- Tytuł:
-
„Co robić?” Nikołaja Czernyszewskiego. Próba „nierewolucyjnej interpretacji”
WHAT IS TO BE DONE? BY NIKOLAI CHERNYSHEVSKY AN ATTEMPT AT “NON-REVOLUTIONARY” INTERPRETATION
ЧТО ДЕЛАТЬ? НИКОЛАЯ ЧЕРНЫШЕВСКОГО. ОПЫТ «НЕРЕВОЛЮЦИОННОГО» ТОЛКОВАНИЯ - Autorzy:
- Przebinda, Grzegorz
- Powiązania:
- https://bibliotekanauki.pl/articles/604329.pdf
- Data publikacji:
- 2020
- Wydawca:
- Polskie Towarzystwo Rusycystyczne
- Tematy:
-
Николай Чернышевский
роман Что делать? утопический социалзм
Nikołaj Czernyszewski
powieść
socjalizm utopijny
polemika z rewolucjonizmem
rozumny egoizm
Nicolai Chernysevsky
novel What is to be done?
rational egoism
Utopian Socialism
against social Revolution - Opis:
-
Генезис романа Что делать? связан с тем, как Чернышевский понимал роль литературы в историческом процессе. Литература должна быть «быстрой посредницей» между наукой и жизнью, т.е. выполнять функцию служанки науки и истории. Художественная фабула была для автора лишь точкой отправления для демонстрации идей из области этики и экономики. В этической сфере учителями Чернышевского были мыслители французского Просвещения и немец Л. Фейербах, которые проповедовали идею «разумного эгоизма». В области экономической учителями Чернышевского были два последователя французского Просвещения: Ш. Фурье и К. Овен, которые в первой половине XIX века проповедовали и воплощали в жизнь идеи «социалистических ассоциаций». Все мыслители, которых Чернышевский считал своими учителями, были противниками классовой борьбы и кровавых социальных бунтов. И именно в таком разумно-эгоистическом пространстве, социалистическом, а заодно и нереволюционном духе действуют все четыре главных героя романа Что делать?: Вера Павловна, Кирсанов, Лопухов и Рахметов. Как говорил сам Чернышевский, «кому нравится фурьеризм, тому коммунизм не понравится». Чернышевский как просветитель, выступая против «идеологической рутины», проповедуя новые антропологические, этические и экономические идеи, никогда не хотел, однако, воплощать их в жизнь при помощи «классового эгоизма», тем более − «классовой борьбы».
The origin of the novel What is to be done? by Nikolay Chernyshevsky should be linked with the way Chernyshevsky understood the role of literature in the historical process. For that Russian thinker and writer, literature was a “quick intermediary between science and life”. Thus, for him literature become subservient to science and history, and the novel was the most convenient genre for illustrating various theoretical ideas. Chernyshevsky thought that in the event of a “lack of reality” literature should, in a sense, replace it. Since his novel were created and published in a country where, according to him, reality didn’t exist, then the novel itself was to become a “matrix” of reality. The artistic plot was, for the author of What is to be done?, only a pretext for presenting some ethical and economic ideas. As regards ethics, Chernyshevsky’s mentors were the thinkers of the French Enlightenment and Ludwig Feuerbach, who propounded the idea of the so-called “reasonable egoism”. According to that theory, everybody acts to protect their own interests. However, for the proponents of the “reasonable egoism”, one’s own advantage is possible only when more general, i.e. social, interests are taken into account. Only such a “calculated theory” explains the true motives of life and becomes one of the two mainsprings of a relative historical progress. The other mainspring of that progress was a correct organisation of economic life. In this respect Chernyshevsky’s mentors were the two continuators of the French Enlightenment: Charles Fourier and Robert Owen, who, in the first half of the 19th century were giving voice to and putting into practice the ideas of cooperative socialism. All the thinkers whose authority Chernyshevsky recognised were against the class conflict and bloody social revolutions. And it is in this spirit that the four main characters of What is to be done?: Vyera Pavlovna, Kirsanov, Lopukhóf and Rakhmetov are acting. As Chernyshevsky himself used to say, “whoever likes Fourier’s ideas is not going to like communism”. While being a man of the Enlightenment, and even though he turned against the “ideological routine”, and propounded new anthropological, ethical and economic ideas, Chernyshevsky didn’t want carry them out by means of “class egoism”, i.e. bloody “class struggle”.
Geneza powieści Co robić? jest ściśle powiązana z faktem, w jaki sposób sam Czernyszewski pojmował rolę literatury w procesie historycznym. Literatura, jego zdaniem, winna być pośredniczką między nauką a życiem, wypełniając poniekąd rolę „służki nauki i historii”. Artystyczna fabuła stanowiła zatem dla autora jedynie punkt wyjścia do demonstracji idei z zakresu etyki i ekonomii. W sferze etycznej nauczycielami Czernyszewskiego byli myśliciele francuskiego Oświecenia i Niemiec Ludwig Feuerbach, którzy głosili idee „rozumnego egoizmu”. W dziedzinie ekonomicznej Czernyszewski szedł śladami dwóch kontynuatorów francuskiego Oświecenia – Ch. Fouriera i K. Owena, którzy w drugiej połowie XIX w. głosili i wcielali w życie zasady socjalistycznych stowarzyszeń. Wszyscy zaś powyżsi myśliciele, których Czernyszewski uważał za swoich nauczycieli, byli przeciwnikami walki klas i społecznych buntów. I właśnie w takim duchu rozumnego egoizmu i utopijnego socjalizmu, a jednocześnie w duchu nierewolucyjnym myślą i działają wszyscy czterej główni bohaterowie Co robić?: Wiera Pawłowna, Kirsanow, Łopuchow i Rachmietow. Jak mówił sam Czernyszewski, „komu podoba się furieryzm, temu komunizm się nie spodoba”. Czernyszewski jako „oświeciciel”, występując przeciwko wszelkiej ideologicznej stagnacji i rutynie, głosząc nowe antropologiczne, etyczne i ekonomiczne idee, nigdy wszelako nie pragnął wcielać w ich w życie przy pomocą „egoizmu” klasowego”, ani tym bardziej „walki klas”. - Źródło:
-
Przegląd Rusycystyczny; 2020, 170, 2
0137-298X - Pojawia się w:
- Przegląd Rusycystyczny
- Dostawca treści:
- Biblioteka Nauki
Artykuł