Informacja

Drogi użytkowniku, aplikacja do prawidłowego działania wymaga obsługi JavaScript. Proszę włącz obsługę JavaScript w Twojej przeglądarce.

English (EN)·Polski (PL)·Yкраїнський (UK)
Przejdź do strony domowej biblioteki Centralna Biblioteka Wojskowa Link otwiera się w nowym oknie Logo biblioteki Prolib Integro - strona głównaCentralna Biblioteka Wojskowa

Wyszukujesz frazę "Drukarstwo" wg kryterium: Temat

  Lista filtrów
Wyrównaj
    Wyświetlanie 1-13 z 13
    Tytuł:
    Analiza porównawcza polskiej i obcojęzycznej terminologii drukarskiej. Przyczynek do badań
    Comparison of polish and foreign printing terminology. Contribution for research
    Autorzy:
    Kaczorowski, J.
    Powiązania:
    https://bibliotekanauki.pl/articles/128589.pdf
    Data publikacji:
    2015
    Wydawca:
    Centralny Ośrodek Badawczo-Rozwojowy Przemysłu Poligraficznego
    Tematy:
    terminologia drukarska
    drukarstwo
    printing terminology
    printing
    Opis:
    The main purpose of this research is to find out how foreign terminology effects on Polish terms in the field of typography and book publication process. The author focuses on etymological aspects of specialist terminology used by printers, type-setters and nowadays desktop publishers. Mentioned terms travelled between European countries along with the technological transfer. To track down all etymological threads and borrowings from foreign languages, author analyzed lexical data from many specialist and professional dictionaries and on-line lexicology bases. Research might be helpful to put in order and understand terms which are often misused according to terminological chaos caused and fixed by careless or literal translations, especially in computer environment. Presented words are only selection from the most popular terms used in publishing process, and should be considered as contribution for further research.
    Źródło:
    Acta Poligraphica; 2015, 6; 51-64
    2299-9981
    Pojawia się w:
    Acta Poligraphica
    Dostawca treści:
    Biblioteka Nauki
    Artykuł
    Tytuł:
    Autograf Kaspra Elyana
    Autorzy:
    Urban, Wincenty
    Powiązania:
    https://bibliotekanauki.pl/articles/1048544.pdf
    Data publikacji:
    1960
    Wydawca:
    Katolicki Uniwersytet Lubelski Jana Pawła II
    Tematy:
    kanonik
    Śląsk
    drukarstwo
    autograf
    canon
    printing
    Silesia
    autograph
    Źródło:
    Archiwa, Biblioteki i Muzea Kościelne; 1960, 1, 2; 171-173
    0518-3766
    2545-3491
    Pojawia się w:
    Archiwa, Biblioteki i Muzea Kościelne
    Dostawca treści:
    Biblioteka Nauki
    Artykuł
    Tytuł:
    Hanna Tadeusiewicz jako badacz prasy polskiej XIX i XX wieku
    Autorzy:
    Bańkowska, Małgorzata
    Powiązania:
    https://bibliotekanauki.pl/articles/2036355.pdf
    Data publikacji:
    2020-12-30
    Wydawca:
    Uniwersytet Łódzki. Wydawnictwo Uniwersytetu Łódzkiego
    Tematy:
    historia prasy
    drukarstwo
    prasoznawstwo
    biografistyka
    press history
    printing
    press studies
    biographical writing
    Opis:
    Artykuł prezentuje sylwetkę naukową prof. Hanny Tadeusiewicz – historyka prasy, wybitnego znawcy periodyków drukarskich XIX wieku oraz bibliologa-bibliografa związanego z Uniwersytetem Łódzkim. Prezentacja osiągnięć naukowych H. Tadeusiewicz obejmuje prace prasoznawcze, literaturoznawcze i biograficzne wydane w latach 1966–2020. Materiał zebrany został w oparciu o istniejącą bibliografię przedmiotowo-podmiotową i prezentuje wyniki analizy biograficznej i prasoznawczej. Na dorobek badawczy H. Tadeusiewicz składa się 180 prac monograficznych i przyczynkarskich, z czego ponad 40 to opracowania z zakresu historii prasy i drukarstwa, w tym dotyczące „Przeglądu Drukarskiego” „Budzika”, „Pracy”, „Czcionki”, „Grafiki” oraz „Poradnika Graficznego”. Niniejsza publikacja stanowi podsumowanie dokonań naukowych H. Tadeusiewicz w obszarze prasoznawstwa i prezentuje wkład autorki w badania polskiej prasy.
    The article presents prof. Hanna Tadeusiewicz’s scientific profile – a press historian, an eminent expert on the 19th-century printing periodicals, and a bibliologist-bibliographer associated with the University of Lodz. The presentation of H. Tadeusiewicz’s scientific achievements comprises works on press studies, literature studies, and biographical studies published between the years 1966–2020. The material was collected based on the existing subject-object bibliography and presents the results of biographical and press analyses. H. Tadeusiewicz’s academic achievements include 180 monographs and contributory works, of which over 40 deal with the history of press and printing (also concerning “Przegląd Drukarski”, “Budzik”, “Praca”, “Czcionka”, “Grafika”, and “Poradnik Graficzny”). This publication summarises the scientific achievements of H. Tadeusiewicz in the field of press studies and presents the author’s contribution to the Polish press studies.
    Źródło:
    Acta Universitatis Lodziensis. Folia Librorum; 2020, 2, 31; 35-41
    0860-7435
    2450-1336
    Pojawia się w:
    Acta Universitatis Lodziensis. Folia Librorum
    Dostawca treści:
    Biblioteka Nauki
    Artykuł
    Tytuł:
    Krakowski drukarz Stanisław Murmelius i jego księgozbiór (1571)
    Autorzy:
    Kowalski, Waldemar
    Powiązania:
    https://bibliotekanauki.pl/articles/602750.pdf
    Data publikacji:
    2018
    Wydawca:
    Polska Akademia Nauk. Instytut Historii im. Tadeusza Manteuffla PAN w Warszawie
    Tematy:
    drukarstwo
    renesans
    typografia
    Kraków
    luteranizm
    kalwinizm
    printing
    Renaissance
    typography
    Cracow
    Lutheranism
    Calvinism
    Opis:
    Drukarz Stanisław Murmelius, którego aktywność poświadczona jest od lat czterdziestych do siedemdziesiątych XVI w., związany był głównie z Krakowem, choć okresowo kierował typografiami w innych miastach Rzeczypospolitej, m.in. w Brześciu w latach 1558–1565. Na publikowany tu jego księgozbiór, zinwentaryzowany w Krakowie w 1571 r., składają się w większości dzieła autorów różnych nurtów luteranizmu (43,66%) oraz teologów z kręgu ewangelicko-reformowanego (22,53%), na ogół występujące w tym źródle w więcej niż jednym egzemplarzu. Inwentarz sporządzony został z nakazu krakowskiego wójta, a książki miały być przekazane lubelskiemu kupcowi Jakubowi Konopnicy jako rozliczenie długu.Printer Stanisław Murmelius, who was active from the 1540s to the 1570s, developed his professional career mainly in Cracow. Nevertheless, at times, he managed typographies in other cities of the Commonwealth, including that at Brest (Brześć) in 1558–1565. His book collection that is presented here, and which was registered in Cracow in 1571, is made up of texts by authors of various Lutheran denominations (43.66 per cent), and theologians of the Evangelical Reformed Church (22.53 per cent), present usually in more than one copy. The inventory was prepared on the order of the Cracow justice, and the books were to be handed over to the Lublin merchant Jakub Konopnica as discharge of a debt.
    Źródło:
    Odrodzenie i Reformacja w Polsce; 2018, 62
    0029-8514
    Pojawia się w:
    Odrodzenie i Reformacja w Polsce
    Dostawca treści:
    Biblioteka Nauki
    Artykuł
    Tytuł:
    „Złoty ołtarzyk”. Wstępna typologia modlitewników
    „The Golden Altar”. An initial typology of prayer-books
    Autorzy:
    Prejs, Roland
    Powiązania:
    https://bibliotekanauki.pl/articles/31339872.pdf
    Data publikacji:
    2011
    Wydawca:
    Katolicki Uniwersytet Lubelski Jana Pawła II. Towarzystwo Naukowe KUL
    Tematy:
    Kościół rzymskokatolicki
    bibliografia
    modlitewniki
    drukarstwo
    Roman-Catholic Church
    bibliography
    prayer-books
    printing
    Opis:
    The article attempts to create an initial typology of Polish prayer-books, popular especially in the 19th century, that had one common title The Golden Altar, or different variations of this title, like The Little Golden Altar, The Everyday Altar, The Polish Altar, The Roman-Catholic Altar. The research that has been conducted up till now, taking into consideration the place of publication and similarity of the contents, allows distinguishing the following groups of editions of this prayer-book: 1) the Winnicki group, 2) the missionary group, 3) the Vilnius group, 4 ) the Częstochowa group, 5) the Berdyczów group, 6) the Galician group, 7) the Poznań group, 8) the Silesian group, 9) the Witwicki group, 10) the Odyniec group, 11) other ones. The above typology is a preparation for examining the contents of particular prayer-books, and then for an attempt at answering the question about how strongly they influenced the formation of religiousness in the 19th century.
    Źródło:
    Roczniki Historii Kościoła; 2011, 3; 59-87
    2080-8526
    Pojawia się w:
    Roczniki Historii Kościoła
    Dostawca treści:
    Biblioteka Nauki
    Artykuł
    Tytuł:
    Podróż biograficzna po miastach Franciszka Skoryny
    Biographic Travel through the Francysk Skoryna’s Cities
    Autorzy:
    Shved, Viachaslau
    Zielińska, Noemi
    Powiązania:
    https://bibliotekanauki.pl/articles/436968.pdf
    Data publikacji:
    2018
    Wydawca:
    Uniwersytet Warszawski. Wydział Lingwistyki Stosowanej. Katedra Studiów Interkulturowych Europy Środkowo-Wschodniej
    Tematy:
    Skoryna
    drukarstwo
    Biblia
    historia miast
    zagadki biografii
    Scoryna
    printing
    Bible
    city history
    biography puzzles
    Opis:
    Zadanie, jakie postawili przed sobą autorzy, to analiza zawierającej materiały biograficzne literatury przedmiotu oraz pokazanie społeczeństwu polskiemu wyników wszystkich badań w przystępnej formie. Artykuł pomoże zainteresowanym poszerzyć wiedzę z zakresu literatury oraz kultury białoruskiej. Na tle opisów miast, w których mieszkał i które odwiedził Franciszek Skoryna, przedstawiono charakterystykę okresu renesansu – niezwykle ważnego dla rozwoju literatury.
    Our task was to analyse the existing literature, which contained biographical materials and to show the Polish society the results of all studies in an easy-to-understand form. Most literature of the subject is in Belarusian language, often inaccessible to Polish researchers and readers. Our article will help the interested people to broaden their knowledge of Belarusian literature. Let’s look at the cities in which Franciszek Skoryna lived and visited. Thanks to this, we will also be able to see the outline of the Renaissance, which is extremely important for the development of literature.
    Źródło:
    Przegląd Środkowo-Wschodni; 2018, 3; 9-33
    2545-1324
    Pojawia się w:
    Przegląd Środkowo-Wschodni
    Dostawca treści:
    Biblioteka Nauki
    Artykuł
    Tytuł:
    Królewieckie druki reformacyjne w bibliotekach naukowych Instytutu Północnego im. Wojciecha Kętrzyńskiego w Olsztynie i Muzeum Warmii i Mazur
    Reformation prints from Königsberg in the academic libraries of the Wojciech Kętrzyński Center for Scientific Research and the Museum of Warmia and Masuria
    Autorzy:
    Jaroszewicz-Pieresławcew, Zoja
    Powiązania:
    https://bibliotekanauki.pl/articles/1365636.pdf
    Data publikacji:
    2021
    Wydawca:
    Instytut Północny im. Wojciecha Kętrzyńskiego w Olsztynie
    Tematy:
    drukarstwo
    Królewiec
    olsztyńskie biblioteki naukowe
    reformacja
    starodruki
    printing
    Königsberg
    academic libraries in Olsztyn
    Reformation
    old prints
    Opis:
    The role of print in spreading new ideas across Europe of the 16th century was commonly known in the times of Martin Luther (1483–1546). The alliance of new religious trends and print is clear and important for both parties. Print surely contributed to the rapid growth of Reformation which, in turn, affected the circulation of print and its very image. Library search conducted by the author in Olsztyn libraries: Library of the Wojciech Kętrzyński Center for Scientific Research (further: Biblioteka OBN), Library of the Museum of Warmia and Masuria (further: Biblioteka MWiM), Emilia Sukertowa-Biedrawina Voivodeship Public Library, Library of the University of Warmia and Mazury and the State Archive in Olsztyn, confirmed the presence of Reformation-related prints from the 16th century in four of them, but only two have Königsberg issues. The Biblioteka MWiM has only three Königsberg prints and the Biblioteka OBN holds 21 prints in 12 volumes.
    Z roli wynalazku druku dla szerzenia w Europie w XVI stuleciu nowych idei zdawano sobie sprawę w czasach Marcina Lutra (1483-1546). Sojusz nowych nurtów religijnych reformacji z drukarstwem jest wyraźny i ważny dla obu stron. Druk niewątpliwie przyczynił się do szybkiego rozwoju reformacji, ta zaś wpłynęła mocno na ruch wydawniczy, zmieniając jego oblicze. Kwerenda przeprowadzona przez autorkę w bibliotekach olsztyńskich: Bibliotece Ośrodka Badań Naukowych im. Wojciecha Kętrzyńskiego (dalej: Biblioteka OBN), Bibliotece Muzeum Warmii i Mazur (dalej: Biblioteka MWiM), Wojewódzkiej Bibliotece Publicznej im. Emilii Sukertowej-Biedrawiny, Bibliotece Uniwersytetu Warmińsko-Mazurskiego i Archiwum Państwowym w Olsztynie wykazała obecność druków reformacyjnych z XVI w. w czterech z nich, ale tylko w dwóch pierwszych były wydania królewieckie. W Bibliotece MWiM znajdują się zaledwie trzy druki królewieckie. W Bibliotece OBN jest 21 druków w 12 woluminach.
    Źródło:
    Komunikaty Mazursko-Warmińskie; 2021, 312, 2; 328-340
    0023-3196
    2719-8979
    Pojawia się w:
    Komunikaty Mazursko-Warmińskie
    Dostawca treści:
    Biblioteka Nauki
    Artykuł
    Tytuł:
    Prosta mowa w tekstach o charakterze religijnym XVIII wieku (Czyn jerejskogo nastawljenija, Poczajów 1776)
    „Prosta mova” in texts of religious nature from XVIII ct. (Чинъ Іерейскаго наставленїя, Pochayev 1776)
    Autorzy:
    Getka, Joanna
    Powiązania:
    https://bibliotekanauki.pl/articles/973212.pdf
    Data publikacji:
    2017
    Wydawca:
    Łódzkie Towarzystwo Naukowe
    Tematy:
    printing
    “prosta mova”
    religious literature
    the 18th century
    drukarstwo
    prosta mowa
    literatura religijna
    XVIII wiek
    Opis:
    “Prosta mova” – colloquial language of population of the eastern lands of the former Republic of Poland only occasionally appears in the printed texts in the eighteenth century. It is especially rare in texts of religious nature. In this regard, Basilian typography is an exception. “Prosta mova” as the language of printing, can be seen in texts and fragments of prints published by definition in other languages. This type of text is the subject of the analysis set out in this article. Numerous features of a living language that are visible at the level of phonetics and vocabulary are reflected in the analyzed Чинъ Іерейскаго наставленїя. Analysis of these features brings to the conclusion that the dominant element in the text, is the Ukrainian dialect. Of course, due to the different articulation of selected graphemes on the Belarusian and Ukrainian-speaking territories (eg. grapheme ѣ) editors left the pronunciation to the decision of their readers in accordance with the local tradition.
    Prosta mowa, czyli potoczny język mieszkańców ziem ruskich dawnej Rzeczypospolitej, jako język o nieuznanym statusie tylko sporadycznie pojawia się w tekstach drukowanych w XVIII wieku jako środek wypowiedzi literackiej, zwłaszcza w tekstach o charakterze religijnym. Pod tym względem drukarstwo bazyliańskie stanowi wyjątek. Bazylianie wydawali teksty w tym języku, prosta mowa pojawiała się również we fragmentach tekstów drukowanych z założenia w innych językach. Tego typu tekst stanowi źródło badań przedstawionych w niniejszym artykule. Proponowana analiza ma wskazać elementy prostej mowy na różnych poziomach języka w wydaniu poczajowskim z 1776 roku: Czyn jerejskogo nastawljenija. Tekst kierowany był do kapłanów w celu ułatwienia sprawowania posługi duchownej również wśród niewykształconych wiernych, co wyjaśnia przyczynę pojawienia się w nim elementów ruskojęzycznych. Prosta mowa wspólna dla przodków dzisiejszych Białorusinów i Ukraińców w postaci opracowanej była oczywiście w pewnym stopniu tworem sztucznym, ale jednak zróżnicowanym ze względu na jej „nasycenie” cechami miejscowej wymowy. W kontekście druków poczajowskich należy stwierdzić, że pierwiastkiem dominującym są tu gwary ukraińskie. Oczywiście, ze względu na różnice w czytaniu wybranych grafemów na białoruskim i ukraińskim obszarze językowym (na przykład grafemu ѣ) redaktorzy pozostawiali swoim czytelnikom furtkę do wymowy zgodnej z ich lokalną tradycją.
    Źródło:
    Rozprawy Komisji Językowej ŁTN; 2017, 64; 73-85
    0076-0390
    Pojawia się w:
    Rozprawy Komisji Językowej ŁTN
    Dostawca treści:
    Biblioteka Nauki
    Artykuł
    Tytuł:
    Zlecenia o tematyce religijnej realizowane w lwowskiej tłoczni gubernialnej w latach 1773–1800
    Orders of Religious Subject Matter Placed in the Printing Press in Lvov in 1773–1800
    Autorzy:
    Rusińska-Giertych, Halina
    Powiązania:
    https://bibliotekanauki.pl/articles/451065.pdf
    Data publikacji:
    2016
    Wydawca:
    Uniwersytet Rzeszowski. Wydawnictwo Uniwersytetu Rzeszowskiego
    Tematy:
    religious literature
    printing
    Lvov
    18th century
    the Pillers printing press
    literatura religijna
    drukarstwo
    Lwów
    XVIII wiek
    drukarnia Pillerów
    Opis:
    The article focuses on the religious publications that were issued in Lvov in 1773-1800 by the printing press of the Lvov province, which belonged to Antoni Piller and later to his successors. Since the Pillers’ printing press was the only one active in the town between the latter half of the 1780s and the end of the 1790s, it accepted, apart from governmental printing orders, other commissions, including church and monastic ones. About thirty five religious texts were released by them. They were mostly prayer books and sermons, but also textbooks and religious education books, teaching guides for catechists, excerpts facilitating the understanding of the Gospel, as well as summaries of important Western European works that had an impact upon understanding the Christian religion and the debate of the existence of God.
    Źródło:
    Tematy i Konteksty; 2016, 6(11); 364-384
    2299-8365
    Pojawia się w:
    Tematy i Konteksty
    Dostawca treści:
    Biblioteka Nauki
    Artykuł
    Tytuł:
    Szczecińscy typografowie szkolni w XVII w. – zarys problematyki
    School typographers in 17th-century Szczecin – An overview
    Autorzy:
    Łojko, Alicja
    Powiązania:
    https://bibliotekanauki.pl/articles/30146439.pdf
    Data publikacji:
    2023
    Wydawca:
    Uniwersytet Szczeciński. Wydawnictwo Naukowe Uniwersytetu Szczecińskiego
    Tematy:
    Pedagogium
    Royal Carolinum Gymnasium
    education
    printing
    school publications
    school typographers
    Szczecin
    Królewskie Gimnazjum Karolińskie
    szkolnictwo
    drukarstwo
    druki szkolne
    drukarze szkolni
    Opis:
    Celem artykułu jest przybliżenie działalności prowadzonej przez szczecińskich typografów posiadających tytuł drukarzy szkolnych w XVII wieku, w kontekście ich współpracy z najważniejszą placówką edukacyjną w mieście – Pedagogium Książęcym i późniejszym Królewskim Gimnazjum Karolińskim. Starano się pokazać, jaki repertuar wydawniczy realizowano na zlecenie owej szkoły i jakie starania podejmowali drukarze w celu uzyskania i utrzymania tytułu i przywileju drukarskiego.
    The aim of this article is to provide an insight into the activities carried out by Szczecin’s school typographers holding the title of “drukarzy szkolnych” (school typographers) in the 17th century. This is done in the context of their collaboration with the most important educational institution in the city – the Pedagogium Książęce (Ducal Pedagogium) and later the Royal Carolinum Gymnasium. The article aims to showcase the range of publications published on behalf of these schools and the efforts made by typographers to obtain and maintain their title and printing privileges.
    Źródło:
    Przegląd Zachodniopomorski; 2023, 38; 126-138
    0552-4245
    2353-3021
    Pojawia się w:
    Przegląd Zachodniopomorski
    Dostawca treści:
    Biblioteka Nauki
    Artykuł
    Tytuł:
    Ekslibris Adolfa Sternschussa jako przykład poszukiwania sztuki narodowej
    Autorzy:
    Podniesińska, Katarzyna
    Powiązania:
    https://bibliotekanauki.pl/articles/2083439.pdf
    Data publikacji:
    2022-01-07
    Wydawca:
    Uniwersytet Pedagogiczny im. Komisji Edukacji Narodowej w Krakowie
    Tematy:
    Adolf Sternschuss
    Antonii Procajłowicz
    Jerzy Warchałowski
    Zenon Przesmycki
    Stanisław Wyspiański
    ekslibris
    znak książkowy
    drukarstwo
    litografi a
    książka
    biblioteka
    ex libris
    bookplate
    printing
    lithography
    library
    Opis:
    Przedmiotem artykułu jest ekslibris wykonany w 1904 r. dla kolekcjonera i miłośnika sztuki żydowskiego pochodzenia – Adolfa Sternschussa. Stworzony przez Antoniego Procajłowicza znak książkowy – uchodzący za sztandarowy przykład sztuki młodopolskiej i posiadający bogatą literaturę – nie doczekał się do tej pory pogłębionej analizy. W tekście podkreślono jego związek z ruchem odnowy rzemiosła drukarskiego i poszukiwaniem nowej sztuki opartej na wartościach polskich, omówiono też szereg wystaw i wydawnictw stanowiących drogę rozwoju dla tego procesu. Inspiracją dla omawianego dzieła była ludowa wycinanka, a źródła tych inspiracji można szukać w działalności Towarzystwa Polska Sztuka Stosowana, szczególnie zaś Jerzego Warchałowskiego, który był jej pierwszym miłośnikiem i badaczem. Wycinanka polska przez swoje niezwykłe bogactwo form – niespotykane wśród innych narodów – posiadała z założenia narodowy charakter.  Natomiast źródła zastosowanych motywów – ptaków siedzących po bokach tablicy napisowej zwieńczonej koroną – można doszukiwać się w ekslibrisie herbowym oraz w sztuce żydowskiej (niekoniecznie samej wycinance). Jak wykazano, ten właśnie motyw – zwierząt pilnujących tablic kamiennych – należał do adoptowanych układów w polskiej sztuce, np. architekturze.
    The topic of this article is the ex libris made in 1904 for Adolf Sternschuss, an art connoisseur and collector of Jewish origins. This bookplate, a well-studied specimen of Young Poland art made by Antoni Procajłowicz, has not been a subject of deep analysis yet. The author underlines  the connection between the ex libris and the movement to revive the craft of printing and to find a new art style based on Polish values. She also discusses a series of exhibitions and publications that contributed to the development of this process. The direct inspiration for the bookplate was folk papercutting, whose origins can be found in the activities of the association Polish Applied Arts [Polska Sztuka Stosowana], in particular of Jerzy Warchałowski, its fi rst amateur and researcher. Polish papercutting, especially rich in form and distinct from papercutting present in other countries, had a particular national character. On the other hand, the motif of the ex libris – birds sitting on the sides of a crowned plate – might have its origins in coat-of-arms bookplate art and in Jewish art (albeit not necessarily papercutting). Th e author has argued that this motif of birds guarding a stone plate was adapted by Polish art, for example architecture.
    Źródło:
    Res Gestae. Czasopismo Historyczne; 2022, 13; 127-157
    2450-4475
    Pojawia się w:
    Res Gestae. Czasopismo Historyczne
    Dostawca treści:
    Biblioteka Nauki
    Artykuł
    Tytuł:
    Charakterystyka głosek [t] i [d] w wydaniach teologii moralnej z XVIII wieku (na materiale tekstów z Supraśla, Uniowa i Poczajowa). Przyczynek do dyskusji na temat prostej mowy xviii wieku
    The characteristics of sounds [t] and [d] in editions of moral theology of the 18th century from Suprasl, Uniev and Pochayiv. A contribution to the discussion on the “prosta mova” of the 18th century
    Autorzy:
    Getka, Joanna
    Powiązania:
    https://bibliotekanauki.pl/articles/594348.pdf
    Data publikacji:
    2019
    Wydawca:
    Łódzkie Towarzystwo Naukowe
    Tematy:
    drukarstwo
    prosta mowa
    język białoruski
    język ukraiński
    literatura religijna
    XVIII wiek
    printing
    “prosta mova”
    Belarusian language
    Ukrainian language
    religious literature
    the 18th century
    Opis:
    Artykuł prezentuje analizę graficznych realizacji głosek [t] i [d] w kolejnych edycjach bazyliańskiej, ruskojęzycznej teologii moralnej, które ukazały się w drukarniach bazyliańskich w Supraślu, Uniowie i Poczajowie w XVIII wieku. Wyniki analizy prowadzą do wniosku o występowaniu w XVIII wieku dwóch odrębnych tradycji ortograficznych – białoruskiej i ukraińskiej. W odniesieniu do analizowanych głosek potwierdza je zaznaczenie zjawisk dziekania, ciekania czy ukraińskiego stwardnienia [d] i [t]. Tym samym podważona zostaje teza o przerwaniu tradycji piśmienniczej na ziemiach białoruskich i ukraińskich w XVIII wieku i odrodzenia się białoruskiego i ukraińskiego języka literackiego na nowej – ludowej – bazie. W proponowanym ujęciu tezę tę należy zastąpić tezą o ewolucyjnym rozwoju literackich języków białoruskiego i ukraińskiego.
    This article presents an analysis of the implementation of the graphic sounds [t] and [d] in subsequent editions of Ruthenian language moral theology, which were published Basilians printing houses in Suprasl, Uniev and Pochayiv in the 18th century. The results of the analysis lead to the conclusion about the occurrence in the eighteenth century of two separate literary traditions – in Belarusian and Ukrainian languages. In relation to the analyzed sounds, this is confirmed by the marking of the phenomena (for Belarusian language): dzekannya or tsekannya or (for Ukrainian language): the process of hardening [d] and [t]. The thesis on the breaking of the literary tradition on the Belarusian and Ukrainian lands in the eighteenth and the revival of the Belarusian and Ukrainian literary language on the new – folk – base is thus undermined. In the proposed approach, this thesis should be replaced by a thesis about the evolutionary development of Belarusian and Ukrainian literary languages.
    Źródło:
    Rozprawy Komisji Językowej ŁTN; 2019, 67; 85-103
    0076-0390
    Pojawia się w:
    Rozprawy Komisji Językowej ŁTN
    Dostawca treści:
    Biblioteka Nauki
    Artykuł
    Tytuł:
    Polonizmy w „prostej mowie” XVIII wieku
    The Polish features in “prosta mova” in 18th century
    Autorzy:
    Getka, Joanna
    Powiązania:
    https://bibliotekanauki.pl/articles/594318.pdf
    Data publikacji:
    2013
    Wydawca:
    Łódzkie Towarzystwo Naukowe
    Tematy:
    bazylianie
    drukarstwo
    typografia
    prosta mowa
    polonizmy
    język ukraiński XVIII w.
    zapożyczenia
    the Basilians
    printing
    typography
    “prosta mova”
    18th century
    Ukrainian language
    Polish language
    Opis:
    W artykule analizowane są polonizmy w języku ukraińskim XVIII w. Źródłem do badań są wydane w 1794 r. w Poczajowie Nauki parafialne..., ponieważ zgodnie z założeniem ich autora (Juliana Dobryłowskiego), są one pisane „prostą mową”, będącą zarazem zalążkiem współczesnego języka ukraińskiego. Wpływy polszczyzny są widoczne na wszystkich poziomach języka. Ponieważ jednak zarówno w fonetyce, jak i morfologii nie mają one charakteru systemowego (ujawniają się głównie w zapożyczeniach leksykalnych), szczególną uwagę poświęcono analizie leksyki tego języka. Zastosowana w badaniu metoda (wybór zwrotów tłumaczonych za pomocą spójnika чили) pozwala potwierdzić obserwacje, dotyczące języka XVII-wiecznych Rusinów, dla których język polski był bardziej zrozumiały od cerkiewnosłowiańskiego. Analiza wykazała również, że wpływ polszczyzny na język staroukraiński był kontynuowany w późniejszym okresie. Ponadto, jego skutki były trwałe, co znajduje odzwierciedlenie we współczesnym języku ukraińskim. Dlatego właśnie podjęta w artykule analiza polonizmów w tekście Nauk... z 1794 r., może być dopełnieniem ogólnego obrazu języka ukraińskiego XVIII w.
    This article applies to Polish language features in “prosta mova” (understood as spoken and written Ukrainian language in 18th century). The subject of the study is a relic of Ruthenian literature titled Nauki Parochialnija… edited in Pochajov Lavra in 1794. According to the author’s (Julian Dobrylovski) assumption, language of the piece, close to simple – spoken language was supposed to be understandable for believers of Greek Catholic Church. Nauki... are written in the language close to simple, spoken one. Thanks to this Nauki... is the remarkable material for the analysis of factual state of language in the century it was created in. The influence of Polish language is visible in phonetics, morphology as well as in lexical level. Since, however, both in phonetics and morphology, they are not systemic (mainly manifest themselves in lexical borrowings), particular attention was paid to the analysis of the language vocabulary. Method used in the study (selection of translated phrases with conjuction чили) allows to confirm the observations on the language of the seventeenth-century Russians, for whom the Polish language was more understandable than “slavic”. The analysis also showed that the influence of the Polish language which has characterized the old Ukrainian language, was continued thereafter. What’s more, its effects are permanent and this is reflected in the modern Ukrainian language. The presence of Polish layer in Nauki... can be explained by the orientation of Dobrylowski on the language of the dominated in the region culture and the influence of Polish language on Ukrainian and Belorussian languages from ancient times. The analysis of Nauki... language has a capital meaning in the studies of literature Ukrainian language development. It fulfills already existing notices and language description of the period of their creations with the religious, pulpit literature work.
    Źródło:
    Rozprawy Komisji Językowej ŁTN; 2013, 59; 45-59
    0076-0390
    Pojawia się w:
    Rozprawy Komisji Językowej ŁTN
    Dostawca treści:
    Biblioteka Nauki
    Artykuł
      Wyświetlanie 1-13 z 13

      Ta witryna wykorzystuje pliki cookies do przechowywania informacji na Twoim komputerze. Pliki cookies stosujemy w celu świadczenia usług na najwyższym poziomie, w tym w sposób dostosowany do indywidualnych potrzeb. Korzystanie z witryny bez zmiany ustawień dotyczących cookies oznacza, że będą one zamieszczane w Twoim komputerze. W każdym momencie możesz dokonać zmiany ustawień dotyczących cookies