Informacja

Drogi użytkowniku, aplikacja do prawidłowego działania wymaga obsługi JavaScript. Proszę włącz obsługę JavaScript w Twojej przeglądarce.

English (EN)·Polski (PL)·Yкраїнський (UK)
Przejdź do strony domowej biblioteki Centralna Biblioteka Wojskowa Link otwiera się w nowym oknie Logo biblioteki Prolib Integro - strona głównaCentralna Biblioteka Wojskowa

Wyszukujesz frazę "Pawlak, J" wg kryterium: Autor

  Lista filtrów
Wyrównaj
Wyświetlanie 1-15 z 38
Tytuł:
Emisja gazów cieplarnianych spowodowana zużyciem nośników energii w rolnictwie polskim w 2015 r.
Evaluation of greenhouse gas emission, caused by direct energy consumption in Polish agriculture in 2015
Autorzy:
Pawlak, J.
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/238505.pdf
Data publikacji:
2017
Wydawca:
Instytut Technologiczno-Przyrodniczy
Tematy:
nośnik energii
zużycie
gaz cieplarniany
emisja
rolnictwo
energy carriers
use
greenhouse gas
emission
agriculture
Opis:
Na podstawie danych Głównego Urzędu Statystycznego (GUS) o zużyciu nośników energii i wskaźników emisyjności CO2 wg Krajowego Ośrodka Bilansowania i Zarządzania Emisjami (KOBiZE) oszacowano wielkość emisji gazów cieplarnianych powstałej w wyniku bezpośredniego zużycia energii w rolnictwie polskim w 2015 r. Wyniosła ona ogółem 11 125 tys. t CO2 e, w tym: dwutlenku węgla 10 521 tys. t, metanu - 546 tys. t, CO2 e, a podtlenku azotu - 58 tys. t CO2 e. W przeliczeniu na 100 ha użytków rolnych (UR) stanowiło to 77 t, a na 100 gospodarstw rolnych - 779 t. Największy udział w emisji gazów cieplarnianych (47%) miały paliwa ciekłe, w tym olej napędowy 44%. Udział paliw stałych w emisji gazów cieplarnianych wyniósł 38%, w tym węgla kamiennego energetycznego – 35%. Energia elektryczna powodowała 12,2% ogółu emisji gazów cieplarnianych powstałej w wyniku zużycia nośników energii w rolnictwie, paliwa gazowe - łącznie 2% (w tym gaz ciekły 1,5%), a ciepło - 1%.
Basing on Central Statistical Office (GUS) about the use of energy carriers and of the National Centre for Emission Management (KOBiZE) the emission the level and structure of greenhouse gas (GHG) emission from energy use in Polish agriculture in 2015 has been estimated. The value of this emission in total amounted to 11 125 thous. T CO2 e, of that: carbon dioxide 10 521 thous. t, methane - 546 thous. t CO2 e and nitrous oxide - 58 thous. t CO2 e. These emissions per 100 ha of the agricultural land amounted to 77 t, and for 100 farms - 779 t. Liquid fuels had the highest (47%) share of that Diesel oil 44%. The share of solid fuels amounted to 38%, of that hard coal - 35%. Electricity caused 12% of the total greenhouse emissions, gaseous fuels in total - 2% (of that LPG 1.5%), and heat - 1%.
Źródło:
Problemy Inżynierii Rolniczej; 2017, R. 25, nr 4, 4; 45-53
1231-0093
Pojawia się w:
Problemy Inżynierii Rolniczej
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Szacunkowe zużycie oleju napędowego w rolnictwie w latach 2010-2015 w układzie wojewódzkim
Estimated consumption of the diesel oil in agriculture during the years 2010-2015 in regional repartition
Autorzy:
Pawlak, J.
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/238773.pdf
Data publikacji:
2017
Wydawca:
Instytut Technologiczno-Przyrodniczy
Tematy:
olej napędowy
zużycie
rolnictwo
udział województw
metoda obliczeń
diesel oil
consumption in agriculture
share of voivodeships
method of calculation
Opis:
Stosując metodę udziału proporcjonalnego do stanu posiadania wybranych kategorii użytków rolnych, oszacowano zużycie oleju napędowego w rolnictwie w poszczególnych województwach w latach 2010-2015. Zużycie to wyniosło od 39 tys. t w województwie śląskim w 2015 r. do 217 tys. t w województwie mazowieckim w 2012 r. W ciągu całego okresu objętego analizą większe od średniej krajowej wartości wskaźnika zużycia oleju napędowego w przeliczeniu na hektar użytków rolnych w dobrej kulturze notowano w województwach: opolskim, wielkopolskim, kujawsko-pomorskim, lubelskim i łódzkim. Województwa te miały mniejszy od średniej krajowej udział pastwisk trwałych w strukturze użytków rolnych. Natomiast województwa charakteryzujące się większym niż przeciętna krajowa udziałem pastwisk trwałych w strukturze użytków rolnych: warmińsko-mazurskie, podlaskie, podkarpackie, małopolskie i mazowieckie, miały zużycie oleju napędowego w przeliczeniu na jednostkę powierzchni użytków rolnych mniejsze od średniej w polskim rolnictwie.
The consumption of the Diesel oil in agriculture of particular voivodeships in 2010-2015 has been estimated as proportional to these shares of these voivodeships in national resources of selected categories of the agricultural land. This consumption amounted from 39 thous metric tons in śląskie voivodeship in 2015 to 217 thous. metric tons in mazowieckie voivodeship in 2012. Within all period of the analysis, values of the Diesel oil consumption indexes higher than country averages were noted in opolskie, wielkopolskie, kujawsko-pomorskie, and lubelskie and łódzkie voivodeships. These were voivodeships with a lower then the country average share of permanent pastures in the agricultural land structure. Instead, the voivodeships with a higher then the country average share of permanent pastures in the agricultural land structure: warmińsko-mazurskie, podlaskie, podkarpackie, małopolskie and mazowieckie, had the consumption of Diesel oil per hectare of agricultural land in good agricultural condition below the average for Polish agriculture.
Źródło:
Problemy Inżynierii Rolniczej; 2017, R. 25, nr 2, 2; 55-65
1231-0093
Pojawia się w:
Problemy Inżynierii Rolniczej
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Ceny nośników energii w rolnictwie polskim
The prices of energy carriers in Polish agriculture
Autorzy:
Pawlak, J.
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/238819.pdf
Data publikacji:
2013
Wydawca:
Instytut Technologiczno-Przyrodniczy
Tematy:
energia
cena
rolnictwo
Polska
energy
price
agriculture
Polska
Opis:
Na podstawie danych GUS w pracy dokonano analizy zmian cen zestawu 12 nośników energii używanych w rolnictwie oraz poszczególnych jego elementów w latach 2000–2011, stosując specjalnie opracowaną metodę obliczania ceny 1 GJ w tym zestawie. W analizowanym okresie 1 GJ energii zawartej w dwunastu nośnikach energii stosowanych w rolnictwie podrożał o 102,5%. W porównaniu ze wskaźnikiem ceny produktów rolnych sprzedawanych, którego wartość w tym samym czasie zwiększyła się o 70,1%, dynamika cen omawianego zestawu była większa. Najbardziej widoczne rozwarcie nożyc między cenami nośników energii a produktów rolnych sprzedawanych odnotowano w 2011 r. W latach 2000–2011 ceny nośników energii, stosowanych w rolnictwie leśnictwie, rybactwie i łowiectwie zwiększyły się od 12,2% (energia cieplna) do 193,4% (gaz ziemny zaazotowany). Cena oleju napędowego była w 2011 r. o 98,0% wyższa niż w 2000 r. Spośród dwunastu rozpatrywanych w 2011 r. nośników energii najniższa była cena 1 GJ energii zawartej w węglu kamiennym energetycznym (16,7·PLN·GJ-1), a najwyższa w benzynie (115,6·PLN·GJ-1). Istnieje wyraźna zależność ceny 1 GJ w zestawie rozpatrywanych nośników energii od ceny ropy naftowej. Silniejszy niż w przypadku innych nośników energii jest wpływ ceny ropy naftowej na cenę oleju napędowego, stosowanego w rolnictwie polskim.
Basing on the MSO (Main Statistical Office) data, this study analyzed the changes in prices of set including 12 energy carriers used in agriculture, as well as its particular elements, within the years 2000–2011. Specially elaborated method was applied to calculate the price of 1 GJ in the elements of this set. Within analyzed period the cost of 1 GJ energy contained in twelve energy carriers used in the agriculture, raised by 102.5%. In comparison with the price index for agricultural products sold, increased in the same time by 70.1%, the price dynamics for the energy set was higher. The widest divergence between prices of energy carriers and sold agricultural products, was observed in 2011. Within the years 2000–2011 the price increments for energy carriers used in agriculture, forestry, fishery and hunting, amounted to: from 12.2% (heat energy) up to 193.4% (nitrified natural gas). The price of diesel oil in 2011 year was by 98.0% higher, than in 2000. From among twelve energy carriers considered in 2011, the lowest was price of energy contained in hard coal (16.7·PLN·GJ-1), whereas the highest (115.6·PLN·GJ-1) in petrol. In the set of considered energy carriers there exists a distinct dependence of 1 GJ price, on the price of crude oil. In Polish agriculture the influence of crude oil price on the price of diesel oil is stronger than in case of the other energy carriers.
Źródło:
Problemy Inżynierii Rolniczej; 2013, R. 21, nr 4, 4; 5-14
1231-0093
Pojawia się w:
Problemy Inżynierii Rolniczej
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Nakłady energii w rolnictwie polskim i ich efektywność
Energy inputs in Polish farming and their efficiency
Autorzy:
Pawlak, J.
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/238827.pdf
Data publikacji:
2009
Wydawca:
Instytut Technologiczno-Przyrodniczy
Tematy:
energia
nakłady
efektywność
rolnictwo
Polska
energy
inputs
effectiveness
agriculture
Opis:
Po początkowym wzroście w latach 2000-2003, nakłady energii na jednostkę powierzchni UR miały na ogół tendencję malejącą. W ciągu całego okresu objętego analizą (lata 2000-2007) rosło zużycie paliw do silników z zapłonem samoczynnym w przeliczeniu na ha UR. Wartość tego wskaźnika była w 2007 r. o 21% wyższa niż w 2000 r. Jednocześnie o blisko 5% zmalało zużycie tych paliw w przeliczeniu na ciągnik fizyczny. Było to spowodowane wzrostem liczby ciągników użytkowanych w rolnictwie przy sukcesywnym zmniejszaniu powierzchni UR i związanym z tym spadkiem rocznego wykorzystania przeciętnego ciągnika. Wskutek spadku łącznych nakładów energii w rolnictwie oraz wzrostu wartości dodanej brutto (w cenach stałych) o 30,5% nastąpiła znaczna poprawa efektywności tych nakładów, mierzonej ilorazem wartości dodanej brutto w PLN i łącznych nakładów energii w TJ. Udział odnawialnych źródeł w łącznych nakładach energii w rolnictwie polskim zwiększył się z 8,1% w 2000 r. do 9,2% w 2007 r. Wzrost ten był spowodowany zmniejszeniem łącznych nakładów energii. Nakłady energii z zasobów odnawialnych wzrosły w tym czasie nieznacznie. W ich strukturze rodzajowej dominowało drewno opałowe.
After initial rise within 2000-2003, the energy inputs per unit of agricultural land area showed generally a decreasing tendency. During whole analyzed period (2000-2007) the consumption (per 1 ha agricultural land) of diesel fuel increased; in 2007 this index value was by 21% higher, as compared with 2000. At the same time the consumption of diesel fuel per 1 tractor decreased by nearly 5%. The above facts resulted from increased number of tractors being used in agriculture, at successively reduced area of agricultural land, and - in this connection - lower annual use of an average tractor. In consequence of the decrease in total energy inputs in agriculture and increase of gross value added (in fixed prices) by 30.5%, a considerable improvement occurred in effectiveness of these inputs, measured by the quotient of gross value added (PLN) and total energy inputs (TJ). Percentage share of the renewable energy sources in total energy inputs in Polish agriculture increased from 8.1% in 2000, up to 9.2% in 2007. This increase resulted from reduction of the total energy inputs. The inputs of energy from renewable resources in that time increased significantly; firewood dominated in their qualitative structure.
Źródło:
Problemy Inżynierii Rolniczej; 2009, R. 17, nr 1, 1; 43-49
1231-0093
Pojawia się w:
Problemy Inżynierii Rolniczej
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Ilościowe i jakościowe zmiany w stanie parku ciągnikowego
Quantitative and qualitative changes in the condition of tractors fleet
Autorzy:
Pawlak, J.
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/238967.pdf
Data publikacji:
2008
Wydawca:
Instytut Technologiczno-Przyrodniczy
Tematy:
rolnictwo
Francja
Dania
Polska
park ciągnikowy
jakość
agriculture
France
Denmark
Polska
fleet of tractors
quality
Opis:
W latach 1988-2000 liczba gospodarstw rolniczych we Francji i w Danii spadła o 35%. Po-wierzchnia przeciętnego gospodarstwa wzrosła we Francji o 49%, a w Danii o 47%. W tym samym czasie procent gospodarstw wyposażonych w ciągniki zwiększył się, odpowiednio, o 3 punkty procentowe i o 1,02 punktu procentowego przy jednoczesnym spadku liczby ciągników o 14,4% i 26,5%. Liczba ciągników o mocy poniżej 40 kW zmniejszyła się we Francji o 46%, a ciągników o mocy 40-58 kW o 13%. Natomiast o 64% wzrosła liczba ciągników o mocy 59-99 kW i o 323% liczba ciągników o mocy 100 kW i więcej. Odpowiednio zmieniła się też struktura ciągników wg mocy. W 1998 r. największy udział w tej strukturze miały ciągniki o mocy poniżej 40 kW, a w 2000 r. - ciągniki o mocy 40-58 kW. W porównaniu z Francją i Danią dynamika spadku liczby gospodarstw rolniczych w Polsce była czterokrotnie mniejsza. Ponad siedmiokrotnie mniejszy średni obszar gospodarstwa powoduje, że gospodarstwa z ciągnikami mają u nas ponad dwukrotnie mniejszy udział w stosunku do ogółu gospodarstw; o 56% mniej ciągników przypada też średnio na jedno gospodarstwo wyposażone w te środki, natomiast wartości wskaźników liczby ciągników w przeliczeniu na 100 ha UR i 100 ha gruntów ornych są w przypadku Polski wyższe. W Polsce wciąż jeszcze rosła liczba ciągników użytkowanych w rolnictwie. Wzrost ten był możliwy w warunkach znikomych rozmiarów kasacji i dotyczył wszystkich przedziałów mocy. Był on jednak najsilniej zaznaczony w grupach ciągników o mocy 100 kW i więcej oraz 59-99 kW. Pomimo to, zarówno w 1996 r., jak i w 2002 r. ciągniki o mocy poniżej 40 kW dominowały w strukturze tak posiadających je gospodarstw, jak i liczby użytkowanych maszyn.
Within the years 1988-2000 the number of farms in France and in Denmark dropped down by 35%. The average farm acreage in France increased by 49%, in Denmark by 47%. At the same time the percentage of farms equipped with tractors grew by 3 and 1.02 points, respectively, at simultaneous decrease of tractors' number by 14.4% and 26.5%. The number of tractors of power below 40 kW in France was reduced by 46%, while the number of 40-58 kW power tractors - by 13%. On the other hand, the number of tractors of the power 59-99 kW and those of 100 kW and above - increased by 64% and 323%, respectively. The structure of tractors' power changed accordingly. The highest share in this structure in 1998 presented the tractors of power below 40 kW, whereas in 2000 - the tractors of 40-58 kW. In comparison to France and Denmark the dynamics of farm number reduction in Poland was four times lower. Above seven times less average farm acreage in Poland results in twice lower share of the farms equipped with tractors, in relation to the farms as a whole; 56% less tractors fall per one farm equipped with these machines on an average. However, the indices of tractor numbers per 100 ha farm land and arable land in Poland are higher; the number of tractors used in agriculture was still increasing. Such an increase was possible owing to slender withdrawal from use and included tractors of all power ranges. It was most distinct, however, in groups of tractors of the power 100 kW and above, as well as 59-99 kW. Apart from that, in 1996 and 2002 the tractors of power below 40 kW dominated both, in the structure of farms and the number of these machines used.
Źródło:
Problemy Inżynierii Rolniczej; 2008, R. 16, nr 3, 3; 19-26
1231-0093
Pojawia się w:
Problemy Inżynierii Rolniczej
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Etapy rozwoju motoryzacji rolnictwa w Polsce
Development stages of the motorization in Polish agriculture
Autorzy:
Pawlak, J.
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/239003.pdf
Data publikacji:
2015
Wydawca:
Instytut Technologiczno-Przyrodniczy
Tematy:
ciągnik rolniczy
rolnictwo
liczba ciągników
użytkownik
Polska
traktor
agriculture
number of tractors
user
Polska
Opis:
Na podstawie danych GUS i szacunków własnych dokonano analizy zmian stanu liczbowego parku ciągników w Polsce w latach 1946–2013 z uwzględnieniem udziału poszczególnych grup użytkowników w zasobach tego parku. W 1949 r. 82,4% ciągników znajdowało się w gospodarstwach państwowych, a 15,7% – w gminnych ośrodkach maszynowych, które funkcjonowały do 1956 r., pozostałe 1,9% – w państwowych ośrodkach maszynowych. W 1960 r. w gospodarstwach państwowych znajdowało się 45,5% parku ciągników; w państwowych ośrodkach maszynowych – 18,9%, w rolniczych spółdzielniach produkcyjnych – 3,4%, w kółkach rolniczych – 11,0%, a w gospodarstwach indywidualnych – 21,2%. W 1971 r. najwięcej (39,6%) ciągników znajdowało się w przedsiębiorstwach kółek rolniczych. Udział gospodarstw indywidualnych wyniósł 28,7%, gospodarstw państwowych – 27,1%, państwowych ośrodków maszynowych – 2,1%, rolniczych spółdzielni produkcyjnych – 2,5%. W 1991 r. udział gospodarstw indywidualnych w strukturze użytkowania ciągników wyniósł 87,4%, sektora publicznego – 6,8%, rolniczych spółdzielni produkcyjnych – 2,0%, a kółek rolniczych – 3,8 %. W latach 2003–2013 udział gospodarstw indywidualnych w strukturze parku ciągnikowego zwiększył się z 98,2 do 98,9%, a pozostałych użytkowników – zmalał z 1,9 do 1,1%. Wzrost liczebności ciągników w latach 1949–2013 miał charakter logistyczny. W pierwszych trzech podokresach nasiliło się zwiększanie liczby ciągników (w latach 1949–1959 – o 129,2%, w latach 1959–1970 – o 222,7%, a w latach 1970–1990 – o 427,8%). Po 1990 r. nastąpiło spowolnienie tego procesu (zwiększenie liczby ciągników w latach 1990–2002 wyniosło 15,2%, a w latach 2003–2013 – 8,8%). Zmniejszenie przyrostów liczebności ciągników po 1990 r. było wynikiem zbliżania się do poziomu nasycenia rolnictwa tymi środkami.
On the basis of CSO data and own studies, the changes in numerical status of the tractor fleet in Poland were estimated for the period of 1946–2013, considering particular groups of users in participation. In 1949 82.4% tractors belonged to the state farms, while 15.7% – to communal machinery centres (functioned until 1956), remainder 1.9% was in the state agricultural machinery centres (POM). In 1960 the state farms owned 45.5% of whole tractor fleet, whereas the state agricultural machinery centres (POM) – 18.9%, agricultural co-operatives owned 3.4%, agricultural centres 11.0%, while the individual farmers 21.2%. In 1971 as many as 39.6% tractors belonged to agricultural centres. The share of individual farms reached 28.7%, state farms – 27.1%, state machinery centres (POM) 2.1%, agricultural production co-operatives 2.5%. In 1991 the participation of individual private farms in the tractor’s usage structure reached 87.4%, the public sector 6.8%, agricultural co-operatives 2.0%, while agricultural centres 3.8%. Within the years 2003–2013 participation of the private farms in usage of tractor fleet increased from 98.2% to 98.9%, whereas participation of other users decreased from 1.9% to 1.1%. Increase of the tractors number in years 1949–2013 was of logistic character. During three first subperiods the processes of increasing tractor numbers grew up (in years 1949–1959 by 129.2%, in the years 1959–1970 by 222.7%, and within the years 1970–1990 by 427.8%). After 1990 this process complied with slowing down (increasing the number of tractors within 1990–2002 amounted to 15.2% and within 2003–2013 to 8.8%). Reduced increases of tractors number after 1990 resulted from approach to saturation level of farming with these technical means.
Źródło:
Problemy Inżynierii Rolniczej; 2015, R. 23, nr 3, 3; 5-16
1231-0093
Pojawia się w:
Problemy Inżynierii Rolniczej
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Produkcja i zużycie energii odnawialnej w Polsce ze szczególnym uwzględnieniem rolnictwa
Production and consumption of renewable energy in Poland with a special regard to agriculture
Autorzy:
Pawlak, J.
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/239157.pdf
Data publikacji:
2016
Wydawca:
Instytut Technologiczno-Przyrodniczy
Tematy:
energia
produkcja
zużycie
OZE
rolnictwo
energy
production
consumption
RES
agriculture
Opis:
Na podstawie danych Głównego Urzędu Statystycznego (GUS) oszacowano ilość energii z zasobów odnawialnych wyprodukowanej i zużytej w rolnictwie w latach 2005-2014. W tych latach produkcja energii z zasobów odnawialnych w Polsce zwiększyła się z 190 443 do 337 659 TJ, czyli o 77,3%. Całkowite pozyskanie energii odnawialnej z surowców wyprodukowanych w rolnictwie wyniosło w 2005 r. 121 966 TJ, a do 2014 r. zwiększyło się o 80,6%, osiągając poziom 220 247 TJ. Największy udział w jej strukturze miały biopaliwa stałe (96% w 2005 r. i 85% w 2014 r.). Udział rolnictwa w krajowej produkcji energii pierwotnej w latach 2005–2014 zwiększył się z 3,7 do 7,7%, a w energii uzyskanej ze źródeł odnawialnych - z 64,0 do 65,2%. W okresie objętym analizą zużycie krajowe energii z zasobów odnawialnych w Polsce zwiększyło się z 187 844 do 359 471 TJ, czyli o 91,4%, a w rolnictwie - z 19 038 do 19 638 TJ. W latach 2005–2009 100%, a w 2014 r. 98,3% tego zużycia stanowiły biopaliwa stałe. Udział rolnictwa w krajowym zużyciu energii odnawialnej zmniejszył się z 10,1 do 5,5%, czyli o 4,6 p.p.
Based on Central Statistical Office (GUS), amount of energy from renewable resources, produced and consumed in Polish agriculture in the years 2005–2014 have been estimated. During the years 2005-2014 production of energy from renewable resources in Poland increased from 190 443 to 337 659 TJ, or by 77,3%. The total production of renewable energy from agricultural raw materials in 2005 amounted to 121 966 TJ, and up to 2014 increased by 80,6%, reaching the level of 220 247 TJ. Solid biofuels had the highest share in the structure of renewable energy produced in agriculture (96% in 2005 and 85% in 2014). The share of agriculture in inland production of primary energy in years 2005-2014 increased from 3.7 to 7.7%, and as related to the energy produced from renewable resources from 64.0 to 65.2%. During the analyzed period, the inland consumption of energy from renewable resources in Poland increased from 187 844 to 359 471 TJ, or by 91.4%, and in agriculture – from 19 038 to 19 638 TJ. During the years 2005–2009 100%, and in 2014 - 98.3% of that amount was consumed in a form of solid fuels. The share of agriculture in the inland consumption of renewable energy decreased from 10.1 to 5.5%, or by 4.6 p.p.
Źródło:
Problemy Inżynierii Rolniczej; 2016, R. 24, nr 4, 4; 67-76
1231-0093
Pojawia się w:
Problemy Inżynierii Rolniczej
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Nakłady energii a liczba gospodarstw i powierzchnia użytków rolnych
Energy inputs and area of agricultural land and number of farms
Autorzy:
Pawlak, J.
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/239166.pdf
Data publikacji:
2016
Wydawca:
Instytut Technologiczno-Przyrodniczy
Tematy:
energia
zużycie energii
rolnictwo
nakłady na hektar
nakłady na gospodarstwo
energy
energy consumption
agriculture
inputs per hectare
inputs per farm
Opis:
Celem pracy była analiza bezpośrednich nakładów energii w rolnictwie polskim w latach 2004–2014. Zastosowano metodę grupowania nakładów nośników energii, mierzonych w TJ, oraz analizy dynamiki ich zmian w rolnictwie ogółem, a także w przeliczeniu na hektar użytków rolnych (UR) i na jedno gospodarstwo rolne. W 2014 r. łączne nakłady energii w rolnictwie polskim (w TJ) były o 6,9% mniejsze niż w 2004 r. Większe było jednak zużycie paliw stałych – o 8,3%, paliw gazowych, rozpatrywanych łącznie – o 2,5%, a energii elektrycznej o 2,7%. O 17,7% zmniejszyło się natomiast zużycie paliw ciekłych (mimo wzrostu zużycia oleju napędowego o 6,9%) i o 10,0% zużycie ciepła. Łączne nakłady energii w przeliczeniu na 1 ha użytków rolnych były w 2014 r. o 4,5% większe niż w 2004 r. Zużycie paliw stałych na 1 ha UR zwiększyło się o 21,4%, paliw gazowych – o 14,9%. energii elektrycznej – o 15,1% oraz ciepła – o 0,9%. Zmniejszyło się natomiast (o 7,7%) zużycie paliw ciekłych. Zmniejszenie liczby i zwiększenie przeciętnej powierzchni gospodarstw rolnych spowodowało wzrost wartości wskaźnika nakładów energii w przeliczeniu na jedno gospodarstwo. W 2014 r. wartość tego wskaźnika była o 22,4% większa niż w 2004 r. Przeciętne gospodarstwo zużywało więcej: o 42,2% energii w postaci paliw stałych, o 8,1% paliw ciekłych, o 34,6% paliw gazowych, o 34,9% energii elektrycznej oraz o 18,2% ciepła.
The purpose of this work has been analysis of direct energy inputs in Polish agriculture in the years 2004–2014. A method of grouping the energy inputs, measured in TJ, has been applied, as well as of their changes analysis in absolute values and the ones related to the area of agricultural land (AL) and to number if farms. In 2014 the total energy inputs in Polish agriculture (in TJ) were by 6.9% lower than in 2004. However, higher was consumption of solid fuels – by 8.3%, gaseous fuels – by 2.5%, electricity – by 2.7%. Instead, by 17.7% decreased the consumption of liquid fuels (in spite of the increase by 6.9% in a case of the Diesel oil), and by 10.0% – the consumption of heat. Total energy inputs per 1 hectare of AL were in 2014 by 4.5% higher than in 2004. Consumption of solid fuels per 1 ha AL increased by 21.4%, of gaseous fuels – by 14.9%, electricity – by 15.1% and heat – by 0.9%. Instead, by 7.7% decreased the consumption of liquid fuels. Reduction in number and increase of average size of farms caused the increase of energy inputs per 1 farm. In 2014 the value of adequate index was by 22.4% higher than in 2004. Average farm consumed by 42.2% more energy in form of solid fuels, by 8.1% more liquid fuels, by 34.6% more gaseous fuels, by 34.9% electricity and 18.2% more heat.
Źródło:
Problemy Inżynierii Rolniczej; 2016, R. 24, nr 2, 2; 53-66
1231-0093
Pojawia się w:
Problemy Inżynierii Rolniczej
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Udział rolnictwa w produkcji i zużyciu energii z zasobów odnawialnych
Contribution of agriculture to production and consumption of energy from renewable resources
Autorzy:
Pawlak, J.
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/239196.pdf
Data publikacji:
2014
Wydawca:
Instytut Technologiczno-Przyrodniczy
Tematy:
odnawialne źródła energii
produkcja
zużycie
Polska
rolnictwo
renewable energy sources
production
consumption
Polska
agriculture
Opis:
Na podstawie danych GUS oszacowano ilość energii z zasobów odnawialnych wyprodukowanej i zużytej w rolnictwie w latach 2005-2010, stosując specjalnie opracowaną metodę obliczeń. W latach 2005–2012 produkcja energii z zasobów odnawialnych w Polsce zwiększyła się z 190,5 do 356,1 PJ, czyli o 87%. Całkowite pozyskanie energii odnawialnej z surowców wyprodukowanych w rolnictwie wyniosło w 2005 r. 122,0 PJ, a do 2012 r. zwiększyło się o 102%, osiągając poziom 246,9 PJ. Produkcja biopaliw stałych z surowców pochodzenia rolniczego zwiększyła się w tym okresie o 85%, bioetanolu - o 105%, biodiesla – o 880%, a biogazu (w porównaniu z 2006 r.) – aż 77-krotnie. Największy udział w strukturze odnawialnych źródeł energii (OZE) wytwarzanych w rolnictwie miały biopaliwa stałe (96% w 2005 r. i 88% w 2012 r.). W latach 2005–2012 udział tej grupy w OZE produkowanych w rolnictwie zmniejszył się o 8 p.p., mimo zwiększenia produkcji energii z 117,1 do 217,0 PJ. Zwiększyły się natomiast udziały pozostałych rodzajów OZE pochodzenia rolniczego: bioetanolu o 0,02 p.p., biodiesla o 7,47 p.p., a biogazu (w stosunku do 2006 r.) – o 0,58 p.p. Udział rolnictwa w krajowej produkcji energii pierwotnej w latach 2005–2012 zwiększył się z 3,71 do 8,13%, a w energii uzyskanej ze źródeł odnawialnych – z 64,0 do 69,3%. W latach 2005–2012 krajowe zużycie energii z zasobów odnawialnych w Polsce zwiększyło się z 187,8 do 362,2 PJ, czyli o 93%, a w rolnictwie – z 19,0 do 21,3 PJ, czyli o 12%. W latach 2005–2010 100%, a w 2012 r. 98,1% tego zużycia stanowiła energia z biopaliw stałych. Udział rolnictwa w krajowym zużyciu energii odnawialnej zmniejszył się z 10,1 do 5,9%, czyli o 42%.
Based on MSO data there was estimated, using a specially developed method of calculation, the amount of energy from renewable resources produced and consumed in agriculture in the years 2005–2010. In Poland, in the years 2005–2012, the production of energy from renewable sources increased from 190.5 to 356.1 PJ – i.e. by 87%. The total amount of renewable energy from agricultural materials produced in 2005 was 122.0 PJ and by 2012 it increased by 102%, reaching 246.9 PJ. During this period the production of solid biofuels from agricultural raw materials increased by 85%, bioethanol – by 105%, biodiesel – by about 880%, and the biogas (vs. 2006) – as much as 77fold. The solid biofuels reached the largest share in the structure of renewable energy sources (RES) produced in agriculture (96% in 2005 and 88% in 2012). In the period 2005–2012 the share of this group in the renewable energy produced in agriculture declined by 8 percentage points, despite the increased production of energy – from 117.1 to 217.0 PJ. In contrast, the shares of other types of renewable energy from agricultural sources increased: bioethanol by 0.02 percentage points, 7.47 percentage points for biodiesel, and biogas (in relation to 2006) – by 0.58 percentage points. The share of agriculture in the national primary energy production in 2005–2012 increased from 3.71 to 8.13%, and energy derived from renewable sources – from 64.0 to 69.3%. In the years 2005–2012 national energy consumption from renewable sources in Poland increased from 187.8 to 362.2 PJ, that is – by about 93.0%, and in agriculture – from 19.0 to 21.3 PJ, that is, by 12.0%. National energy consumption from solid biofuels in the years 2005–2010 amounted to 100%, and in 2012 – 98.1%. The share of agricul-ture in the national renewable energy consumption decreased from 10.1 to 5.9%, i.e. by 42.0%.
Źródło:
Problemy Inżynierii Rolniczej; 2014, R. 22, nr 1, 1; 71-81
1231-0093
Pojawia się w:
Problemy Inżynierii Rolniczej
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Nakłady energii w rolnictwie polskim i ich struktura
The inputs of energy in Polish agriculture and their structure
Autorzy:
Pawlak, J.
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/239300.pdf
Data publikacji:
2013
Wydawca:
Instytut Technologiczno-Przyrodniczy
Tematy:
energia
zużycie
rolnictwo
tendencje zmian
Polska
energy
consumption
agriculture
tendencies of changes
Polska
Opis:
W 2011 r. łączne bezpośrednie nakłady energii w rolnictwie polskim wyniosły 150,8 PJ i były o 0,8% większe niż w 2000 r. W latach 2000-2005 zużycie energii zwiększało się od 149,6 PJ w 2000 r. do 160,5 PJ w 2005 r. W kolejnych latach, do 2009 r., bezpośrednie zużycie energii miało tendencję malejącą, do 145,6 PJ w 2009 r. W 2010 r. odnotowano zmianę tej tendencji, spowodowaną zwiększeniem zużycia paliw stałych, zwłaszcza węgla kamiennego. W strukturze procentowej zużywanych w rolnictwie nośników energii największy udział miały paliwa ciekłe (49,3-56,9% wartości opalowej ogółu zużytych nośników energii). Duży był też udział paliw stałych (36,3-43,5%). Energia elektryczna stanowiła od 3,3 do 4,0%; paliwa gazowe - od 1,5 do 2,9%, a energia cieplna - od 0,5 do 0,7% nakładów energii w rolnictwie. W porównaniu ze stanem z 2000 r. zużycie paliw stałych zwiększyło się w 2011 r. o 16,0%, paliw gazowych - o 162,5%, a energii elektrycznej - o 2,0%. Zmniejszyło się natomiast zużycie paliw ciekłych - o 10,9%, przy czym jednocześnie zwiększyło się zużycie oleju napędowego o 13,4%. Mniejsze o 10,0% było też zużycie energii cieplnej. Wśród zużytych w rolnictwie paliw stałych dominuje węgiel kamienny z udziałem od 58,3 do 75,7% w tej grupie nośników energii. Udział drewna i torfu wyniósł od 34,1 do 42,6%, koksu - od 1,5 do 6,5%, węgla brunatnego - od 1,3 do 3,0%, a paliw odpadowych stałych - od <0,1 do 0,3%. W grupie paliw ciekłych największy udział miały oleje napędowe. Ich udział w poszczególnych latach okresu objętego analizą mieścił się w przedziale od 72,1 do 92,8% wartości opałowej paliw ciekłych. Lekki olej opałowy stanowił od 5,5 do 21,7%, ciężki olej opałowy - od 1,3 do 8,0%, a benzyny silnikowe - od 0,1 do 1,6%. W strukturze zużycia paliw gazowych największy udział miał gaz ciekły LPG - od 56,0 do 76,4%. Udział gazu ziemnego wysokometanowego wynosił od 15,0 do 41,7%, a gazu ziemnego zaazotowanego - od 2,3 do 9,9% wartości opałowej zużytych paliw gazowych.
Total direct energy inputs in Polish agriculture in 2011 amounted to 150.8 PJ, being by 0.8% higher than in 2000. Within the years 2000-2005 energy consumption increased from 149.6 PJ in 2000, up to 160.5 PJ in 2005. In the years following, up to 2009, direct energy consumption showed decreasing tendency, down to 145.6 PJ in 2009. In 2010 the change in this tendency was noted, caused by increasing consumption of the solid fuels, mostly the hard coal. In percentage structure of energy carriers consumed in agriculture the highest was the share of liquid fuels (49.3-56.9% heating value of total energy carriers used. Percentage share of solid fuels was also high (36.3-43.5%). Electric energy reached 3.3 to 4.0%, gas fuels 1.5-2.9% and the thermal energy 0.5-0.7% of energy inputs in agriculture. In comparison to the status of 2000, the consumption of solid fuels in 2011 increased by 16%, gas fuels - by 162.5%, electric energy - by 2.0%. Decreased, however, consumption of the liquid fuels - by 10.9%, at simultaneous increasing consumption of diesel oil by 13.4%. Less by 10.0% was also the consumption of thermal energy. Among the solid fuels consumed in agriculture dominated hard coal, at the share of 58.3-75.7% in this group of energy carriers. Participation of wood and peat ranged between 34.1 and 42.6%, the coke 1.5 to 6.5%, brown coal 1.3 to 3.0%, and the residue solid fuels – from <0.1 to 0.3%. In the group of liquid fuels dominated fuel oils, at the share in particular years of study ranging from 72.1 to 92.8% of liquid fuel heating value. Consumption of light fuel oil reached 5.5-21.7%, heavy oil – from 1.3 to 8.0%, while the engine petrols from 0.1 to 1.6%. In the structure of gas fuel consumption the highest was share of liquid gas LPG – 56.0 to 76.4%. Participation of natural high methane gas amounted to 15.0-41.7%, while the natural nitrified gas from 2.3 to 9.9% heating value of consumed gas fuels.
Źródło:
Problemy Inżynierii Rolniczej; 2013, R. 21, nr 2, 2; 21-31
1231-0093
Pojawia się w:
Problemy Inżynierii Rolniczej
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Usługi mechanizacyjne w rolnictwie polskim
Mechanization services rendered to the Polish farmers
Autorzy:
Pawlak, J.
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/239488.pdf
Data publikacji:
2005
Wydawca:
Instytut Technologiczno-Przyrodniczy
Tematy:
rolnictwo
mechanizacja
usługa
wartość
sprzedaż
agriculture
mechanization
services
value
selling
Opis:
Wydatki na usługi stanowiły w 2004 r. średnio 23% pieniężnych wydatków produkcyjnych ponoszonych w badanych przez lERiGŻ gospodarstwach rolniczych prowadzących rachunkowość rolną. Z tego na usługi mechanizacyjne i transportowe przypadło 8,8%. W latach 1991-1999 wzrost wartości sprzedaży usług mechanizacyjnych wyniósł 46%. Po spadku w 2000 r. wartość sprzedaży wahała się w stosunkowo niewielkich granicach, a w 2004 r. była o 26% wyższa niż w 1991 r. Liczba placówek świadczących usługi mechanizacyjne na ogół rosła. Większość z nich była prowadzona przez osoby fizyczne. W 1993 r. placówki takie stanowiły 49,9%, a w 2005 r. 69,6% ogółu zarejestrowanych podmiotów gospodarczych, dla których świadczenie usług mechanizacyjnych było podstawowym rodzajem działalności.
The expenses for rendered services averaged in 2004 23% total financial production inputs on the farms surveyed by the Institute of Agriculture and Food Economy (lERiGZ), where agricultural accounting was carried out. 8.8% of these expenses were spent for mechanization and transport services. Within 1991-1999 the value of sold mechanization services increased by 46%. After some drop in 2000, the selling value oscillated within rather narrow range, while in 2004 it was by 26% higher than in 1991. The number of agencies contracting mechanization services generally increased. Majority of them were managed by the natural persons. Such agencies amounted to 49.9% in 1993 and 69.6% in 2005, in relation to the total number of registered economic subjects, the basic activity form of which were contracted mechanization services.
Źródło:
Problemy Inżynierii Rolniczej; 2005, R. 13, nr 3, 3; 23-30
1231-0093
Pojawia się w:
Problemy Inżynierii Rolniczej
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Biogaz z rolnictwa - korzyści i bariery
Biogas from the agriculture - benefits and barriers
Autorzy:
Pawlak, J.
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/239502.pdf
Data publikacji:
2013
Wydawca:
Instytut Technologiczno-Przyrodniczy
Tematy:
biogaz
środowisko
gospodarka energetyczna
rolnictwo
bariera
biogas
environment
energy management
agriculture
barriers
Opis:
Zakładane osiągnięcie w 2020 r. 15-procentowego udziału energii odnawialnej w bilansie energii finalnej w Polsce jest zadaniem trudnym, wymagającym wykorzystania różnych źródeł tej energii. Jednym z nich jest biogaz. Produkcja biogazu w rolnictwie nie stanowi konkurencji dla produkcji żywności, o ile do jego wytwarzania wykorzystywane są produkty uboczne nienadające się do spożycia (odchody zwierzęce) bądź niewykorzystywane do innych celów (trawy w gospodarstwach nieprowadzących produkcji zwierzęcej). Według szacunków, w rolnictwie polskim z omawianego źródła można byłoby wyprodukować 180,6 PJ, co stanowiłoby ok. 5,5% bezpośredniego zużycia energii w Polsce w 2010 r. Wymagałoby to jednak usunięcia różnego rodzaju barier ograniczających produkcję biogazu.
Provided to achieving in 2020 year 15 per cent share of renewable energy in the final balance of energy in Poland, is a task difficult to realization; its carrying into effect requires the use of various sources of renewable energy. Biogas is one of such sources. Generation of biogas in agriculture does not compete with the food production, if to its generation are used by-products unsuitable to consumption (animal excreta), or unused to other purposes (e.g.grasses in farms without animal production). According to the estimations, from the source mentioned above, in Polish agriculture could be produced 180.6 PJ, what would reach 5.5% of energy indirectly used in Poland in 2010. However, that would require the different barriers, limiting biogas production, to be eliminated.
Źródło:
Problemy Inżynierii Rolniczej; 2013, R. 21, nr 3, 3; 99-108
1231-0093
Pojawia się w:
Problemy Inżynierii Rolniczej
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Ocena emisji CO2 spowodowanej zużyciem nośników energii w rolnictwie polskim
The emission of CO2, caused by direct energy consumption in Polish agriculture
Autorzy:
Pawlak, J.
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/239650.pdf
Data publikacji:
2017
Wydawca:
Instytut Technologiczno-Przyrodniczy
Tematy:
emisja
dwutlenek węgla
nośnik energii
rolnictwo
emissions
CO2
energy carriers
agriculture
Opis:
Na podstawie danych Głównego Urzędu Statystycznego (GUS) o zużyciu nośników energii i wskaźnikach emisyjności CO2 według Krajowego Ośrodka Bilansowania i Zarządzania Emisjami (KOBiZE) oszacowano emisję tego gazu w wyniku bezpośredniego zużycia energii w rolnictwie polskim w 2015 r. Wartość tej emisji wyniosła ogółem 12 535,0 Gg. W przeliczeniu na 100 ha użytków rolnych (UR) stanowiło to 86,9 kg•(100 Ha)-1, a na 100 gospodarstw rolnych – 877,2 kg•(100 gospodarstw)-1. Największy udział w emisji CO2 (46%) miały paliwa stałe, w tym węgiel kamienny energetyczny – 27,7%, a drewno i torf – 16,7%. Udział paliw ciekłych w emisji CO2 wyniósł 41%, w tym oleju napędowego 39%. Udział pozostałych nośników energii w emisji CO2 wyniósł łącznie 13%. Energia elektryczna powodowała 10% ogółu emisji CO2 w wyniku zużycia nośników energii w rolnictwie, paliwa gazowe – łącznie 2% (w tym gaz ciekły 1,3%), a ciepło – 1%.
Based on Central Statistical Office (GUS) data on energy carriers consumption and CO2 emissivity indicators according to the National Center for Balancing and Managing Emissions (KOBiZE) emission of this gas, caused by direct energy consumption in Polish agriculture in 2015 has been estimated. The value of this emission totaled 12 464.6 Gg. It was 86.4 kg per 100 ha of agricultural land and 872.3 kg per 100 farms. Solid fuels had the largest share (46%) in CO2 emission, including steam coal – 27.7%, and wood and peat – 16.7%. The share of liquid fuels amounted to 41%, including Diesel oil 39% in CO2 emission. The share of other energy carriers amounted to a total 13% in CO2 emission. Electricity caused 10% of the total CO2 emission resulting from consumption of energy carriers in agriculture, gaseous fuels – in total 2% (of that liquid petroleum gas 1.3%), and heat – 1%.
Źródło:
Problemy Inżynierii Rolniczej; 2017, R. 25, nr 1, 1; 47-55
1231-0093
Pojawia się w:
Problemy Inżynierii Rolniczej
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Zrównoważony rozwój rolnictwa. Rola mechanizacji
Sustainable development of agriculture - the role of mechanization
Autorzy:
Pawlak, J.
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/239776.pdf
Data publikacji:
2008
Wydawca:
Instytut Technologiczno-Przyrodniczy
Tematy:
rolnictwo
rozwój zrównoważony
mechanizacja rolnictwa
efekt ekonomiczny
efekt społeczny
efekt ekologiczny
agriculture
sustainable development
farm mechanization
economic effect
social effect
ecological effect
Opis:
Istnieją różnorodne bezpośrednie i pośrednie współzależności pomiędzy mechanizacją rolnictwa, środowiskiem naturalnym oraz efektami natury ekonomicznej i socjologicznej na wsi i w rolnictwie. Określają one rolę i miejsce mechanizacji w procesie zrównoważonego rozwoju rolnictwa. Powinny być uwzględniane przy dokonywaniu analiz i wyborze systemów produkcji i technologii produkcji rolniczej.
There exist differentiated direct and indirect interrelationships among the farm mechanization, natural environment and the effects of economic and social character in agriculture and on the rural areas. These factors determine the role and place of mechanization in the process of sustainable development in agriculture. They should be taken in consideration at analyses and choice of production systems and agricultural production technology.
Źródło:
Problemy Inżynierii Rolniczej; 2008, R. 16, nr 1, 1; 13-19
1231-0093
Pojawia się w:
Problemy Inżynierii Rolniczej
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Stan motoryzacji rolnictwa polskiego w świetle porównań międzynarodowych. Cz. II. Samojezdne kombajny zbożowe
State of the motorization in Polish agriculture in light of international comparisons. Part II. Self-propelled combine harvesters
Autorzy:
Pawlak, J.
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/239848.pdf
Data publikacji:
2010
Wydawca:
Instytut Technologiczno-Przyrodniczy
Tematy:
kombajn zbożowy
rolnictwo
wyposażenie
świat
porównanie międzynarodowe
combine harvester
agriculture
equipment
world
international comparisons
Opis:
Wyposażenie rolnictwa w kombajny zbożowe jest silnie zróżnicowane w układzie geograficznym. Na 100 ha powierzchni zasiewów zbóż i roślin technologicznie podobnych przypadało w 2007 r. średnio od 0,005 kombajnu zbożowego (Afryka Subsaharyjska) do 44,2 (Japonia). Jedną z przyczyn jest niejednakowy poziom rozwoju gospodarczego. Duże różnice obserwuje się także wewnątrz zbiorów państw zaliczanych do poszczególnych grup. W grupie państw Europy Środkowej i Wschodniej wartość omawianego wskaźnika mieściła się w przedziale od 0,281 szt. w Mołdawii do 2,380 szt. w Słowenii. W Polsce jego wartość wyniosła średnio 1,750.
Equipment of agriculture with the combine harvesters is strongly diversified according to geographical configuration. In 2007, per 100 ha area of the cereals and technologically similar crops, fell on average from 0.005 (Subsaharian Africa) to 44.2 (Japan) combine harvesters. One of the reasons of such a situation is extremely uneven level of economic development. Big differences are also observed within crops harvested in the countries counted into particular groups. In group of the Central and East European countries the value of mentioned above index ranged within 0.281 units in Moldavia and 2.380 units in Slovenia. In Poland this value amounted to 1.750 units on average.
Źródło:
Problemy Inżynierii Rolniczej; 2010, R. 18, nr 3, 3; 25-32
1231-0093
Pojawia się w:
Problemy Inżynierii Rolniczej
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Wyświetlanie 1-15 z 38

Ta witryna wykorzystuje pliki cookies do przechowywania informacji na Twoim komputerze. Pliki cookies stosujemy w celu świadczenia usług na najwyższym poziomie, w tym w sposób dostosowany do indywidualnych potrzeb. Korzystanie z witryny bez zmiany ustawień dotyczących cookies oznacza, że będą one zamieszczane w Twoim komputerze. W każdym momencie możesz dokonać zmiany ustawień dotyczących cookies