Informacja

Drogi użytkowniku, aplikacja do prawidłowego działania wymaga obsługi JavaScript. Proszę włącz obsługę JavaScript w Twojej przeglądarce.

Wyszukujesz frazę "toponim" wg kryterium: Temat


Wyświetlanie 1-9 z 9
Tytuł:
Nazwy kolorystyczne w toponimii białoruskiej, rosyjskiej i polskiej: częstotliwość, sposoby realizacji semantyki, cechy etnorelewantne
Autorzy:
Gaponenko, Iryna
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/607942.pdf
Data publikacji:
2019
Wydawca:
Uniwersytet Marii Curie-Skłodowskiej. Wydawnictwo Uniwersytetu Marii Curie-Skłodowskiej
Tematy:
toponym
colouronym
toponymic motivation
ethnic tradition
toponim
koloronim
motywacja toponimiczna
priorytety etniczne
Słowa kluczowe: toponim, koloronim, motywacja toponimiczna, barwy etnopriorytetowe i etnoznaczące.
Opis:
The aim of the article was a comparative study of Belarusian, Russian and Polish toponymic units, which include a coloristic component or the internal form of which is motivated by color lexemes (colouronyms). In the article, the consideration of toponyms with color component was carried out mainly on the basis of oikonyms, hydronyms and microtoponyms.  The selection of the material and the definition of etymology of geographical names had been carried out according to the authoritative Belarusian, Russian and Polish publications, as well as electronic state catalogues and registers. The scientific approaches to the study of language as a social phenomenon, generally accepted in linguistics, constitute the methodological basis of the work. Descriptive, comparative, and quantitative methods had been used in the study. The analysis revealed the degree of representation of specific colors in the national toponymy, the ways of realization of color semantics and features of color toponymic motivation have been established, the color priorities in toponymy against the background of ethnic coloristic tradition in the culture of the Belarusian, Russian and Polish peoples have been determined.
Celem artykułu było porównanie białoruskich, rosyjskich i polskich jednostek toponimicznych, które zawierają komponent kolorystyczny lub formę wewnętrzną, motywowaną leksemami kolorystycznymi (koloronimy). W artykule analizowano toponimy ze składnikiem kolorystycznym głównie na podstawie ojkonimów, hydronimów i mikrotoponimów.  Wybór materiału i określenie etymologii nazw geograficznych zostało przeprowadzone zgodnie z oficjalnymi publikacjami białoruskimi, rosyjskimi i polskimi oraz elektronicznymi katalogami i rejestrami państwowymi. Naukowe podejście do badania języka jako zjawiska społecznego, powszechnie akceptowane w lingwistyce, stanowi metodologiczną podstawę pracy. W badaniu wykorzystano metody opisowe, porównawcze oraz ilościowe. Analiza wykazała stopień reprezentacji poszczególnych kolorów w toponimii narodowej, sposoby realizacji semantyki kolorystycznej, a także pozwoliła ustalić cechy motywacji toponimicznej koloru oraz priorytety etniczne w toponimii na tle tradycji kolorystycznej w kulturze narodów białoruskiego, rosyjskiego i polskiego.
StreszczenieW artykule poddano analizie białoruskie, rosyjskie i polskie jednostki toponimiczne, które zawierają komponent kolorystyczny lub których wewnętrzna forma motywowana jest leksemami kolorystycznymi. Ukazany został stopień reprezentatywności konkretnych barw w narodowej toponimii, wskazane sposoby realizacji semantyki kolorystycznej oraz osobliwości kolorystycznej motywacji toponimicznej. Pokazano priorytety toponimiczne w zakresie barw na tle etnicznej tradycji kolorystycznej w kulturze narodu białoruskiego, rosyjskiego i polskiego.
Źródło:
Annales Universitatis Mariae Curie-Sklodowska, sectio FF – Philologia; 2019, 37, 2
0239-426X
Pojawia się w:
Annales Universitatis Mariae Curie-Sklodowska, sectio FF – Philologia
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Toponimy ziemi halickiej w nowej interpretacji
Autorzy:
Czapla, Anna
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/607820.pdf
Data publikacji:
2019
Wydawca:
Uniwersytet Marii Curie-Skłodowskiej. Wydawnictwo Uniwersytetu Marii Curie-Skłodowskiej
Tematy:
Halych region
names of places
toponym
ziemia halicka
nazwy miejscowości
toponim
Opis:
The subject of the article is a semantic and structural analysis of 10 selected toponyms of the Halych region (out of 1,224), whose origin is more or less puzzling. The names of places in the historical Halych region (currently in Ukraine, within the Ivano-Frankivsk and Tarnopol Oblasts) have not been given attention in monographs before. Some of them were listed by Stefan Hrabec, Mykhail Hudaš, Jan Zaleski and Edward Klisiewicz, Miroslav Haborak, Vasil Âacìj, Vira Kotovič and Dmitro Bučko. The comprehensive presentation of the local units of the Ruthenian lands of the Republic of Poland, including the Halych region, became the subject of research by Teresa Pluskota. Onyms analysed in the article by the mentioned authors were willingly classified as unclear names – Rydoduby, unclear or separate from anthroponyms without dictionary confirmations – Holhocze, Kluwińce, Tłumacz, or only as separate names from anthroponyms without dictionary confirmations – Jarhorów, Niewoczyn, Rukomysz, Utoropy, or as personal names with recorded uses – Kłubowce, Łokutki. The article is an attempt to clarify the aforementioned vague names and to de-anthroponymize the others, for which a credible physiographic or cultural etymology can be proposed.
Przedmiotem artykułu jest analiza semantyczna i strukturalna 10 wybranych toponimów ziemi halickiej (spośród 1224), których pochodzenie jest w mniejszym lub większym stopniu zagadkowe. Nazwy miejscowości historycznej ziemi halickiej (obecnie na terenie Ukrainy w obrębie województw iwanofrankowskiego oraz tarnopolskiego) nie miały wcześniej monograficznego opracowania. Niektóre z nich znalazły się w opracowaniach Stefana Hrabca, Mychajła Hudaša, Jana Zaleskiego oraz Edwarda Klisiewicza, Мyroslawa Haboraka, Wasyla Âacìja, Wiry Kotowycz i Dmytra Bučko. Całościowe ujęcie jednostek miejscowych ziem ruskich Rzeczypospolitej (w tym też ziemi halickiej) stało się przedmiotem badań Teresy Pluskoty. Analizowane w artykule  jednostki przez wymienionych autorów chętnie klasyfikowano jako nazwy niejasne – Rydoduby, niejasne lub odosobowe od antroponimów bez słownikowych potwierdzeń – Hołhocze, Kluwińce, Tłumacz, bądź jedynie jako nazwy odosobowe od antroponimów bez słownikowych potwierdzeń – Jarhorów, Niewoczyn, Rukomysz, Utoropy, lub jako nazwy osobowe z odnotowanymi użyciami – Kłubowce, Łokutki. Artykuł przynosi próbę objaśnienia wymienionych nazw niejasnych oraz odantroponimizowania pozostałych, dla których można zaproponować wiarygodną etymologię fizjograficzną lub kulturową.
Źródło:
Annales Universitatis Mariae Curie-Sklodowska, sectio FF – Philologia; 2019, 37, 2
0239-426X
Pojawia się w:
Annales Universitatis Mariae Curie-Sklodowska, sectio FF – Philologia
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Uwagi na temat gramatyki onomastycznej (na przykładzie wybranych toponimów obcych i polskich)
Remarks on onomastic grammar (on the example of selected foreign and Polish toponyms)
Autorzy:
Stefańczyk, Wiesław Tomasz
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/47230363.pdf
Data publikacji:
2013
Wydawca:
Uniwersytet Łódzki. Wydawnictwo Uniwersytetu Łódzkiego
Tematy:
toponim
liczba
rodzaj
przypadek
nieodmienność
toponym
number
gender
case
uninflected word
Opis:
Artykuł przedstawia prawidłowości w zakresie podstawowych kategorii fleksyjnych (tj. rodzaju, liczby i przypadka) obcych i polskich toponimów. Materiał źródłowy stanowią nazwy państw świata i ich stolic, największe miasta świata oraz największe miasta Polski. Z badań wynika, że rodzaj męski mają zasadniczo toponimy o wygłosie spółgłoskowym, rodzaj żeński – nazwy własne zakończone na -a, natomiast rodzaj nijaki – leksemy z wygłosowymi samogłoskami: -e, -i//-y, -o oraz -u. Zdecydowana większość toponimów ma postać liczby pojedynczej, jedynie niewielka ich część to formy plurale tantum, o czym decydują czynniki semantyczne, np. Stany Zjednoczone, Komory bądź historyczne, np.: Węgry, Niemcy. Toponimy rodzaju męskiego odmieniają się według paradygmatu deklinacji męskiej, przy czym nazwy obce mają w D. lp. na ogół końcówkę -u, natomiast nazwy polskie najczęściej zakończenie -a. Leksemy rodzaju żeńskiego odmieniają się według wzorca deklinacji męskiej, natomiast toponimy rodzaju nijakiego są w ponad 90% nieodmienne.
Źródło:
Acta Universitatis Lodziensis. Kształcenie Polonistyczne Cudzoziemców; 2013, 20; 41-50
0860-6587
2449-6839
Pojawia się w:
Acta Universitatis Lodziensis. Kształcenie Polonistyczne Cudzoziemców
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
O etymologii ludowej i naukowej kilku nazw miejscowych powiatu tomaszowskiego
On Folk and Linguistic Etymology of Selected Toponyms in the District of Tomaszów Lubelski
Autorzy:
Koper, Mariusz
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/26850763.pdf
Data publikacji:
2008
Wydawca:
Akademia Zamojska
Tematy:
folk etymology
linguistic etymology
name
hydronym
toponym
etymologia ludowa
nazwa
hydronim
toponim
etymologia naukowa
Opis:
W niniejszym artykule przedstawiono etymologię ludową i naukową kilku nazw miejscowych powiatu tomaszowskiego. Szczegółowej charakterystyce poddane zostały następujące toponimy: Lubycza Królewska, Korczmin; hydronimy: Huczwa, Wieprz, Tanew; oraz mikrotoponimy: Gołda i Zamczysko. Analiza semantyczno-strukturalna wykazała znaczne różnice między tzw. etymologią naiwną a badaniami stricte naukowymi.
This paper discusses folk and linguistic etymology of selected toponyms in the district of Tomaszów Lubelski. In particular, the author focuses his analysis on the following place names: Lubycza Królewska, Korczmin; hydronyms: Huczwa, Wieprz, Tanew; and microtoponyms: Gołda and Zamczysko. The semantic and structural analysis of the names in question reveals considerable discrepancies between the so-called naive etymology and the linguistic etymological analyses.
Źródło:
Facta Simonidis; 2008, 1, 1; 327-339
1899-3109
Pojawia się w:
Facta Simonidis
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Моделювання лінгвопоетичного коду топоніма Варшава в українському дискурсі
Modeling of the Linguopoetic Code of the Toponym Warsaw in the Ukrainian Discourse
Autorzy:
Brailko, Yulia
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/1945049.pdf
Data publikacji:
2021-12-21
Wydawca:
Łódzkie Towarzystwo Naukowe
Tematy:
dyskurs poetycki
onim
toponim
ojkonim
choronim
Warszawa
poetic discourse
onym
toponym
oikonym
choronym
Warsaw
Opis:
W artykule przedstawiono wyniki analizy językowo-poetyckiego kodu toponimu Warszawa, który reprezentuje „obcą” kulturę w dyskursie ukraińskim w XVIII–XXI wieku. Ustalono, że kształtowanie takiego kodu koncentruje się przede wszystkim na płaszczyźnie wydarzeń historycznych. Autor stwierdza, że wynika to z bliskości terytorialnej oraz wspólnej przeszłości obu krajów, a także z politycznego znaczenia Polski dla Ukrainy. Pisarze najczęściej aktualizują tę ekstralingwistyczną informację, która dotyczy tematyki wojskowej. Produktywne jest nadanie analizowanej nazwie własnej cech choronimu przy jednoczesnej aktualizacji takich znaczeń, jak ‘imperializm’, ‘niewolnictwo’ czy ‘europejskość’, zastosowanie interakcji onimicznej (toponimiczno-toponimicznej, toponimiczno-antroponimicznej). Znaczenie ‘stolica’ uwypuklają kontekstowe leksemy państwowość, państwo, ojkonimiczno-choronimiczna para Warszawa – Rzeczpospolita. Toponim Warszawa to także wyznacznik przestrzeni „obcej” w odpowiedniej opozycji binarnej, wówczas gdy wyznacznikiem „swojej” przestrzeni staje się, wbrew oczekiwaniom, nie korelacyjny ojkonim Kijów, lecz choronim Ukraina. Nie w pełni realizowano potencjał tła ojkonimu związany z semantyką stolicy, toposem miasta. Poprzez ustalenie toponimiczno-teonimicznej korelacji odbywa się poetycka sakralizacja analizowanego onimu. Zasadniczo pole informacyjne nazwy własnej Warszawa w ukraińskim dyskursie poetyckim przejawia się asymetrycznie, z przewagą segmentu historycznego i zauważalną obecnością segmentu społeczno-kulturowego.
This article offers an analysis of the linguopoetic code of the toponym Warsaw, which represents a “foreign” culture in Ukrainian discourse of the 18th–21st centuries. The modelling of such a code is primarily focused on the historical-event plane. The author states that this is due to Poland’s territorial proximity and the political significance of Poland for Ukraine, together with the common past of both countries. The writers focus on updating extra lingual information related to military issues. It is productive to assign an analyzed proper name the features of the choronym with the simultaneous actualization of such meanings as “imperialism”, “slavery” or “Europeanness”; the use of onymous interaction (toponymic-toponymic, toponymic-anthroponymic). The meaning of “capital” is expressed by the contextual lexemes statehood, state, and oikonymic-choronymic pair Warsaw – Rzeczpospolita. The toponym Warsaw also acts as a marker of “foreign” space in the corresponding binary opposition, while the “own” space becomes, contrary to expectations, not the correlative oikonym Kyiv but the choronym Ukraine. The background potential of the oikonym related to the semantics of the capital, the topos of the city, is limited. Due to the establishment of toponymic-theonymic correlation, there is a poetic sacralization of the analyzed onym. The information field of the toponym Warsaw has, in general, an asymmetric manifestation in Ukrainian poetic discourse. This is with the dominance of the historical and the visibility of the socio-cultural segment.
Źródło:
Rozprawy Komisji Językowej ŁTN; 2021, 69; 7-22
0076-0390
Pojawia się w:
Rozprawy Komisji Językowej ŁTN
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
O nazwie miejscowości Wierszczyca w powiecie tomaszowskim
On the Place Name Wierszczyca – a Town in the District of Tomaszów Lubelski
Autorzy:
Koper, Mariusz
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/1933721.pdf
Data publikacji:
2011
Wydawca:
Katolicki Uniwersytet Lubelski Jana Pawła II. Towarzystwo Naukowe KUL
Tematy:
nazwa miejscowa
toponim
wariant toponimu
interferencje ukraińskie
place name
toponym
toponymic variant
Ukrainian interferences
Opis:
The paper contains a semantic and structural analysis of the place name Wierszczyca. Relying on the earliest records available, the author has proved that the primary form of the place name – Wierzchrzeczyca – was a hydronym that was structurally an endocentric compound made of wirzch > wierzch + rzeczyca. The variant Wierszczyca is a historical development, created through reduction (haplology) of the phonological sequence chrze, with the fricative rž > rsz retained before -czyca. Two later variants of the place name under discussion were: Werszczyca – with the syllable wer-, representing the Ukrainian syllable pattern; and Wereszczyca with the unmotivated sequence -ere-, potentially coined through analogy to the nearby place name of Wierzchrachanie > Werechanie, or otherwise created through wordplay on the Ukrainian names of the type weres, wereszczaty, etc.
Źródło:
Roczniki Humanistyczne; 2011, 59, 6; 51-56
0035-7707
Pojawia się w:
Roczniki Humanistyczne
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Nazwy geograficzne Huculszczyzny w „Prawdzie starowieku” S. Vincenza (w świetle badań S. Hrabca)
Geographical Names of the Hutsul Region in the First Volume of the Novel “On the High Uplands” by S. Vincenz (In Light of S. Hrabec’s Research)
Autorzy:
Włoskowicz, Wojciech
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/597962.pdf
Data publikacji:
2019
Wydawca:
Polska Akademia Nauk. Instytut Języka Polskiego PAN
Tematy:
toponim
nazwa geograficzna
Vincenz
Huculszczyzna
„Na wysokiej połoninie”
toponym
geographical name
Hutsul region
“On the High Uplands”
Opis:
The aim of the paper is to discuss the linguistic and onymic properties of the geographical names of the Hutsul region (Гуцульщина, Ukraine) used by Stanisław Vincenz in the first volume (“Prawda starowieku”) of his tetralogy “Na wysokiej połoninie” (“On the High Uplands”). The volume was first published in 1936. The second edition appeared in 1980 in Poland and was the one which had the greatest impact on the reception of the Vincenz’s work in the Polish readership after WW2. This is why the 1980 edition has been used as the source of analysed toponymic material. The main finding is that the analysed toponymy is of heterogeneous and (to a certain extent) hybrid nature, combining Polish, Ukrainian, and dialectal Hucul linguistic properties, which perfectly coincides with general tendency in the use of geographical names of the Hucul region in texts produced in the Polish language from the mid-19th century. The names used by Vincenz in the book written in the period 1930–1936 seem to faithfully reflect some specific characteristics of Hutsul toponymy in the 1930s (as discussed by the linguist Stefan Hrabec in his dissertation). Finally, some instances of toponyms’ declension present in “Prawda starowieku” are discussed together with some examples of (partially folk) etymologies codified by Vincenz in his work.
Źródło:
Onomastica; 2019, 63; 157-180
0078-4648
Pojawia się w:
Onomastica
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
O развитии системы названий населенных пунктов смоленского края в XVII –XVIII веках
O rozwoju systemu toponimicznego w kraju smoleńskim w XVII –XVIII wieku
On the development of a system of place names in the Smolensk region in the 17th and 18th centuries
Autorzy:
Картавенко, Вера
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/594219.pdf
Data publikacji:
2018
Wydawca:
Łódzkie Towarzystwo Naukowe
Tematy:
toponim
rozwój systemu toponimicznego
zabytki piśmiennictwa rosyjskiego
toponym
the development of the toponymic system
monuments of Russian writing
Opis:
Prowadzenie badań nad nazwami miejsc i miejscowości, ich analiza na podstawie wczesnych źródeł i porównanie z nazwami w późniejszych dokumentach pozwala określić procesy rozwoju toponimii kraju smoleńskiego i przedstawić prawidłowości tego rozwoju. Typowe dla wczesnych okresów rozwoju toponimów były konstrukcje opisowe, w których występowała nazwa przedstawianego obiektu, dane właściciela (imię/przezwisko, nazwisko) oraz nazwa obiektu wodnego, znajdującego się w pobliżu danej miejscowości. W charakterze słów-wskazówek w konstrukcjach opisowych odnoszących się do danego obiektu (wsi, pastwiska, pustkowia) mogły być używane słowa река (rzeka), ручей, ручеек (strumień, mały strumień), исток (źródło), озеро (jezioro), речка (rzeczka), колодезь и колодец (źródło) itd. Wsie, sioła, pustkowia w XVII–XVIII w. często miały podwójne nazwy. Mogły to być nazwy oficjalne i ludowe oraz stare i nowe. W późniejszych okresach, wraz z rozwojem i kształtowaniem się nowożytnego systemu toponimicznego, konstrukcje opisowe stopniowo zanikały i były zamieniane na dobrze nam znane nazwy jednowyrazowe.
The study of the names of places and settlements, their analysis on the basis of earlier sources, and the comparison of those names with later documents allows for an explication of the process of development of toponyms in the region of Smolensk and a presentation of the patterns of that process. Descriptive constructions were typical of the early stages of the development of place names; including the name of the feature, information about its owner (first name, nickname, surname), and the name of water features in the vicinity of the settlement. Words such as река (river), ручей, ручеек (brook, little stream), исток (spring, source), озеро (lake), речка (little river), колодезь and колодец (spring) etc, were used in the character of word-clues in descriptive constructions given to particular features (villages, pastures, waste villages, waste places). Villages and open spaces often had two names in the 17th and 18th centuries. These may have been the official and common names, or the old and the new. In later times, along with the development and formation of a new system of toponymy, descriptive constructions began to disappear and were replaced by the well-known single-word names.
Źródło:
Rozprawy Komisji Językowej ŁTN; 2018, 66; 219-226
0076-0390
Pojawia się w:
Rozprawy Komisji Językowej ŁTN
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Toponimia białoruska w okresie Rzeczypospolitej
Autorzy:
Капылоў, Ігар
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/624907.pdf
Data publikacji:
2015
Wydawca:
Uniwersytet Marii Curie-Skłodowskiej. Wydawnictwo Uniwersytetu Marii Curie-Skłodowskiej
Tematy:
toponym
oikonym
phonetic-orthographic variant
topoaffix
toponim
ojkonim
wariant fonetyczno-ortograficzny
topoformant
tапонім
айконім
фанетыка-арфаграфічны варыянт
тапафармант
Opis:
The article considers the ancient Belarusian proper geographical names attested in written records and maps for the period from 1569 to 1795 years.  The lexical-semantic, structural-grammatical and phonetic-orthographic peculiarities of the Polish-Lithuanian Commonwealth place names and main stages of their evolution are analyzed.
Artykuł jest poświęcony białoruskim własnym nazwom geograficzym, które wyekscerpowano z dokumentów urzędowych i map z lat 1569–1795. Przedmiotem analizy są właściwości leksykalno-semantyczne, strukturalno-gramatyczne oraz fonetyczno-ortograficzne toponimów w okresie Rzeczypospolitej. W artykule zwórcono także uwagę na ewolucję analizowanych jednostek toponimicznych.
У артыкуле разглядаюцца старажытныя беларускія ўласныя геаграфічныя назвы, засведчаныя ў дзелавых помніках пісьменнасці і на картах у перыяд з 1569 па 1795 гады. Аналізуюцца лексіка-семантычныя, структурна-граматычныя і фанетыка-арфаграфічныя асаблівасці тапонімаў у часы Рэчы Паспалітай і асноўныя этапы іх эвалюцыі.
Źródło:
Studia Białorutenistyczne; 2015, 9
1898-0457
Pojawia się w:
Studia Białorutenistyczne
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
    Wyświetlanie 1-9 z 9

    Ta witryna wykorzystuje pliki cookies do przechowywania informacji na Twoim komputerze. Pliki cookies stosujemy w celu świadczenia usług na najwyższym poziomie, w tym w sposób dostosowany do indywidualnych potrzeb. Korzystanie z witryny bez zmiany ustawień dotyczących cookies oznacza, że będą one zamieszczane w Twoim komputerze. W każdym momencie możesz dokonać zmiany ustawień dotyczących cookies