- Tytuł:
- Imiona, tytuły i deskrypcje określające Chrystusa w „Postylli Mniejszej” (1590) Jakuba Wujka i „Postylli” (1599) Mikołaja Daukszy
- Autorzy:
-
Rutkovska, Kristina
Jachimovič, Katažyna - Powiązania:
- https://bibliotekanauki.pl/articles/34670866.pdf
- Data publikacji:
- 2022
- Wydawca:
- Uniwersytet Marii Curie-Skłodowskiej. Wydawnictwo Uniwersytetu Marii Curie-Skłodowskiej
- Tematy:
-
Bible
Christ
onomastics
postylla
Jakub Wujek
Mikalojus Daukša
Biblia
Chrystus
onomastyka - Opis:
-
Przedmiotem analizy są nazwy, tytuły i deskrypcje określające Chrystusa w Postylli Mniejszej (1590) Jakuba Wujka. Uwagą objęte zostały typy nazw oraz rola, jaką odgrywają one w procesie teksto- i stylotwórczym utworu. Ważny jest również udział onomastykonu w kształtowaniu dyskursu religijnego epoki z pogranicza renesansu i baroku, co kieruje prowadzone rozważania w stronę założeń onomastyki kulturowej. Analizując nazwania Chrystusa w tekście polskiego kaznodziei, podejmiemy też próbę prześledzenia sposobu tłumaczenia tych nazw w postylli Mikołaja Daukszy z 1599 roku. Podstawę materiałową do badań stanowi baza danych, sporządzona ręcznie przez autorki artykułu, wynikająca z analizy 70 kazań (cała Postylla Mniejsza, wydanie z 1590 roku) i konkordancja Postylli Daukszy w portalu seniejirastai.lt. Ogólnie analizie poddano 260 nazw w języku polskim i litewskim. Przy opisie uwzględniono też konteksty ich użycia (150 stron rękopisu).Na podstawie analizy teonimów wytypowano dwa podstawowe profile w obrazie tej centralnej w postylli postaci: Chrystusa jako człowieka i Chrystusa jako Boga, które są ściśle ze sobą powiązane; dominującym jest profil pierwszy. Występujące w postylli Wujka rozbudowane nazwy i deskrypcje zwracają uwagę na osobę Chrystusa, a jednocześnie podnoszą wartość intelektualną tekstu i napełniają go podniosłością. Nieco inną funkcję pełnią te nazwy w litewskim przekładzie Daukszy. Tłumaczenie ich jest prawie dosłowne, można jednak zauważyć niektóre regularne zmiany polegające na redukcji nazwy, zapisie tytułów małą literą, opuszczeniu przymiotników nobilitujących Chrystusa. Można więc sformułować wniosek o nieco innej stylistycznej roli imienia w postylli Daukszy, co przyczynia się do mniejszej podniosłości i większej potoczności tekstu. Dalsze badania nad antroponimią biblijną w przekładowym dziele litewskiego kaznodziei ten wniosek mogą pogłębić, jednocześnie ujawnić nowe cechy języka Daukszy, wynikające z przyjętej przez niego metody translacji.
The article analyzes the names, titles and descriptions of Christ in Jakub Wujek’s Postylla Minor (1590). Attention is paid to the types of names and the role they play in the process creating the text itself and its style. Also important is the role of the onomasticon in shaping the religious discourse of the epoch, the transitional stage between the Renaissance and the Baroque, which leads one to consider the assumptions of cultural onomastics. While analyzing the names of Christ in the text of the Polish preacher, an attempt is also made to trace the way they are translated into Lithuanian in Mikalojus Daukša’s Postylla (1599). The data for analysis come from the database constructed for the purpose of the study, embracing seventy sermons (the entire Postylla Minor, the 1590 edition) and the concordance of “Daukša’s Postylla” on the website seniejirastai.lt. Overall, 260 Polish and Lithuanian names have been analyzed. The description also takes into account the contexts of their use (150 manuscript pages).Based on an analysis of theonyms, two basic profiles have been distinguished of the central figure of Christ: Christ as a human and Christ as God, closely related to each other, with the former profile being the dominant one. Extensive names and descriptions in Wujek’s work draw attention to the person of Christ, increase the intellectual value of the text, and fill it with solemnity. The names perform a slightly different function in Daukša’s Lithuanian translation. Their translation is almost literal, but some regular changes can be noticed, such as reducing the length of the name, writing the titles in lower case, and omitting the adjectives that ennoble Christ. Therefore, a conclusion can be drawn about a slightly different stylistic role of names in Daukša’s work, which results in the text being less solemn and more colloquial. Further research on biblical anthroponymy in the translated work of the Lithuanian preacher may corroborate this conclusion or reveal new features of Daukša’s style and his translation strategies. - Źródło:
-
Etnolingwistyka. Problemy Języka i Kultury; 2022, 34; 201-221
0860-8032 - Pojawia się w:
- Etnolingwistyka. Problemy Języka i Kultury
- Dostawca treści:
- Biblioteka Nauki
Artykuł