Informacja

Drogi użytkowniku, aplikacja do prawidłowego działania wymaga obsługi JavaScript. Proszę włącz obsługę JavaScript w Twojej przeglądarce.

English (EN)·Polski (PL)·Yкраїнський (UK)
Przejdź do strony domowej biblioteki Centralna Biblioteka Wojskowa Link otwiera się w nowym oknie Logo biblioteki Prolib Integro - strona głównaCentralna Biblioteka Wojskowa

Wyszukujesz frazę "epistemology / epistemologia" wg kryterium: Temat

  Lista filtrów
Wyrównaj
    Wyświetlanie 1-11 z 11
    Tytuł:
    Kłopoty z prawdą
    Troubles with the truth
    Autorzy:
    Jadacki, Jacek Juliusz
    Powiązania:
    https://bibliotekanauki.pl/articles/2015950.pdf
    Data publikacji:
    2002
    Wydawca:
    Katolicki Uniwersytet Lubelski Jana Pawła II. Towarzystwo Naukowe KUL
    Tematy:
    epistemologia
    logika
    prawda
    epistemology
    logic
    truth
    Opis:
    The article consists of two parts. In the first one the author, referring to Alfred Tarski's and Antoni B. Stępień's views and contesting them, presents his own definition of 'truth', changing his former views in this respect. The definition is constituted by the formula:(ε 0) /\x [x is true ≡ \/y∈R (x states y)],which may be read in the following way:a sentence is true if it states a certain real (occurring) state of things. The above definition is consistent with the so called (J)[adacki's] convention that, contrary to the so called (T)[arski's] convention avoids certain difficulties, e.g. possible entailing, through occurrence of an extra-linguistic state of things, existence of a respective true sentence. This definition also does not get entangled either in accepting purely intentional or negative state of things. Using the opportunity to do so the author proclaims himself in favour of the evidential criterion of truth, contradictory criterion of falsehood, and pragmatic criterion of faith. In the second part of the article the author replies to the questions concerning his theses that were put during the discussion 'in the company of Professor Stępień's pupils and his pupils' pupils. Especially he answers the charges and questions brought by Dr. Paweł Garbacz. They mainly focused on the problems of falsehood. The author admits two conceptions of falsehood: a false sentence does not state anything, or, a false sentence states a presented (fictitious) state of things.
    Źródło:
    Roczniki Filozoficzne; 2002, 50, 1; 193-201
    0035-7685
    Pojawia się w:
    Roczniki Filozoficzne
    Dostawca treści:
    Biblioteka Nauki
    Artykuł
    Tytuł:
    Problem prawdy w dziele sztuki
    The problem of truth in the work of art
    Autorzy:
    Chudy, Wojciech
    Powiązania:
    https://bibliotekanauki.pl/articles/2015953.pdf
    Data publikacji:
    2002
    Wydawca:
    Katolicki Uniwersytet Lubelski Jana Pawła II. Towarzystwo Naukowe KUL
    Tematy:
    estetyka
    epistemologia
    wartość
    prawda
    aesthetics
    epistemology
    value
    truth
    Opis:
    The text aims at considering from various points of view the presence of the value of truth in the work of art. The first step is a phenomenological analysis of epistemological, ontological and aesthetic phenomena connected with perception of the work of art. Its conclusion is the statement that truth belongs to the characteristics of both creation (contents, structure) and reception (cognition of various aspects) of the work. The very fact that the aesthetic value of the object claiming to be beautiful can be discussed proves the presence of the object on the rational-veritable plane. The next aspect undertaken in the article is concerned with the epistemological and methodological criticism of the view (represented here by R. Ingarden) that there is a radical difference between the objective domains of science and art. An attempt is made to show that the view is rooted rather in ideologically understood scientism and neo-positivism than in a realistic conception of cognition through art. In a completely realistic attitude the borderline between 'what is rationally cognised' and 'what is beautiful' (the sphere of quasi in Ingarden's meaning) is not an absolute borderline. The domain of the work of art also contains cognitive elements, often existentially and morally essential for man's life. As it appears, a similar position can be found in G. B. Vico's texts that proclaim the unity of poetic and metaphysical perspective in ancient beginnings of anthropological thought about the human world. Nowadays a methodological tendency is observed on the philosophical plane that allows joining the veritable and aesthetic aspects, and hence exploring the objective domain of art in the cognitive aspect. This is expressed today, among others, in the increase of the significance of art in social, cultural and scientific life.
    Źródło:
    Roczniki Filozoficzne; 2002, 50, 1; 45-71
    0035-7685
    Pojawia się w:
    Roczniki Filozoficzne
    Dostawca treści:
    Biblioteka Nauki
    Artykuł
    Tytuł:
    Bezpieczeństwo egzystencjalne społeczeństw Zachodu wobec współczesnego sporu epistemologicznego
    The influence of contemporary epistemological disputes on the existential security of Western societies
    Autorzy:
    Hennig, Konrad
    Powiązania:
    https://bibliotekanauki.pl/articles/2200490.pdf
    Data publikacji:
    2019-04
    Wydawca:
    Akademia Humanistyczno-Ekonomiczna w Łodzi
    Tematy:
    bezpieczeństwo
    kultura
    cywilizacja
    prawda
    epistemologia
    społeczeństwo
    security
    culture
    civilisation
    truth
    epistemology
    society
    Opis:
    Koncepcja prawdy stanowi ważny czynnik budowania bezpieczeństwa egzystencjalnego, czyli przekonania, że wartości i cele realizowane w życiu jednostek i wspólnot są właściwe warte ochrony. Źródła pewności naszej pozycji w świecie zmieniają się wraz z cywilizacjami. W Antyku dominowała narracja filozoficzna, w cywilizacji łacińskiej religijna, a współcześnie racjonalna, pragmatyczna kalkulacja funkcjonalistyczna. Zgadzamy się na redukcjonistyczną koncepcję prawdy, która obowiązuje tylko na mocy społecznej konwencji otrzymując w zamian korzyści bezprecedensowej wolności i wygody życia. Autor opisuje historyczne napięcia przechodzenia pomiędzy trzema cywilizacjami oraz spory epistemologiczne, jakie rodziły.
    The idea of truth is an important factor for building existential security – the belief that our values and goals are worth pursuing in the lives of individuals and communities. The sources of the certainty of our position in the world tends to change together with civilisation. In Antiquity the leading position belonged to the philosophical narrative, in Latin civilisation it was religion and in contemporary civilisation it is rational and pragmatic calculation. We have agreed to the reductionist idea of truth, which is only valid as a social contract. In return we receive the benefits of historically unprecedented freedom and comfort of living. The author describes the historical tensions between three consecutive European civilisations and the epistemological disputes they have created.
    Źródło:
    Civitas Hominibus. Rocznik filozoficzno-społeczny; 2018, 13; 15-27
    1896-1819
    2391-5145
    Pojawia się w:
    Civitas Hominibus. Rocznik filozoficzno-społeczny
    Dostawca treści:
    Biblioteka Nauki
    Artykuł
    Tytuł:
    Poezja i filozofia. O zasługach Profesora Władysława Stróżewskiego dla badań nad Norwidem
    Poetry and philosophy. On professor Władysław Stróżewski’s contribution to Norwid studies
    Autorzy:
    Niewczas, Łukasz
    Powiązania:
    https://bibliotekanauki.pl/articles/31233730.pdf
    Data publikacji:
    2023
    Wydawca:
    Katolicki Uniwersytet Lubelski Jana Pawła II. Towarzystwo Naukowe KUL
    Tematy:
    Władysław Stróżewski
    Cyprian Norwid
    filozofia
    poezja
    prawda
    epistemologia
    aksjologia
    filosophy
    poetry
    epistemology
    axiology
    Opis:
    Artykuł poświęcony jest norwidologicznym dokonaniom wybitnego filozofa Władysława Stróżewskiego. Autor artykułu zwraca uwagę na specyfikę filozoficznego podejścia do poetyckich utworów Norwida. Podkreśla elementy zbliżające myśl Stróżewskiego do twórczości Norwida na polu epistemologii i aksjologii, z których najważniejszym wydaje się wspólne obydwu rozumienie prawdy oraz dążenia do niej jako podstawowego imperatywu ludzkiego działania.
    The article is devoted to Norwid studies of the outstanding philosopher Władysław Stróżewski. The author draws attention to the specificity of philosophical approach to Norwid`s poetic works. He emphasizes the elements that bring Stróżawski’s work closer to Norwid’s work in the field of epistemology and axiology.
    Źródło:
    Studia Norwidiana; 2023, 41; 303-307
    0860-0562
    Pojawia się w:
    Studia Norwidiana
    Dostawca treści:
    Biblioteka Nauki
    Artykuł
    Tytuł:
    O klasycznym pojęciu prawdy
    On the classical concept of truth
    Autorzy:
    Judycki, Stanisław
    Powiązania:
    https://bibliotekanauki.pl/articles/2016132.pdf
    Data publikacji:
    2001
    Wydawca:
    Katolicki Uniwersytet Lubelski Jana Pawła II. Towarzystwo Naukowe KUL
    Tematy:
    epistemologia
    logika
    prawda
    sceptycyzm
    antyrealizm
    pragmatyzm
    koherencjonizm
    epistemology
    logic
    truth
    scepticism
    anti-realism
    pragmatism
    coherentionism
    Opis:
    The article presents the state of contemporary debate on the three fundamental theories of truth: classical (correspondence), coherentionist and pragmatist ones. Also A. Tarski’s conception o f truth, D. Davidson’s views on truth and the so-called deflationist conceptions are discussed. The author tries to show what relations occur between the pre-theoretical understanding o f the concept of truth and the classical concept of truth. Also the relation between the nature of truth and philosophical scepticism is discussed as well as the question: do sciences and technologies based on them need the classical concept of truth in order to account for the explanatory, prognostic and technological success they achieve. The article also discusses the position of the so-called anti-realism postulating replacing the concept of truth with e.g. the concept of ideal verification or the concept of objectivity. The opposition is considered between fundationalism and coherentionism and in this context the author tries to formulate an answer to the question of what the debate on the criterion of truth is concerned with. The conclusions drawn from all these considerations are the following. Despite the various attempts at discrediting or rejecting it the classical concept of truth is in a good theoretical condition. All sceptical positions have to assume this concept in one or another way; also no semantic programmes presented up to now (A. Tarski, D. Davidson) have been able to eliminate the classical concept of truth. Science and technology assume both the concept of truth in the classical sense and the characteristics that are connected with it. The classical understanding o f truth should be then recognised as one that cannot be eliminated from our conceptual paradigm we use to think about the world. The article is concluded with considerations on the metaphysical background of the classical concept of truth. The author formulates the thesis that there is a close relationship between the classical conception of truth and the position taken by metaphysical rationalism. In this context R. Descartes', G. W. Leibniz’s and I. Kant’s vies are discussed.
    Źródło:
    Roczniki Filozoficzne; 2001, 49, 1; 25-62
    0035-7685
    Pojawia się w:
    Roczniki Filozoficzne
    Dostawca treści:
    Biblioteka Nauki
    Artykuł
    Tytuł:
    Zawodność reliabilizmu A.I. Goldmana w kontekście sporu o uzasadnienie
    Autorzy:
    Mordka, Cezary
    Powiązania:
    https://bibliotekanauki.pl/articles/647301.pdf
    Data publikacji:
    2017
    Wydawca:
    Uniwersytet Marii Curie-Skłodowskiej. Wydawnictwo Uniwersytetu Marii Curie-Skłodowskiej
    Tematy:
    epistemology
    coherence theories
    foundations theories
    justification
    perception
    reliabilism
    truth
    epistemologia
    fundacjonizm
    koherencjonizm
    prawda
    percepcja
    reliabilizm
    uzasadnienie
    Opis:
    In the paper, I present one of the most important contemporary attempts of defeating fundamental problems concerning justification in the context of doxastic assumption. Goldman rejects thesis that we cannot take account of anything except insofar we have believes about it, assumption accepted by foundations and coherence theories. Instead of faulty (above mentioned) views, Goldman indicates reliable cognitive processes as perception, memory, and reasoning. In my paper, I present the whole gamut of arguments against Goldman’s theory but as decisive I consider faults on the ground of reliability concerning perception.
    W artykule prezentuję jedną z najważniejszych współczesnych prób pokonania zasadniczych problemów związanych z kwestią uzasadniania w kontekście tzw. założenia doksastycznego (doxastic). Goldman, odrzucając tezę, iż w uzasadnieniu nie możemy brać pod uwagę niczego innego niż przekonania, tezę przyjmowaną przez prezentowane w artykule stanowiska fundacjonistyczne i koherencjonistyczne, przyjmuje pogląd eksternalistyczny. Zamiast wadliwych (wyżej wspomnianych) stanowisk Goldman wskazuje na reliabilne procesy poznawcze w postaci przede wszystkim ujęć percepcyjnych, ale i danych pamięciowych oraz rozumowań. W artykule przedstawiam wachlarz argumentów krytycznych wobec koncepcji Goldmana, ale za zasadniczy uznaję brak podstaw w jego teorii dla akceptacji wiarygodności procesów percepcyjnych.
    Źródło:
    Annales Universitatis Mariae Curie-Sklodowska, sectio I – Philosophia-Sociologia; 2017, 42, 2
    2300-7540
    0137-2025
    Pojawia się w:
    Annales Universitatis Mariae Curie-Sklodowska, sectio I – Philosophia-Sociologia
    Dostawca treści:
    Biblioteka Nauki
    Artykuł
    Tytuł:
    Czy po religii, nauce i filozofii tylko sztuka może nas zbawić? Soteriologia Richarda Rorty’ego
    После религии, науки и философии спасти нас может только искусство? Сотериология Ричарда Ротриего
    Can Only Art Save Us After Religion, Science and Philosophy? Soteriology of Richard Rorty
    Autorzy:
    Mordka, Cezary
    Powiązania:
    https://bibliotekanauki.pl/articles/497169.pdf
    Data publikacji:
    2016
    Wydawca:
    Stowarzyszenie Filozofów Krajów Słowiańskich
    Tematy:
    epistemologia
    ironizm
    postmodernizm
    pragmatyzm
    prawda
    religia
    эпистемология
    иронизм
    постмодернизм
    прагматизм
    истина
    религия
    epistemology
    ironism
    postmodernism
    pragmatism
    truth
    religion
    Opis:
    В статье автор представляет новое решение, предложенное Р. Ротри, проблемы, касающейся признания законными человеческих убеждений о мире вместе с возможностью достижения своеобразного спасения. Спасение предлагала религия, потом философия, а затем наука. Ротри критикует все эти попытки, утверждая, что они опираются на ошибку круга в аргументации. Он предлагает радикально бросить старую перспективу путем «отвержения лестницы», т.е. уровня знаний в пользу попыток самотворения, целью которых является не быть копией чего-то или кого-то другого.
    In the paper the author presents R. Rorty’s new solution to the problem of validation of human believes and the possibility of obtaining a sort of salvation. Salvation was offered by religion, then philosophy and science. Rorty criticizes all of those efforts, because of the error in reasoning. And then proposes radical rejecting the old perspective (“pushing off the ladder”) with its zone of knowledge, and accepts instead the imperative of autocreation instead that is the demand of not being a copy of anyone or anything.
    Źródło:
    ΣΟΦΙΑ. Pismo Filozofów Krajów Słowiańskich; 2016, 16; 39-53
    1642-1248
    Pojawia się w:
    ΣΟΦΙΑ. Pismo Filozofów Krajów Słowiańskich
    Dostawca treści:
    Biblioteka Nauki
    Artykuł
    Tytuł:
    Cóż po Teologii w domu Akademii?
    What of Theology in the house of Academy?
    Autorzy:
    Szymik, Jerzy
    Powiązania:
    https://bibliotekanauki.pl/articles/1009375.pdf
    Data publikacji:
    2017-12-17
    Wydawca:
    Akademia Katolicka w Warszawie
    Tematy:
    wiara
    racja
    teologia
    filozofia
    refleksja
    epistemologia
    metateologia
    prawda
    uniwersytet
    wiedza
    faith
    reason
    theology
    philosophy
    cognition
    epistemology
    metatheology
    truth
    university
    science
    Opis:
    The starting point for theology consists of philosophy understood as a complex of existential questions on happiness and immortality. Theology seeks reasonable arguments that ought to serve on behalf of God’s answers to existential questions. Thus it is possible to acknowledge reality as its cognitive acts are based on the fact on rationality of faith. Through such a constitutive approach towards religion, theology allows to supplement the academic space with questions with answers that reach beyond the capacity of cognition itself but also touch upon man in man’s own essence. The theological demands to learn the truth provide an appropriate sense to the searches conducted by other branches of science which –when void of the holistic approach towards truth would either fall into epistemo-logical particularism or contribute to creation of ideologies.
    Źródło:
    Warszawskie Studia Teologiczne; 2017, 30, 3-4; 202-209
    0209-3782
    2719-7530
    Pojawia się w:
    Warszawskie Studia Teologiczne
    Dostawca treści:
    Biblioteka Nauki
    Artykuł
    Tytuł:
    Epistemologia stosowania prawa a zasada demokratycznego państwa prawnego
    Epistemology of Application of Law and the Principle of Democratic Rule of Law
    Autorzy:
    Raburski, Tomasz
    Powiązania:
    https://bibliotekanauki.pl/articles/2170521.pdf
    Data publikacji:
    2022
    Wydawca:
    Stowarzyszenie Filozofii Prawa i Filozofii Społecznej – Sekcja Polska IVR
    Tematy:
    application of law
    epistemology of law
    truth
    legal positivism
    neopositivism
    deliberative democracy
    stosowanie prawa
    epistemologia prawa
    prawda
    pozytywizm prawniczy
    neopozytywizm
    demokracja deliberatywna
    Opis:
    Artykuł analizuje epistemologię instytucjonalną procesu stosowania prawa w Polsce. Jest ona rozumiana jako zestaw cech, celów poznawczych, wartości, praktyk wpisanych w strukturę instytucjonalną. Analizowane są dwie podstawowe cechy tej epistemologii: pozytywistyczny model poznania oraz koncepcja prawdy. W artykule wskazuję jak te cechy zostały ukształtowane i dlaczego współcześnie należy uznać je za ograniczające. Argumentuję, że legitymacja procesów decyzyjnych opierających się na tych założeniach jest z punktu widzenia zasady demokratycznego państwa prawnego niezadowalająca, i dlatego cechy te powinny ewoluować w kierunku deliberatywnym.
    The paper analyses the institutional epistemology of the process of application of law in Poland. The concept of institutional epistemology is understood as a set of features, epistemic aims, values, and practices, which are intrinsic to the institutional structures. Two aspects of such an institutional epistemology are covered: the positivistic model of cognition and the concept of truth embedded in the judicial practices and legal norms. The philosophical and historical origins of these features are outlined. It is argued that they should be considered relics of previous socio-political system and obsolete philosophies of science, and, in consequence, they do not meet the standards of the constitutional principle of the democratic rule-of-law state (Polish demokratyczne państwo prawne). Evolution towards more deliberative forms of institutional epistemology is advocated.
    Źródło:
    Archiwum Filozofii Prawa i Filozofii Społecznej; 2022, 4(33); 39-51
    2082-3304
    Pojawia się w:
    Archiwum Filozofii Prawa i Filozofii Społecznej
    Dostawca treści:
    Biblioteka Nauki
    Artykuł
    Tytuł:
    Idoneizm a klasyczne ujęcie prawdy poznawczej
    Idoneism and the classical conception of cognitive truth
    L’idonéisme et la conception classique de la vérité cognitive
    Autorzy:
    Kaczmarek, Jerzy
    Powiązania:
    https://bibliotekanauki.pl/articles/2015689.pdf
    Data publikacji:
    2004
    Wydawca:
    Katolicki Uniwersytet Lubelski Jana Pawła II. Towarzystwo Naukowe KUL
    Tematy:
    antyfundacjonizm
    epistemologia
    idoneizm
    otwartość na doświadczenie
    poznanie naukowe
    prawda
    „to
    co jest zasadne (właściwe
    odpowiednie)” (łac. idoneus)
    antifoundationism
    epistemology
    idoneism
    openness for experience
    scientific knowledge
    truth
    suitable/sufficient for (Lat. idoneus)
    Opis:
    L’article se compose de quatre parties: L’introduction, I. La conception idonéistique de la connaissance scientifique, II. La conception classique de la vérité cognitive, III. L’idonéité des affirmations de connaissance et l’accord aspectif d’objet avec le contenu de la connaissance.L’idonéisme (idoine) vient du mot latin idoneus qui signifie qui convient bien en situation donnée. Qui convient, qui est adapté à quelque chose: prendre les mesures idoines.Gonseth n’exige pas d’une théorie ou d’un schéma qu’ils soient vrais, qu’ils décrivent dans le moindre détail comment les choses sont ou comment tel événement se produit, mais qu’ils soient idoines. C’est-à-dire qu’ils permettent, dans un certain cadre et pour certains buts, une prévision et une action efficaces.L’auteur de l’article propose faire la différentiation entre les types des idonéités: l’idonéité cognitive qu’elle s’accorde avec la conception classique de la vérité, l’idonéité instrumentale de la théorie, l’idonéité de cohérence du système, l’idonéité d’explication, l’idonéité de prévisibilité du système, l’idonéité de modification du système.
    Idoneism and the classical conception of cognitive truthThe article is divided into three parts preceded by an introduction: (a) the idoneistic concept of scientific knowledge, (b) the classical conception of cognitive truth, and (c) the suitability of statements of knowledge and the agreement object aspects with the content of knowledge.Idoneism comes from the Latin word idoneus, describing something that is well suited in a given situation.The author of the article proposes to differentiate between the types of idoneities: cognitive suitability that complies with the classical concept of truth, the instrumental suitability of theory, the suitability of system coherence, the suitability of explanation, the suitability of system predictability, the suitability of system modification. The article is divided into three parts preceded by an introduction: (a) the idoneistic concept of scientific knowledge, (b) the classical conception of cognitive truth, and (c) the suitability of statements of knowledge and the agreement object aspects with the content of knowledge. Idoneism comes from the Latin word idoneus, describing something that is well suited in a given situation. The author of the article proposes to differentiate between the types of idoneities: cognitive suitability that complies with the classical concept of truth, the instrumental suitability of theory, the suitability of system coherence, the suitability of explanation, the suitability of system predictability, the suitability of system modification.
    Źródło:
    Roczniki Filozoficzne; 2004, 52, 1; 145-162
    0035-7685
    Pojawia się w:
    Roczniki Filozoficzne
    Dostawca treści:
    Biblioteka Nauki
    Artykuł
    Tytuł:
    Wartości w perspektywie epistemologii ewolucyjnej Konrada Lorenza
    Values in the Perspective of Konrad Lorenz’s Evolutionary Epistemology
    Autorzy:
    Breś, Jerzy
    Powiązania:
    https://bibliotekanauki.pl/articles/2013443.pdf
    Data publikacji:
    2006
    Wydawca:
    Katolicki Uniwersytet Lubelski Jana Pawła II. Towarzystwo Naukowe KUL
    Tematy:
    aksjologia
    epistemologia
    ewolucja
    filogeneza
    genotyp
    harmonia
    instynkt
    kultura
    norma
    odczucie
    ontogeneza
    poznanie
    prawda
    teleonomia
    wartość
    wiedza
    redukcjonizm
    system
    axiology
    epistemology
    evolution
    phylogenesis
    genotype
    harmony
    instinct
    culture
    norm
    impression
    ontogenesis
    cognition
    truth
    teleonomy
    value
    knowledge
    reductionism
    Opis:
    The article presents Konrad Zacharias Lorenz’s views concerning man’s axiological space. According to Lorenz the origin of the cognitive apparatus is defined by the need to maintain orientation in the world. The apparatus is determined (ambiguously) by the biological and cultural factors. Also tendencies to accept a given type of values are dependent on inborn instincts. The harmony of mutual coexistence of biological and cultural norms is a manifestation of a ‘healthy functioning of the world of values’. In recognizing values an important role is attributed to emotions. The specificity of the act of valuation results from its subjectivity outside a direct control of acts of consciousness.
    Źródło:
    Roczniki Filozoficzne; 2006, 54, 1; 5-17
    0035-7685
    Pojawia się w:
    Roczniki Filozoficzne
    Dostawca treści:
    Biblioteka Nauki
    Artykuł
      Wyświetlanie 1-11 z 11

      Ta witryna wykorzystuje pliki cookies do przechowywania informacji na Twoim komputerze. Pliki cookies stosujemy w celu świadczenia usług na najwyższym poziomie, w tym w sposób dostosowany do indywidualnych potrzeb. Korzystanie z witryny bez zmiany ustawień dotyczących cookies oznacza, że będą one zamieszczane w Twoim komputerze. W każdym momencie możesz dokonać zmiany ustawień dotyczących cookies