Temat: reżim - Katalog OPAC zbiorów

Skocz do pozycji: 1.

Tytuł:: Działalność cenzury w Wadowicach w okresie komunistycznym od pierwszej połowy lat 50. XX w. do 1990 r.
Censorship activity in Wadowice during the communist period (1946-1990) from the early 1950s to 1990
Autorzy:: Nowakowski, Andrzej
Powiązania:: https://bibliotekanauki.pl/articles/37505155.pdf
Data publikacji:: 2023
Wydawca:: Wadowickie Centrum Kultury im. Marcina Wadowity
Tematy:: Wadowice
county
communist regime
preventive censorship
reżim komunistyczny
cenzura
Opis:: Preventive censorship was officially introduced in Poland by a decree on July 5, 1946. The central authority overseeing this was the Główny Urząd Kontroli Prasy, Publikacji i Widowisk (the Main Office for Control of the Press, Publications, and Performances) based in Warsaw. The regional and county offices were subordinate to this authority. In Wadowice, censorship operated within the county structures, initially under the county administration and later under the Prezydium Powiatowej Rady Narodowej (Urzędzie Powiatowym) (the Presidium of the County National Council – County Office) until the abolition of the county in 1975. The county censor was a trusted member of the Communist Party, typically the head or another official of the Wydziału Spraw Wewnętrznych (the Internal Affairs Department). Their responsibilities included supervising all printing facilities and granting permissions for the publication of various materials, stage performances, and other public appearances in the Wadowice county. After the dissolution of the counties, the censorship office for Wadowice was relocated to Bielsko-Biała. Censorship in Poland was ultimately abolished by the law of April 11, 1990.
Oficjalnie cenzurę prewencyjną wprowadzono w Polsce dekretem z 5 lipca 1946 r. Organem centralnym nadzorującym ten proces był Główny Urząd Kontroli Prasy, Publikacji i Widowisk z siedzibą w Warszawie. Władzy tej podlegały urzędy wojewódzkie i powiatowe. W Wadowicach cenzura funkcjonowała w strukturach powiatowych, początkowo w ramach administracji powiatowej, a później w ramach Prezydium Powiatowej Rady Narodowej, aż do kasacji powiatu w 1975 r. Cenzorem był zaufany członek partii komunistycznej, zazwyczaj szef lub inny urzędnik Wydziału Spraw Wewnętrznych. Do jego obowiązków należało nadzorowanie wszystkich drukarni oraz wydawanie zezwoleń na publikację różnorodnych materiałów, występy sceniczne i inne wystąpienia publiczne na terenie powiatu wadowickiego. Po kasacji powiatów urząd cenzury wadowickiej przeniesiono do Bielska-Białej. Cenzurę w Polsce ostatecznie zniesiono ustawą z 11 kwietnia 1990 r.
Źródło:: Wadoviana. Przegląd historyczno-kulturalny; 2023, 26; 108-131
1505-0181
Pojawia się w:: Wadoviana. Przegląd historyczno-kulturalny
Dostawca treści:: Biblioteka Nauki

Artykuł

Zmień widok

na półce

Skocz do pozycji: 2.

Tytuł:: Kościół Greckokatolicki w Czechosłowacji i jego likwidacja w kontekście sowieckiej polityki antykościelnej na terenie Europy Środkowej i Wschodniej
Autorzy:: Borza, Peter
Pavonic, Peter
Powiązania:: https://bibliotekanauki.pl/articles/2231725.pdf
Data publikacji:: 2022
Wydawca:: Instytut Pamięci Narodowej, Komisja Ścigania Zbrodni przeciwko Narodowi Polskiemu
Tematy:: Kościół greckokatolicki
Związek Sowiecki
reżim komunistyczny
polityka antykościelna
Ukraińska Powstańcza Armia (UPA)
Opis:: Likwidacja Kościoła greckokatolickiego w Czechosłowacji była częścią szeroko zakrojonych działań antykościelnych reżimow komunistycznych pozostających pod kontrolą Związku Sowieckiego. Autorzy zwracają uwagę na postępowanie totalitarnego reżimu wobec omawianej wspolnoty religijnej w Czechosłowacji, ze szczegolnym uwzględnieniem identycznych lub podobnych procesow w Europie Środkowej. Opisują wpływ wydarzeń w Polsce i Związku Sowieckim na proces likwidacji Kościoła greckokatolickiego oraz omawiają przebieg jego likwidacji i konsekwencje tego faktu dla społeczeństwa. Ważnym elementem opracowania jest opis reakcji grekokatolikow na przymusową konwersję na prawosławie.
Źródło:: Pamięć i Sprawiedliwość; 2022, 40, 2; 432-446
1427-7476
Pojawia się w:: Pamięć i Sprawiedliwość
Dostawca treści:: Biblioteka Nauki

Artykuł

Zmień widok

na półce

Skocz do pozycji: 3.

Tytuł:: The mythmaking of children heroes during the communist regime in Bulgaria – the case of “the heroes of Belitsa”
Autorzy:: Angelova, Milena
Powiązania:: https://bibliotekanauki.pl/articles/22402224.pdf
Data publikacji:: 2023-12-31
Wydawca:: Wydawnictwo Adam Marszałek
Tematy:: Bulgaria
communist regime
children heroes
cultural memory
Bułgaria
reżim komunistyczny
dzieci-bohaterowie
pamięć kulturowa
Opis:: The paper presents the constructing of the image of “child heroes” in the memory policies imposed by the communist regime in Bulgaria after 1944. The Bulgarian case of establishing patterns of child heroism during the communist regime followed the Soviet examples of policy on the youngsters. In pursuing its own ideological goals, after 1944 the political regime in Bulgaria imposed new content of child education and turned children into an instrument and object of the propaganda of new heroism. The biographies of the “child heroes” were turned into examples of education and identification for the young generations. Despite the fact that several local cases existed, the cases of Mitko Palauzov, the “six children form Yastrebino” and the “heroes of Belitsa” – Vasil and Sava Kokareshkovi were presented as the national heroic patterns for the youngsters. The specific case of Vasil and Sava Kokareshkovi has been followed in the paper.
Źródło:: Historia Slavorum Occidentis; 2023, 4(39); 33-49
2084-1213
Pojawia się w:: Historia Slavorum Occidentis
Dostawca treści:: Biblioteka Nauki

Artykuł

Zmień widok

na półce

Skocz do pozycji: 4.

Tytuł:: Alternatywy dla katolicyzmu politycznego na Węgrzech po 1945 roku na przykładzie Józsefa Mindszentyego i Gyuli Szekfű
The Alternatives to the Political Catholicism in Hungary after 1945 on the Example of József Mindszenty and Gyula Szekfű
Autorzy:: Hatos, Pál
Powiązania:: https://bibliotekanauki.pl/articles/971825.pdf
Data publikacji:: 2015
Wydawca:: Instytut Pamięci Narodowej, Komisja Ścigania Zbrodni przeciwko Narodowi Polskiemu
Tematy:: reżim komunistyczny
Węgry
Kościół katolicki
József Mindszenty
Gyula Szekfű
Communist régime
Hungary
Catholic Church
Opis:: The Alternatives to the Political Catholicism in Hungary after 1945 on the Example of József Mindszenty and Gyula Szekfű 1945 was a watershed year for Hungary and Hungarian Catholicism alike. The Ancient Regime of the interwar period has totally collapsed in the wake of the crushing defeat that the humiliated country the shameful last ally of the Nazi Reich suffered from the ‘liberating’ Soviet troops. The Liberation soon to be proved nothing else but a ruthless and full scale occupation and Soviets’ proxies, the Communists gradually took control over the whole political and social system of the country. The Catholic Churches lost not just her centuries old privileged status but also her entire wealth in the wake of the 1945 land reform initiated by the Communist Party. But it remained a powerful social force capable to articulate the voice of millions of faithful for the years to come. Amidst the epochal changes two different strategies were articulated by Catholic clery and the laymen intelligentsia: 1) that of the resistance moral and uncompromising standoff represented by the newly appointed Cardinal József Mindszenty (1892–1975), Archbishop of Esztergom and most of the clergy and 2) that of a rather hopeless ralliement with Christian Democratic overtones which was expressed by the first ambassador of Hungary to the Soviet Union the Catholic historian and influential publicintellectual of the interwar period Gyula Szekfű (1883–1955). The historical controverse over the oeuvre of Mindszenty reaches back to his time as active head of the Hungarian Catholics in the late 1940s, continued to be unabatted throughout of the Détente and Ostpolitik years in the 1960s and 1970s, and revived vigourously after 1990 when Mindszenty’ s name and fate ceased to be an untouchable political taboo. Mindszenty undertook a very active public life right from the beginning of his carrier and his arrest at Christmas 1948 followed by an internationally echoed show trial that ended with a life sentence made him once for all an emblematic and at the same time a highly controversial figure of the Hungarian Catholic Church. His memory is still bears this original divide. His partisans praise Mindszenty because of infatigable his brave and uncompromising anti-communism and his passionate vision of Catholicism blended with Hungarian national identity, and since his tragic fate symbolises with strength the sufferings of the ‘silent church’ beyond the Iron Curtain. But he is vehemently contested because of his political ambitions, because of his his well–known royalist symphaties and Habsburg affinities even after 1945, because of his emphasis on Hungary as Regnum Marianum implies an exclusivist catholic nationalism and last but not least since his intrasignance did not take account of the needs of the ordinary and feeble beliver not ready for martyrdom. This was indeed the forceful argument for the persons of the compromise like Gyula Szekfű who feared a large scale secularization of the masses under duress lest the Church accepts the new status quo dictated by the Communist régime. The paper explores these alternatives and try to asses the inherent contradictions in both with a view of the symbolical importance of the oppression of the Church for future generations.
Źródło:: Pamięć i Sprawiedliwość; 2015, 1(25); 185-198
1427-7476
Pojawia się w:: Pamięć i Sprawiedliwość
Dostawca treści:: Biblioteka Nauki

Artykuł

Zmień widok

na półce

Skocz do pozycji: 5.

Tytuł:: „W obronie życia nienarodzonych”. Głos Kościoła i środowisk katolickich w debacie okołoaborcyjnej w okresie Wielkiej Nowenny (1956–1966)
In defense of the unborn life. The voice of the Church and Catholic community in the debate around abortion during the Great Novena (1956–1966)
Autorzy:: Jarkiewicz, Katarzyna
Powiązania:: https://bibliotekanauki.pl/articles/477724.pdf
Data publikacji:: 2017
Wydawca:: Instytut Pamięci Narodowej, Komisja Ścigania Zbrodni przeciwko Narodowi Polskiemu
Tematy:: Kościół katolicki
reżim komunistyczny
prawo aborcyjne
kard. Stefan Wyszyński
polityka reprodukcyjna
Catholic Church
communist regime
abortion laws
Card. Stefan Wyszyński
reproductive policy
Opis:: The Church and the Catholic community during the Great Novena (1956–1966) contested the liberal abortion laws introduced by the Communists, arguing that it led to the depopulation of Poland. Formed of pronatalist attitudes based on the experiences of the previous epoch: Catholic parish counseling was developed, spouses were trained on natural family planning methods. Poles were integrated around the Millenium program proclamation of Card. Wyszyński, in which conscience of women through prayer, pilgrimage and preaching. Particular attention has been paid to single mothers and to large families, offering them social and organizational assistance in their parenting. The program of reception of church teaching in the field of marriage and the family was transferred to the forum of the council debate, actively developing the content of the document “Humanae vitae”. In this regard, the effect of the Church and the Catholic community was to strengthen the image of Poland as a country in which it struggled in defense of life and effectively countered the government’s reproductive policy.
Źródło:: Pamięć i Sprawiedliwość; 2017, 29; 137-175
1427-7476
Pojawia się w:: Pamięć i Sprawiedliwość
Dostawca treści:: Biblioteka Nauki

Artykuł

Zmień widok

na półce

Skocz do pozycji: 6.

Tytuł:: The State National Council and the Polish Committee of National Liberation in a State Governed by the Rule of Law: Positions of Legal Scholarly Opinion
Autorzy:: Kozerska, Ewa
Dziewulska, Katarzyna
Powiązania:: https://bibliotekanauki.pl/articles/1916252.pdf
Data publikacji:: 2021
Wydawca:: Uniwersytet Marii Curie-Skłodowskiej. Wydawnictwo Uniwersytetu Marii Curie-Skłodowskiej
Tematy:: State National Council
Polish Committee of National Liberation
Polska
communist regime
Krajowa Rada Narodowa
Polski Komitet Wyzwolenia Narodowego
Polska
reżim komunistyczny
Opis:: The establishment of the communist regime in Poland in 1944 is a current subject of reflection in the doctrine and practice of legislation and judiciary. There has been no uniform position on these events, which means that the then sanctioned political and normative order continues to produce controversial assessments and, above all, certain legal effects. This results from the fact that the new people’s power, empowered by force, and not by legal or social basis, has given itself the competence to establish a normative order. The lack of legitimacy for the rightful rule and legislative activity, in principle – from the point of view of the idea of the rule of law – undermines the political and legal status of the people’s authorities. This is all the more so because the system of unified power and sources of law created at that time was evidence of building a totalitarian state modelled on the Soviet Union. The events and legal behaviours of that time led to numerous, often radical changes in many areas of private and public life. They caused certain social and material effects, difficult to reverse today, which Polish society still faces. Therefore, modern standards of the rule of law require that public authorities undertake comprehensive and effective activity. They require that the principles of just and fair compensation for material damage and compensation for moral losses resulting from the rule of this system be implemented. This seems all the more important because some regulations of the people’s power, especially those concerning changes in the ownership structure, are still in force and form the basis of court and Constitutional Tribunal decisions.
Ustanowienie reżimu komunistycznego w 1944 r. w Polsce stanowi w doktrynie oraz w praktyce legislacyjnej i orzeczniczej aktualny przedmiot refleksji. Nie wypracowano bowiem jednolitego stanowiska wobec tych wydarzeń, co powoduje, że usankcjonowany wówczas porządek polityczno-normatywny nadal skłania do kontrowersyjnych ocen i przede wszystkim wywołuje określone skutki prawne. Wynika to z faktu, że nowa ludowa władza, umocowana siłową, a nie prawną czy społeczną podstawą działania, sama nadała sobie kompetencje do stanowienia porządku normatywnego. Brak legitymacji do prawowitego panowania i działalności legislacyjnej w zasadzie – z punktu widzenia idei państwa prawa – podważa status ustrojowo-prawny organów władzy ludowej, tym bardziej że stworzony wówczas system jednolitej władzy i źródeł prawa świadczyły o budowaniu wzorowanego na Związku Radzieckim państwa totalitarnego. Ówczesne zdarzenia i zachowania prawne doprowadziły do licznych, często radykalnych zmian w wielu płaszczyznach życia prywatnego i publicznego. Ponadto wywołały określone, trudne dziś do odwrócenia skutki społeczne i materialne, z którymi wciąż mierzy się polskie społeczeństwo. Współczesne standardy państwa prawa stawiają zatem wymóg podjęcia kompleksowej i skutecznej aktywności przez władzę publiczną w zakresie słusznego i sprawiedliwego naprawienia szkód materialnych oraz zadośćuczynienia strat moralnych powstałych w wyniku panowania tego ustroju. Wydaje się to tym bardziej istotne, że niektóre regulacje władzy ludowej, zwłaszcza dotyczące zmian struktury własnościowej, nadal obowiązują oraz stanowią podstawę orzeczeń sądowych i Trybunału Konstytucyjnego.
Źródło:: Studia Iuridica Lublinensia; 2021, 30, 1; 121-144
1731-6375
Pojawia się w:: Studia Iuridica Lublinensia
Dostawca treści:: Biblioteka Nauki

Artykuł

Zmień widok

na półce

Skocz do pozycji: 7.

Tytuł:: Procesy polityczne członków zakonów męskich i kongregacji w Czechach w latach 1948–1989
The political trials of members of male orders and congregations in the Czechoslovakia in the period of 1948–1989
Autorzy:: Vlček, Vojtěch
Powiązania:: https://bibliotekanauki.pl/articles/477919.pdf
Data publikacji:: 2017
Wydawca:: Instytut Pamięci Narodowej, Komisja Ścigania Zbrodni przeciwko Narodowi Polskiemu
Tematy:: Kościół rzymsko-katolicki
zakonny
prześladowanie religijne
procesy polityczne
reżim komunistyczny
Czechosłowacja 1948–1989
Roman Catholic Church
conventual
religious persecution
political trials
Communist regime
Czechoslovakia 1948–89
Opis:: The political trials of members of male orders and congregations in the Czechosloslovakia in the period of 1948–1989 The study depicts persecutions of male orders and congregations in the period of the Communism regime in the Czech lands during the period of 1948–1989. It indicates the graduał restriction of their activities after the Communist takeover in February 1948. The first part includes the period of 1948–1968, namely the mass attack of the Communist oppressors on the orders shortly after assuming authority, the restriction of their public activities until the complete liquidation of all male orders in Czechoslovakia in April 1950, the so-called K campaign implemented by the state security services (in Czech: Státní bezpečnost). It also mentions the life of monks in centralising internment camps and the illegal renewing of communes as well as the continuation of conventual life in hiding in the 1950s and 1960s. The most significant form of the persecutions committed on monks were the political show trials. In the early 1950s and subsequently in the 1960s, within the Czech lands, during two large rounds of trials, 361 monks were convicted in 175 trials, including 18 of them more than once. The frequent cause of the imprisonment and conviction of the monks was, firstly, their public activities, reading pastoral letters, criticising Communism during their sermons or helping people related to the Anti-Communism movement. In the late 1950s and early 1960s, in the majority of case, these were group trials including several dozen members of the order, the purpose of which was the liquidation of any signs of life emanating from the Order: secret meetings, enrolling new members, ordinations. In particular, the 1950s were characterised by severe sentences (58 monks were sentenced to 10-15 in prison, 14 to 20 years or more and 3 to life imprisonment). The most striking aspect was the cruelty of the interrogation methods of the secret agents of the state security, mentally and physically torturing the persons they interrogated; at least 3 monks died in remand centres and 6 while serving time in prison. The second part of the text provides an analysis of the orders in the period 1968–1989. The nationwide thaw in the period of the so-called Prague Spring in 1968 brought a short-term attempt at reviving conventual life in the Czech Republic. After the invasion of the Warsaw Pack military forces and progressing normalisation in the 1970s, conventual communes underwent a process of destruction at the hands of secret church officers and the state security services, while the existence of male orders, including the recruitment of new members, research, publication of religious literature, was deemed illegal, and thus punishable under law. In the period of normalisation, in contrast to the 1950s and 1960s, there were not hundreds of cases of arrests, interrogations and convictions but there were individual trials. Only in the case of the Franciscans during the Vir campaign in 1983, and during other campaigns against them within the republic were dozens of order members prosecuted, of whom only five were sentenced in the Czech lands. Many of the cases that were brought to trial, despite serious interest from the state security services, ended in failure or reversal. In the 1970s and 1980s, the Communist authorities refrained from the previously widespread practices of interning monks in camps or nationwide manhunts. This was caused mainly by the negative reaction of the national opposition as well as international protests and coverage of those cases in the Western mass media. The persecution of male orders and the trials of their members continued in Czechoslovakia throughout the entire period of the Communist regime, with the exception of late 1960s. Since 1950 until the fall of the regime in 1989, with the exception of the period of the so-called Prague Spring, the activities of male orders were deemed undesirable and illegal. The long-term objective of the Communist regime was the complete destruction of conventual life in Czechoslovakia and to convert the society to atheism.
Źródło:: Pamięć i Sprawiedliwość; 2017, 29; 251-283
1427-7476
Pojawia się w:: Pamięć i Sprawiedliwość
Dostawca treści:: Biblioteka Nauki

Artykuł

Zmień widok

na półce

Skocz do pozycji: 8.

Tytuł:: Pozycja prawna katolickich wydziałów teologicznych na terytorium Republiki Czeskiej od 1950 roku
The Legal Position of Catholic Theological Faculties on the Territory of the Czech Republic since 1950
Autorzy:: Menke, Monika
Powiązania:: https://bibliotekanauki.pl/articles/1892303.pdf
Data publikacji:: 2019-10-04
Wydawca:: Katolicki Uniwersytet Lubelski Jana Pawła II. Towarzystwo Naukowe KUL
Tematy:: wydziały teologiczne w Republice Czeskiej
wydziały kościelne
reżim komunistyczny
nadzór państwowy nad Kościołem
faculty of theology in the Czech Republic
Church faculties
Communist regime
state supervision over the Church
Opis:: Katolickie wydziały teologiczne na obecnym terytorium Republiki Czeskiej były aktem normatywnym w 1950 r. jednostronnie wydzielone z grona uniwersytetów, na których funkcjonowały często od ich historycznych początków. Jedynym oficjalnym wydziałem teologicznym do 1990 r. był Wydział Teologiczny Cyryla i Metodego w Pradze z siedzibą w Litomerice (którego oddział był częściowo zlokalizowany w Ołomuńcu w latach 1968-1974 jako miejsce pracy tego wydziału). Do grona uniwersytetów był możliwy powrót dopiero w 1990 r. po tzw. aksamitnej rewolucji. Od tego czasu ma miejsce stopniowe budowanie wydziałów teologicznych i poszukiwanie ich specyficznego miejsca w czeskim społeczeństwie. Artykuł podsumowuje proces ich wydzielenia i powrotu w perspektywie historii i prawa kanonicznego. Utworzenie wydziałów teologicznych ze strony Kościoła jest jednak w obecnym systemie prawnym Republiki Czeskiej ponownie jednym z wielu przejawów autonomii kościołów i związków wyznaniowych gwarantowanych przez prawo.
In 1950, Catholic faculties of theology on the territory of the present-day Czech Republic were unilaterally excluded from the university structures by statute, despite their frequent affiliation with universities from the beginning. Until 1990, the only official theological faculty was the Saints Cyril and Methodius Faculty of Theology in Prague, with its seat in Litoměřice (the branch of which was partially located in Olomouc in 1968-1974 as an actually operating facility). The reincorporation of those faculties was not possible until 1990, after the Velvet Revolution. Since then we observe a gradual growth of theological faculties and a search for their unique place within the Czech society. The article recapitulates the process of their isolation and reincorporation in the historical and canon law perspective. However, the Church’s establishment of theological faculties is again one of the many manifestations of the autonomy of the Church and religious organisations, which is guaranteed by law in the current legal order of the Czech Republic.
Źródło:: Kościół i Prawo; 2019, 8 (21), 1; 29-50
0208-7928
2544-5804
Pojawia się w:: Kościół i Prawo
Dostawca treści:: Biblioteka Nauki

Artykuł

Zmień widok

na półce

Skocz do pozycji: 9.

Tytuł:: „Przypadki klerykalizmu” wśród słuchaczy Szkoły Prawniczej w Szczecinie (1950–1951) oraz ich dyscyplinarne następstwa
“Cases of clericalism” among students of Szczecin Law School (1950–1951) and their disciplinary consequences
Autorzy:: Kaźmierski, Paweł
Powiązania:: https://bibliotekanauki.pl/articles/23050740.pdf
Data publikacji:: 2023-12-20
Wydawca:: Katolicki Uniwersytet Lubelski Jana Pawła II
Tematy:: wolność sumienia i wyznania
PRL
Polska Ludowa
Szkoła Prawnicza w Szczecinie
reżim komunistyczny
kształcenie sędziów
freedom of conscience and religion
People’s Poland
People's Republic of Poland
Szczecin Law School
training of judges
Opis:: W 1946 r. władze Polski Ludowej zdecydowały się na wyjątkowe dopuszczenie do sprawowania wymiaru sprawiedliwości przez osoby, które ukończyły utworzone przez Ministra Sprawiedliwości średnie szkoły prawnicze. Absolwenci tych szkół nie legitymowali się dyplomem wyższych studiów prawniczych. Nie odbywali też aplikacji sądowej. Przed podjęciem nauki w takich szkołach byli w większości absolwentami jedynie siedmiu klas szkoły powszechnej. Szkoła Prawnicza w Szczecinie funkcjonowała w latach 1950–1951. Kształcenie w niej było silnie zideologizowane w duchu marksizmu-leninizmu, a uzewnętrznianie bądź deklarowanie wiary religijnej przez słuchaczy spotykało się ze zdecydowaną reakcją kierownictwa szkoły i mogło zakończyć się nawet skreśleniem z listy słuchaczy. Celem niniejszego artykułu jest omówienie „przypadków klerykalizmu” wśród słuchaczy Szkoły Prawniczej w Szczecinie, co autor czyni, odwołując się do akt archiwalnych szkoły zgromadzonych w Archiwum Państwowym w Szczecinie. Co istotne, absolwenci tej szkoły niejednokrotnie obejmowali w krótkim czasie wysokie urzędy w lokalnym wymiarze sprawiedliwości oraz stanowili większość członków „Grupy Agitatorów” komórki PZPR przy Sądzie Wojewódzkim w Szczecinie.
In 1946, the authorities of the so-called People’s Poland decided to allow graduates of secondary law schools, specifically those established by the Minister of Justice, to administer justice. Graduates of these schools did not hold a university law degree, nor had they completed judicial training. Before beginning their education in such schools, most students had completed only seven years of primary school. Szczecin Law School operated from 1950 to 1951. The education offered there was strongly ideologized in the spirit of Marxism-Leninism. Students who demonstrated or declared religious faith were met with strong reactions from school management, including disciplinary consequences in the form of expulsion from the school. As such, the present paper aims to discuss “cases of clericalism” among students of Szczecin Law School by analyzing the school’s archival records held in the State Archives in Szczecin. It is important to note that, in a short period of time, graduates of this school often took high office within the local judiciary. They also constituted the majority of members of the “Group of Agitators”, a section of the Polish United Workers’ Party at the Voivodeship Court in Szczecin.
Źródło:: Studia z Prawa Wyznaniowego; 2023, 26; 323-336
2081-8882
2544-3003
Pojawia się w:: Studia z Prawa Wyznaniowego
Dostawca treści:: Biblioteka Nauki

Artykuł

Zmień widok

na półce

Skocz do pozycji: 10.

Tytuł:: Marian Jurczyk in the so-called “trial of eleven” (1981–1984)
Autorzy:: Maziakowski, Błażej
Powiązania:: https://bibliotekanauki.pl/articles/1590951.pdf
Data publikacji:: 2020
Wydawca:: Uniwersytet Szczeciński. Wydawnictwo Naukowe Uniwersytetu Szczecińskiego
Tematy:: democratic opposition
Independent Self-Governing Trade Union “Solidarity”
martial law
repression under martial law
political process
communist regime
opozycja demokratyczna
Niezależny Samorządny Związek Zawodowy „Solidarność”
stan wojenny
represje w stanie wojennym
proces polityczny
reżim komunistyczny
Opis:: W prezentowanym artykule omówiony został udział Mariana Jurczyka w tzw. „procesie jedenastu” w latach 1981–1984. Przedstawiono dramat bohatera na płaszczyźnie życia osobistego, rodzinnego, społeczno-politycznego oraz zawodowego, który był efektem uczestnictwa Mariana Jurczyka w wydarzeniach związanych z tzw. „procesem jedenastu”. Ukazano ciąg wydarzeń prowadzący do włączenia Mariana Jurczyka w krąg osób objętych aktem oskarżenia. SkoncentroWano się zwłaszcza na opisie działań śledczych związanych z postawieniem w stan oskarżenia późniejszego prezydenta Szczecina, a następnie poddano analizie materiał dowodowy, który miał prowadzić do skazania oskarżonego, a więc przesłuchania świadków, wyjaśnienia oskarżonego oraz treści z okresu legalnej działalności „Solidarności” które, zdaniem śledczych, miały godzić w ówczesny ustrój. W omawianym artykule ukazano również działania obozu władzy zmierzające do zakończenia, kłopotliwego pod względem politycznym, w kontekście sytuacji międzynarodowej, procesu działaczy opozycyjnych, wyrażające się w próbach skłonienia oskarżonych do emigracji oraz projektowanych wariantach amnestii.
The presented article discusses Marian Jurczyk’s participation in the so-called “process of eleven” from 1981 to 1984. It presents the protagonist’s drama on the level of personal, family, socio-political and professional life, which was the result of Marian Jurczyk’s participation in events related to the so-called “process of eleven”. A sequence of events leading to Marian Jurczyk’s inclusion in the circle of people covered by the indictment is shown. The focus was particularly on the description of investigative activities related to the indictment of the later President of Szczecin, and then the analysis of evidence that was to lead to the conviction of the accused, i.e. the questioning of witnesses, the explanation of the accused and the content from the period of legal activity of “Solidarity”, which, according to the investigators, was to be reconciled with the then system. The article also shows the activities of the power camp aimed at ending the politically troublesome, in the context of the international situation, trial of the opposition activists, expressed in attempts to get the accused to emigrate and the planned variants of amnesty.
Źródło:: Przegląd Zachodniopomorski; 2020, 4; 123-148
0552-4245
2353-3021
Pojawia się w:: Przegląd Zachodniopomorski
Dostawca treści:: Biblioteka Nauki

Artykuł

Zmień widok

na półce

Skocz do pozycji: 11.

Tytuł:: Religijno-moralna sytuacja polskich rodzin na Białorusi
Religious and moral situation of Polish families in Belarus
Autorzy:: Yakimenka, Volha
Powiązania:: https://bibliotekanauki.pl/articles/449427.pdf
Data publikacji:: 2016
Wydawca:: Wyższa Szkoła Ekonomiczno-Humanistyczna w Bielsku-Białej
Tematy:: religious and moral situation
Polish families in Belarus
historical story of Christianity
communist regime
traditional religious marriage and family
folk traditions
religijno-moralna sytuacja
polskie rodziny na Białorusi
historyczne dzieje chrześcijaństwa
reżim komunistyczny
tradycyjna religijność małżeńsko-rodzinna
tradycje ludowe
Opis:: This article is an analysis of the religious and moral situation of Polish families in Belarus since the beginning of Christianity in these lands. It was carried out based on the Catholic model of marriage and family, taking into account the religious and historical conditions of family life of Poles on the territory of modern Bela-rus. The reflections made on the issues discussed difficult history of the Catholic Church and the traditions of cultural and religious Polish families closely associated with the Church. These reflections presented their contemporary religious and moral level.
Niniejszy artykuł stanowi analizę religijno-moralnej sytuacji polskich rodzin na Białorusi od początków chrześcijaństwa na tych ziemiach. Została ona przeprowadzona w oparciu o katolicki model małżeńsko-rodzinny, uwzględniając religijno-historyczne uwarunkowania życia rodzinnego Polaków na terytorium współczesnej Białorusi. W refleksjach dotyczących podjętych zagadnień omówiono trudne dzieje Kościoła katolickiego oraz tradycje kulturowo-religijne polskich rodzin ściśle związane z Kościołem. Przedstawiono ich współczesny poziom religijno-moralny.
Źródło:: Polonia Journal; 2016, 3-4; 209-249
2083-3121
Pojawia się w:: Polonia Journal
Dostawca treści:: Biblioteka Nauki

Artykuł

Zmień widok

na półce

Skocz do pozycji: 12.

Tytuł:: Ewolucja ideowo-polityczna Stowarzyszenia PAX w okresie pierwszych miesięcy „karnawału Solidarności” (sierpień–grudzień 1980)
Ideological and political evolution of PAX Association during the first months of “Carnival of Solidarność” (August–December 1980)
Autorzy:: Sikorski, Tomasz
Powiązania:: https://bibliotekanauki.pl/articles/1943278.pdf
Data publikacji:: 2017-06-30
Wydawca:: Wydawnictwo Adam Marszałek
Tematy:: myśl polityczna
publicystyka polityczna
koncepcje ideowopolityczne
system polityczny
opozycja demokratyczna
ruch katolicki
reżim komunistyczny
związek zawodowy “Solidarność”
akcja strajkowa
political thought
political journalism
ideological and political concepts
political system
democratic opposition
Catholic movement
communist regime
trade union “Solidarity”
strike actions
Opis:: W prezentowanym artykule omówiona została ewolucja ideowo-polityczna Stowarzyszenia PAX w pierwszych miesiącach tzw. „festiwalu Solidarności” (sierpień–grudzień 1980). Przedstawiono podstawowe założenia ideologii i programu ruchu katolików postępowych w okresie, gdy kierował nim nieprzerwanie do zakończenia II wojny światowej Bolesław Piasecki, i ich rewizję po jego śmierci. Skoncentrowano się zwłaszcza na lansowanych przez stowarzyszenie koncepcjach „socjalizmu całego narodu”, samorządności, demokratyzacji, poszerzenia „bazy rządzenia”, wypracowania płaszczyzn do porozumienia narodowego (od Ruchu Porozumienia Narodowego do Wielkiej Koalicji). Analizie poddano również relacje pomiędzy PAX a niezależnymi związkami zawodowymi (NSZZ „Solidarność) oraz aparatem partyjno-rządowym. W programie PAX „Solidarność” nie była typowym związkiem zawodowym, ale społecznym (ogólnonarodowym) ruchem rewindykacji praw obywatelskich, dlatego przewidywano, że powinien on uczestniczyć jako podmiot w podejmowaniu decyzji państwowych, tworząc nową „oś pionową” struktur państwowych. W okresie „festiwali Solidarności” z niezależnymi związkami zawodowymi związało się wielu członków PAX. Stowarzyszenie włączyło się czynnie w pomoc przy zakładaniu struktur związkowych.
This paper presents political and ideological evolution of PAX Association in the early months of the so-called “Carnival of Solidarność [Solidarity]” (August–December 1980). It concentrates on basic assumptions of ideology and program of progressive Catholics’ movement under continuous leadership of Bolesław Piasecki until the end of World War II and on their modifications after his death. It also focuses on the concept of “socialism of the whole nation”, promoted by the Association, self-government, democratization, widening of the so-called “government base”, and development of common ground for national consensus (from the National Agreement Movement to the Great Coalition). It analyses relationships between PAX Association, independent trade unions (NSZZ “Solidarność”) and government apparatus. According to PAX’s program, “Solidarność” was not just a typical trade union, but a social, nation-wide movement for reclaiming of civil laws. Therefore it was supposed to participate in decision making at government level as an independent being, this creating a new “vertical axis” of state structures. During the period of “Carnival of Solidarność” many PAX members joined independent trade unions. The Association contributed significantly to establishment of trade union structures.
Źródło:: Athenaeum. Polskie Studia Politologiczne; 2017, 54; 99-136
1505-2192
Pojawia się w:: Athenaeum. Polskie Studia Politologiczne
Dostawca treści:: Biblioteka Nauki

Artykuł

Zmień widok

na półce

Skocz do pozycji: 13.

Tytuł:: Przystosowanie i opór żeńskich zgromadzeń zakonnych wobec władz komunistycznych w Polsce. Zarys problemu
Nuns’ participation and their role in creating an anti-communism attitude of resistance in People’s Republic of Poland
Autorzy:: Mirek, Agata
Powiązania:: https://bibliotekanauki.pl/articles/1887813.pdf
Data publikacji:: 2012
Wydawca:: Katolicki Uniwersytet Lubelski Jana Pawła II
Tematy:: communist regime
totalitarianism
atheisation
anti-communist resistance
the church
congregations
nuns
reżim komunistyczny
totalitaryzm
ateizacja
opór antykomunistyczny
kościół
zakony
zakonnice
Polska Rzeczpospolita Ludowa
PRL
prawo wyznaniowe
relacje państwo - kościół
stosunki między państwem a kościołami i innymi związkami wyznaniowymi
Wolność sumienia i religii
wolność sumienia i wyznania
Opis:: W okresie reżimu komunistycznego w Polsce we wszystkich praktycznie obszarach życia istniały dwie postawy społeczne: przystosowanie i opór. Zewnętrznym przejawom przystosowania, towarzyszyło zachowanie suwerenności wewnętrznej i zdolności do stawiania oporu, przynajmniej wobec niektórych cech systemu czy kierunku działania władz. Antykomunistyczny opór dotyczył wszystkich warstw i grup społecznych. Podejmowany był nie tylko przez zbrojne podziemie ale także przez znaczną część polskiego społeczeństwa. Był ukierunkowany przede wszystkim na kwestie wolności wyznawania religii, naruszania wartości tradycji narodowej, czy wobec ograniczania wolności przekonań i wypowiedzi. Walka z zakonami należała do głównych celów większości reżimów, które kiedykolwiek walczyły z Kościołem. Katolicy byli traktowani jako obywatele drugiej kategorii, zakonnice natomiast jak obywatele trzeciej kategorii, nieustannie spychane na margines życia społecznego, pozbawiane nie tylko możliwości awansu społecznego, ale przede wszystkim podstawowych praw i swobód obywatelskich gwarantowanych przez Konstytucję. Systematycznie pozbawiano siostry prowadzenia działalności apostolskiej i swobodnego podejmowania pracy zawodowej, odmawiano możliwości zdobycia wykształcenia, korzystania z świadczeń socjalnych takich jak ochrona zdrowia, ubezpieczenia społeczne czy świadczenia emerytalne, instrumentalnie wykorzystywano przepisy podatkowe. Planowa ateizacja dotknęła wszystkie obszary działalności wspólnot zakonnych. Przyjmowała ona charakter rozwiązań instytucjonalno-prawnych. Walka z działalnością zakonów dokonywana była „w majestacie prawa”. W okresie od 1949 do 1967 zlikwidowano ponad 80 szkół zakonnych, 263 domy dziecka, 680 przedszkoli, 73 świetlice, 46 żłobków. Z 276 szpitali, w których siostry pracowały do roku 1967 zostały tylko w 93. Szpitale zakonne upaństwowiono. W celu skutecznej obrony zakonów, z inicjatywy Prymasa Wyszyńskiego zapoczątkowano instytucjonalne formy współpracy zgromadzeń zakonnych. Narzędziem represyjnej polityki państwa, prowadzonej w stosunku do zgromadzeń zakonnych była Ustawa o przejęciu „dóbr martwej ręki” z 20 marca 1950 r. mająca na celu ograniczenie bazy materialnej zakonów, wprowadziła stan prawny, w którym zgromadzenia zakonne traciły własne ziemie i gospodarstwa, będące podstawą utrzymania wielu wspólnot zakonnych, a zwłaszcza nowicjatów i domów formacyjnych. Afirmacja, przystosowanie, opór, opozycyjność – wszystkie te postawy występowały jednocześnie i we wzajemnym powiązaniu. Zakonnice, tak jak całe społeczeństwo, zmuszone do milczenia i respektowania narzuconych reguł, przystosowały się do nich, jednocześnie broniły pewnego zakresu autonomii i próbowały ją poszerzać. Dzieje PRL można przedstawić jako proces zmagania się między aparatem władzy a społeczeństwem, w którym to zmaganiu zmieniają się obie strony.
From 1944 when Poland was under the communism rule two kind of attitudes existed in polish society – adaptation and resistance. Affirmation, adjustment, resistance and opposition – those attitudes were appearing at the same time and were related to each other. Anti-communist resistance in People’s Republic of Poland applied to every class and group of society. The resistance was especially directed into a restrict feature limiting a freedom to profess religion, damaging a value of national tradition or limiting a freedom to speech and beliefs. In August 1949 “ A decree of protection of freedom of conscience and denomination” was issued. Technically this document, was meant to create a lawful guarantee of freedom of denominations in Poland. In reality some of the regulations were used by the different authorities to both make Church’s life more difficult and to repress clergy and secular people. The Catholics in Poland were treated as a second category citizens ( limited with their capability to get promotion, even if they kept a loyal attitudes) but nuns were treated even worst as a third category citizens, being continuously pushing to the dregs of social live, without not only any chance to get promotion but also without the fundamental rights and freedom guarantee to every Poles by the Constitution. In further perspective the communist government planned to gradually limited congregations work, created closed enclaves and aimed to completely liquidate nuns work. The right person for the Church happened to be a cardinal Stefan Wyszyński a Primate of Poland. Thanks to an inflexible attitudes of cardinal Wyszyński and his Non possumus the authorities were unable to fulfill the program of “loyality” in Catholic Church in Poland. The Primate tried to show nuns a new perspective of work and was looking for methods to defend and kept monastic life in Poland. The Episcopal was protecting monastic live. It was aware that battle with religious orders was a part of a main repertoire among most of the regime which at any time undertake a battle with Church. The history of People’s Republic of Poland might be describe as a process of struggle between the authorities and society where both sides were changing under influence of this struggle.
Źródło:: Studia z Prawa Wyznaniowego; 2012, 15; 217-233
2081-8882
2544-3003
Pojawia się w:: Studia z Prawa Wyznaniowego
Dostawca treści:: Biblioteka Nauki

Artykuł

Zmień widok

na półce

Skocz do pozycji: 14.

Tytuł:: Przedszkola i ochronki zakonne w świetle polskiego prawa oświatowego w latach 1945-1961
Kindergartens and nurseries in the light of education law in Poland between 1945 and 1961
Autorzy:: Wiśniewska, Joanna
Powiązania:: https://bibliotekanauki.pl/articles/1043880.pdf
Data publikacji:: 2015-12-30
Wydawca:: Katolicki Uniwersytet Lubelski Jana Pawła II
Tematy:: przedszkola
ochronki
wychowanie przedszkolne
polska rzeczpospolita ludowa
żeńskie zgromadzenia zakonne
prawo oświatowe
reżim komunistyczny
ograniczenia wolności religijne w PRL
zgromadzenia zakonne w PRL
Ministerstwo Oświaty
kindergartens
nurseries
pre-school education
female religious congregations
education law
anti-religious activities
communist regime
repression against religious orders
Polish People's Rebuplic
the Ministry of Education
Opis:: Władze komunistyczne Polskiej Rzeczypospolitej Ludowej dążyły do laicyzacji systemu oświaty i wychowania, począwszy od najniższego poziomu edukacyjnego, jakim były przedszkola. W ramach antykościelnej i antyzakonnej polityki wyznaniowej państwa, placówki wychowania przedszkolnego prowadzone przez żeńskie zgromadzenia zakonne poddane zostały procesowi stopniowej likwidacji w pierwszych dwóch powojennych dekadach. Ograniczanie niezależnych od panującej ideologii podmiotów, biorących dotąd udział w tworzeniu sieci placówek wychowania przedszkolnego, skutkowało w warunkach niedemokratycznego, totalitarnego systemu politycznego, narzuceniem monopolu państwa na organizowanie, prowadzenie i nadzór nad placówkami wychowania przedszkolnego, co sprzyjać miało skuteczniejszej indoktrynacji wychowanków. Jednym z instrumentów realizacji wytyczonego celu stało się prawo oświatowe. Choć do 1961 r. oficjalnie obowiązywały przedwojenne ustawy oświatowe z 1932 r., w praktyce już w latach czterdziestych rozpoczęło się eliminowanie zgromadzeń zakonnych z obszaru wychowania dziecka w wieku przedszkolnym. Zjawiska tego nie powstrzymały protesty przełożonych zakonnych i hierarchii Kościoła, powołujące się na ratyfikowaną przez rząd PRL międzynarodową konwencję w sprawie zwalczania dyskryminacji w dziedzinie oświaty, w myśl której, oprócz państwowych przedszkoli działać mogły również „inne”, niepaństwowe placówki oświatowo-wychowawcze. Pomimo braku przeszkód prawnych, zgromadzenia zakonne nie mogły reaktywować działalności w zakresie prowadzenia placówek wychowania przedszkolnego.
Polish communist authorities of the People's Republic sought to secularization of education system, starting from the lowest level of education, namely kindergartens. As part of the anti-Church state religious policy, kindergartens run by female religious congregations were gradually eliminated in the first two postwar decades. Restricting independent of the ruling ideology entities that had been contributing up to that moment to preschool education institutions, resulted, in an undemocratic, totalitarian political system, in the monopoly of the state on organizing, conducting and supervising the institutions of preschool education, which would encourage more effective indoctrination of pupils. The education law became one of the instruments to implement the objective. Although until 1961 a pre-war educational Act of 1932 officially was still in force, in practice since the forties the state began to move religious congregations away from responsibility of raising a child of a preschool age. This phenomenon was not stopped by protests of superiors from religious congregation and hierarchy of the Church who claimed that the Polish government ratified international convention against discrimination in education, according to which, apart from state-run kindergartens there could also be “other” non-state educational institutions. Despite the absence of legal obstacles, religious congregations could not revive the business of conducting pre-school education.
Źródło:: Studia z Prawa Wyznaniowego; 2015, 18; 311-333
2081-8882
2544-3003
Pojawia się w:: Studia z Prawa Wyznaniowego
Dostawca treści:: Biblioteka Nauki

Artykuł

Zmień widok

na półce

Skocz do pozycji: 15.

Tytuł:: Modification of the legal basis of the activity of religious orders in Poland introduced by the communist authorities in 1949
Zmiana podstawy prawnej działalności zakonów w Polsce dokonana przez władze komunistyczne w 1949 r.
Autorzy:: Ordon, Marta
Powiązania:: https://bibliotekanauki.pl/articles/1043645.pdf
Data publikacji:: 2014-12-30
Wydawca:: Katolicki Uniwersytet Lubelski Jana Pawła II
Tematy:: zakony
prawo o stowarzyszeniach
reżim komunistyczny
ograniczenia wolności
religijnej w prl
zgromadzenia zakonne w prl
Polska Rzeczpospolita Ludowa
Kościół Katolicki
freedom of thought
conscience and religion
anti-religious activities
repression against religious orders
Poeple's Republic of Poland
Catholic Church
religious orders
the Law of Association's
Communist regime
freedom of association
Opis:: This study casts light on the circumstances and effects of changes to the legal acts defining the legal framework of the activities of religious orders in post-war Poland. Until 1949, religious orders had not been covered by the regulations on the creation and legalization of secular associations. Pursuant to the decree of 5 August 1949, however, they were obligated to comply with the provisions of the Law on Associations. Failure to apply for the registration resulted in the dissolution of the order and the forfeiture of its assets by the state. Still, despite the submission of the applications as provided by law, the authorities refused to registered orders and did not maintain an official register of such entities, either. In point of fact, the communist regime only intended to develop such a legal context in which the law might be used as a tool of repression against religious orders. The actual aim of the 1949 amendment was not the intent to clarify the legal status of religious orders, which remained uncertain in the aftermath of the Resolution of the Provisional Government of National Unity of 12 September 1945 invalidating the 1925 Concordat. The authorities only intended to establish a strict state control over religious organizations and, by extension, gradually reduce their activity until their complete disappearance from public life. The content relies primarily on the analysis of the legislation and archival material gathered in the state and ecclesiastical archives in Poland.
Artykuł pokazuje okoliczności i skutki zmiany aktów prawnych, określających prawne ramy działalności zakonów w Polsce po II wojnie światowej. Do roku 1949 zakony nie podlegały przepisom dotyczącym tworzenia i legalizacji zrzeszeń świeckich. Na podstawie dekretu z dnia 5 sierpnia 1949 r. zostały zobowiązane do podporządkowania się przepisom Prawa o stowarzyszeniach. Brak wniosku o rejestrację skutkować miał rozwiązaniem zgromadzenia zakonnego i przejęciem jego majątku na rzecz państwa. Pomimo złożenia przewidzianych prawem wniosków, władze nie dokonały rejestracji zakonów, nie prowadziły również formalnego rejestru tych podmiotów. W rzeczywistości bowiem władzom zależało jedynie na ukształtowaniu takiego stanu prawnego, który można byłoby wykorzystać jako narzędzie represji wobec zakonów. Jak pokazują materiały archiwalne, prawdziwym celem nowelizacji z 1949 r. nie było dążenie do uregulowania stanu prawnego zakonów, który w tamtym okresie pozostawał niepewny ze względu na uchwałę Tymczasowego Rządu Jedności Narodowej z dnia 12 września 1945 r. deklarującą nieobowiązywanie Konkordatu z 1925 r. Władzom zależało jedynie na objęciu zakonów skrupulatnym nadzorem państwowym, a w konsekwencji stopniowe ograniczanie ich działalności, aż do zupełnego usunięcia z życia społecznego. Tekst oparty został przede wszystkim na analizie aktów prawnych oraz na materiałach archiwalnych zgromadzonych w polskich archiwach państwowych i kościelnych.
Źródło:: Studia z Prawa Wyznaniowego; 2014, 17; 193-208
2081-8882
2544-3003
Pojawia się w:: Studia z Prawa Wyznaniowego
Dostawca treści:: Biblioteka Nauki

Artykuł

Zmień widok

na półce

Informacja

Wyszukujesz frazę "reżim" wg kryterium: Temat

Źródło danych

Dostawca treści

Kolekcja

Rok wydania

Wydawca

Temat

Autor

Typ dokumentu

Język