Temat: sol - Katalog OPAC zbiorów

Skocz do pozycji: 1.

Tytuł:: Salt resources in Poland at the beginning of the 21st century
Stan zasobów soli w Polsce na początku XXI wieku
Autorzy:: Czapowski, G.
Bukowski, K.
Powiązania:: https://bibliotekanauki.pl/articles/184748.pdf
Data publikacji:: 2012
Wydawca:: Akademia Górniczo-Hutnicza im. Stanisława Staszica w Krakowie. Wydawnictwo AGH
Tematy:: zasoby
sól kamienna
sól potasowa
Polska
resources and reserves
rock salt
potash salt
Polska
Opis:: The paper summarized the actual knowledge on resources (anticipated economic and subeconomic ones) of both rock and potash salts estimated in the documented salt deposits in Poland as well as their predicted (prognostic and prospective) resources calculated to the depth of 2 km. The late Permian (Zechstein) rock salts predominated (ca 95% of anticipated resources and ca. 99.9% of predicted ones, the Miocene salts are marginal). The most (up to 69%) of their anticipated resources concentrated in the salt dome deposits but 96.7% of the prognostic ones - in stratiform deposits. The anticipated rock salt resources could prove over 26 Ka of exploitation (at the current production rate) but the predicted ones > 500 years assuming that 1/10[6] of total resources will be excavated. The anticipated economic resources of Permian potash salts in non-exploited five deposits are > 669 mln t (mainly > 597 mln t of polyhalite type in four stratiform deposits) and the predicted ones were estimated at ca. 1.02 bln t.
W pracy przedstawiono aktualny stan wiedzy o udokumentowanych (bilansowych i pozabilansowych) zasobach soli kamiennej i soli potasowej w Polsce oraz scharakteryzowano ich oszacowane zasoby przewidywane do głębokości 2 km. Dominującą rolę w bilansie zasobowym odgrywają sole kamienne wieku późnopermskiego (ok. 95% zasobów udokumentowanych i blisko 99.9% zasobów przewidywanych), udział soli wieku mioceńskiego jest podrzędny. Większość (blisko 69%) zasobów udokumentowanych kryje się w wysadach solnych, zaś zasobów przewidywanych - w złożach pokładowych (96.7%). Udokumentowane zasoby soli kamiennej wystarczą na 26 000 lat (przy aktualnej wielkości wydobycia), zaś zasoby przewidywane na ponad 500 lat (przy wykorzystaniu 1/10[6] części zasobów). Zasoby bilansowe późnopermskich soli potasowo-magnezowych w nieeksploatowanych udokumentowanych pięciu złożach wynoszą ponad 669 mln t, z czego większość (cztery złoża, powyżej 597 mln t) stanowią złoża typu polihalitowego. Zasoby przewidywane tych soli oszacowano na blisko 1.02 mld t.
Źródło:: Geology, Geophysics and Environment; 2012, 38, 2; 189-208
2299-8004
2353-0790
Pojawia się w:: Geology, Geophysics and Environment
Dostawca treści:: Biblioteka Nauki

Artykuł

Zmień widok

na półce

Skocz do pozycji: 2.

Tytuł:: Polskie sole kamienne vs sole himalajskie – analiza porównawcza wybranych składników soli spożywczych
Polish rock salts vs Himalayan salts – comparative analysis of selected components of table salts
Autorzy:: Jaworska, Joanna
Siepak, Marcin
Powiązania:: https://bibliotekanauki.pl/articles/2192063.pdf
Data publikacji:: 2018
Wydawca:: Polskie Stowarzyszenie Górnictwa Solnego
Tematy:: sól kamienna
sól himalajska
analiza porównawcza
skład chemiczny
część nierozpuszczalna
rock salt
himalayan salt
comparative analysis
chemical composition
insoluble matter
Opis:: Badaniom poddano sole spożywcze dostępne w sprzedaży detalicznej na rynku polskim, wykorzystywane w gospodarstwach domowych. Przeanalizowano dwa rodzaje soli powszechnie używanych: pierwszy typ to sole kamienne pozyskiwane w Polsce przez wiodącego producenta; jest to sól kamienna, spożywcza, niejodowana; drugi typ to tzw. sól himalajska pozyskiwana w Pakistanie, biała. W próbkach soli dokonano oznaczeń podstawowych makroelementów oraz szerokiej gamy mikroelementów z wykorzystaniem absorpcyjnej i emisyjnej spektrometrii atomowej z atomizacją płomieniową (F-AAS i F-AES) oraz indukcyjnie sprzężonej plazmy z detekcją mas (ICP-QQQ). Wykonano również oznaczenia części nierozpuszczalnych pod kątem ilościowym i jakościowym. Uzyskane wyniki badań dla obu typów soli porównano ze sobą i odniesiono do danych literaturowych oraz upublicznionych oficjalnych raportów.
Table salts available on the Polish market were tested. Two types of commonly salts have been analyzed: the first type is fine-crystalline rock salts from Poland, the second type is so called Himalayan salt obtained in Pakistan. In salt samples, basic macroelements and a wide range of microelements were determined using absorption and emission atomic spectrometry with flame atomization (F-AAS and F-AES) and inductively coupled plasma with mass detection (ICP-QQQ). Insoluble matter were analysed (qualitative and quantitative) also. The results of chemical analysis both types of salt were compared with data referred in literature and public official reports.
Źródło:: Przegląd Solny; 2018, 14; 95--104
2300-9349
Pojawia się w:: Przegląd Solny
Dostawca treści:: Biblioteka Nauki

Artykuł

Zmień widok

na półce

Skocz do pozycji: 3.

Tytuł:: Przegląd technologii eksploatacji soli kamiennej w kopalniach podziemnych
The review of the rock salt exploitation techniques in the underground rock salt mines
Autorzy:: Poborska-Młynarska, K.
Powiązania:: https://bibliotekanauki.pl/articles/2192137.pdf
Data publikacji:: 2014
Wydawca:: Polskie Stowarzyszenie Górnictwa Solnego
Tematy:: sól kamienna
techniki eksploatacji
kopalnia soli
rock salt
exploitation techniques
salt mine
Opis:: Produkcja soli kamiennej w podziemnych kopalniach soli na świecie przekracza 43 mln ton rocznie. Sól kamienną eksploatuje się stosując różne techniki i systemy wybierania, w zależności od budowy geologicznej i warunków geologiczno- górniczych w złożu, stopnia mechanizacji, lokalnego doświadczenia górniczego i tradycji. Największymi producentami soli są kopalnie w Stanach Zjednoczonych, Kanadzie i Niemczech. Powszechnie stosowanymi systemami eksploatacji w kopalniach soli są systemy komorowe właściwe oraz komorowo-filarowe. Urabianie skał odbywa się dwiema technikami: z zastosowaniem materiałów wybuchowych oraz maszynowo kombajnami chodnikowymi. Związane są z tym rozmaite rozwiązania procesów ładowania, odstawy i transportu urobku. W Polsce działają dwie podziemne kopalnie soli: Kopalnia Soli „Kłodawa” oraz rozpoczynająca produkcję nowa kopalnia - oddział eksploatujący sól w złożu Bądzów w KGHM Polska Miedź S.A. O/ZG „Polkowice-Sieroszowice”. Wielkość wydobycia pochodzącego z kopalni w Kłodawie przekroczyła w 2013 r. 0,6 mln ton. W obu kopalniach stosuje się systemy eksploatacji komorowe właściwe z odmienną techniką urabiania skał. Przegląd sposobów i technik eksploatacji stosowanych obecnie w kopalniach soli na świecie może być inspiracją dla rozwiązań w kopalniach soli w kraju.
The global production of rock salt in underground salt mines does not exceed 43 million tons a year. Rock salt is mined with various technologies and extraction systems, depending on the geological structure and mining conditions of the deposits and the degree of mechanization, as well as the local mining experiences and traditions. The salt mines located in the United States, Canada, and Germany are the largest rock salt producers. Chamber and chamber-and-pillar extraction systems are the most often used methods of salt extraction. Rock cutting is based on two techniques: one with the use of explosives and the other one based on the use of machines: continous miners. These methods are also associated with various solutions provided for the processes of loading, delivery, and transportation of the salt. Two underground salt mines operate currently in Poland: the “Kłodawa” Salt Mine and the newly established Salt Extraction Division “Polkowice-Sieroszowice” Salt Mine of the Bądzów Salt Deposit, division of the KGHM Polska Miedź S.A. The output of the “Kłodawa” Salt mine exceeded 0.6 million tons in 2013. Both Polish salt mines apply the chamber extraction systems, with diverse rock cutting techniques. A review of the global mining methods and techniques may be an inspiration for the selection of extracting solutions for the Polish salt mines.
Źródło:: Przegląd Solny; 2014, 10; 119--123
2300-9349
Pojawia się w:: Przegląd Solny
Dostawca treści:: Biblioteka Nauki

Artykuł

Zmień widok

na półce

Skocz do pozycji: 4.

Tytuł:: Analiza zmienności polskich pokładów soli kamiennej w aspekcie magazynowania gazu
Analysis of Polish rock salt deposits variability in terms of underground gas storage
Autorzy:: Ślizowski, J.
Urbańczyk, K.
Lankof, L.
Serbin, K.
Powiązania:: https://bibliotekanauki.pl/articles/299408.pdf
Data publikacji:: 2011
Wydawca:: Akademia Górniczo-Hutnicza im. Stanisława Staszica w Krakowie. Wydawnictwo AGH
Tematy:: magazynowanie gazu
sól kamienna
mapy geologiczne
underground gas storage
rock salt
geological maps
Opis:: Do chwili obecnej jedynymi mapami geologicznymi wykorzystywanymi przy projektowaniu lokalizacji podziemnych magazynów gazu w pokładach soli kamiennej były mapy miąższościowe i mapy głębokości stropu lub spągu pokładów. Na ich podstawie wytypowano m.in. potencjalne lokalizacje takich magazynów na monoklinie przedsudeckiej i wyniesieniu Łeby. Dane te nie pozwalają jednak na określenie optymalnej lokalizacji, która w przypadku komór magazynowych gazu jest wypadkową miąższości i głębokości posadowienia. W publikacji przedstawiony zostanie sposób konstrukcji map ilustrujących atrakcyjność analizowanych rejonów pod kątem krótko- i długotrwałej pojemności magazynowej. Zaprezentowane rezultaty stanowią pierwszy etap prac i dotyczą wyłącznie analizy warunków geologiczno-górniczych.
Until now, the only geological maps used in design of the location of underground gas storage facility in rock salt beds were contour maps showing thickness and depth of the deposit. On their basis, the possible locations of such storage facilities on the Foresudetic Monocline and the Leba elevation have been selected. Nevertheless, these types of maps are not sufficient enough to determine the optimal location, which in the case of gas storage caverns is a function of thickness and depth of the deposit. In the paper it is explained how maps of the attractiveness of the regions in terms of short-term and long-term storage capacity have been constructed. The presented results represent the first stage of the research and relate only to the analysis of geological and mining conditions.
Źródło:: Wiertnictwo, Nafta, Gaz; 2011, 28, 1-2; 431-443
1507-0042
Pojawia się w:: Wiertnictwo, Nafta, Gaz
Dostawca treści:: Biblioteka Nauki

Artykuł

Zmień widok

na półce

Skocz do pozycji: 5.

Tytuł:: A quasi-stationary model of salt leaching
Quasi-stacjonarny model ługowania soli
Autorzy:: Rybka, J.
Urbańczyk, K.
Powiązania:: https://bibliotekanauki.pl/articles/2192084.pdf
Data publikacji:: 2017
Wydawca:: Polskie Stowarzyszenie Górnictwa Solnego
Tematy:: leaching process modelling
solution mining
rock salt
modelowanie procesu ługowania
eksploatacja otworowa
sól kamienna
Opis:: In classical models of the cavern leaching process, brine concentration is determined by calculating the increase (or decrease) of concentration in successive time-steps, based on the salt balance. In a quasi-stationary model it is assumed that changes in brine concentration are negligible in the balance. Consequently, a concentration needs to be found at which the leaching rate allows temporary concentration stability to be achieved. Here, both types of models are compared, using the simplest case possible, namely the beginning of initial cut leaching by the method of direct water and brine circulation with an isolated cavern roof. In the case of cylindrical shape of the cavern, both models are compatible. The quasi-stationary model does not take into account the leaching history, as it determines its variable asymptote rather than the brine concentration itself. In the case considered, the formula of the quasi-stationary model is so simple that calculations can be made using an MS Excel spreadsheet. However, in the general case, the algorithm of the quasi-stationary model is much more complicated than that of the classical model, especially if the cavern shape is complex and the method of reverse circulation is applied during the cavern leaching process.
W klasycznych modelach procesu ługowania kawern stężenie solanki wyznacza się przez obliczenie jego przyrostu (lub spadku) w kolejnych krokach czasowych na podstawie bilansu soli. W quasi-stacjonarnym modelu zakłada się, że przyrost stężenia jest pomijalny i wyznacza się takie stężenie, przy którym szybkość ługowania zapewnia chwilową stacjonarność stężenia. Oba modele są tu porównane na najprostszym przypadku – początku ługowania wrębu, w prawym obiegu wody i solanki oraz z izolacją stropu. Oba modele są zgodne, dopóki kształt kawerny jest walcem. Model quasi-stacjonarny nie bierze pod uwagę historii ługowania i nie tyle wyznacza stężenie, ile jego zmienną asymptotę. W rozpatrywanym przypadku formuła quasi-stacjonarnego modelu jest tak prosta, że obliczenia można wykonać w arkuszu MS Excela. W ogólnym przypadku algorytm modelu jest dużo bardziej skomplikowany niż w modelach klasycznych, zwłaszcza gdy kształt kawerny nie jest prosty i stosuje się obieg lewy.
Źródło:: Przegląd Solny; 2017, 13; 66--74
2300-9349
Pojawia się w:: Przegląd Solny
Dostawca treści:: Biblioteka Nauki

Artykuł

Zmień widok

na półce

Skocz do pozycji: 6.

Tytuł:: The complex hydrogeology of the unique Wieliczka salt mine
Autorzy:: Brudnik, K.
Czop, M.
Motyka, J.
d'Obyrn, K.
Rogoż, M.
Witczak, S.
Powiązania:: https://bibliotekanauki.pl/articles/2066345.pdf
Data publikacji:: 2010
Wydawca:: Państwowy Instytut Geologiczny – Państwowy Instytut Badawczy
Tematy:: sól kamienna
hydrogeologia
kopalnia soli Wieliczka
rock salt
hydrogeology
water catastrophes
Wieliczka Salt Mine
Opis:: The saltmine in Wieliczka is a mining plant which is unique on the worldwide scale, which has been developing since the Middle Ages until the present times. The high geological complexity of bedrock in the vicinity of the mine, which is associated with the Carpathians orogeny, determines the high level of complexity of local hydrogeological conditions. At present, about 260 l/min of water discharges into the mine, which is considered very high as for a salt mine. 86% of that amount comes from three major inflows, i.e. WVII-16 (from Fornalska II chamber), WVI-32 (from Z-32 chamber) and WVI-6 (from Z-28 chamber). These seepages cause threats to the mine, not only due to their large volumes but also due to high quantities of salt that is leaching from the rock mass. The most troubled area in the Wieliczka salt mine, from the hydrogeological viewpoint, is the northern border, where salt deposits are in contact with strongly dislocated sandstones via a gypsum-clay layer. These sandstone deposits comprise not very productive aquifers that, to some degree, are isolated from one another.
Źródło:: Przegląd Geologiczny; 2010, 58, 9/1; 787-796
0033-2151
Pojawia się w:: Przegląd Geologiczny
Dostawca treści:: Biblioteka Nauki

Artykuł

Zmień widok

na półce

Skocz do pozycji: 7.

Tytuł:: Analiza źródłoznawcza legendy o pierścieniu księżnej Kingi
Autorzy:: Gil, Mateusz
Powiązania:: https://bibliotekanauki.pl/articles/560439.pdf
Data publikacji:: 2019
Wydawca:: Uniwersytet Papieski Jana Pawła II w Krakowie
Tematy:: St Kinga
Cracow salt mines
rock salt
ring
św. Kinga
żupy krakowskie
sól kamienna
pierścień
Opis:: The author has carried out a comparative analysis of sources pertaining tothe legend of Kinga’s ring. Kinga was the daughter of Hungarian King BelaIV, and she wed Boleslaus the Chaste (Bolesław Wstydliwy), Duke of Cracowand Sandomierz. According to a life of the duchess written by an anonymoushagiographer in 1317–1329, she journeyed to Hungary and asked her father tobestow a salt mine upon her. After her request was granted, Kinga cast a goldring into the mine, and some time later it was found in a block of salt that camefrom the first pit (fovea) to be mined in Bochnia (Poland). Certain scholarshave detected in this legend echoes of actual events, duly ascribing miningspecialists from Hungary a key role in the development of salt mining in Poland(Adam Naruszewicz, Karol Szajnocha, Hieronim Łabęcki, Franciszek Skibiński, and also several Hungarian historians). Even Józef Piotrowicz, who emphatically rejected such an interpretation of the legend, reflected that there was ‘a grain of truth in it’. The collation of passages that refer to the oldest hagiographic tradition about this Hungarian princess has enabled the author of this study to clarify the relations among the works containing these references (Traska’s Annals, The Chronicle of Dzierzwa, The Chronicle of Greater Poland, The Life and Miracles of Duchess Kinga). However, above all, this undertaking allowed the author to establish the milieu which contributed to the dissemination of the legend, namely the Franciscans of southern Poland, most probably the Poor Clares of Stary Sącz. Aided by these religious communities, the hagiographerexplained how deposits of rock salt appeared near Cracow, whereas the fact of the actual establishment of the Bochnia was only of secondary importance to him. Kinga symbolically married salt for the good of her adopted homeland, thanks to which salt deposits miraculously appeared near Cracow, having multiplied in a characteristic manner. It was only Late Medieval and Early Modern writers who started to interpret the legend in a different way, stressing that the wife of Boleslaus the Chaste contributed to the mining of the first pit at Bochnia. The account of the discovery of the ring should thus not be treated as a testimony to any kind of influence of Hungarian specialists on the development of Polish salt mining.
Autor, wykorzystując metodę krytyki źródłoznawczej, analizuje legendę o pierścieniu Kingi, córki króla Węgier Beli IV, która została wydana za księcia krakowsko-sandomierskiego Bolesława Wstydliwego. Według żywotu księżnej, sporządzonego przez nieznanego z imienia hagiografa w latach 1317–1329, podczas wizyty u swoich rodziców na Węgrzech poprosiła ona ojca, by ten dał jej kopalnię soli. Gdy ojciec spełnił jej prośbę, Kinga wrzuciła do kopalni złoty pierścień, który po długim czasie miał zostać odnaleziony w bałwanie solnym wydobytym z pierwszej bocheńskiej góry. Poszczególni badacze doszukiwali się w owej legendzie śladu rzeczywistych wydarzeń, przypisując specjalistom górniczym z Węgier kluczową rolę w rozwoju polskiego górnictwa solnego (Adam Naruszewicz, Karol Szajnocha, Hieronim Łabęcki, Franciszek Skibiński, a także niektórzy węgierscy historycy). Nawet Józef Piotrowicz, który w zdecydowany sposób odrzucił zasadność takiej interpretacji, przypuścił, że tkwi w niej ziarno prawdy. Zestawienie zapisek odnoszących się do najstarszej tradycji hagiograficznej o tej węgierskiej księżniczce pozwoliło na doprecyzowanie relacji między zawierającymi je dziełami (Rocznik Traski, Kronika Dzierzwy, Kronika Wielkopolska, Żywot i cuda księżnej Kingi), ale przede wszystkim na ustalenie środowiska, które przyczyniło się do rozpowszechnienia omawianej legendy, a które stanowili małopolscy franciszkanie i najpewniej klaryski starosądeckie. Hagiograf objaśnił za jej pomocą, w jaki sposób złoże soli kamiennej pojawiło się pod Krakowem, natomiast fakt otworzenia bocheńskiej kopalni miał dla niego drugorzędne znaczenie. Kinga za pomocą pierścienia symbolicznie zaślubiła sól dla przybranej ojczyzny, dzięki czemu, w wyniku swoistego rozmnożenia, złoże w cudowny sposób pojawiło się pod Krakowem. Dopiero późnośredniowieczni i nowożytni pisarze zaczęli interpretować omawianą legendę w odmienny sposób, zwracając uwagę, że to żona Bolesława Wstydliwego przyczyniła się do wykopania pierwszego bocheńskiego szybu. Opis cudu o odnalezieniu pierścienia nie powinien być więc traktowany jako świadectwo jakiegokolwiek wpływu węgierskich specjalistów na rozwój polskiego górnictwa solnego.
Źródło:: Folia Historica Cracoviensia; 2019, 25, 1
0867-8294
Pojawia się w:: Folia Historica Cracoviensia
Dostawca treści:: Biblioteka Nauki

Artykuł

Zmień widok

na półce

Skocz do pozycji: 8.

Tytuł:: Lokalizacja kawern magazynowych w utworach solnych w Polsce – stare i nowe opcje
Selection of sites for underground storage facilities, within the salt deposits in Poland: previous and new proposals
Autorzy:: Czapowski, Grzegorz
Powiązania:: https://bibliotekanauki.pl/articles/2192000.pdf
Data publikacji:: 2022
Wydawca:: Polskie Stowarzyszenie Górnictwa Solnego
Tematy:: kawerna magazynowa
obszar potencjalny
sól kamienna
Polska
underground storage facility
prospective site
rock salt
Polska
Opis:: Niepewna światowa sytuacja geopolityczna, niestabilne dostawy surowców energetycznych i wojna w Ukrainie zmusza do myślenia o zabezpieczeniu istniejących i przyszłych zapasów węglowodorów energetycznych (gaz, ropa naftowa) poprzez gromadzenie ich w podziemnych magazynach. Najbardziej efektywnymi (szybki i bez strat odbiór) magazynami są kawerny solne zaś Polska dysponuje wysokim potencjałem budowy takich magazynów w kompleksach soli kamiennych cechsztynu, występujących na 2/3 obszaru kraju. Potencjalne miejsca lokalizacji magazynów kawernowych występują w pokładowych wystąpieniach soli kamiennej w północnej Polsce (5 obszarów, 3 udokumentowane złoża soli i 18 pojedynczych otworów wiertniczych) w południowo-zachodniej części kraju (11 obszarów, jedno udokumentowane złoże soli i 9 pojedynczych otworów wiertniczych). Z kolei jako potencjalne lokalizacje wytypowano 7 struktur wysadowych występujących w regionie szczecińskim w NW Polsce, a na terenie Polski centralnej – 4 wysady. Pokłady i wysady solne, położone nad Bałtykiem mogą korzystać z wody morskiej do ługowania kawern i zrzucać wytworzoną solankę do otwartego morza. Niski stopień geotermiczny tych terenów sprzyja wydłużeniu czasu funkcjonowania kawern. Pozostałe wskazane obiekty muszą korzystać z ograniczonych zasobów wód powierzchniowych zaś solanka wymaga zutylizowania w istniejących lub zbudowanych warzelniach.
Unstable geopolitical situation and uncertain deliveries of energy hydrocarbons (gas and crude oil), as well as the war in Ukraine, force us to consider the options of the assurance of own current and future media reserves by storing media in the underground facilities. The most effective storage facilities are provided by salt caverns (with easy injection and extraction of media, without losses). Salt caverns are leached within the Zechstein rock salt formations, occurring on the 2/3 of the territory of Poland. Potential sites of future cavern storage facility placement have been identified within the rock salt seams occurring in northern Poland (5 areas, 3 documented salt deposits, and 18 boreholes) and in the south-western Poland (11 areas, a single documented salt deposit, and 9 boreholes). Other selected sites include 7 salt domes in the Szczecin region in NW Poland and 4 other ones in central Poland. During the construction of underground facilities close to the Baltic coast, sea water can be used for cavern leaching purposes, with brine dumping directly into the open sea. A low geothermal gradient of those areas will allow for long periods of facility operation. Facilities located on other geological sites will have to use leaching liquids collected from limited resources of surface waters, with brine to be utilised either in the existing or newly built salt-works.
Źródło:: Przegląd Solny; 2022, 16; 5--19
2300-9349
Pojawia się w:: Przegląd Solny
Dostawca treści:: Biblioteka Nauki

Artykuł

Zmień widok

na półce

Skocz do pozycji: 9.

Tytuł:: Litologia i zawartość bromu w najstarszej soli kamiennej w otworze BG-3-3 na obszarze Kazimierzów 1, O/ZG Polkowice – Sieroszowice
Lithology and bromine content of the Oldest Halite from BG-3-3 borehole in the Kazimierzów 1 area, Polkowice – Sieroszowice Mining Area
Autorzy:: Księżopolska, K.
Wrzosek, J.
Bukowski, K.
Powiązania:: https://bibliotekanauki.pl/articles/2192105.pdf
Data publikacji:: 2016
Wydawca:: Polskie Stowarzyszenie Górnictwa Solnego
Tematy:: sól kamienna
monoklina przedsudecka
metoda bromowa
rock salt
Fore-Sudetic Monocline
bromine method
Oldest Halite
Opis:: Niska zawartość bromu (7 – 45 ppm) w najstarszej soli kamiennej z otworu BG-3-3 zlokalizowanego w obszarze Kazimierzów 1, kopalnia Polkowice – Sieroszowice (monoklina przedsudecka) wskazuje, że są to sole kamienne wtórne. Po przeprowadzonych badaniach petrologicznych i geochemicznych przedstawiono charakterystykę soli kamiennej badanego otworu wraz z przypisaniem do stosowanych wydzieleń petrologicznych. Określono koncentracje bromu i wielkość współczynnika bromochlorowego dla poszczególnych typów soli. Zawartość bromu w solach kamiennych jest bardzo dobrym wskaźnikiem ich genezy, gdyż jego koncentracje w tych utworach są ściśle związane ze stopniem zaawansowania cyklu ewaporatowego. Pozwala to na określenie warunków sedymentacji i wskazanie ewentualnych procesów prowadzących do przeobrażenia skał solnych. Prawdopodobną przyczyną niskiej zawartości bromu jest rekrystalizacja wcześniej wytrąconych soli pierwotnych w warunkach intensywnych procesów tektonicznych obszaru monokliny przedsudeckiej oraz duża zawartość materiału terygenicznego w profilu, która ma wpływ na zmniejszenie stężenia bromu w utworach solnych.
The low content of bromine (7 – 45 ppm) in the Oldest Halite rock salt from the BG-3-3 borehole located in Kazimierzów field in the Polkowice – Sieroszowice mine (Fore-Sudetic Monocline, SW Poland) indicates that the rock salt are secondary type. On the basis of petrological and geochemical analyses lithological characteristic of salt from the tested borehole with the assignment to use petrological classification was elaborated. The concentrations of bromine and the bromine- chlorine ratio for different types of salt were determined. Bromine content in the rock salt is a very good indicator of the origin, because of the relationship of bromine concentration with the degree of evaporation. This allows to determine the conditions of sedimentation and identify any processes leading to the transformation of rock salt. The probable reason for low bromine content is recrystallization of the previously precipitated primary salt, especially in the environment of intensive tectonic processes in the area of Fore-Sudetic monocline and high content of terrigenous material in the profile, which also have the effect of decrease of the bromine concentration in the salt formation.
Źródło:: Przegląd Solny; 2016, 12; 66--71
2300-9349
Pojawia się w:: Przegląd Solny
Dostawca treści:: Biblioteka Nauki

Artykuł

Zmień widok

na półce

Skocz do pozycji: 10.

Tytuł:: Produkcja soli kamiennej w O/ZG „Polkowice-Sieroszowice” – studium przypadku
Rock salt production in O/ZG “Polkowice-Sieroszowice” – a case study
Autorzy:: Urbański, Piotr
Gawlik, Artur
Powiązania:: https://bibliotekanauki.pl/articles/2173180.pdf
Data publikacji:: 2022
Wydawca:: Akademia Górniczo-Hutnicza im. Stanisława Staszica w Krakowie. Wydawnictwo AGH
Tematy:: KGHM Polska Miedź S.A.
złoże
sól kamienna
kombajny chodnikowe
eksploatacja
deposit
rock salt
roadheader
exploitation
Opis:: Pierwsze prace związane z rozpoznaniem złoża solnego w O/ZG „Polkowice-Sieroszowice” miały miejsce w 1991 r. Rozpoczęto wówczas drążenie szeregu wyrobisk udostępniających złoże solne z poziomu złoża rud miedzi. W chwili obecnej łączna długość wyrobisk górniczych w złożu soli wynosi około 40 km. Należy zaznaczyć, że w zależności od rodzaju wyrobiska ich kubatura jest różna, co wynika z gabarytów poszczególnych wyrobisk. Łączną kubaturę wyrobisk wykonanych w złożu solnym szacuje się na około 2,5 mln m3 . W obszarze górniczym Sieroszowice sól występuje na głębokości 950 m p.p.t. W listopadzie 2013 r. kopalnia uzyskała koncesję na wydobywanie soli kamiennej ze złoża „Bądzów” (50 lat). Część robót górniczych w złożu solnym prowadzona jest systemem komorowym, mechanicznie, z wykorzystaniem kombajnów górniczych. Stosowana technologia urabiania złoża narzuca sposób wykonywania wyrobisk. Wyrobiska te (komory) wykonywane są warstwami z góry na dół. Docelowe wymiary poprzeczne komór to 15 m × 15 m (szer. × wys.) przy zróżnicowanej długości tych wyrobisk. Komory rozdzielone są filarami międzykomorowymi o szerokości 20 m, które powinny zapewnić zachowanie stateczności komór i samych filarów. Pozostałe roboty górnicze polegają na drążeniu wyrobisk korytarzowych o wymiarach 7 m × 5 m (szer. × wys.). Dotychczas prowadzone roboty górnicze mają miejsce mniej więcej w środkowej partii złoża (rozumiejąc ją jako miąższość), powstałe w wyniku tych robót wyrobiska zlokalizowane są w solach o zróżnicowanych parametrach geomechanicznych.
The first works related to the exploration of the salt deposit in O/ZG “Polkowice- -Sieroszowice” took place in 1991. At that time, a number of opening-out headings to the salt deposit from the level of the copper ore level were begun. Currently, the total length of the excavations in the salt deposit is approximately 40 km. It should be noted that, depending on the function, the volume of drifts is different, which results from the dimensions of individual excavations. The total volume of drifts in the salt deposit is estimated to be approximately 2.5 million m3 . In the Sieroszowice mining area, salt occurs at a depth of 950 m above sea level. In November 2013, the mine obtained a license to extract rock salt from the “Bądzów” deposit (50 years). Part of the mining activities in the salt deposit are performed mechanically in a chamber system with the use of roadheaders. The applied technology for deposit extraction requires the methodology of headings mining. These headings (chambers) are made in layers, from top to bottom. The target transverse dimensions of the chambers are 15 m × 15 m (width × height) in a variety of lengths. Chambers are separated by inter- -chamber pillars 20 m wide. which should ensure the stability of the chambers and the pillars themselves. The remaining works consist of drifts driving with dimensions 7 m × 5 m (width × height). The mining works carried out so far take place more or less in the middle part of the deposit (understood in terms of thickness), and the excavations created as a result of these works are located in salts with various geomechanical parameters.
Źródło:: Mining – Informatics, Automation and Electrical Engineering; 2022, 60, 1; 66-82
2450-7326
2449-6421
Pojawia się w:: Mining – Informatics, Automation and Electrical Engineering
Dostawca treści:: Biblioteka Nauki

Artykuł

Zmień widok

na półce

Skocz do pozycji: 11.

Tytuł:: Research on Purification Effect of Saline Mine Water from the Mines KGHM “Polska Miedź” S.A.
Badania nad oczyszczaniem wody kopalnianej z kopalni KGHM “Polska Miedź” S. A.
Autorzy:: Andrusikiewicz, W.
Powiązania:: https://bibliotekanauki.pl/articles/318299.pdf
Data publikacji:: 2014
Wydawca:: Polskie Towarzystwo Przeróbki Kopalin
Tematy:: rock salt
brine purification
ion exchange
heavy metals
sól kamienna
oczyszczanie solanki
wymiana jonowa
metale ciężkie
Opis:: Mine waters flowing into underground excavations of the mines which are included to KGHM „Polska Miedź” S.A. are characterized by diverse mineralization, hence the different utilization may be applied. In the major cases the mine waters are released directly or through sediment tanks to watercourses, which on the one hand increases the flow rate, on the other hand – taking into consideration high salinity (chlorides and sulfates charges) – cause degradation of water quality. In effect occurs deep and extensive transformation of water systems and downgrading of the environment in subsystems of groundwater and surface water. The purpose of the studies was purification of mine waters from calcium, magnesium and heavy metals. In research on mine waters treatment membrane filtration, precipitation methods and ionite techniques were used. Applied methodology of removal of heavy metals from mine waters gave satisfactory results. All analyzed heavy metals have been removed to the assumed level. During the studies it was claimed that the precipitation of calcium and magnesium at the same time causes the precipitation of heavy metals. Because solubility equilibria of carbonates and hydroxides of heavy metals are much smaller than the solubility equilibria of calcium and magnesium carbonates, therefore heavy metals precipitate with them. Calcium and magnesium sediments are the media for precipitated heavy metals compounds. In addition, the presence of the carbonate ions derived from the dissolved calcium carbonate reduce the solubility of heavy metals carbonates. On this basis, it is proposed to apply precipitation of pollutants with sodium carbonate before filtration on ion-exchange bed. Such solution has two advantages. First, decreasing the content of heavy metals before ionite may lengthenworktime of bed between regenerations. Second, the lower the content of heavy metals in brine is, the more efficiently they will be removed by the ionite.
Wody kopalniane płynące pod terenami kopalni należących do KGHM “Polska Miedź” S. A. cechują się zróżnicowaną mineralizacją, stąd też podlegają różnym procesom utylizacyjnym. W większości przypadków wody kopalniane płyną bezpośrednio lub poprzez zbiorniki sedymentacyjne do cieków wodnych, które zwiększają wskaźnik przepływu, a drugiej strony – biorąc pod uwagę wysokie zasolenie (nasycone chlorkami i siarczkami) – powodują pogorszenie się jakości wody. W efekcie występuje głęboka i kompleksowa zmiana systemów wodnych oraz degradacja środowiska w zakresie wód gruntowych i powierzchniowych. Celem badania było oczyszczenie wód kopalnianych z wapnia, magnezu i metali ciężkich. Wody kopalniane poddano przetworzeniu przez membrany filtracyjne, metody uczestniczące oraz techniki jonizacyjne. Zastosowana metodologia usuwania metali ciężkich z wód kopalnianych przyniosła oczekiwane efekty. Wszystkie badane pierwiastki zostały obniżone do założonego wcześniej poziomu. Podczas analiz uznano, że wapń i magnez występuje równocześnie z metalami ciężkimi. Dzieje się tak ponieważ rozpuszczalność równowartych węgli, jak i wodorotlenków, metali ciężkich jest znacząco mniejsza niż rozpuszczalność równowartych wapieni i węglanów magnezu. Osady wapnia i magnezu są nośnikami związków metali ciężkich. W dodatku, obecność jonów węgla oderwanych z rozpuszczonego węglanu wapnia obniża rozpuszczalność węglanów metali ciężkich. Na tej podstawie zaproponowano dodanie zanieczyszczeń zawierających węglan sodu przed filtracją w procesie wymiany jonowej. Takie rozwiązanie ma dwie zalety. Po pierwsze, obniża zawartość metali ciężkich zanim jony zmniejszą okres pracy jonitu pomiędzy regeneracjami. Po drugie, im niższa zawartość metali ciężkich w solankach, tym skuteczniej zostaną one usunięte przez jonity.
Źródło:: Inżynieria Mineralna; 2014, R. 15, nr 2, 2; 245-249
1640-4920
Pojawia się w:: Inżynieria Mineralna
Dostawca treści:: Biblioteka Nauki

Artykuł

Zmień widok

na półce

Skocz do pozycji: 12.

Tytuł:: Wzorcowe profile bromowe cechsztyńskich soli kamiennych w Polsce i w Niemczech na przykładzie kopalni soli w Kłodawie i w Görleben
Standard bromine profiles of the Polish and German Zechstein salts (a case study from the Kłodawa and Görleben salt mines)
Autorzy:: Bornemann, Otto
Schramm, Michael
Tomassi-Morawiec, Hanna
Czapowski, Grzegorz
Misiek, Grzegorz
Kolonko, Piotr
Janiów, Sylwester
Tadych, Joanna
Powiązania:: https://bibliotekanauki.pl/articles/94682.pdf
Data publikacji:: 2008
Wydawca:: Uniwersytet im. Adama Mickiewicza w Poznaniu
Tematy:: standardowe profile bromowe
sól kamienna
cechsztyn
Polska
standard bromine profiles
rock salt
Zechstein (Upper Permian)
Polska
Opis:: Skonstruowano wzorcowy profil bromowy dla ogniwa solnego cyklotemu PZ2 (odpowiednik standardowego profilu bromowego utworów cyklu Z2 w Niemczech) oraz przedstawiono wstępne wyniki prac nad wzorcowym profilem bromowym dla ogniwa solnego cyklotemu PZ3. Porównanie profilu bromowego danego odcinka serii solnej z profilem wzorcowym całej serii solnej umożliwia określenie jego pozycji stratygraficznej w obrębie tego ogniwa wiekowego, a także pozwala na identyfikację struktur fałdowych w utworach solnych, co jest niezwykle przydatne w górnictwie, szczególnie podczas ługowania kawern. Przeprowadzono szczegółowe opróbowanie pięciu profili starszych soli kamiennych w kopalni soli Kłodawa (trzech na poziomie 600 m i dwóch na poziomie 750 m) oraz jednego profilu młodszych soli kamiennych (poziom 600 m). Opróbowanie utworów cyklu PZ2 objęło także tzw. „warstwy przejściowe” (Na2+K2) oraz starszą sól potasową. Badania były prowadzone równolegle przez dwa zespoły: zespół z Federalnego Instytutu Nauk o Ziemi i Surowców Naturalnych (BGR) z Hanoweru oraz zespół z Państwowego Instytutu Geologicznego w Warszawie. W pobranych próbkach oznaczono zawartość bromu oraz Na, Cl, K, Mg, Ca, SO4 i części nierozpuszczalnych w wodzie. Zawartość składników głównych została przeliczona na skład mineralny. Szczegółowe profile bromowe ogniwa starszej soli kamiennej, wykreślone w oparciu o dane z dwóch najdłuższych profili, wykazują duże podobieństwo. Trzy charakterystyczne odcinki odznaczające się określoną tendencją zmian zawartości bromu tworzą profil wzorcowy ogniwa soli starszych Na2. Skonstruowany profil wzorcowy dla soli cyklu PZ2 jest w części dolnej i środkowej bardzo podobny do standardowego profilu bromowego utworów Z2 opracowane go dla obszaru NW Niemiec. Profil bromowy opracowany dla soli cyklu PZ3 w Kłodawie znacznie różni się od profilu bromowego utworów cyklu Z3 w NW Niemczech.
The aim of the study was to develop a bromine standard profile of the Polish Zechstein 2 (PZ2) analogue to the German Z2 bromine standard profile. Studies of the bromine content in salts were realized in five sections of the Kłodawa salt mine (central Poland); samples were taken from the Screening Older Halite unit, the Older Potash unit, the “Transitional Beds” and the Older Halite units. The material was analyzed in the Polish Geological Institute for the content of Cl, insolubles in water and Br. German partners (BGR) analyzed the content of Na, K, Ca, Mg, Cl, SO4 and Br. Based on these components, the mineral composition and the bromine content of the halites were calculated. The Older Halite rocks are relatively pure rock salts with a NaCl content from 74 to 100% by weight; the bromine content in the halites varies between 31 and 341 μg/g halite. The “Transitional Beds” (Na2+K2) and the Older Potash (K2) units contain more sulphates (including secondary polyhalite). The Br content of the “Transitional Beds” varies from 76 to 269 μg/g. The highest concentrations correspond to those of potash salts and they vary from 275 to 974 Rg/g in section III. In the lowermost beds of the Na2 unit, the occurrence of polyhalite and particularly the abnormal high bromine values (up to 150 Rg/g) are probably due to the inflows of brines of higher salinity. The decreasing bromine values in the upper part indicate a reduced influence of external brines. The bromine distribution indicates that the Br content slightly increases in a long interval (10-120 m) from approx. 40 (60) to 90 (100) Rg/g. The slight increase of the bromine trend can be interpreted as a normal evaporation progress and is consistent with the lower parts of the German Hauptsalz unit regarding the bromide value. In contrast to the German lower Hauptsalz, small amounts of polyhalite can be observed locally in the Kłodawa sections. Upwards, over an interval of a few meters, the bromine content rapidly increases to approx. 300 Rg/g, indicating the dominance of evaporation in contrast to dilution by newly invading sea water and recycling of sediment. Neglecting the lowest part of the Older Halite (Na2) unit with the abnormal high bromine concentration and the altered top, the following characteristic trends can be recognized in its bromine profiles: (1) a subtle increasing bromine trend over a long vertical interval in the oldest layers reflecting ongoing sedimentation under conditions of continuous evaporation, (2) a very steep increase in the bromine values in the middle part of the profile, due to the fact that the basin did no longer participate in brine exchange, (3) small variations in the high bromine values of the overlying beds. The characteristics of the bromine standard profile enables stratigraphic correlation of the salt units with other localities. The bromine profile of the Younger Halite unit from the Kłodawa mine differs greatly from the German Z3 profile from the Görleben mine. The data presented here are preliminary; additional studies of some other sections in central Poland are required for developing a standard bromine profile for PZ3.
Źródło:: Geologos; 2008, 14, 1; 73-90
1426-8981
2080-6574
Pojawia się w:: Geologos
Dostawca treści:: Biblioteka Nauki

Artykuł

Zmień widok

na półce

Skocz do pozycji: 13.

Tytuł:: Rock salt production in O/ZG “Polkowice-Sieroszowice” – a case study
Produkcja soli kamiennej w O/ZG „Polkowice-Sieroszowice” – studium przypadku
Autorzy:: Urbański, Piotr
Gawlik, Artur
Powiązania:: https://bibliotekanauki.pl/articles/2173181.pdf
Data publikacji:: 2022
Wydawca:: Akademia Górniczo-Hutnicza im. Stanisława Staszica w Krakowie. Wydawnictwo AGH
Tematy:: KGHM Polska Miedź S.A.
deposit
rock salt
roadheader
exploitation
złoże
sól kamienna
kombajny chodnikowe
eksploatacja
Opis:: The first works related to the exploration of the salt deposit in O/ZG “Polkowice- -Sieroszowice” took place in 1991. At that time, a number of opening-out headings to the salt deposit from the level of the copper ore level were begun. Currently, the total length of the excavations in the salt deposit is approximately 40 km. It should be noted that, depending on the function, the volume of drifts is different, which results from the dimensions of individual excavations. The total volume of drifts in the salt deposit is estimated to be approximately 2.5 million m3 . In the Sieroszowice mining area, salt occurs at a depth of 950 m above sea level. In November 2013, the mine obtained a license to extract rock salt from the “Bądzów” deposit (50 years). Part of the mining activities in the salt deposit are performed mechanically in a chamber system with the use of roadheaders. The applied technology for deposit extraction requires the methodology of headings mining. These headings (chambers) are made in layers, from top to bottom. The target transverse dimensions of the chambers are 15 m × 15 m (width × height) in a variety of lengths. Chambers are separated by inter- -chamber pillars 20 m wide. which should ensure the stability of the chambers and the pillars themselves. The remaining works consist of drifts driving with dimensions 7 m × 5 m (width × height). The mining works carried out so far take place more or less in the middle part of the deposit (understood in terms of thickness), and the excavations created as a result of these works are located in salts with various geomechanical parameters.
Pierwsze prace związane z rozpoznaniem złoża solnego w O/ZG „Polkowice-Sieroszowice” miały miejsce w 1991 r. Rozpoczęto wówczas drążenie szeregu wyrobisk udostępniających złoże solne z poziomu złoża rud miedzi. W chwili obecnej łączna długość wyrobisk górniczych w złożu soli wynosi około 40 km. Należy zaznaczyć, że w zależności od rodzaju wyrobiska ich kubatura jest różna, co wynika z gabarytów poszczególnych wyrobisk. Łączną kubaturę wyrobisk wykonanych w złożu solnym szacuje się na około 2,5 mln m3 . W obszarze górniczym Sieroszowice sól występuje na głębokości 950 m p.p.t. W listopadzie 2013 r. kopalnia uzyskała koncesję na wydobywanie soli kamiennej ze złoża „Bądzów” (50 lat). Część robót górniczych w złożu solnym prowadzona jest systemem komorowym, mechanicznie, z wykorzystaniem kombajnów górniczych. Stosowana technologia urabiania złoża narzuca sposób wykonywania wyrobisk. Wyrobiska te (komory) wykonywane są warstwami z góry na dół. Docelowe wymiary poprzeczne komór to 15 m × 15 m (szer. × wys.) przy zróżnicowanej długości tych wyrobisk. Komory rozdzielone są filarami międzykomorowymi o szerokości 20 m, które powinny zapewnić zachowanie stateczności komór i samych filarów. Pozostałe roboty górnicze polegają na drążeniu wyrobisk korytarzowych o wymiarach 7 m × 5 m (szer. × wys.). Dotychczas prowadzone roboty górnicze mają miejsce mniej więcej w środkowej partii złoża (rozumiejąc ją jako miąższość), powstałe w wyniku tych robót wyrobiska zlokalizowane są w solach o zróżnicowanych parametrach geomechanicznych.
Źródło:: Mining – Informatics, Automation and Electrical Engineering; 2022, 60, 1; 49-65
2450-7326
2449-6421
Pojawia się w:: Mining – Informatics, Automation and Electrical Engineering
Dostawca treści:: Biblioteka Nauki

Artykuł

Zmień widok

na półce

Skocz do pozycji: 14.

Tytuł:: Mechaniczne urabianie skał zwięzłych kombajnami w kopalniach KGHM Polska Miedź S.A.
Roadheaders and longwall shearers solid rocks mechanical excavation in KGHM Polska Miedź S.A. mines
Autorzy:: Ziętkowski, L.
Młynarczyk, J.
Powiązania:: https://bibliotekanauki.pl/articles/269423.pdf
Data publikacji:: 2014
Wydawca:: Wrocławska Rada Federacji Stowarzyszeń Naukowo-Technicznych
Tematy:: górnictwo podziemne
złoże
ruda miedzi
sól kamienna
urabianie mechaniczne
underground mining
copper ore
rock salt
mechanical excavation
Opis:: W artykule przedstawiono doświadczenia z mechanicznego urabiania skał zwięzłych kombajnami z głowicami obrotowymi, jakie przeprowadzono w KGHM Polska Miedź S.A. Omówiono stosowany obecnie sposób urabiania z wykorzystaniem techniki strzałowej. Scharakteryzowano próby pilotażowe mechanicznego urabiania skał zwięzłych (ruda miedzi i sól kamienna) kombajnami, które przeprowadzono w krajowym górnictwie miedziowym. Przedstawiono wyniki pracy kombajnów, które realizowały mechaniczne urabianie skał podczas wykonywania wyrobisk oraz eksploatacji złóż w Zakładach Górniczych Lubin i Polkowice-Sieroszowice. Zasygnalizowano także prace, jakie prowadzone są obecnie w KGHM Polska Miedź S.A., dotyczące mechanicznego urabiania złoża kombajnem ścianowym, których celem jest wdrożenie nowej technologii eksploatacji złoża rud miedzi.
Experiences of solid rocks mechanical excavation with a roadheaders in KGHM Polish Copper S.A. are presented in article. There were also discussed currently used blasting methods. In article were described trial tests of solid rocks mechanical excavation with roadheaders taken in national copper mines. There were presented work results of mechanical excavation during heading and deposit exploitation in O/ZG Lubin and O/ZG Polkowice-Sieroszowice. There were also signalled the works that are currently taken in KGHM Polska Miedź S.A. about mechanical excavation with longwall shearer, which purpose is to implement a new technology for copper ore mining.
Źródło:: Inżynieria Maszyn; 2014, R. 19, z. 2; 17-27
1426-708X
Pojawia się w:: Inżynieria Maszyn
Dostawca treści:: Biblioteka Nauki

Artykuł

Zmień widok

na półce

Skocz do pozycji: 15.

Tytuł:: Wzorcowe profile bromowe dla solnych utworów cechsztynu w Polsce
Standard bromine profiles of the Polish Zechstein salts
Autorzy:: Tomassi-Morawiec, H.
Czapowski, G.
Bornemann, O.
Schramm, M.
Misiek, G.
Powiązania:: https://bibliotekanauki.pl/articles/216994.pdf
Data publikacji:: 2009
Wydawca:: Polska Akademia Nauk. Instytut Gospodarki Surowcami Mineralnymi i Energią PAN
Tematy:: profil bromowy
profil standardowy
sól kamienna
cechsztyn
Polska
bromine profile
standard profile
rock salt
Zechstein (Upper Permian)
Polska
Opis:: Sole kamienne głównych cyklotemów cechsztynu z obszaru Polski były badane w celu skonstruowania wzorcowych profili bromowych dla poszczególnych ogniw solnych, umożliwiających ich identyfikację w obrębie wysadowych struktur solnych, gdzie często istnieją problemy z normalną sukcesją ogniw litostratygraficznych. Badania (strukturalno-teksturalne, geochemiczne i petrologiczne) przeprowadzono na facjach głębokowodnych utworów solnych, zarejestrowanych w materiale rdzeniowym z wybranych profili wiertniczych z obrzeża basenu permskiego w Polsce (sól kamienna cyklu PZ1) oraz w profilach wyrobisk kopalni soli Kłodawa (wysad kłodawski położony w osiowej części basenu, sole kamienne cykli PZ2, PZ3 i PZ4). Bromowy profil wzorcowy dla utworów soli kamiennej cyklu PZ1 (ogniwo Na1) cechuje się: (a) stopniowym wzrostem zawartości bromu w części dolnej, (b) utrzymującymi się na mniej więcej stałym poziomie wartościami w jego środkowej części (z lekką tendencją spadkową) i (c) gwałtownymi wahaniami zawartości bromu w części stropowej (szybkim spadkiem, wzrostem i ponownym spadkiem). Bromowy profil wzorcowy dla utworów soli kamiennej cyklu PZ2 (ogniwo Na2) cechuje się: (a) powolnym wzrostem zawartości bromu na długim odcinku w dolnej części profilu, odzwierciedlającym postęp ewaporacji, (b) nagłym wzrostem udziału bromu w części środkowej profilu, świadczącym o okresie izolacji obszaru sedymentacji, i (c) drobnymi wahaniami wysokiej zwartości bromu w wyżej położonych warstwach soli. Stwierdzono, że mające duże rozprzestrzenienie w osiowej części basenu cechsztyńskiego dwa ogniwa zubrowe: zuber brunatny (Na3t) i zuber czerwony (Na4t), charakteryzują się znacząco różnymi zawartościami bromu - wyższymi w przypadku ogniwa zubru brunatnego. Reasumując, pomimo zbliżonych niejednokrotnie przedziałów zawartości bromu, krzywe jego rozkładu dla poszczególnych ogniw solnych są odmienne i mogą być uznane za ich cechę diagnostyczną, szczególnie w przypadku braku jednoznacznych różnic w wykształceniu strukturalno-teksturalnym utworów solnych.
Rock salts of the Late Permian (Zechstein) evaporite cycles in Poland were studied for construction of the representative bromine curves. Such standard bromine profiles could enable identification of individual salt units within the highly tectonized and deformed salt structures such as diapirs, where the normal successions of evaporite lithological components are uncommon. Structural-textural, geochemical and petrological studies (Tab. 1-2, 5-10) were realized on the deep-water facies of salt deposits, defined in the cores from selected wells located on the Poland Permian Basin (PPB) margins (Oldest Halite [Na1] unit of PZ1 cycle - Figs 1-5) and in sections from mine galleries of the Kłodawa salt mine (a salt diapir with rock salt units of PZ2, PZ3 and PZ4 cycles located in the axial part of PPB - Figs 7-9, 11-13,15-18). Standard bromine profile for the rock salt succession of PZ1 cycle (Na1 unit; Tab. 1-2, 5-6; Fig. 6) characterizes with: (a) gradual increase of Br content in the lower part of section, (b) almost constant content values in its middle part (with a subtle decrease tendency upward) and (c) rapid fluctuations of Br content in the top part of section (rapid decrease, following increase and fall). Vertical bromine content distribution in the standard bromine profile for the rock salt succession of PZ2 cycle (Na2 unit, Tab. 7; Fig. 10) evidences: (a) gradual Br content increase along a thick interval of lower part of the section, registering evaporation progress; (b) rapid increase of Br values in the middle section part, indicating a period of isolation and (c) fine fluctuations of generally high Br content in the upper part of succession. [...] Vertical bromine content distribution for the rock salt succession of PZ4 cycle (Na4 unit, Tab. 8; Fig. 16) characterizes with: (a) rapid Br content increase within the Underlying Halite (Na4a0) unit, (b) almost constant Br content in the Lower Youngest Halite (Na4a1) unit, (c) fall and following increase of Br values in the Clay Youngest Halite (Na4at) unit and significant Br content fluctuations within the Upper Youngest Halite (Na4a2) unit. The extended in the axial part of PPB two zuber (mixed clay-salt rocks) units (Tab. 9; Fig. 15, 17-18): the Brownish Zuber (Na3t) and the Red Zuber (Na4t) differ with distinctly various Br content intervals being the higher for the Brownish Zuber rocks (Tab. 9; Fig. 18). Concluding, although sometimes comparable values intervals of Br content in studied Zechstein salt deposits (Tab. 10), the curves of Br distribution for individual salt lithostratigraphic units are different and may be considered as a characteristic feature of each unit. So this parameter (Br content distribution) could be used to identify the lithostratigraphic units especially in the highly tectonized successions build of almost structurally homogeneous rock salt deposits e.g. in salt diapirs.
Źródło:: Gospodarka Surowcami Mineralnymi; 2009, 25, 2; 75-143
0860-0953
Pojawia się w:: Gospodarka Surowcami Mineralnymi
Dostawca treści:: Biblioteka Nauki

Artykuł

Zmień widok

na półce

Informacja

Wyszukujesz frazę "sol" wg kryterium: Temat

Źródło danych

Dostawca treści

Kolekcja

Rok wydania

Wydawca

Temat

Autor

Typ dokumentu

Język