Informacja

Drogi użytkowniku, aplikacja do prawidłowego działania wymaga obsługi JavaScript. Proszę włącz obsługę JavaScript w Twojej przeglądarce.

English (EN)·Polski (PL)·Yкраїнський (UK)
Przejdź do strony domowej biblioteki Centralna Biblioteka Wojskowa Link otwiera się w nowym oknie Logo biblioteki Prolib Integro - strona głównaCentralna Biblioteka Wojskowa

Wyszukujesz frazę "toponomastics" wg kryterium: Temat

  Lista filtrów
Wyrównaj
    Wyświetlanie 1-8 z 8
    Tytuł:
    Planowane badania mikrotoponimów w Polsce. Komunikat
    Plans for researches on microtoponyms in Poland. Statement
    Autorzy:
    Umińska-Tytoń, Elżbieta
    Powiązania:
    https://bibliotekanauki.pl/articles/594354.pdf
    Data publikacji:
    2016
    Wydawca:
    Łódzkie Towarzystwo Naukowe
    Tematy:
    mikrotoponimia
    toponomastyka
    microtoponymy
    toponomastics
    Opis:
    W komunikacie przedstawiono historię powstawania kartoteki nazw terenowych Polski, istniejącej w Katedrze Współczesnego Języka Polskiego w U niwersytecie Łódzkim. Wskazano na zalety zgromadzonego materiału, a następnie przedstawiono projekt objęcia go badaniem wykorzystującym nowoczesne metody cyfrowe. Zaproponowano opracowanie i opublikowanie nazw w formie aplikacji komputerowej (bazy danych i wyszukiwarki) oraz interaktywnych map cyfrowych. Powstanie dzięki temu nowoczesna baza danych umożliwiająca sprawne, w miarę szybkie operowanie dużym materiałem, rozszerzanie go o nowe dane, wreszcie opracowanie syntezy mikrotoponimów na terenie Polski.
    The statement presents the origin of card index of Polish toponyms, which exists in the Department of Contemporary Polish Language at the University of Lodz. The statement shows the advantages of gathered material. It also suggests that this material should be covered by the study using modern digital methods. It was also proposed to elaborate and publish the names in the form of a computer application (database, browser and search engine) and interactive digital maps. This could give us modern database which would enable efficient manipulation on the large material. It would also give us an opportunity to expand the material with new data. Finally, thanks to this database a synthesis of Polish microtoponyms could be elaborated.
    Źródło:
    Rozprawy Komisji Językowej ŁTN; 2016, 62; 183-189
    0076-0390
    Pojawia się w:
    Rozprawy Komisji Językowej ŁTN
    Dostawca treści:
    Biblioteka Nauki
    Artykuł
    Tytuł:
    Speleonymia Slovenského rudohoria z pohľadu teórie modelovania
    Speleonymy of the Slovenské rudohorie Mountains from the point of view of modelling theory
    Autorzy:
    Rožai, Gabriel
    Powiązania:
    https://bibliotekanauki.pl/articles/2035336.pdf
    Data publikacji:
    2021-12-27
    Wydawca:
    Uniwersytet im. Adama Mickiewicza w Poznaniu
    Tematy:
    toponomastics
    speleonymy
    model analysis
    relational model
    structural model
    structural type
    Opis:
    The article presents model analysis of non-standardized names of caves and chasms of the Slovenské rudohorie mountains which follows the model analysis of anoikonyms by Jana Pleskalová, as well as the work devoted to modelling of Slovak hydronymy. The model analysis pointed out the dominance of the relational model C which expresses “properties, symptoms (and circumstances)” and the relational model A which is associated with the expression of “position, the location of underground object in the field”. The most common structural model in the given relational models is the two-member ADd+S, consisting of a derivative adjective and a noun such as Jelšavská jaskyňa, Gajdova štôlňa. Relational models (VM) referring to possessivity (VM D), especially to the immediate expression of the type of object (VM B), only have a marginal position in the proposed model analysis.
    Źródło:
    Poznańskie Studia Polonistyczne. Seria Językoznawcza; 2021, 28, 2; 417-430
    1233-8672
    2450-4939
    Pojawia się w:
    Poznańskie Studia Polonistyczne. Seria Językoznawcza
    Dostawca treści:
    Biblioteka Nauki
    Artykuł
    Tytuł:
    Ruczaj i *ręczaj w słownictwie i nazewnictwie polskim. Próba nowego spojrzenia z perspektywy słowiańskiej
    Ruczaj and *ręczaj in the Polish vocabulary and onomastics. Attempt at a new look from the perspective of Slavic
    Autorzy:
    Babik, Zbigniew
    Powiązania:
    https://bibliotekanauki.pl/articles/26731713.pdf
    Data publikacji:
    2023-12-30
    Wydawca:
    Uniwersytet Komisji Edukacji Narodowej w Krakowie
    Tematy:
    leksyka hydrograficzna
    białorutenizmy
    toponomastyka
    hydrographic lexis
    Byelorussian loanwords
    toponomastics
    Opis:
    Onomastic data entitle to believe that Old Polish inherited from Common Slavic two variants of a term for ‘(small) stream’, namely, *ręczaj < *rǫčajь and *ruczaj < *ručajь. Both seem attested only by proper names (15th–20th centuries), the former primarily by four toponyms in southern Mazovia (Ręczaje 3x and Zręczaje), while the latter left traces in the toponymy of Central Poland and of the southern part of Greater Poland. None of them has been confirmed lexically in the „native” Polish dialects of the 20th century. Starting from the 17th century, texts of some authors rooted in the North‑Eastern periphery of Middle Polish (Lithuania, Byelorussia) attest a term ruczåj -aju ‘stream’, which is to be regarded as a loan from Old Byelorussian. One is inclined to connect its subsequent penetration, as a poetical word, into the literary Polish (the late 19th century) with its multiple occurrences in key instances of poetry by Adam Mickiewicz, the most outstanding writer of the Polish Romanticism, whose roots lay precisely in the Byelorussian ethnic territory. In the historical Slavic languages we find reflexes of the related variants *rǫčajь, *ručajь, *ručьjь (and *rǫčьjь?) and probably *(ne)rǫčь (~ *(ne)ručь?), the latter presumably constituting a starting point for the former four. A reliable reconstruction of the primary form together with its true etymological cognates seems, however, very difficult, if not impossible at all.
    Źródło:
    Annales Universitatis Paedagogicae Cracoviensis. Studia Linguistica; 2023, 18; 15-34
    2083-1765
    Pojawia się w:
    Annales Universitatis Paedagogicae Cracoviensis. Studia Linguistica
    Dostawca treści:
    Biblioteka Nauki
    Artykuł
    Tytuł:
    Colonia Flaviopolis (Plin. HN 4, 47), czyli kilka uwag na marginesie nazewnictwa rzymskich kolonii w okresie cesarstwa
    Colonia Flaviopolis (PLIN. HN 4, 47), or remarks occasioned by the nomenclature of roman colonies during the imperial period
    Autorzy:
    Jurkowski, Marek
    Powiązania:
    https://bibliotekanauki.pl/articles/28408178.pdf
    Data publikacji:
    2023
    Wydawca:
    Uniwersytet im. Adama Mickiewicza w Poznaniu
    Tematy:
    Flaviopolis
    colonies
    Pliny the Elder
    Flavians
    Roman Empire
    toponomastics
    Thracian Chersonesus
    Opis:
    The article examines the validity of the view which challenges Pliny the Elder’s information concerning the existence of the colony of Flaviopolis on the Thracian Chersonesus, arguing that its name was unusual for a colony. The author discusses situations in which the title of the colony could have been combined with local place names ending in -polis. Furthermore, attention is drawn to the peculiar character of Natural History as a source for toponomastic research and the fact that the latter work also mentions the colony of Flaviobrica, whose name seems interesting given the doubts surrounding the legal status of the Thracian Flaviopolis.
    Źródło:
    Studia Europaea Gnesnensia; 2023, 25; 157-169
    2082-5951
    Pojawia się w:
    Studia Europaea Gnesnensia
    Dostawca treści:
    Biblioteka Nauki
    Artykuł
    Tytuł:
    Topografia wolności. Patriotyczne urbanonimy w przestrzeni Wadowic (do 1939 r.)
    Topography of freedom. Patriotic urbanonyms in space Wadowice (until 1939)
    Autorzy:
    Witkowski, Karol
    Witkowski, Marcin
    Powiązania:
    https://bibliotekanauki.pl/articles/458384.pdf
    Data publikacji:
    2018
    Wydawca:
    Wadowickie Centrum Kultury im. Marcina Wadowity
    Tematy:
    toponomastics
    urbanonyms
    urban space
    Wadowice
    Galicia
    topografia
    urbanonimy
    przestrzeń miejska
    Galicja
    Opis:
    Pierwsze urbanonimy nawiązujące do postaci i wydarzeń z okresu I Rzeczypospolitej pojawiły się w przestrzeni miejskiej Wadowic w latach 80. XIX w. Honorowano postacie polskich królów (Jan III Sobieski, Stefan Batory), bohaterów narodowych (Tadeusz Kościuszko) i osobistości związane z miastem (Marcin Wadowita, Jan Iwański). Nazwy nie miały niewłaściwych konotacji historycznych, stąd były akceptowane przez austriacką administrację. Na przełomie wieków, tak jak w innych galicyjskich miastach, uczczono w Wadowicach wieszczów – Adama Mickiewicza i Juliusza Słowackiego, nie tylko nadając im nazwy ulic, ale także włączając się w uroczyste obchody rocznic urodzin i śmierci poetów. Po 1918 r. patriotyczne nazewnictwo stało się elementem polityki państwa, zwłaszcza związanej z kultem ojca czynu niepodległościowego, marszałka Józefa Piłsudskiego, którego imieniem nazwano wadowicki rynek. W drugiej połowie lat 30. urbanonimy pamiątkowe stanowiły aż 40 % wszystkich toponimów w mieście.
    Urbanonyms, as one of the elements characterizing the city are the subject of research, among linguists, historians and geographers. The naming policy can be the subject of ideologizing of urban space. Referring to important events or commemoration of people in the names of streets for important events or commemoration of people strengthened the sense of patriotism, both national and local. In the article, the authors draw attention to commemorative urbanonyms, which appeared in Wadowice in the 1880s, and in the time of the Second Polish Republic the patriotic name convention became an element of the state’s policy. A clear manifestation of these changes is a 15% increase in the number of commemorative urbanonyms in Wadowice in the period 1918-1939.
    Źródło:
    Wadoviana. Przegląd historyczno-kulturalny; 2018, 21; 146-165
    1505-0181
    Pojawia się w:
    Wadoviana. Przegląd historyczno-kulturalny
    Dostawca treści:
    Biblioteka Nauki
    Artykuł
    Tytuł:
    Ksiądz Stanisław Kozierowski – prekursor badań onomastycznych zachodniej Słowiańszczyzny
    Autorzy:
    Mądry, Wojciech
    Powiązania:
    https://bibliotekanauki.pl/articles/678777.pdf
    Data publikacji:
    2019
    Wydawca:
    Polska Akademia Nauk. Instytut Slawistyki PAN
    Tematy:
    local names
    onomastics
    settlement
    Western Slavdom
    toponomastics
    University of Poznań
    Recovered Territories
    Opis:
    Father Stanisław Kozierowki (1874–1949) – a Forerunner of the Onomastic Research on Western SlavsFather Stanisław Kozierowski was one of the outstanding Polish researchers of Slavic onomastics in the first half of the twentieth century. He published numerous works on, often already forgotten, names of villages, lakes, rivers and marshes, particularly in the region of Greater Poland and the area historically inhabited by Slavic peoples, stretching as far as the river Elbe. His studies were part of the research stream described as “Western thought” (myśl zachodnia, followed at the University of Poznań after the First World War), a dispute with German scholars pursued with the aim of proving Poland’s right to the territories on the Baltic Sea which had been historically populated by West Slavic tribes. After the Second World War, Kozierowski contributed to setting Polish names of villages and railways stations in the so-called Recovered Territories. Ksiądz Stanisław Kozierowski (1874–1949) – prekursor badań onomastycznych Zachodniej SłowiańszczyznyKsiądz Stanisław Kozierowski był jednym z wybitnych polskich badaczy onomastyki słowiańskiej pierwszej połowy XX wieku. Opublikował liczne prace, w których przypomniał dawne, często już zapomniane nazwy miejscowości, jezior, rzek i bagien, zwłaszcza z terenu Wielkopolski oraz terenów zamieszkałych niegdyś przez ludność słowiańską do rzeki Łaby. Jego badania naukowe były częścią prowadzonych na Uniwersytecie Poznańskim w okresie międzywojennym badań określanych jako „myśl zachodnia”. Stanowiły one polemikę z badaczami niemieckimi i miały wykazać prawa Polski do ziem leżących nad Bałtykiem, zamieszkałych niegdyś przez plemiona zachodniosłowiańskie. Po II wojnie światowej ksiądz Stanisław Kozierowski przyczynił się do ustalenia polskich nazw miejscowości i stacji kolejowych na tzw. Ziemiach Odzyskanych.
    Źródło:
    Studia z Filologii Polskiej i Słowiańskiej; 2019, 54
    2392-2435
    0081-7090
    Pojawia się w:
    Studia z Filologii Polskiej i Słowiańskiej
    Dostawca treści:
    Biblioteka Nauki
    Artykuł
    Tytuł:
    Próba oceny skuteczności rozpoznawania etymonów apelatywnych i antroponimicznych w UN-owskich materiałach z pow. wadowickiego
    An attempt to assess the degree of effectiveness of assigning apellative and anthroponomical etymons to toponyms of the Wadowice district as confirmed in the late 1950s
    Autorzy:
    Babik, Zbigniew
    Powiązania:
    https://bibliotekanauki.pl/articles/1992269.pdf
    Data publikacji:
    2021-12-29
    Wydawca:
    Polska Akademia Nauk. Instytut Języka Polskiego PAN
    Tematy:
    toponomastyka
    toponimy powiatu wadowickiego
    leksyka toponimiczna
    archaizmy leksykalne
    toponomastics
    toponyms of the Wadowice district
    toponymical lexis
    lexical archaisms
    Opis:
    Artykuł stanowi pierwszą część większego opracowania zmierzającego do scharakteryzowania toponimii powiatu wadowickiego (województwo małopolskie), obszaru dotąd traktowanego jako zasiedlony dopiero od późnego średniowiecza lub później, z punktu widzenia ich etymonów, zarówno apelatywnych, jak i antroponimicznych. Wzięto pod uwagę jedynie nazwy potwierdzone podczas akcji zbierackiej przeprowadzonej w późnych latach 50. Badanie powinno odpowiedzieć na pytanie, w jakim stopniu procedury rozpoznające etymony tych nazw geograficznych są skuteczne i zarazem adekwatne. W tej części opracowania skupiono się na etymonach apelatywnych Zestawiono ich listę, zawierającą zarówno wyrazy zaświadczone w podstawowych słownikach i zbiorach leksyki polskiej, jak i archaizmy rekonstruowane wyłącznie z pochodnych toponimów. Kilka z nich zostało szczegółowo omówionych w tekście, niektóre zachowały się w ich znaczeniach topograficznych w innych językach słowiańskich (*čelo ‘stromy stok góry’ metaf., *čьrtorъja ‘wąwóz’, *xobotъ ‘zakręt rzeki’ metaf., *sъbojь w różnych znaczeniach, derywat *svьrkъl- ‘świerk’ lokalnie zniekształcony w *ćwierkiel), inne pozostają rekonstrukcjami, spotykanymi również w toponimii innych części Polski (*gorěńь ‘wypalony las’, *pertiŕь ‘ścieżka?’) lub wręcz endemicznymi w tym areale (*nesъlnь ‘miejsce zacienione?’, *pobedr- ‘stok?’, *prik(ъ)ŕaznь ‘stromy stok’, *ryšь -a -e ‘rudawy’, *tьlčanь ‘dolina?’ metaf.). Nieliczne mogą być zadowalająco objaśnione na gruncie polskim (np. *gorьnica ‘wyższa część wsi itp.’). Podsumowując, dwudziestowieczna toponimia tego obszaru odznacza się uderzającym brakiem / ubóstwem bardziej archaicznych modeli derywacyjnych (brak struktur na *-ьsko, *-ьno czy *-yni), ale jednocześnie zaskakująco wysokim udziałem archaizmów leksykalnych zachowanych w nazwach.
    The paper is the first part of a larger study aiming at characterizing toponyms of the Wadowice district (Małopolska Voivodeship, southern Poland), an area so far regarded as more densely populated only in late Middle Ages or later, on the basis of its etymons, both appellative and anthroponymical. Only names confirmed in the course of data collection in the late 1950s were taken into consideration. The main question to be answered is to what extent the procedures identifying etymons of geographical names currently used by toponomasticians can prove both effective and accurate. In this part of the study, attention was focused on appellative etymons. A list of such items has been compiled, containing words attested in the major dictionaries or collections of the Polish lexis, as well as archaisms reconstructed solely on the basis of related toponyms. Some of the latter ones are discussed at some length in the body of the paper; some have been preserved in their topographical meanings in other Slavic languages (*čelo ‛precipitous slope’ metaph., *čьrtorъja ‛valley’, *xobotъ ‛river bend’ metaph., *sъbojь in various meanings, derivative *svьrkъl- ‛(dwarf) spruce’ locally distorted to *ćwierkiel), others remain mere reconstructions, sometimes encountered in the toponymy of other parts of Poland as well (*gorěńь ‛burned forest”, *pertiŕь ‛path?’) or even endemic to that area (*nesъlnь ‛shaded place?’, *pobedr- ‛slope?’, *prik(ъ)ŕaznь ‛precipitous slope’, *ryšь -a -e ‛reddish’; *tьlčanь ‛valley?’ metaph.). The only few unattested terms can be easily explained as Polish in origin (e.g. *gorьnica ‛upper part of a village etc.’). To sum up, the 20th century toponymy of this area is characterized by a notable lack/paucity of more archaic native derivational models (no structures in *-ьsko, *-ьno or *-yni), but at the same time by a surprisingly large number of Slavic lexical archaisms preserved in place names.
    Źródło:
    Onomastica; 2021, 65, 1; 193-216
    0078-4648
    Pojawia się w:
    Onomastica
    Dostawca treści:
    Biblioteka Nauki
    Artykuł
    Tytuł:
    Próba oceny skuteczności rozpoznawania etymonów apelatywnych i antroponimicznych w UN-owskich materiałach z pow. wadowickiego. Część II: Onimy, nazwy niejasne, wnioski
    An attempt to assess the degree of effectiveness of assigning appellative and anthroponomical etymons to toponyms of the Wadowice district as confirmed in the late 1950s. Part two: onyms, unclear names, conclusions
    Autorzy:
    Babik, Zbigniew
    Powiązania:
    https://bibliotekanauki.pl/articles/2215833.pdf
    Data publikacji:
    2022
    Wydawca:
    Wadowickie Centrum Kultury im. Marcina Wadowity
    Tematy:
    toponomastics
    toponyms of the Wadowice district
    motivation by
    person names
    surnames of southern Poland
    toponomastyka
    toponimy powiatu wadowickiego
    motywacja wg
    imiona osób
    nazwiska południowej Polski
    Opis:
    The paper is the second part of a larger study aiming at characterizing toponyms of the Wadowice district (Małopolska Voivodeship, southern Poland), an area so far regarded as more densely populated only in late Middle Ages or later, on the basis of its etymons, both appellative and anthroponymical. Only names confirmed in the course of data collection in the late 1950s were taken into consideration. The main question to be answered is to what extent the procedures identifying etymons of geographical names currently used by toponomasticians can prove both effective and accurate. In this part of the study, attention was focused on contemporary surnames of the district and surroundings as potential etymons of toponyms characterized by certain formal properties as specified by former research (structures in -ówka, -owa, -(ow)izna etc.). These were subsequently confronted with surnames registered in the archivalia of the former Roman Catholic decanate of Wadowice between 1786 and 1939. The analysis makes it clear that the anthroponymic stock contained in these place names can be shown to be predominantly local, whereas complete repertories of localized Polish surnames available since the 90es of the former century should be welcomed (and constantly used) as invaluable and reliable basis for such research. Remarks concerning other types of toponyms were presented as well.
    Źródło:
    Wadoviana. Przegląd historyczno-kulturalny; 2022, 25; 5-29
    1505-0181
    Pojawia się w:
    Wadoviana. Przegląd historyczno-kulturalny
    Dostawca treści:
    Biblioteka Nauki
    Artykuł
      Wyświetlanie 1-8 z 8

      Ta witryna wykorzystuje pliki cookies do przechowywania informacji na Twoim komputerze. Pliki cookies stosujemy w celu świadczenia usług na najwyższym poziomie, w tym w sposób dostosowany do indywidualnych potrzeb. Korzystanie z witryny bez zmiany ustawień dotyczących cookies oznacza, że będą one zamieszczane w Twoim komputerze. W każdym momencie możesz dokonać zmiany ustawień dotyczących cookies