmierci króla Augusta III główna frakcja polityczna – Familia (Czartoryskich) – rozpoczęła ambitny program reformy państwa. Jednym z najpoważniejszych problemów Rzeczypospolitej było to, że rządy saskie pozostawiły skarb państwa polsko-litewskiego w opłakanym stanie, dochody skarbu wynosiły ok. 8,5 mln zł. Poziom podatków był niski, a stany uprzywilejowane były w dużej mierze zwolnione z płacenia podatków.Przedelekcyjny Sejm konwokacyjny w 1764 r., kontrolowany przez zwolenników Familii, zreformował istniejące podatki oraz wprowadził nowe podatki i cła. Cło generalne, obejmujące również szlachtę i duchowieństwo, przyniosło w 1765 r. przychód rzędu 2,3 mln zł w Koronie. Niestety, król pruski Fryderyk II uznał, że cło generalne narusza postanowienia traktatu welawskiego z 1657 r. i zaczął pobierać własne nielegalne cła od polskich statków płynących Wisłą. W 1766 r. Rzeczpospolita musiała wycofać się z cła generalnego i przywrócić przywileje celne szlachty, ale jednocześnie wprowadziła nowy podatek od produkcji alkoholu (czopowe). Dokonanie lustracji królewszczyzn pozwoliło na zwiększenie wpływów z kwarty przeznaczonej na wojsko. Sejm zwiększył również wysokość pogłównego żydowskiego.W rezultacie roczny dochód skarbu państwa polsko-litewskiego wzrósł do 13 mln zł. Oszczędności skarbowe wzrosły w ciągu roku z 19 000 złp do 1 800 000 złp. Reformy ceł i podatków z lat 1764–1766 miały istotny wpływ na wzmocnienie państwa polsko-litewskiego. Król Stanisław August Poniatowski i stronnictwo Familii chcieli kontynuować program reform państwa, lecz te plany zostały przerwane przez działania wojenne konfederacji barskiej i I rozbiór Rzeczypospolitej.
    Źródło:
    Annales Universitatis Mariae Curie-Skłodowska, sectio F – Historia; 2014, 69
    0239-4251
    Pojawia się w:
    Annales Universitatis Mariae Curie-Skłodowska, sectio F – Historia
    Dostawca treści:
    Biblioteka Nauki
    Artykuł
    Tytuł:
    Community (Custom) vs. State (Law): The Debate about Property in the Papal States in the 18th – 19th Centuries
    Autorzy:
    Simone, Rosati,
    Powiązania:
    https://bibliotekanauki.pl/articles/902811.pdf
    Data publikacji:
    2019-09-21
    Wydawca:
    Uniwersytet Warszawski. Wydawnictwa Uniwersytetu Warszawskiego
    Tematy:
    property
    Papal States
    Jus pascendi
    18th-19th centuries
    własność
    Państwo Kościelne
    wiek XVIII
    wiek XIX
    Opis:
    During the 18th century, an increasingly strong individualistic attitude in the way of understanding the relationship between man and the tangible world spread throughout Europe. The legal institution which, more than any other, suffered from the effects of this reductionism was the Property as victim of incredible compression in comparison to medieval world. The exclusive model that the new Enlightenment and the bourgeois mentality wanted to adopt was the individual Property, to the detriment of all those forms of possession documented in the Middle Ages. The present study intends to investigate, in the geographical context of the Papal States, the great juridical dispute between the individualistic model – endorsed by the Sacred Legislator – and that of a collectivistic nature defended by the Community.
    Źródło:
    Studia Iuridica; 2019, 80; 335-353
    0137-4346
    Pojawia się w:
    Studia Iuridica
    Dostawca treści:
    Biblioteka Nauki
    Artykuł
    Tytuł:
    René-Antoine Ferchault de Réaumur (1683-1757) - dendrologiczne aspekty jego prac
    René-Antoine Ferchault de Réaumur (1683-1757) - dendrological aspects of his work
    Autorzy:
    Daszkiewicz, P.
    Powiązania:
    https://bibliotekanauki.pl/articles/888612.pdf
    Data publikacji:
    2016
    Wydawca:
    Polskie Towarzystwo Dendrologiczne
    Tematy:
    Ferchault de Reaumur Rene Antoine
    nauki przyrodnicze
    entomologia
    dendrologia
    prace naukowe
    Francja
    wiek XVIII
    Źródło:
    Rocznik Polskiego Towarzystwa Dendrologicznego; 2016, 64
    2080-4164
    2300-8326
    Pojawia się w:
    Rocznik Polskiego Towarzystwa Dendrologicznego
    Dostawca treści:
    Biblioteka Nauki
    Artykuł
    Tytuł:
    XVIII-wieczna rycina Wieliczki : interesujący i rzadki obraz kopalni oraz miasta
    An 18th-century picture ofWieliczka : an interesting and rare image of the mine and town
    Autorzy:
    Skubisz, M.
    Daszkiewicz, P.
    Tarkowski, R.
    Powiązania:
    https://bibliotekanauki.pl/articles/2075156.pdf
    Data publikacji:
    2014
    Wydawca:
    Państwowy Instytut Geologiczny – Państwowy Instytut Badawczy
    Tematy:
    Wieliczka mine
    drawings
    18th century
    France
    kopalnia w Wieliczce
    ryciny kopalni
    wiek XVIII
    Francja
    Opis:
    An 18th-century drawing has been found in the Institut de France in Paris. This is a valuable iconographic source for both the town of Wieliczka and the mine, originating from the 1860s. Particularly important are the views of buildings and mining objects whose iconographic records are scanty (Church of St. Clement; Church of St. Spirit; Regis, Wodna Góra, Leszno and Dani³owicz pitheads; underground Chapel of St. Anthony) or their appearances were previously unknown (underground Chapel of St. John of Nepomuk), as well as the imagery of techniques of mining, transportation, mine dewatering and mine working protection.
    Źródło:
    Przegląd Geologiczny; 2014, 62, 7; 343--347
    0033-2151
    Pojawia się w:
    Przegląd Geologiczny
    Dostawca treści:
    Biblioteka Nauki
    Artykuł
    Tytuł:
    Obraz władców polskich w osiemnastowiecznych księgach silva rerum
    The image of Polish rulers in eighteenth-century silva rerum books
    Obraz polských panovníků v knihách silva rerum z 18. století
    Autorzy:
    Orzeł, Joanna
    Powiązania:
    https://bibliotekanauki.pl/articles/6378931.pdf
    Data publikacji:
    2023-06-30
    Wydawca:
    Wydawnictwo Adam Marszałek
    Tematy:
    Rzeczpospolita Obojga Narodów
    silva rerum
    królowie polscy
    wiek XVIII
    szlachta
    Polish-Lithuanian Commonwealth
    Polish monarchs
    eighteenth century
    nobility
    Opis:
    The aim of this article is to present the view of Polish rulers by the nobility of the Polish-Lithuanian Commonwealth in the eighteenth century. These reflections were based on the silva rerum books written in the eighteenth century, containing separate sections on the history of the Polish Kingdom. As in the printed works, there is a noticeable slow change in the manner of descriptiveness – the abandonment of factual information in favour of an attempt to evaluate the ruler and the times of his reign. The painful reality of the successive partitions of the Polish-Lithuanian Commonwealth, and then its collapse, resulted in a more critical approach to certain rulers, but also to the mechanisms of governance.
    Źródło:
    Historia Slavorum Occidentis; 2023, 2(37); 70-92
    2084-1213
    Pojawia się w:
    Historia Slavorum Occidentis
    Dostawca treści:
    Biblioteka Nauki
    Artykuł
    Tytuł:
    Rola Oświecenia chrześcijańskiego w kulturze wieku XVIII
    Autorzy:
    Janeczek, Stanisław
    Powiązania:
    https://bibliotekanauki.pl/articles/644281.pdf
    Data publikacji:
    2015
    Wydawca:
    Uniwersytet Marii Curie-Skłodowskiej. Wydawnictwo Uniwersytetu Marii Curie-Skłodowskiej
    Tematy:
    das 18. Jahrhundert
    Aufklärung
    Christentum
    Kultur
    XVIIIth century
    Enlightenment
    Christianity and culture
    wiek XVIII
    oświecenie
    chrześcijaństwo i kultura
    Opis:
    Der Artikel bespricht im Geiste der Geschichte der intellektuellen Kultur die Problematik der ideellen Eigenart der Kultur des 18. Jahrhunderts. Entgegen einflussreichen Überzeugungen vieler Historiker, die den dominierenden Charakter der Säkularisierungsprozesse der Kultur der Aufklärung unterstreichen, weist der Artikel darauf hin, dass das Christentum trotz unzweifelhafter Anwesenheit von rationalistischen Motiven ein integraler Bestandteil der Kultur dieser Epoche geblieben sei. Die Untersuchungen, die auf dem Boden der Wissenschaftskultur und des Bildungswesens, also den fundamentalsten Werkzeugen der Verbreitung der zeitgenössischen Kultur, durchgeführt wurden, lassen sogar die Feststellung zu, dass die christliche Inspiration nicht nur ein wesentlicher, sondern sogar ein elementarer Bezugspunkt der Kultur des 18. Jahrhunderts geblieben sei. Daher bildet die sog. religiöse Aufklärung, allen voran die christliche Aufklärung im Sinne der durch die gegenwärtige Historiographie betonten langen Dauer (longue durée) nicht nur eine kulturelle Tatsache, sondern sie konstituiert eine dominierende Strömung (mainstream Enlightenment). Ins Deutsche übersetzt von Anna Pastuszka
    Artykuł w duchu historii kultury intelektualnej omawia problematykę specyfiki ideowej kultury wieku XVIII. Wbrew wpływowym przekonaniom wielu historyków, podkreślających dominujący charakter proces sekularyzacji kultury Oświecenia, wskazuje, że mimo niewątpliwej obecności wątków racjonalistycznych chrześcijaństwo pozostało integralnych elementem kultury tej epoki. Analizy na gruncie kultury naukowej i szkolnictwa, a więc najbardziej fundamentalnych narzędzi upowszechniania ówczesnej kultury upoważniają nawet do stwierdzenia, że chrześcijańska inspiracja pozostała nie tylko istotnym, ale wręcz podstawowym punktem odniesienia kultury wieku XVIII. Stąd, w duchu tzw. długiego trwania (longue durée), podkreślanego przez współczesną historiografię, Oświecenie religijne, nade wszystko Oświecenie chrześcijańskie jest nie tylko faktem kulturowym, ale nawet stanowi nurt dominujący (mainstream Enlightenment). 
    This paper has been written in the spirit of the history of intellectual culture, and it discusses the problems of the specific ideological culture of the eighteenth century. Contrary to the influential views held by many historians who stress the dominant process of secularization in the culture of the Enlightenment, the paper indicates that despite rationalist elements Christianity remained an integral element of the culture of this epoch. By virtue of analyses conducted on the grounds of scientific culture and education, therefore the most fundamental tools of popularization of the then culture, we are entitled even to state that Christians inspiration was not only an essential, but actually basic point of reference for eighteenth-century culture. Thus in the spirit of the so-called long duration (longue durée), underlined by contemporary historiography, the so-called religious enlightenment, above all Christian Enlightenment is not only a cultural fact, but it does make up the mainstream Enlightenment. Summarised by Stanisław Janeczek
    Źródło:
    Kultura i Wartości; 2015, 15
    2299-7806
    Pojawia się w:
    Kultura i Wartości
    Dostawca treści:
    Biblioteka Nauki
    Artykuł
    Tytuł:
    Krytyka katolickiej muzyki liturgicznej w polemikach i sprawozdaniach z II połowy XVIII wieku
    Criticism of the Catholic Liturgical Music in polemics and reports from the second half of the 18th century
    Autorzy:
    Urban, Mariusz
    Powiązania:
    https://bibliotekanauki.pl/articles/1550539.pdf
    Data publikacji:
    2021-07-09
    Wydawca:
    Uniwersytet Opolski. Redakcja Wydawnictw Wydziału Teologicznego
    Tematy:
    muzyka Kościoła katolickiego
    muzyka liturgiczna
    zeświecczenie
    wiek XVIII
    józefinizm
    Catholic Church Music
    Liturgical Music
    Secularisation
    18th century
    Josephinism
    Opis:
    Proces zeświecczenia muzyki pisanej na potrzeby Kościoła katolickiego nasilał się przez cały wiek XVIII, osiągając swą kulminację pod koniec stulecia. Szczególnie podatny na wpływy muzyki świeckiej był nurt concertato, w ramach którego kompozytorzy nader często eksponowali elementy stylu neapolitańskiego i weneckiego. Przejmowanie wzorców obcych przestrzeni sacrum doprowadziło w konsekwencji do rozluźnienia związków między muzyką a wymową i przebiegiem czasowym akcji liturgicznej. Nasilający się kryzys muzyki katolickiej wywołał reakcję zarówno ze strony Magisterium Kościoła jak i kierujących się ideami oświeceniowymi władców świeckich. Zarządzane reformy nie przyczyniły się jednak do poprawy sytuacji, o czym świadczą liczne wypowiedzi osób postronnych: publicystów, redaktorów prasowych, teoretyków muzyki oraz kompozytorów. Swoje obserwacje wyrażali oni w różnego rodzaju dokumentach: publikacjach polemicznych, satyrach, sprawozdaniach i dziennikach z podróży po krajach ówczesnej Europy. Lektura tych źródeł dostarcza cennych informacji na temat rzeczywistego stanu, w jakim pod koniec XVIII stulecia znajdowała się katolicka muzyka liturgiczna.
    The process of secularization of music written for the needs of the Catholic Church intensified throughout the eighteenth century, reaching its culmination at the end of it. Particularly susceptible to the influence of secular music was the concertato trend, in which composers very often emphasized elements of the Neapolitan and Venetian styles. Adopting the patterns, which were unfamiliar for sacred spaces, led in consequence to the loosening of the relationship between music and both the significance and the time course of the liturgical action. The escalating crisis of Catholic music provoked a reaction from both the Magisterium of the Church and the secular rulers who were guided by Enlightenment ideas. However, the managed reforms did not contribute to the improvement of the situation; numerous statements by outsiders: publicists, press editors, music theorists and composers are proof of it. They expressed their observations in various types of documents: polemical publications, satires, reports and journals from travels around the countries of Europe at that time. Reading these sources provides valuable information on the real state of Catholic liturgical music at the end of the eighteenth century.
    Źródło:
    Liturgia Sacra. Liturgia - Musica - Ars; 2021, 57, 1; 195-216
    1234-4214
    Pojawia się w:
    Liturgia Sacra. Liturgia - Musica - Ars
    Dostawca treści:
    Biblioteka Nauki
    Artykuł
    Tytuł:
    Zaplecze materiałowe kamieniarstwa i rzeźbiarstwa w XVIII w. w Rzeczypospolitej Obojga Narodów
    The base of material supply for stonemasonry and sculpture in the 18 th century in the Polish-Lithuanian Commonwealth
    Autorzy:
    Wardzyński, Michał
    Powiązania:
    https://bibliotekanauki.pl/articles/2074297.pdf
    Data publikacji:
    2022
    Wydawca:
    Państwowy Instytut Geologiczny – Państwowy Instytut Badawczy
    Tematy:
    handel kamieniami
    archeopetrografia
    historia kultury materialnej
    geografia sztuki
    wiek XVIII
    stone trade
    archaeopetrography
    material culture history
    geography of art
    18 th century
    Opis:
    The artistic culture andartof the 18th century of the Polish-Lithuanian Commonwealth have earned due recognition and been subject to first systematic studies only in the past 30 years. Considering the preliminary nature of the study, focus has been placed on the most important issues. The summary discusses the share of local deposits and workshops in the materials and masonry market of Central and Eastern Europe. The 18th century was clearly marked by the cosmopolitan movement, promoted in the circles of the royal courts of the Wettins and Stanisław August Poniatowski, based on the French and Italian models of Versailles and Rome, respectively, whose principal sculptural medium was marmo bianco from Carrara. Due to the pressure exerted by that elitist centre in the capital city of Warsaw, local artists sought to imitate the material, which was expensive and difficult to access due to sea freight costs, in more affordable stones covered with a valorizing layer of lime or stucco mortar. As in the 17th century, the Baltic ports continued to be the outposts of West European influence, and local artists primarily used a wide range of decorative rock, which was imported from Italia, France and Spain, both parts of the Netherlands, the Reich and England, as well as the Baltic isles. The influence of those centres reached as far as the central part of the Greater Poland Province, Kuyavia, and Mazovia. In Lesser Poland, Crown Rus' and Podolia, there were numerous quarries of decorative rock and building stone, which thanks to favourable economic circumstances, project cooperation with professional architects, promotion methods developed in the 4th quarter of the 17thcentury, as well as a convenient transportation network (rafting down the Vistula in the Crown with connections to Rus' and Lithuania), have preserved their autonomy until the 1780s, successfully competing with artists from the capital city and the Baltic centres mentioned above. A major stage in the professionalization of the quarrying and masonry markets was the establishment of the Royal Marble Factory in Dębnik and Chęciny in 1787. In the 18th century, domestic centres lost their position as exporters of sculptural materials and works. Apart from the import of luxurious marble from Italia and Western Europe, there was a substantial rise in regional purchases of Lower Silesian marbles and sandstones to Greater Poland, which was cut off from the main transportation system due to the fact that the Vistula and the Warta basins were not connected.
    Źródło:
    Przegląd Geologiczny; 2022, 70, 2; 135--146
    0033-2151
    Pojawia się w:
    Przegląd Geologiczny
    Dostawca treści:
    Biblioteka Nauki
    Artykuł
    Tytuł:
    The Witchcraft Trial in Doruchów in 1775 Fact or Myth?
    Proces o czary w Doruchowie w 1775 roku. Fakt czy mit?
    Autorzy:
    Wijaczka, Jacek
    Powiązania:
    https://bibliotekanauki.pl/articles/23050676.pdf
    Data publikacji:
    2023
    Wydawca:
    Uniwersytet Łódzki. Wydawnictwo Uniwersytetu Łódzkiego
    Tematy:
    procesy o czary
    Doruchów
    państwo polsko-litewskie
    Wielkopolska
    wiek XVIII
    historia płci
    witch trials
    Poland-Lithuania Coommonwealth
    Greater Poland
    18th century
    gender study
    Opis:
    W tym artykule autor podsumował dyskusję na temat pojawiającego się w literaturze przedmiotu procesu o czary w Doruchowie w 1775 r. Oprócz anonimowej Relacyi naocznego świadka opublikowanej w 1835 r. na łamach „Przyjaciela Ludu” oraz ankiety z 1828 r., brak jest przesłanek, które jednoznacznie pozwoliłyby stwierdzić, że taki proces rzeczywiście przeprowadzono i na mocy wyroku życie straciło aż 14 kobiet. Proces ten jest – zdaniem autora – mitem, a autor Relacyi… z wiadomych tylko sobie powodów umiejscowił go w Doruchowie w tym konkretnym roku. Z całą pewnością jedyny proces o czary, potwierdzony źródłowo, przeprowadzono w Doruchowie w 1762 r.
    In this article, the author summarized the discussion on the theme emerging in the subject literature on Doruchów witchcraft trial of 1775. Except for the anonymous eyewitness account [Relacya], published in 1835 in the column of the “Przyjaciel Ludu” [Friend of the People] and a survey of 1828, there is no definite indication that such trial actually took place, and that up to fourteen women lost their lives after having been sentenced to death. The author of this article maintains that the trial is a myth, and the author of Relacya set it in Doruchów in that particular year for the reasons known only to himself. With all certainty, the only witchcraft trial confirmed by sources took place in Doruchów in 1762.
    Źródło:
    Przegląd Nauk Historycznych; 2023, 22, 2; 83-109
    1644-857X
    2450-7660
    Pojawia się w:
    Przegląd Nauk Historycznych
    Dostawca treści:
    Biblioteka Nauki
    Artykuł
    Tytuł:
    Uwagi o organizacji Kościoła luterańskiego w Prusach Wschodnich w latach osiemdziesiątych XVIII wieku
    Remarks on the Organization of the Lutheran Church in East Prussia in the Eighties of the 18th Century
    Autorzy:
    Nowicki, Tomasz
    Powiązania:
    https://bibliotekanauki.pl/articles/1955010.pdf
    Data publikacji:
    2000
    Wydawca:
    Katolicki Uniwersytet Lubelski Jana Pawła II. Towarzystwo Naukowe KUL
    Tematy:
    Prusy Wschodnie
    Prusy Książęce
    Kościół luterański
    luteranie
    organizacja terytorialna
    patronat
    liczba duchownych
    Ludwik Ernest Borowski
    wiek XVIII
    East Prussia
    Prince's Prussia
    Lutheran Church
    Lutherans
    territorial organization
    patronage
    number of pastors
    18th century
    Opis:
    The article presented above is concerned with a few aspects of the work of the Lutheran Church in East Prussia. It is first of all based on Ludwik Ernest Borowski's work Neue Preußische Kirchenregistratur, die neuern Verordnungen und Einrichtungen Kirchen- und Schulsachen im Königreiche Preußen enthaltend. Nebst einigen zur kirchengeschichte Preußen gehörigen Aufsätzen. The author also uses earlier sources, like the list of churches of 1720 included in Walter Hubatsch's three-volume work concerned with history of the Lutheran Church in East Prussia and Daniel Arnoldts' presbyterology published in 1777. In the present article the problems are discussed of territorial organization of the Lutheran Church structures in East Prussia. These problems especially include the issue of the number of parish churches and succursal ones in particular Lutheran provinces and inspections, the proportions between the number of parishes and the number of succursals, their localization in towns and in the country. Other questions touched upon in the article are concerned with the kind of the right of patronage over the churches mentioned by Borowski and with the number of clergymen involved in pastoral work in those churches. The presented studies show that in East Prussia Borowski noted down 334 parishes and 62 succursals. The former ones constituted over 84% of all the Lutheran churches. The percentage of churches localized in towns was 18%. The Prussian king had patronage over nearly 2/3 of all the mentioned churches. The percentage of the churches of noblemen's collation was about 35, and towns' was 2.5. Two country parishes were under the patronage of the Grand Royal Hospital in Königsberg. In the studied period 412 clergymen worked in Lutheran churches in East Prussia. Taking into consideration both parish churches and succursals, there could be one pastor for each church, but on the average more of them worked in town parishes than in country ones.
    Źródło:
    Roczniki Humanistyczne; 2000, 48, 2; 91-111
    0035-7707
    Pojawia się w:
    Roczniki Humanistyczne
    Dostawca treści:
    Biblioteka Nauki
    Artykuł
    Tytuł:
    The agony of striving: A Profile of Jakub Frank in Andrzej Żuławski’s “Moliwda”
    „Męka dociekania”. Obraz Jakuba Franka w „Moliwdzie” Andrzeja Żuławskiego
    Autorzy:
    Misztela, Piotr
    Powiązania:
    https://bibliotekanauki.pl/articles/2089407.pdf
    Data publikacji:
    2018
    Wydawca:
    Polska Akademia Nauk. Czytelnia Czasopism PAN
    Tematy:
    Polish literature of the 20th century
    historical essay
    18-century sectarianism and modernity
    Jewish Messianism
    radical visions of history
    Antoni Kossakowski „Moliwda”(1718–1786)
    Jakub Frank (1726–1791)
    Andrzej Żuławski (1940–2016)
    „Moliwda”
    Antoni Kossakowski (1718–1786)
    frankizm
    wiek XVIII
    wiek XX
    komunizm
    tyran
    Opis:
    This article looks at a character of Jakub Frank, the 18th-century Jewish Messianic leader, in Andrzej Żuławski’s book of idiosyncratic essays Moliwda (published in 1994). Żuławski, a controversial fi lm-maker and writer, whose historic musings are usually focused on an individual who embodies the spirit of the age in this case turns his attention to Jakub Frank. Moliwda is typical of the early phase of Żuławski’s writing career characterized by a radically revisionist explorations of the Age of the Enlightenment in search for parallels with the modern age and his own life. Jakub Frank is presented as a trickster, religious charlatan, political fraudster and fateful ancestor of 20th-century tyrants, but at the same time as a rebel against the idea of God and history enshrined in the Judaic tradition. The article views Żuławski’s interpretation as an attempt to appropriate certain elements of the history of religion to create an authoritarian vision of modernity and its historical roots, based on mechanisms of self-aggrandizement, sexualization of power and subversion of all hierarchies.
    Źródło:
    Ruch Literacki; 2018, 5; 589-596
    0035-9602
    Pojawia się w:
    Ruch Literacki
    Dostawca treści:
    Biblioteka Nauki
    Artykuł
    Tytuł:
    O statusie i zasięgu gwary w osiemnastowiecznej Polsce (na przykładzie nazw orczyka w wielkopolskich inwentarzach dóbr szlacheckich)
    About the status and scope of the dialect in 18th century Poland (the case of whippletree’s names in stock lists of the nobility from Greater Poland)
    Autorzy:
    Osowski, Błażej
    Powiązania:
    https://bibliotekanauki.pl/articles/594090.pdf
    Data publikacji:
    2017
    Wydawca:
    Łódzkie Towarzystwo Naukowe
    Tematy:
    dialect
    Greater Poland’s dialect
    the history of the Polish language
    names of whippletree
    language and dialect’s status
    18th century
    gwara
    gwary wielkopolskie
    historia języka polskiego
    nazwy orczyka
    status języka i gwary
    wiek XVIII
    Opis:
    The paper shows the social status of dialects in the eighteenth-century Polish society. The first part of article contains theoretical attentions: findings of researchers and the opinions of witnesses era. It turns out that social scope of dialects was wider and not limited only to the peasants. The second part is an analysis of the names of whippletree. I used material from stock lists of the nobility from the second half of the eighteenth century from Wielkopolska, showing the presence of distinctive and regional vocabulary.
    Artykuł podejmuje temat statusu społecznego gwary w XVIII-wiecznym społeczeństwie polskim. Składa się z dwóch części. Pierwsza zawiera uwagi teoretyczne: ustalenia badaczy oraz opinie świadków epoki. Okazuje się, że dawniej zasięg społeczny gwary był szerszy i nie ograniczał się tylko do chłopów. Druga część to analiza nazw orczyka na jednego, dwa i trzy konie. Wykorzystano materiał wielkopolskich inwentarzy dóbr szlacheckich z 2. połowy XVIII wieku, pokazując obecność w nich leksyki dyferencyjnej i regionalnej.
    Źródło:
    Rozprawy Komisji Językowej ŁTN; 2017, 64; 203-215
    0076-0390
    Pojawia się w:
    Rozprawy Komisji Językowej ŁTN
    Dostawca treści:
    Biblioteka Nauki
    Artykuł
      Wyświetlanie 1-14 z 14

      Ta witryna wykorzystuje pliki cookies do przechowywania informacji na Twoim komputerze. Pliki cookies stosujemy w celu świadczenia usług na najwyższym poziomie, w tym w sposób dostosowany do indywidualnych potrzeb. Korzystanie z witryny bez zmiany ustawień dotyczących cookies oznacza, że będą one zamieszczane w Twoim komputerze. W każdym momencie możesz dokonać zmiany ustawień dotyczących cookies