Informacja

Drogi użytkowniku, aplikacja do prawidłowego działania wymaga obsługi JavaScript. Proszę włącz obsługę JavaScript w Twojej przeglądarce.

Wyszukujesz frazę "epistemologia" wg kryterium: Temat


Wyświetlanie 1-12 z 12
Tytuł:
Kłopoty z prawdą
Troubles with the truth
Autorzy:
Jadacki, Jacek Juliusz
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/2015950.pdf
Data publikacji:
2002
Wydawca:
Katolicki Uniwersytet Lubelski Jana Pawła II. Towarzystwo Naukowe KUL
Tematy:
epistemologia
logika
prawda
epistemology
logic
truth
Opis:
The article consists of two parts. In the first one the author, referring to Alfred Tarski's and Antoni B. Stępień's views and contesting them, presents his own definition of 'truth', changing his former views in this respect. The definition is constituted by the formula:(ε 0) /\x [x is true ≡ \/y∈R (x states y)],which may be read in the following way:a sentence is true if it states a certain real (occurring) state of things. The above definition is consistent with the so called (J)[adacki's] convention that, contrary to the so called (T)[arski's] convention avoids certain difficulties, e.g. possible entailing, through occurrence of an extra-linguistic state of things, existence of a respective true sentence. This definition also does not get entangled either in accepting purely intentional or negative state of things. Using the opportunity to do so the author proclaims himself in favour of the evidential criterion of truth, contradictory criterion of falsehood, and pragmatic criterion of faith. In the second part of the article the author replies to the questions concerning his theses that were put during the discussion 'in the company of Professor Stępień's pupils and his pupils' pupils. Especially he answers the charges and questions brought by Dr. Paweł Garbacz. They mainly focused on the problems of falsehood. The author admits two conceptions of falsehood: a false sentence does not state anything, or, a false sentence states a presented (fictitious) state of things.
Źródło:
Roczniki Filozoficzne; 2002, 50, 1; 193-201
0035-7685
Pojawia się w:
Roczniki Filozoficzne
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Problem prawdy w dziele sztuki
The problem of truth in the work of art
Autorzy:
Chudy, Wojciech
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/2015953.pdf
Data publikacji:
2002
Wydawca:
Katolicki Uniwersytet Lubelski Jana Pawła II. Towarzystwo Naukowe KUL
Tematy:
estetyka
epistemologia
wartość
prawda
aesthetics
epistemology
value
truth
Opis:
The text aims at considering from various points of view the presence of the value of truth in the work of art. The first step is a phenomenological analysis of epistemological, ontological and aesthetic phenomena connected with perception of the work of art. Its conclusion is the statement that truth belongs to the characteristics of both creation (contents, structure) and reception (cognition of various aspects) of the work. The very fact that the aesthetic value of the object claiming to be beautiful can be discussed proves the presence of the object on the rational-veritable plane. The next aspect undertaken in the article is concerned with the epistemological and methodological criticism of the view (represented here by R. Ingarden) that there is a radical difference between the objective domains of science and art. An attempt is made to show that the view is rooted rather in ideologically understood scientism and neo-positivism than in a realistic conception of cognition through art. In a completely realistic attitude the borderline between 'what is rationally cognised' and 'what is beautiful' (the sphere of quasi in Ingarden's meaning) is not an absolute borderline. The domain of the work of art also contains cognitive elements, often existentially and morally essential for man's life. As it appears, a similar position can be found in G. B. Vico's texts that proclaim the unity of poetic and metaphysical perspective in ancient beginnings of anthropological thought about the human world. Nowadays a methodological tendency is observed on the philosophical plane that allows joining the veritable and aesthetic aspects, and hence exploring the objective domain of art in the cognitive aspect. This is expressed today, among others, in the increase of the significance of art in social, cultural and scientific life.
Źródło:
Roczniki Filozoficzne; 2002, 50, 1; 45-71
0035-7685
Pojawia się w:
Roczniki Filozoficzne
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Bezpieczeństwo egzystencjalne społeczeństw Zachodu wobec współczesnego sporu epistemologicznego
The influence of contemporary epistemological disputes on the existential security of Western societies
Autorzy:
Hennig, Konrad
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/2200490.pdf
Data publikacji:
2019-04
Wydawca:
Akademia Humanistyczno-Ekonomiczna w Łodzi
Tematy:
bezpieczeństwo
kultura
cywilizacja
prawda
epistemologia
społeczeństwo
security
culture
civilisation
truth
epistemology
society
Opis:
Koncepcja prawdy stanowi ważny czynnik budowania bezpieczeństwa egzystencjalnego, czyli przekonania, że wartości i cele realizowane w życiu jednostek i wspólnot są właściwe warte ochrony. Źródła pewności naszej pozycji w świecie zmieniają się wraz z cywilizacjami. W Antyku dominowała narracja filozoficzna, w cywilizacji łacińskiej religijna, a współcześnie racjonalna, pragmatyczna kalkulacja funkcjonalistyczna. Zgadzamy się na redukcjonistyczną koncepcję prawdy, która obowiązuje tylko na mocy społecznej konwencji otrzymując w zamian korzyści bezprecedensowej wolności i wygody życia. Autor opisuje historyczne napięcia przechodzenia pomiędzy trzema cywilizacjami oraz spory epistemologiczne, jakie rodziły.
The idea of truth is an important factor for building existential security – the belief that our values and goals are worth pursuing in the lives of individuals and communities. The sources of the certainty of our position in the world tends to change together with civilisation. In Antiquity the leading position belonged to the philosophical narrative, in Latin civilisation it was religion and in contemporary civilisation it is rational and pragmatic calculation. We have agreed to the reductionist idea of truth, which is only valid as a social contract. In return we receive the benefits of historically unprecedented freedom and comfort of living. The author describes the historical tensions between three consecutive European civilisations and the epistemological disputes they have created.
Źródło:
Civitas Hominibus. Rocznik filozoficzno-społeczny; 2018, 13; 15-27
1896-1819
2391-5145
Pojawia się w:
Civitas Hominibus. Rocznik filozoficzno-społeczny
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Poezja i filozofia. O zasługach Profesora Władysława Stróżewskiego dla badań nad Norwidem
Poetry and philosophy. On professor Władysław Stróżewski’s contribution to Norwid studies
Autorzy:
Niewczas, Łukasz
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/31233730.pdf
Data publikacji:
2023
Wydawca:
Katolicki Uniwersytet Lubelski Jana Pawła II. Towarzystwo Naukowe KUL
Tematy:
Władysław Stróżewski
Cyprian Norwid
filozofia
poezja
prawda
epistemologia
aksjologia
filosophy
poetry
epistemology
axiology
Opis:
Artykuł poświęcony jest norwidologicznym dokonaniom wybitnego filozofa Władysława Stróżewskiego. Autor artykułu zwraca uwagę na specyfikę filozoficznego podejścia do poetyckich utworów Norwida. Podkreśla elementy zbliżające myśl Stróżewskiego do twórczości Norwida na polu epistemologii i aksjologii, z których najważniejszym wydaje się wspólne obydwu rozumienie prawdy oraz dążenia do niej jako podstawowego imperatywu ludzkiego działania.
The article is devoted to Norwid studies of the outstanding philosopher Władysław Stróżewski. The author draws attention to the specificity of philosophical approach to Norwid`s poetic works. He emphasizes the elements that bring Stróżawski’s work closer to Norwid’s work in the field of epistemology and axiology.
Źródło:
Studia Norwidiana; 2023, 41; 303-307
0860-0562
Pojawia się w:
Studia Norwidiana
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Relatywizm. Pojęcie, rodzaje, podstawowe problemy
Relativism. The concept, types, basic problems
Autorzy:
Moroz, Jacek
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/52670036.pdf
Data publikacji:
2018
Wydawca:
Uniwersytet Jagielloński. Wydawnictwo Uniwersytetu Jagiellońskiego
Tematy:
relatywizm
relatywizm aletyczny
absolutyzm aletyczny
prawda
epistemologia
Relativism
alethic relativism
alethic absolutism
truth
epistemology
Opis:
The issue of relativism is one of the basic issues raised by contemporary epistemology. The concept of relativism is important for pedagogical considerations for two reasons: (I) discussions about relativism are, in some sense, controversial in relation to accepted values in “our” culture; (II) pedagogy has philosophical foundations. The multiplicity of approaches and semantic ambiguity of the problem of relativism may pose some interpretation difficulties. The aim of the text is to show and define possible types of relativism, with particular emphasis on the “strongest” version of epistemological relativism – alethic relativism.
Źródło:
Filozoficzne Problemy Edukacji; 2018, 1; 1-14
2545-0948
Pojawia się w:
Filozoficzne Problemy Edukacji
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
O klasycznym pojęciu prawdy
On the classical concept of truth
Autorzy:
Judycki, Stanisław
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/2016132.pdf
Data publikacji:
2001
Wydawca:
Katolicki Uniwersytet Lubelski Jana Pawła II. Towarzystwo Naukowe KUL
Tematy:
epistemologia
logika
prawda
sceptycyzm
antyrealizm
pragmatyzm
koherencjonizm
epistemology
logic
truth
scepticism
anti-realism
pragmatism
coherentionism
Opis:
The article presents the state of contemporary debate on the three fundamental theories of truth: classical (correspondence), coherentionist and pragmatist ones. Also A. Tarski’s conception o f truth, D. Davidson’s views on truth and the so-called deflationist conceptions are discussed. The author tries to show what relations occur between the pre-theoretical understanding o f the concept of truth and the classical concept of truth. Also the relation between the nature of truth and philosophical scepticism is discussed as well as the question: do sciences and technologies based on them need the classical concept of truth in order to account for the explanatory, prognostic and technological success they achieve. The article also discusses the position of the so-called anti-realism postulating replacing the concept of truth with e.g. the concept of ideal verification or the concept of objectivity. The opposition is considered between fundationalism and coherentionism and in this context the author tries to formulate an answer to the question of what the debate on the criterion of truth is concerned with. The conclusions drawn from all these considerations are the following. Despite the various attempts at discrediting or rejecting it the classical concept of truth is in a good theoretical condition. All sceptical positions have to assume this concept in one or another way; also no semantic programmes presented up to now (A. Tarski, D. Davidson) have been able to eliminate the classical concept of truth. Science and technology assume both the concept of truth in the classical sense and the characteristics that are connected with it. The classical understanding o f truth should be then recognised as one that cannot be eliminated from our conceptual paradigm we use to think about the world. The article is concluded with considerations on the metaphysical background of the classical concept of truth. The author formulates the thesis that there is a close relationship between the classical conception of truth and the position taken by metaphysical rationalism. In this context R. Descartes', G. W. Leibniz’s and I. Kant’s vies are discussed.
Źródło:
Roczniki Filozoficzne; 2001, 49, 1; 25-62
0035-7685
Pojawia się w:
Roczniki Filozoficzne
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Zawodność reliabilizmu A.I. Goldmana w kontekście sporu o uzasadnienie
Autorzy:
Mordka, Cezary
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/647301.pdf
Data publikacji:
2017
Wydawca:
Uniwersytet Marii Curie-Skłodowskiej. Wydawnictwo Uniwersytetu Marii Curie-Skłodowskiej
Tematy:
epistemology
coherence theories
foundations theories
justification
perception
reliabilism
truth
epistemologia
fundacjonizm
koherencjonizm
prawda
percepcja
reliabilizm
uzasadnienie
Opis:
In the paper, I present one of the most important contemporary attempts of defeating fundamental problems concerning justification in the context of doxastic assumption. Goldman rejects thesis that we cannot take account of anything except insofar we have believes about it, assumption accepted by foundations and coherence theories. Instead of faulty (above mentioned) views, Goldman indicates reliable cognitive processes as perception, memory, and reasoning. In my paper, I present the whole gamut of arguments against Goldman’s theory but as decisive I consider faults on the ground of reliability concerning perception.
W artykule prezentuję jedną z najważniejszych współczesnych prób pokonania zasadniczych problemów związanych z kwestią uzasadniania w kontekście tzw. założenia doksastycznego (doxastic). Goldman, odrzucając tezę, iż w uzasadnieniu nie możemy brać pod uwagę niczego innego niż przekonania, tezę przyjmowaną przez prezentowane w artykule stanowiska fundacjonistyczne i koherencjonistyczne, przyjmuje pogląd eksternalistyczny. Zamiast wadliwych (wyżej wspomnianych) stanowisk Goldman wskazuje na reliabilne procesy poznawcze w postaci przede wszystkim ujęć percepcyjnych, ale i danych pamięciowych oraz rozumowań. W artykule przedstawiam wachlarz argumentów krytycznych wobec koncepcji Goldmana, ale za zasadniczy uznaję brak podstaw w jego teorii dla akceptacji wiarygodności procesów percepcyjnych.
Źródło:
Annales Universitatis Mariae Curie-Sklodowska, sectio I – Philosophia-Sociologia; 2017, 42, 2
2300-7540
0137-2025
Pojawia się w:
Annales Universitatis Mariae Curie-Sklodowska, sectio I – Philosophia-Sociologia
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Czy po religii, nauce i filozofii tylko sztuka może nas zbawić? Soteriologia Richarda Rorty’ego
После религии, науки и философии спасти нас может только искусство? Сотериология Ричарда Ротриего
Can Only Art Save Us After Religion, Science and Philosophy? Soteriology of Richard Rorty
Autorzy:
Mordka, Cezary
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/497169.pdf
Data publikacji:
2016
Wydawca:
Stowarzyszenie Filozofów Krajów Słowiańskich
Tematy:
epistemologia
ironizm
postmodernizm
pragmatyzm
prawda
religia
эпистемология
иронизм
постмодернизм
прагматизм
истина
религия
epistemology
ironism
postmodernism
pragmatism
truth
religion
Opis:
В статье автор представляет новое решение, предложенное Р. Ротри, проблемы, касающейся признания законными человеческих убеждений о мире вместе с возможностью достижения своеобразного спасения. Спасение предлагала религия, потом философия, а затем наука. Ротри критикует все эти попытки, утверждая, что они опираются на ошибку круга в аргументации. Он предлагает радикально бросить старую перспективу путем «отвержения лестницы», т.е. уровня знаний в пользу попыток самотворения, целью которых является не быть копией чего-то или кого-то другого.
In the paper the author presents R. Rorty’s new solution to the problem of validation of human believes and the possibility of obtaining a sort of salvation. Salvation was offered by religion, then philosophy and science. Rorty criticizes all of those efforts, because of the error in reasoning. And then proposes radical rejecting the old perspective (“pushing off the ladder”) with its zone of knowledge, and accepts instead the imperative of autocreation instead that is the demand of not being a copy of anyone or anything.
Źródło:
ΣΟΦΙΑ. Pismo Filozofów Krajów Słowiańskich; 2016, 16; 39-53
1642-1248
Pojawia się w:
ΣΟΦΙΑ. Pismo Filozofów Krajów Słowiańskich
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Cóż po Teologii w domu Akademii?
What of Theology in the house of Academy?
Autorzy:
Szymik, Jerzy
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/1009375.pdf
Data publikacji:
2017-12-17
Wydawca:
Akademia Katolicka w Warszawie
Tematy:
wiara
racja
teologia
filozofia
refleksja
epistemologia
metateologia
prawda
uniwersytet
wiedza
faith
reason
theology
philosophy
cognition
epistemology
metatheology
truth
university
science
Opis:
The starting point for theology consists of philosophy understood as a complex of existential questions on happiness and immortality. Theology seeks reasonable arguments that ought to serve on behalf of God’s answers to existential questions. Thus it is possible to acknowledge reality as its cognitive acts are based on the fact on rationality of faith. Through such a constitutive approach towards religion, theology allows to supplement the academic space with questions with answers that reach beyond the capacity of cognition itself but also touch upon man in man’s own essence. The theological demands to learn the truth provide an appropriate sense to the searches conducted by other branches of science which –when void of the holistic approach towards truth would either fall into epistemo-logical particularism or contribute to creation of ideologies.
Źródło:
Warszawskie Studia Teologiczne; 2017, 30, 3-4; 202-209
0209-3782
2719-7530
Pojawia się w:
Warszawskie Studia Teologiczne
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Epistemologia stosowania prawa a zasada demokratycznego państwa prawnego
Epistemology of Application of Law and the Principle of Democratic Rule of Law
Autorzy:
Raburski, Tomasz
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/2170521.pdf
Data publikacji:
2022
Wydawca:
Stowarzyszenie Filozofii Prawa i Filozofii Społecznej – Sekcja Polska IVR
Tematy:
application of law
epistemology of law
truth
legal positivism
neopositivism
deliberative democracy
stosowanie prawa
epistemologia prawa
prawda
pozytywizm prawniczy
neopozytywizm
demokracja deliberatywna
Opis:
Artykuł analizuje epistemologię instytucjonalną procesu stosowania prawa w Polsce. Jest ona rozumiana jako zestaw cech, celów poznawczych, wartości, praktyk wpisanych w strukturę instytucjonalną. Analizowane są dwie podstawowe cechy tej epistemologii: pozytywistyczny model poznania oraz koncepcja prawdy. W artykule wskazuję jak te cechy zostały ukształtowane i dlaczego współcześnie należy uznać je za ograniczające. Argumentuję, że legitymacja procesów decyzyjnych opierających się na tych założeniach jest z punktu widzenia zasady demokratycznego państwa prawnego niezadowalająca, i dlatego cechy te powinny ewoluować w kierunku deliberatywnym.
The paper analyses the institutional epistemology of the process of application of law in Poland. The concept of institutional epistemology is understood as a set of features, epistemic aims, values, and practices, which are intrinsic to the institutional structures. Two aspects of such an institutional epistemology are covered: the positivistic model of cognition and the concept of truth embedded in the judicial practices and legal norms. The philosophical and historical origins of these features are outlined. It is argued that they should be considered relics of previous socio-political system and obsolete philosophies of science, and, in consequence, they do not meet the standards of the constitutional principle of the democratic rule-of-law state (Polish demokratyczne państwo prawne). Evolution towards more deliberative forms of institutional epistemology is advocated.
Źródło:
Archiwum Filozofii Prawa i Filozofii Społecznej; 2022, 4(33); 39-51
2082-3304
Pojawia się w:
Archiwum Filozofii Prawa i Filozofii Społecznej
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Idoneizm a klasyczne ujęcie prawdy poznawczej
Idoneism and the classical conception of cognitive truth
L’idonéisme et la conception classique de la vérité cognitive
Autorzy:
Kaczmarek, Jerzy
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/2015689.pdf
Data publikacji:
2004
Wydawca:
Katolicki Uniwersytet Lubelski Jana Pawła II. Towarzystwo Naukowe KUL
Tematy:
antyfundacjonizm
epistemologia
idoneizm
otwartość na doświadczenie
poznanie naukowe
prawda
„to
co jest zasadne (właściwe
odpowiednie)” (łac. idoneus)
antifoundationism
epistemology
idoneism
openness for experience
scientific knowledge
truth
suitable/sufficient for (Lat. idoneus)
Opis:
L’article se compose de quatre parties: L’introduction, I. La conception idonéistique de la connaissance scientifique, II. La conception classique de la vérité cognitive, III. L’idonéité des affirmations de connaissance et l’accord aspectif d’objet avec le contenu de la connaissance.L’idonéisme (idoine) vient du mot latin idoneus qui signifie qui convient bien en situation donnée. Qui convient, qui est adapté à quelque chose: prendre les mesures idoines.Gonseth n’exige pas d’une théorie ou d’un schéma qu’ils soient vrais, qu’ils décrivent dans le moindre détail comment les choses sont ou comment tel événement se produit, mais qu’ils soient idoines. C’est-à-dire qu’ils permettent, dans un certain cadre et pour certains buts, une prévision et une action efficaces.L’auteur de l’article propose faire la différentiation entre les types des idonéités: l’idonéité cognitive qu’elle s’accorde avec la conception classique de la vérité, l’idonéité instrumentale de la théorie, l’idonéité de cohérence du système, l’idonéité d’explication, l’idonéité de prévisibilité du système, l’idonéité de modification du système.
Idoneism and the classical conception of cognitive truthThe article is divided into three parts preceded by an introduction: (a) the idoneistic concept of scientific knowledge, (b) the classical conception of cognitive truth, and (c) the suitability of statements of knowledge and the agreement object aspects with the content of knowledge.Idoneism comes from the Latin word idoneus, describing something that is well suited in a given situation.The author of the article proposes to differentiate between the types of idoneities: cognitive suitability that complies with the classical concept of truth, the instrumental suitability of theory, the suitability of system coherence, the suitability of explanation, the suitability of system predictability, the suitability of system modification. The article is divided into three parts preceded by an introduction: (a) the idoneistic concept of scientific knowledge, (b) the classical conception of cognitive truth, and (c) the suitability of statements of knowledge and the agreement object aspects with the content of knowledge. Idoneism comes from the Latin word idoneus, describing something that is well suited in a given situation. The author of the article proposes to differentiate between the types of idoneities: cognitive suitability that complies with the classical concept of truth, the instrumental suitability of theory, the suitability of system coherence, the suitability of explanation, the suitability of system predictability, the suitability of system modification.
Źródło:
Roczniki Filozoficzne; 2004, 52, 1; 145-162
0035-7685
Pojawia się w:
Roczniki Filozoficzne
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Wartości w perspektywie epistemologii ewolucyjnej Konrada Lorenza
Values in the Perspective of Konrad Lorenz’s Evolutionary Epistemology
Autorzy:
Breś, Jerzy
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/2013443.pdf
Data publikacji:
2006
Wydawca:
Katolicki Uniwersytet Lubelski Jana Pawła II. Towarzystwo Naukowe KUL
Tematy:
aksjologia
epistemologia
ewolucja
filogeneza
genotyp
harmonia
instynkt
kultura
norma
odczucie
ontogeneza
poznanie
prawda
teleonomia
wartość
wiedza
redukcjonizm
system
axiology
epistemology
evolution
phylogenesis
genotype
harmony
instinct
culture
norm
impression
ontogenesis
cognition
truth
teleonomy
value
knowledge
reductionism
Opis:
The article presents Konrad Zacharias Lorenz’s views concerning man’s axiological space. According to Lorenz the origin of the cognitive apparatus is defined by the need to maintain orientation in the world. The apparatus is determined (ambiguously) by the biological and cultural factors. Also tendencies to accept a given type of values are dependent on inborn instincts. The harmony of mutual coexistence of biological and cultural norms is a manifestation of a ‘healthy functioning of the world of values’. In recognizing values an important role is attributed to emotions. The specificity of the act of valuation results from its subjectivity outside a direct control of acts of consciousness.
Źródło:
Roczniki Filozoficzne; 2006, 54, 1; 5-17
0035-7685
Pojawia się w:
Roczniki Filozoficzne
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
    Wyświetlanie 1-12 z 12

    Ta witryna wykorzystuje pliki cookies do przechowywania informacji na Twoim komputerze. Pliki cookies stosujemy w celu świadczenia usług na najwyższym poziomie, w tym w sposób dostosowany do indywidualnych potrzeb. Korzystanie z witryny bez zmiany ustawień dotyczących cookies oznacza, że będą one zamieszczane w Twoim komputerze. W każdym momencie możesz dokonać zmiany ustawień dotyczących cookies