Informacja

Drogi użytkowniku, aplikacja do prawidłowego działania wymaga obsługi JavaScript. Proszę włącz obsługę JavaScript w Twojej przeglądarce.

English (EN)·Polski (PL)·Yкраїнський (UK)
Przejdź do strony domowej biblioteki Centralna Biblioteka Wojskowa Link otwiera się w nowym oknie Logo biblioteki Prolib Integro - strona głównaCentralna Biblioteka Wojskowa

Wyszukujesz frazę "żelaza" wg kryterium: Temat

  Lista filtrów
Wyrównaj
    Wyświetlanie 1-12 z 12
    Tytuł:
    Sprawozdanie z badań wykopaliskowych na grodzisku zwanym „Okrągła Góra” w Pasymiu, pow. Szczytno, stan. 1 w roku 2017
    Report on archaeological excavations on the so-called “Round Mountain” in Pasym, Szczytno district, site 1, in 2017
    Autorzy:
    Wadyl, Sławomir
    Powiązania:
    https://bibliotekanauki.pl/articles/1365583.pdf
    Data publikacji:
    2017
    Wydawca:
    Instytut Północny im. Wojciecha Kętrzyńskiego w Olsztynie
    Tematy:
    Grodzisko
    wczesna epoka żelaza
    wczesne średniowiecze
    Hillfort
    Early Iron Age
    Early Middle Ages
    Opis:
    In 2017, the excavation of the fortifications in Pasym, Szczytno district, was continued. During this time three trenches were excavated (Figure 2). Trench 1/2017 (measuring 15 x 5 m) was laid out in the western part of the fortification, partly on the edge, partly on the slope descending from the west towards the lake. Trench 2/2017 (measuring 15 x 5 m) was located on the eastern slope of the fortification. Trench 3/2017 (measuring 5 x 5 m) was located in a dip situated to the south-east of the fort. The study encompassed an area of 1.75 acres. During the excavations, unusually interesting remains within the courtyard of the stronghold were discovered. Earlier obser�vations concerning the fortification of the site were also confirmed. The powerful defence system has no analogies in contemporary Prussian territories. Particularly valuable were the layers of accumulated deposits dating from the Early Iron Age and the Early Middle Ages.
    Źródło:
    Komunikaty Mazursko-Warmińskie; 2017, 298, 4; 717-724
    0023-3196
    2719-8979
    Pojawia się w:
    Komunikaty Mazursko-Warmińskie
    Dostawca treści:
    Biblioteka Nauki
    Artykuł
    Tytuł:
    Wstępne wyniki badań wykopaliskowych prowadzonych w 2016 roku na grodzisku w Węgielsztynie, pow. Węgorzewo, stan. 1
    Preliminary results of excavations at the hillfort in Węgielsztyn, Węgorzewo County in 2016
    Autorzy:
    Wadyl, Sławomir
    Powiązania:
    https://bibliotekanauki.pl/articles/1365800.pdf
    Data publikacji:
    2016
    Wydawca:
    Instytut Północny im. Wojciecha Kętrzyńskiego w Olsztynie
    Tematy:
    grodzisko
    wczesna epoka żelaza
    wczesne średniowiecze
    Prusy
    Iron Age
    Early Medieval Period
    Prussia
    Opis:
    The stronghold is located about 1 km south of the centre of the village and about 0.35 km south-east of the shore of Lake Węgielsztyńskie. During the excavations quite a large number of artefacts were recovered. The ceramic assemblage included around 3,500 fragments. In addition, about 500 fragments of animal bone were discovered, as well as several dozen artefacts, most of which were for daily use. The preliminary analysis of the materials indicates that the hill was intensively used in the early Iron Age (the second half of the first millennium BC). At that time, the settlement was at least partially fortified and seems to have been permanently inhabited. The next phase of intensive use was in the early Middle Ages.
    Źródło:
    Komunikaty Mazursko-Warmińskie; 2016, 292, 2; 383-388
    0023-3196
    2719-8979
    Pojawia się w:
    Komunikaty Mazursko-Warmińskie
    Dostawca treści:
    Biblioteka Nauki
    Artykuł
    Tytuł:
    Sprawozdanie z badań wykopaliskowych na grodzisku zwanym „Okrągła góra” w Pasymiu, pow. Szczytno, stan. 1 w roku 2018
    Report on the excavation at the settlement of “Round Hill” in Pasym, Szczytno district, site 1, in 2018
    Autorzy:
    Wadyl, Sławomir
    Powiązania:
    https://bibliotekanauki.pl/articles/1366244.pdf
    Data publikacji:
    2019
    Wydawca:
    Instytut Północny im. Wojciecha Kętrzyńskiego w Olsztynie
    Tematy:
    Grodzisko
    wczesna epoka żelaza
    wczesne średniowiecze
    Stronghold
    Early Iron Age
    Early Middle Ages
    Opis:
    In 2018, excavations at the stronghold in Pasym in the Szczytno district continued (Figure 1). They were mainly concentrated on the area within the stronghold. Three excavations were carried out (Figure 2). Trench 1 (15 × 5 m) was situated in the western part on the extension south of Trench 1 from 2017. Excavation 2 (5 × 5 m) was located in the north-west part of the stronghold, on the slope descending towards the lake. Trench 3 (2 × 2 m) was located at the foot of the stronghold on the lake side. In total, the excavated area was 1.29 ar. Particularly noteworthy was the discovery of two large features (4 and 13) of a residential character. The results of previous studies clearly indicate that buildings of this type were located along the edge of the inner area of the stronghold. A large number of finds was recovered during the excavations: 5,082 ceramic fragments, 11,559 animal bone fragments and 121 artefacts.
    Źródło:
    Komunikaty Mazursko-Warmińskie; 2019, 303, 1; 153-161
    0023-3196
    2719-8979
    Pojawia się w:
    Komunikaty Mazursko-Warmińskie
    Dostawca treści:
    Biblioteka Nauki
    Artykuł
    Tytuł:
    Grodzisko w Porębku, pow. Kętrzyn, stan. 3. wstępne wyniki badań wykopaliskowych
    Grodzisko in Porębek, Kętrzyn district, site 3. Preliminary results of excavations
    Autorzy:
    Wadyl, Sławomir
    Powiązania:
    https://bibliotekanauki.pl/articles/1365580.pdf
    Data publikacji:
    2017
    Wydawca:
    Instytut Północny im. Wojciecha Kętrzyńskiego w Olsztynie
    Tematy:
    Grodzisko
    wczesna epoka żelaza
    wczesne średniowiecze
    zakon krzyżacki
    Hillfort
    Early Iron Age
    Early Middle Ages
    Teutonic Order
    Opis:
    In 2017 excavations were started on the fortification in Porębek, Kętrzyn district, site 3. Two excavations were performed during the work along the NE-SW axis (Figure 3). Trench 1/2017 (measuring 10 x 5 m) was opened within the “upper castle” – it included the area from the top of the rampart located on the NW side of this area and part of the courtyard. Trench 2/2017 (measuring 10 x 3 m) was delineated within the “lower castle” – it encompassed the courtyard from its SE edge and was perpendicular to the ditch. A total area of 80 square meters was uncovered. The interesting remains of a 13th-century building of the two-part stronghold were discovered. The source materials suggest that this place was inhabited earlier – in the Early Iron Age and in the Early Middle Ages. The stratigraphy seems to indicate large scale construction work, during which time the terrain was com�pletely transformed. The discovery at the foot of the upper castle, in the Guber river valley, was extremely valuable.
    Źródło:
    Komunikaty Mazursko-Warmińskie; 2017, 298, 4; 725-732
    0023-3196
    2719-8979
    Pojawia się w:
    Komunikaty Mazursko-Warmińskie
    Dostawca treści:
    Biblioteka Nauki
    Artykuł
    Tytuł:
    Wyniki badań archeologicznych osiedla obronnego z wczesnej epoki żelaza w Wysokiej Wsi, powiat ostródzki, stanowisko 7
    Results of Archaeological Excavations of the Early Iron Age Hillfort at Wysoka Wieś, Ostróda County, Site 7
    Autorzy:
    Solecki, Rafał
    Welc, Fabian
    Nowacki, Bartosz
    Powiązania:
    https://bibliotekanauki.pl/articles/551166.pdf
    Data publikacji:
    2020-01-28
    Wydawca:
    Państwowe Muzeum Archeologiczne w Warszawie
    Tematy:
    wczesna epoka żelaza
    kultura kurhanów zachodniobałtyjskich
    osiedle obronne
    grodzisko
    Early Iron Age
    West Balt Barrow Culture
    fortified settlement
    hillfort
    Opis:
    In 2015, an interesting hillfort was discovered at Wysoka Wieś, Ostróda County, in north-eastern Poland (Fig. 1; W. Skrobot 2015, 123). It was characteristic because its yard was surrounded by 3–4 concentric lines of ramparts separated by dry moats (Fig. 2). In 2018, an archaeological evaluation of this site was conducted to acquire information about its chronology and cultural affiliation. The central and southern part of the site was strongly disturbed in the 20th century, when all the environs were cultivated for reforestation. The only remains of former habitation were discovered near the embankments, particularly in the ditch which ran along the main rampart, on its inner side, and on the main rampart itself. The relics included: a posthole located at the highest point of the embankment and loose stones – a probable paving – located in the above-mentioned ditch (Fig. 4). A radiocarbon dating of the charcoal collected from the soil beneath the stones gave a calibrated date between 542–397 BC with a probability of 91.3% (Fig. 5). The analysis of the pottery shards (Fig. 6:1–5) suggests that they can be linked with the 2nd group in the classification of ceramics of the West Balt Barrow Culture and can be dated to the turn of the Hallstatt D and La Tène A/B periods (Ł. Okulicz 1970, 24–38). These two chronologies correspond with each other and it can be assumed that the hillfort was in use during the end of the Early Iron Age and at the beginning of the La Tène Period.
    Źródło:
    Wiadomości Archeologiczne; 2020, LXX, 70; 196-202
    0043-5082
    Pojawia się w:
    Wiadomości Archeologiczne
    Dostawca treści:
    Biblioteka Nauki
    Artykuł
    Tytuł:
    Cmentarzysko kurhanowe ludności kultury pomorskiej w Żakowie, gm. Sulęczyno. Badania w latach 2014–2015
    Barrow cemetery of the Pomeranian culture in Żakowo, Sulęczyno commune. The archaeological excavations conducted in 2014–2015
    Autorzy:
    Janiak, Radosław
    Powiązania:
    https://bibliotekanauki.pl/articles/440619.pdf
    Data publikacji:
    2017-12-21
    Wydawca:
    Muzeum Narodowe w Szczecinie
    Tematy:
    archeologia
    cmentarzysko kurhanowe
    wczesna epoka żelaza
    Pojezierze Kaszubskie
    kultura pomorska
    archaeology
    barrow cemetery
    early Iron Age
    Kashubian Lake District
    Pomeranian culture
    Opis:
    The article presents results of the archaeological excavations conducted at a Pomeranian culture cemetery in Żakowo, site 3, Sulęczyno commune, Pomeranian Voivodship in 2014–2015. During this time, three barrows and two stone structures were excavated. Barrow V/2014 had the most elaborate form. Its base consisted of a four-layered stone rim 5.8 meters in diameter. Cremation burial of two people was found inside.
    Źródło:
    Materiały Zachodniopomorskie; 2017, 13; 35-54
    0076-5236
    Pojawia się w:
    Materiały Zachodniopomorskie
    Dostawca treści:
    Biblioteka Nauki
    Artykuł
    Tytuł:
    Geneza i początki kultu Afrodyty
    Genesis and beginnings of the cult of the goddess Aphrodite
    Autorzy:
    Zeman-Wiśniewska, Katarzyna
    Powiązania:
    https://bibliotekanauki.pl/articles/1195680.pdf
    Data publikacji:
    2021-01-20
    Wydawca:
    Uniwersytet Kardynała Stefana Wyszyńskiego w Warszawie
    Tematy:
    Afrodyta
    Cypr
    kultura mykeńska
    późna epoka brązu
    wczesna epoka żelaza
    Aphrodite
    Cyprus
    Mycenaean culture
    the late Bronze Age
    the early Iron Age
    Opis:
    Afrodyta, grecka bogini miłości i piękna, już wg. autorów starożytnych wywodzić się miała z Cypru, gdzie znajdowała się jej najstarsza znana świątynia w Palaepaphos. Domniemany proces przekształcenia lokalnego bóstwa cypryjskiego w helleńską Afrodytę jest jednak trudny do prześledzenia. Nie podważając jej cypryjskich korzeni, niniejszy artykuł koncentruje się na kwestii genezy jej obecności w greckim panteonie bóstw, dowodząc, iż Afrodyta była od początku bóstwem sensu stricto greckim (greko-cypryjskim), a nie lewantyńskim, którego kult  jedynie wtórnie uległ wpływom kultu Astarte, nim ostatecznie bogini ta stała się częścią panteonu bóstw czczonych przez Greków.
    Aphrodite, the Greek goddess of love and beauty, according to ancient authors, was supposed to have come from Cyprus, where her oldest known temple was located in Palaepaphos. However, the alleged process of transforming the local Cypriot deity into the Hellenic Aphrodite is difficult to trace. Without questioning her Cypriot roots, this article focuses on the issue of the origins of her presence in the Greek pantheon of deities, proving that Aphrodite was from the beginning a strictly Greek (Greek-Cypriot) and not a Levantine deity, whose worship was only secondarily influenced by the cult of Astarte, before she eventually became part of the pantheon of deities revered by the Greeks.
    Źródło:
    Saeculum Christianum. Pismo Historyczne; 2020, 27, 2; 5-18
    1232-1575
    Pojawia się w:
    Saeculum Christianum. Pismo Historyczne
    Dostawca treści:
    Biblioteka Nauki
    Artykuł
    Tytuł:
    Sadłowo – nieznany typ bimetalicznych szpil kultury pomorskiej
    Sadłowo – Unknown Type of Bimetallic Pins of the Pomeranian Culture
    Autorzy:
    Kaczyński, Bartłomiej
    Powiązania:
    https://bibliotekanauki.pl/articles/2048836.pdf
    Data publikacji:
    2020-12-31
    Wydawca:
    Państwowe Muzeum Archeologiczne w Warszawie
    Tematy:
    kultura pomorska
    Sadłowo
    szpile
    zapinki
    wczesna epoka żelaza
    okres halsztacki
    starszy okres przedrzymski
    Pomeranian Culture
    pins
    brooches
    Early Iron Age
    Hallstatt Period
    Early Pre-Roman Period
    Opis:
    Dress fasteners with no known analogies in other cultural units appeared in the Pomeranian Culture at the end of Hallstatt Period D. Only their most impressive examples (brooches of the Tłukomy and Wymysłowo-Wróblewo types) drew the attention of researches and were further examined. Other regional forms of brooches and pins remain undescribed, including pins with iron shafts and bronze conical heads with concave bases and side surfaces decorated with transverse grooves. I refer to such objects as pins of the Sadłowo type. There are four known examples of pins of this type: from Sadłowo, Rypin County (Fig. 1, 2, 3:3), Kalisz-Majków, Kalisz County (Fig. 3:1), Nowe Borówko, Kościan County (Fig. 3:2), and Krusze-Osiek, Świecie County (Fig. 4). Three of them have been uncovered as a result of a search queries in the museums in Poznań, Płock and Warsaw (Fig. 3). The fourth pin, previously stored in the collection of the then Westpreußisches Provinzial-Museum in Gdańsk, was lost during the WWII. It has been identified thanks to the drawings preserved in the archives of Carl-Axel Moberg (Fig. 4:1) and Józef Kostrzewski (Fig. 4:2). Finds of the Sadłowo-type pins are scattered on the edges of the range of occurrence of bimetallic pins with conical heads (Fig. 5). The pins differ in secondary features. The specimens from Sadłowo and Krusze-Osiek have smaller heads with distinct tops. The heads of the pins from Nowe Borówko and Kalisz-Majków are larger, and their tops are not expanded; they also have clearer grooves on lateral surfaces. The differences may indicate that the pins were manufactured in workshops of two different groups of the Pomeranian Culture population. Based on the examination of contexts of the finds and stylistic analysis, the pin from Nowe Borówko should be considered the oldest example of Sadłowo-type pins. It was discovered in a multi-urn grave, which also contained fragments of pins of the Mrowino type and fragments of pectoral rings, i.e., elements of objects typical of phase HaD. The remaining pins are probably younger – they were found at cemeteries from which pins characteristic of the Late Pre-Roman Period are also known41.49. The shape of the heads of Sadłowo-type pins, resembling tutuli, finds numerous analogies in dress fasteners from the Early Iron Age in Central Europe53.54.61.62. In particular, it applies to feet of brooches of Grabonóg-Grzmiąca64 and Wymysłowo-Wróblewo67.68 types from the early LTA phase, characteristic of the Pomeranian Culture. Knobs of similar shape can also be found on a brooch with cross-shaped bow from Konin69 and a pin from Janowiec Wielkopolski66, dated to the end of phase HaD and the beginning of the Late Pre-Roman Period. Ultimately, it can be assumed that the Sadłowo-type pins from Nowe Borówko and Kalisz-Majków date to the transition between phases HaD and LTA, while pins from Sadłowo and Krusze-Osiek date to LTA. Sadłowo-type pins belong to a group of original dress fasteners, which appeared in the areas covered by the expansion of the Pomeranian culture people at the end of phase HaD. It can be explained by a strong desire of this group to emphasise their distinctiveness. Similar phenomenon is known from the Jastorf culture, characterised by the same ‘migratory’ cultural model.
    Źródło:
    Wiadomości Archeologiczne; 2020, LXXI, 71; 239-250
    0043-5082
    Pojawia się w:
    Wiadomości Archeologiczne
    Dostawca treści:
    Biblioteka Nauki
    Artykuł
    Tytuł:
    Grodzisk Mazowiecki, stan. X – cmentarzysko kultury grobów kloszowych i kultury przeworskiej
    Grodzisk Mazowiecki, site X – a Cemetery of the Cloche Grave and Przeworsk Cultures
    Autorzy:
    Kaczyński, Bartłomiej
    Woźniak, Marcin
    Powiązania:
    https://bibliotekanauki.pl/articles/2048846.pdf
    Data publikacji:
    2020-12-31
    Wydawca:
    Państwowe Muzeum Archeologiczne w Warszawie
    Tematy:
    wczesna epoka żelaza
    okres halsztacki
    okres wpływów rzymskich
    cmentarzysko
    kultura grobów kloszowych
    kultura przeworska
    Mazowsze
    Early Iron Age
    Hallstatt Period
    Roman Period
    cemetery
    Cloche Grave Culture
    Przeworsk Culture
    Masovia
    Opis:
    Site X, located in the centre of present-day Grodzisk Mazowiecki, was discovered at the beginning of 1959 during construction works carried out in the area of a former Jewish cemetery (Fig. 1, 2). As a result of accidental discoveries and one-day rescue excavations, a total of nine ancient graves (1–5, 7–10) were registered. Another one (6), located in a secondary deposit, was discovered about 50 m to the east in 1988 during earthworks at one of the factory buildings (Fig. 2). Artefacts from the cemetery are currently stored in three institutions, i.e. the Grodzisk Mazowiecki Cultural Centre, the Museum of Ancient Mazovian Metallurgy in Pruszków and the State Archaeological Museum in Warsaw. Due to the accidental nature of the discoveries, their only documentation are notes from archaeological interventions and entries on the artefact inventory cards drawn in 1959 (Fig. 4). The lack of sketches and field descriptions does not make it possible to reconstruct the location of the graves and significantly hinders analysis of the funeral rite. The long-term storage of the unstudied material negatively affected its condition – some of the artefacts and documents were lost. This study covers those artefacts that could be identified and combined into grave assemblages. The phase of use of the cemetery in the Early Iron Age is represented by six features: two cloche graves (Fig. 7, 10), three cloche or urn graves (Fig. 5, 6, 8) and one urn grave (Fig. 9). In most cases, the graves contained only pottery. Among the remains of at least 22 vessels, 18 could be typologically identified per the classification of T. Węgrzynowicz30, including ten pots (A1), representing four types and/or variants: I var. b (Fig. 10:2), III var. c (Fig. 7:2), III (Fig. 19:5), V var. c (Fig. 5:1, 6:2, 9:1, 10:1), V (Fig. 6:1, 8:2) VI var. c (Fig. 19:6). Seven bowls (B1) were classified as types: I var. c (Fig. 7:3, 8:4, 9:2, 10:3, 19:4), I var. d (Fig. 8:1), V var. c (Fig. 7:1). There was also one mug (B2) of type I var. b (Fig. 19:3). The vessels represent forms commonly found at Cloche Grave Culture cemeteries in Mazovia and Podlachia. The vessels with quite rare stamped impressions with a marked centre, made with a straw (Fig. 20), stand out in terms of ornamentation. Decoration on the urn from grave 6, made with polygonal stamps with a marked centre (Fig. 10:2), is completely unique. It was presumably made with lignified stems of field plants. Non-ceramic artefacts: bronze lumps, bronze wire and a fragment of a corroded iron sheet (Fig. 7:4.5), originally probably small items of adornment or tools, were only recorded in three graves (3, 5, 6). Skeletal remains were only preserved in three graves. Anthropological analysis showed that the bones of an adult man were interred in grave 2, of a seven-year-old child and an adult in grave 3, and of an adult woman (?) in ‘grave’ 6. The cloche graves cemetery at site X in Grodzisk Mazowiecki is located in the eastern part of the Łowicz-Błonie Plain – an area distinguished by intense settlement of the Pomeranian Cloche Grave circle45. Features of the pottery indicate that the cemetery functioned mainly in phase Ib after M. Andrzejowska53, i.e. approximately at the end of Ha D – the beginning of the so-called older Pre-Roman Period. Four graves are associated with the use of the cemetery in the Roman Period – most likely one pit (grave 7) and three urn burials, including one (grave 9) in which the cinerary urn was covered with another vessel (Fig. 13). The remains of a woman were deposited in grave 8; bones from other graves were not preserved or could not be identified. Grave-goods consisted of 24 non-ceramic objects, including: a bronze brooch (Fig. 13:3), probably a strongly profiled one of the Mazovian variety55; two iron buckles (Fig. 14:3.4.4a), including type D1 after R. Madyda-Legutko57; a bronze strap-end (Fig. 13:4), similar to type 1/6 of group I after R. Madyda-Legutko64; a rectangular bronze belt fitting (Fig. 19:1); remains of an iron razor (Fig. 15:6); three straight iron knives (Fig. 15:3–5); a one-piece antler comb, type Thomas AI68 (Fig. 12:1); (Fig. 12:2); a sandstone whetstone (Fig. 14:5); a double-edged iron sword (Fig. 18:1.1a) of the Canterbury-Kopki72 type or the Canterbury-Mainz variant of the Lauriacum-Hromówka73 type; two iron shield bosses and a bronze shield fitting (lost); four spearheads of types: L/2 (Fig. 18:6.6a), V/2 (Fig. 18:3), II/2 (Fig. 18:2) and XIII (Fig. 18:7) after P. Kaczanowski85–87; aa bow-shaped spur (Fig. 18:5) of type C1b after J. Ginalski95; a chair-shaped spur (Fig. 18:4.4a), similar to type IIc after E. Roman97; remains of a bronze bucket with iron handle of the Östland/Eggers 39–40107 type (Fig. 15:1.2, 16, 17). Of the six clay vessels, five can be typologically identified; they belong to types I/2 (Fig. 14:1), II/1 (Fig. 11:1, 14:2), III (Fig. 13:2) and V (Fig. 12:1) in the classification of T. Liana113. The richest burial at the cemetery, as well as in the area between the Bzura, the Rawka and the Vistula, is grave 10 (Fig. 14–18). It is distinguished by an imported bronze vessel and an exceptionally large number of elements of weaponry (two bosses, four spearheads), testifying to the above-average social position of the deceased. A. Niewęgłowski134 suggested that two warriors were buried in the grave; however, the thesis cannot be verified due to the inability to identify burned bones from this feature. Although isolated graves with larger than standard weaponry sets, including ones containing two shield bosses or several spearheads, are known from Przeworsk Culture cemeteries, they are not frequent. Östland-type vessels are among the Roman bronze vessels most frequently encountered in barbarian Europe. In western Mazovia, imported bronze vessels are relatively rare. The burials from the Przeworsk Culture cemetery are from the Early Roman Period. Grave 10 is dated to stage B2a, grave 9 to phases B2b–B2/C1, grave 8 to phases B2b–C1a, and grave 7 only broadly to phases B1–B2. The cemetery is located within a dense, west-Masovian cluster of Przeworsk Culture settlement, which also included an iron metallurgy centre142. The cemetery at site X in Grodzisk Mazowiecki is one of the many Masovian necropoles used by the population of the Cloche Grave and Przeworsk Cultures152. Even though the mutual chronological relations of the Cloche Grave and Przeworsk assemblages exclude a hypothesis about continuous use of the cemetery by the population of both cultures, it should be remembered that the site has only been partially explored. Unfortunately, the area of the cemetery is currently heavily urbanised and partly overlaps with a former Jewish cemetery, where excavations are forbidden (Fig. 3). This prevents any archaeological research, and thus possible determination of the original range of the cemetery and examination of its structure.
    Źródło:
    Wiadomości Archeologiczne; 2020, LXXI, 71; 289-318
    0043-5082
    Pojawia się w:
    Wiadomości Archeologiczne
    Dostawca treści:
    Biblioteka Nauki
    Artykuł
    Tytuł:
    The Oldest Horse Representation in East of Central Europe
    Autorzy:
    Kokowski, Andrzej
    Powiązania:
    https://bibliotekanauki.pl/articles/550969.pdf
    Data publikacji:
    2020-01-28
    Wydawca:
    Państwowe Muzeum Archeologiczne w Warszawie
    Tematy:
    horse images on pottery
    Funnel Beaker Culture
    Bronze Age
    Early Iron Age
    Pomeranian Culture
    wyobrażenia koni na ceramice
    kultura pucharów lejkowatych
    epoka brązu
    wczesna epoka żelaza
    kultura pomorska
    Opis:
    Ryte wyobrażenie konia na glinianym naczyniu kultury pucharów lejkowatych z Gródka nad Bugiem można uznać za najstarszy wizerunek tego zwierzęcia we wschodniej części Europy Środkowej (Ryc. 1–4). Jego wykonawca mógł inspirować się wizerunkami zwierząt na naczyniach kultury Cucuteni-Tripolie. Stylizowane wyobrażenie konia pojawiało się też na naczyniach w epoce brązu, ale najczęściej występuje we wczesnej epoce żelaza. Zestawiono tu 227 takich wyobrażeń, z czego 55 uznano za dyskusyjne (Katalog, Tab. 1). Kilkanaście dalszych pochodzi z okresu rzymskiego. Dla wszystkich wspólna jest uproszczona stylistyka, niezmienna od neolitu.
    Źródło:
    Wiadomości Archeologiczne; 2020, LXX, 70; 183-195
    0043-5082
    Pojawia się w:
    Wiadomości Archeologiczne
    Dostawca treści:
    Biblioteka Nauki
    Artykuł
    Tytuł:
    Okruchy historii. Kilka interesujących skorup z Anusina na Kujawach
    Shards of History. Some Interesting Pottery Fragments from Anusin in Kujawy
    Autorzy:
    Andrzejowska, Mirosława
    Powiązania:
    https://bibliotekanauki.pl/articles/550980.pdf
    Data publikacji:
    2020-01-28
    Wydawca:
    Państwowe Muzeum Archeologiczne w Warszawie
    Tematy:
    zdobnictwo ceramiki
    Kujawy
    wczesna epoka żelaza
    kultura grobów kloszowych
    kultura pomorska
    tarnobrzeska kultura łużycka
    wpływy wschodnie
    pottery ornamentation
    Early Iron Age
    Cloche Grave Culture
    Pomeranian Culture
    Tarnobrzeg Lusatian Culture
    Eastern influences
    Opis:
    This article discusses the unique ornamentation of a vessel from a grave assemblage discovered in unspecified circumstances in the village of Anusin in Kujawy before World War II. The vessel, most probably of the Cloche Grave Culture, can be dated to the Early Iron Age. This globular cinerary urn is decorated with a grid of cord-like impressions. The pattern is most similar to the ornaments known from the face urns of the Pomeranian Culture. The false cord impressions were probably made with a tool resembling a hoop earring wrapped in coiled wire. Such items of adornment, with Eastern references, were popular in the Tarnobrzeg Lusatian Culture (e.g. Trzęsówka type coils) and are also found in Kujawy. The vessel from Anusin is therefore an example of an object combining various pottery and ornamental traditions of the communities settled in Kujawy around the middle of the 1st millennium BC.
    Źródło:
    Wiadomości Archeologiczne; 2020, LXX, 70; 93-103
    0043-5082
    Pojawia się w:
    Wiadomości Archeologiczne
    Dostawca treści:
    Biblioteka Nauki
    Artykuł
    Tytuł:
    Warszawa-Wilanów „Powsin” – cmentarzysko z wczesnej epoki żelaza w świetle danych archiwalnych
    Warsaw-Wilanów "Powsin" - cemetery from Early Iron Age in the light of archival sources
    Autorzy:
    Kaczyński, Bartłomiej
    Powiązania:
    https://bibliotekanauki.pl/articles/28328250.pdf
    Data publikacji:
    2022
    Wydawca:
    Państwowe Muzeum Archeologiczne w Warszawie
    Tematy:
    cmentarzysko
    wczesna epoka żelaza
    kultura pomorska
    kultura grobów kloszowych
    szpile z łabędzią szyjką
    groby zbiorowe
    grób kloszowy
    cemetery
    early iron age
    cloche grave culture
    pomeranian culture
    swan's-neck pins
    mass grave
    cloche grave
    Opis:
    Cmentarzysko w Warszawie-Powsinie odkryte zostało wiosną 1990 roku w trakcie badań powierzchniowych Archeologicznego Zdjęcia Polski. Licznie występująca ceramika na powierzchni i ślady zniszczeń spowodowały, że latem tego samego roku przeprowadzone zostały ratownicze badania wykopaliskowe kierowane przez Marię Kulisiewicz-Kubielas z ramienia Polskich Państwowych Pracowni Konserwacji (Ryc. 1; 2). Pracami wykopaliskowymi objęto obszar 286m2 i odkryto 23 obiekty związane z funkcjonowaniem cmentarzyska z wczesnej epoki żelaza (Ryc. 3). <br></br> Po zakończeniu badań nie powstało opracowanie stanowiska, zaś losy dokumentacji z badań pozostały nieznane. Ponownych i ostatnich odkryć na cmentarzysku dokonano w 2006 roku podczas nadzoru archeologicznego, wykonywanego podczas budowy domów mieszkalnych. Obecnie stanowisko jest całkowicie zabudowane i kontynuacja badań jest niemożliwa, co potwierdziły badania powierzchniowe prowadzone w 2019 roku. <br></br> Niniejsze opracowanie było możliwe dzięki odnalezieniu w zbiorach prywatnych ś. p. Marii Kulisiewicz teczki z materiałem z badań, zawierającej najważniejsze dane, opisujące zawartość obiektów i zabytki oraz ich dokumentację ilustracyjną. Braki danych, wynikające z niekompletności dokumentacji z badań dotyczyły wyłącznie jam i grobów jamowych, dla których nie zachowały się rysunki, zdjęcia i opisy. Pomimo trudności analiza zachowanych dokumentów archiwalnych pozwoliła w 80% na odzyskanie pierwotnej bazy informacji. Materiały z badań, po kilku zmianach miejsc magazynowania, przechowywane są obecnie w zbiorach Wydziału Archeologii Uniwersytetu Warszawskiego. <br></br> Wśród 23 trzech obiektów, jeden określono jako zbiorowy grób bezpopielnicowy (Ryc. 8; 12), jeden jako podwójny grób popielnicowy (Ryc. 10; 11), cztery jako groby kloszowe (Ryc. 4; 5), dwa jako groby popielnicowe (Ryc. 9) , sześć jako domniemane groby jamowe oraz pozostałe dziewięć jako jamy o nieokreślonej funkcji (Ryc. 6; 7). <br></br> Najciekawszym pod względem obrządku pogrzebowego i zawartości był obiekt 10. W prostokątnej jamie o wymiarach 2,2 x 1,2 m złożono przepalone kości kobiety i mężczyzny na podkładce wykonanej z ceramiki. Szczątkom towarzyszyło sześć przystawek, ułożonych w rzędzie (Ryc. 12). Na wyposażenie obiektu łącznie składało się 9 naczyń, spośród których cztery to cienkościenne, czernione garnki i dzbanki, pozostałe to formy o grubszych ściankach i powierzchniach wygładzonych i lekko chropowaconych (Tabl. II; III). Wyposażenie nieceramiczne zawierało szczypce brązowe, brązowy przedmiot półksiężycowaty oraz żelazną szpilę. W północno-wschodni narożnik obiektu wkopano popielnicę 18 z kośćmi dziecka. Analiza obrządku pogrzebowego wykazała, że obiekt posiadał wiele cech obrządku pogrzebowego typowego dla kultury pomorskiej, m. in. „wielopopielnicowość”; uporządkowany, rzędowy układ naczyń w grobie; prostokątny kształt jamy grobowej; niektóre elementy wyposażenia – cienkościenne, czarne garnki i dzbanki z nisko osadzonymi brzuścami. Nie pasujące do klasycznego modelu tej kultury wymieniono cechy: brak jakiejkolwiek konstrukcji kamiennej; wysypanie kości na wyłożone ceramiką dno jamy; liczne przystawki grobowe; występowanie naczyń o znamionach kultury grobów kloszowych. Najbliższą analogię do omawianego obiektu stanowił grób 80 z cmentarzyska w Brześciu Kujawskim. Na podstawie przeprowadzonych badań stwierdzono, że obiekt ma charakter „mieszany” pomorsko-kloszowy, charakterystyczny dla obszarów allochtonicznych i młodszych faz kultury pomorskiej. <br></br> Groby kloszowe oraz popielnicowe składane były w czystym piasku, lub w szarych, słabo rysujących się jamach. Wszystkie z grobów kloszowych złożone były z trzech naczyń – popielnicy, przykrywki oraz klosza. Groby popielnicowe występowały w sąsiedztwie grobów kloszowych i zbiorowych i chowano w nich kości dzieci. Groby jamowe zawierały niewielkie porcje kości. Ich zarysy oraz opisy nie są znane. Wśród materiałów zabytkowych największą grupę stanowi ceramika. Z 34 odkrytych naczyń, 26 ze względu na stan zachowania przyporządkowano do kategorii typologicznych wg klasyfikacji T. Węgrzynowicz. Wyróżniono naczynia następujących typów: A1Ia (Tabl. I/Ob.3:2; II/Ob. 10:1), A1Ib (Tabl. I/Ob. 1:2; II/4; III/4; V/ob. 18/1), A1Ic (Tabl. I/Ob. 2:1), A1IIb (Tabl. III/Ob. 10:6; IV/Ob. 15:3), A1IVc (Tabl. I/Ob.1:1; I/Ob. 3:1; IV/Ob./19:1); A1Vb (Tabl. III/Ob. 10:5; IV/Ob. 19:2; V/Ob. 20:1), A2Ia (Tabl. II/Ob. 10:2,3), A2IIa (Tabl. IV/Ob. 15:5), B1Id (Tabl. I/Ob. 1:3; I/Ob. 3:3; IV/Ob. 15:4), B1IId (Tabl. III/Ob. 10:7; IV/Ob. 15:2; V/Ob. 18:2; V/Ob. 20:2). Naczynia należą do form powszechnie występujących na cmentarzyskach z wczesnej epoki żelaza z Mazowsza i Podlasia. Pod względem zastosowanych technik zdobniczych wyróżniają się dwa naczynia z dość rzadkimi elementami, mającymi odniesienia w mazowieckich i tarnobrzeskich łużyckich polach popielnicowych. Są to przykrawędne dziurki zaobserwowane na kloszu z ob. 1 oraz listwa naklejona w górnej partii brzuśca na naczyniu odkrytym w trakcie nadzoru archeologicznego w 2006 roku. <br></br> Zabytki metalowe odnotowano w grobach 1, 2, 10 i 18. W 1 i 2 były to grudki brązu i fragment żelaza, pierwotnie stanowiące zapewne drobne ozdoby. W grobie 10 pośród skupiska przepalonych kości pary dorosłych osób znaleziono ich osobiste wyposażenie: żelazną szpilę z łabędzią szyjką i główką zwiniętą w uszko, brązową blaszkę półksiężycowatą oraz szczypce brązowe (Tabl. III:1-3). W grobie 18 wśród szczątek kostnych dziecka znaleziono analogiczną szpilę żelazną – zapewne dar grobowy (Tabl. V/ob. 18:1). Szpile żelazne należą do bardzo powszechnie rejestrowanego typu w pomorsko-kloszowym kręgu kulturowym. Specyficznie uformowanie szyjek (łagodne zagięcia, główka skierowana ku dołowi) reprezentuje najmłodszy typologicznie rodzaj szpil z łabędzimi szyjkami i główkami zwiniętymi w uszko, rozpowszechniony w młodszych omawianej jednostki kulturowej. Tak ukształtowane zabytki rejestruje się na Mazowszu i w Polsce środkowej (Ryc. 13). Obok szpil z haczykowatymi szyjkami, oraz z wolem należą do najmłodszych odmian szpil z główkami rozklepanymi i zwiniętymi w uszko, typowych dla starszego okresu przedrzymskiego (Ryc. 14). Półksiężycowata blaszka żelazna odnajduje jedyne analogie w grobach kultury pomorskiej na terenie Dolnego Śląska. Ich występowanie w grobach kobiecych sugeruje, że były to ozdoby ciała (kolczyki) lub odzieży. Szczypce brązowe cechują się trójkątnymi, wąskimi łopatkami niewyodrębnionymi od kabłąka, wykonanego z sztabki o półkolistym przekroju, uformowanego pętlowato na zgięciu. Formalnie należą do wyróżnionego przez Marka Gedla typu wschodniopomorskiego z wąskimi łopatkami. Okaz z Powsina najwięcej analogii odnajduje na terenie Wielkopolski, zaś na terenie Mazowsza i Podlasia znajduje jedynie kilka analogii. Wszystkie analizowane zabytki metalowe nie były czułymi wyznacznikami chronologicznymi. Analiza ich poszczególnych elementów, rozprzestrzenienie, wskazały, że datowane były raczej na starszy okres przedrzymski. <br></br> Cmentarzysko w Warszawie-Powsinie należało do trzeciej kategorii „mieszanych” obiektów pomorsko-kloszowych. Z analizy rozplanowania cmentarzyska wynika, że jednym pierwszych obiektem na nekropolii był oznaczony nr 10, wokół którego dołożone zostały dalsze groby. Inwentarz obiektu, zwłaszcza żelazne szpile z łabędzimi szyjkami oraz półksiężycowata blaszka brązowa, mające analogie na innych cmentarzyskach młodszych faz pomorsko-kloszowego kręgu kulturowego, dowodzą, że obiekt założony został zapewne już w starszym okresie przedrzymskim. Najmłodszą pozycję mógł mieć obiekt 15, które inwentarz tworzyły formy ceramiczne, typowe dla najmłodszej fazy cmentarzysk kloszowych Mazowsza i Podlasia. <br></br> Nekropola w Warszawie-Powsinie użytkowana było przez niewielką grupę ludności, wykazującej w materiale i obrządku tradycje typowe dla trzech stref kulturowych: „miejscowej” mazowiecko-podlaskiej kultury grobów kloszowych, kultury pomorskiej oraz odniesień ze wschodnich terytoriów łużyckich pól popielnicowych. Cmentarzysko posiadało najwięcej wspólnych cech z „mieszanymi” cmentarzyskami w Dziecinowie oraz Warszawie-Grochowie „ul. Górników”, może być świadectwem, że funkcjonowała w tym samym czasie, co wyżej wymienione cmentarzyska. <br></br> Analiza materiałów i obrządku pogrzebowego wykazała, że cmentarzysko w Warszawie-Powsinie użytkowane było w fazie LTA i początku LTB. Datowanie względne materiałów zweryfikowano datą 14C (544-397 BC), wykonaną dla próbki kości ciałopalnej z obiektu 10, która potwierdziła, że stanowisko funkcjonowało w V w. p. n. e (Ryc. 15). <br></br>
    The Warszawa-Wilanów “Powsin” cemetery was discovered in the spring of 1990 during a field survey conducted as part of the Archaeological Record of Poland. The abundant pottery found on the surface and the devastation of the site area with hollows and rubbish dumps led to a rescue excavation in the summer of the same year, carried out under the supervision of Maria Kulisiewicz-Kubielas on behalf of The Polish Studios for Conservation of Cultural Property (Fig. 1, 2). During the excavations, which covered an area of 286 m2, twenty-three features related to the functioning of an early Iron Age cemetery were discovered (Fig. 3). <br></br> It was not until 2006 when the next discovery was made at the cemetery during archaeological monitoring ahead of a construction work. The site is now completely built over, as confirmed by surface surveys in 2019. <br></br> The results of the exploration of the site were not published after the end of the excavations in 1990, and the fate of the documentation taken was unknown. The present study was made possible by the discovery of a folder in the legacy of Maria Kulisiewicz-Kubielas, which contained a report manuscript, field photographs, a description of the artefacts with their inventory numbers, a sketch of the are grid with excavation trenches, a list of features and their contents, scientific notes and illustrations of the artefacts. The documentation did not include drawings, photographs or descriptions of pits and graves. Despite the absence of some of the data, an analysis of the surviving archival documents made it possible to restore 80% of the original information base. The material from the excavations, after several changes in storage locations, is now kept in the collection of the Faculty of Archaeology of the University of Warsaw. <br></br> Of the discovered features, one was identified as a quasi-cist grave (Fig. 8, 12), four as cloche graves (Fig. 4, 5), three as urned graves (Fig. 9−11) and six as presumed pit graves. The remaining nine features were deemed to be pits of undetermined function (Fig. 6, 7). The most interesting in terms of funeral rites and grave goods was the quasi-cist feature no. 10. In a rectangular pit measuring 2.2×1.2 m, it contained burnt bones of a man and a woman deposited on a lining of pottery sherds. The remains were accompanied by six accessory vessels, arranged in a row (Fig. 12). Of the nine vessels identified in the feature, four were thin-walled, blackened pots and jars (Pl. II), and the rest were forms with thicker walls, smoothed surface and, exceptionally, with a roughened body (Pl. III). Non-ceramic grave goods consisted of bronze tongs, a bronze crescent-shaped object and an iron pin. An urned grave of a child (feature 18) was dug into the north-eastern corner of the feature under discussion (Fig. 9). Feature 10 exhibits characteristics of funerary rites typical of the Pomeranian culture, including the rectangular shape of the burial pit and the orderly, linear arrangement of the vessels in the grave. Some of the grave goods – thin-walled black pots and jars with low-set bodies – are also characteristic of the culture in question. The elements that deviate from “Pomeranian” patterns include the absence of a stone structure, the deposition of the bones on the pottery-lined bottom of the pit, numerous accessory vessels and the presence of earthenware with traits typical of the Cloche Grave Culture pottery. Therefore, feature 10 displays a “mixed” Pomeranian-Cloche Grave culture character, specific to areas settled by people of the Pomeranian culture in the later phases of its development. The closest analogy to the feature in question is grave 80 from the Brześć Kujawski cemetery, Włocławek County. The cloche and urned burials were deposited in pure sand or in faintly outlined, grey pits. The vessels in the cloche graves were found in a classic arrangement – a cinerary urn filled with bones was covered with a bowl and shielded with a cloche. The urned burials, mostly child graves, were found in the vicinity of the cloche graves and the quasi-cist feature. The pit graves, about which no detailed information is available, contained small numbers of bones. <br></br> The archaeological material from the site is dominated by pottery. Of the 34 vessels recovered, 26 were preserved to the extent that allowed them to be classified as per the typology developed by Teresa Węgrzynowicz in 1988. 16 vessels were attributed to the pot subgroup (A1), three were identified as jars (subgroup A2) and seven as bowls (subgroup B1). They were further divided into types (according to the presence or absence of a neck and the finish of the outer surface) and variants (according to the location of the maximum body circumference). <br></br> The vessels from Warszawa-Wilanów “Powsin” are counted among forms commonly found at early Iron Age cemeteries in Mazovia and Podlachia. The decorations on two cloches reference ornamentation found on pottery of the Mazovian and Tarnobrzeg-Lusatian Urnfield Culture. Namely, the adornments in question are four holes (three only partially pierced through) under the edge of a pot from feature 1 and a short, notched strip of clay applied on the upper body part of a pot from a grave discovered in 2006. <br></br> Metal artefacts were recorded in graves 1, 2, 10 and 18. In features 1 and 2, these were fragments of a bronze wire and an iron wire respectively, probably parts of small decorations. In grave 10, found among the burnt bones of the pair of adults, there were their daily-use objects: an iron pin with a swan neck and looped head, a bronze crescent-shaped object and a pair of bronze tongs (Pl. III/10:1−3). An analogous iron pin found in the urned child burial 18 was probably a special grave gift (Pl. V/18:1). Pin specimens shaped similarly to those uncovered at Powsin (gently bent neck, head facing downward) represent the latest type of pins with swan necks and looped heads, found in the later phases of the Pomeranian-Cloche Grave cultural circle in Mazovia and central Poland (Fig. 13). Like pins with hooked necks and so-called “gullets”, they are dated to the early pre-Roman period (Fig. 14). The only analogies to the bronze crescent-shaped strip are found in graves of the Pomeranian Culture in Lower Silesia. The presence of such objects in women's graves suggests that they were either used to adorn the body (earrings) or were sewn onto clothing to reinforce it at the insertion point of a pin or brooch needle. The bronze tongs have narrow, triangular paddles not separated from the body, which was made from a rod of a semi-circular cross-section and looped at the bend. Formally, they belong to the East Pomeranian type with narrow paddles, distinguished by Marek Gedl. Artefacts analogous to the Powsin specimen are found in large numbers in Greater Poland and rarely in Mazovia and Podlachia. None of the analysed metal artefacts are sensitive chronological markers, but their particular traits and indicated analogies likely attribute them to the Early Pre-Roman Period. The Warszawa-Wilanów “Powsin” cemetery belongs to the third category of “mixed” Pomeranian-Cloche Grave sites distinguished by Mirosława Andrzejowska, where quasi-cist features occur alongside graves characteristic of the Cloche Grave culture. Quasi-cist feature 10 from Powsin was most likely the oldest grave at the cemetery. Its furnishings, especially the iron pins with swan necks and the bronze crescent-shaped strip, which find analogies at other cemeteries from the later phases of the Pomeranian-Cloche Grave cultural circle, prove that the burial in question was probably deposited already in the Early Pre-Roman Period. Feature 15, with grave goods consisting of vessels typical of the latest phase of Cloche Grave Culture cemeteries in Mazovia and Podlachia, is the youngest. <br></br> The Powsin cemetery was used by a community whose funeral rite and grave goods exhibit characteristics of three cultural zones, i.e., the “local” Mazovian-Podlachian Cloche Grave culture, the Pomeranian Culture and the Tarnobrzeg-Lusatian Urnfield Culture, which acted as an intermediary to the spread of so-called “eastern elements” in the Polish lands. Similar “mixed” traits are found at the cemeteries at Dziecinów and Warszawa-Grochów “ul. Górników”; thus, they may have functioned at the same time as the Powsin site. <br></br> In order to verify the relative chronology of the cemetery, 14C dating of a fragment of a cremated bone from feature 10 was obtained. The 14C date – 2400±30 BP – was within the range of 544−397 BCE after calibration at the 95.4% probability level and within the range of 494−405 BCE at the 68.3% probability level (Fig. 15). The result falls within the boundaries of the LTA and early LTB phases according to Michael Trachsel’s dating corrections. Therefore, the cemetery was in operation in the 5th century BCE.
    Źródło:
    Wiadomości Archeologiczne; 2022, LXXIII, 73; 157-191
    0043-5082
    Pojawia się w:
    Wiadomości Archeologiczne
    Dostawca treści:
    Biblioteka Nauki
    Artykuł
      Wyświetlanie 1-12 z 12

      Ta witryna wykorzystuje pliki cookies do przechowywania informacji na Twoim komputerze. Pliki cookies stosujemy w celu świadczenia usług na najwyższym poziomie, w tym w sposób dostosowany do indywidualnych potrzeb. Korzystanie z witryny bez zmiany ustawień dotyczących cookies oznacza, że będą one zamieszczane w Twoim komputerze. W każdym momencie możesz dokonać zmiany ustawień dotyczących cookies