- Tytuł:
-
Dawne wsie i miasteczka o rozplanowaniu koncentrycznym w Polsce. Cz. 1, Diagnoza
Old radially-planed villages and towns in Poland. P. 1, A Diagnosis - Autorzy:
-
Szeligowska, Maria
Szewczyk, Jarosław - Powiązania:
- https://bibliotekanauki.pl/articles/398401.pdf
- Data publikacji:
- 2019
- Wydawca:
- Politechnika Białostocka. Oficyna Wydawnicza Politechniki Białostockiej
- Tematy:
-
ruralistyka
typologia wsi
ochrona krajobrazu wiejskiego
architektura wsi
rural planning
typology of villages and hamlets
countryside preservation
country architecture - Opis:
-
Wskazano wartości towarzyszące koncentrycznemu (symetrycznie wielobocznemu, gwiaździsto-promienistemu i okrężnemu) rozplanowaniu historycznych struktur osadniczych. W Polsce odnaleziono czternaście przykładów, mianowicie
trzy miasta (Krynki, Frampol i Głogów Małopolski, oba na wschodzie Polski) oraz jedenaście wsi reprezentujących różne
typy morfogenetyczne: typ okolnicy (Łąkie w województwie lubuskim i Chorzewo w województwie wielkopolskim), typ wsi
fryderycjańskiej (Paproć Duża w gminie Szumowo na pograniczu podlasko-mazowieckim, Nowosolna włączona obecnie
do łódzkiej dzielnicy Widzew, wieś gminna Pokój na Opolszczyźnie i pobliska wieś Kup oraz osada Czerwona w gminie
Oleśno), typ owalnicy albo wsi placowej (Jamno w gminie Parchowo na Kaszubach, Księże Pole w gminie Baborów
w województwie opolskim i Pańków w gminie Tarnawatka w województwie lubelskim) oraz jedną wieś o nowszej genezie
(Brzeście w gminie Sławno w województwie zachodniopomorskim). Zdiagnozowano współczesne zagrożenia, wskazując
na potrzebę zapobieżenia utracie specyfiki przestrzennej przez te jednostki osadnicze, zwłaszcza w wymiarze estetyki
krajobrazu. Zastosowane metody badawcze to studium przypadku i analiza porównawcza – obie na podstawie materiałów kartograficznych i informacji historycznych. Celem badań jest ocena skali problemu definiowanego jako amorfizacja
wsi o rozplanowaniu koncentrycznym na obszarze Polski. Wynikającym stąd drugim celem będzie też zaproponowanie
w przyszłości konceptów planistycznych eksponujących (i chroniących) morfogenetyczną specyfikę badanych jednostek
osadniczych.
Landscape values of radially-planned historic settlement units, have been recognized on examples of villages and towns in Poland. Amongst thirteen such examples, there are three towns (Krynki, Frampol and Głogów Małopolski, all these on the east part of Poland) and eleven villages which represent various morphogenetic categories: round hamlets (Łąkie and Chorzewo), Frederician villages (Paproć Duża, Pokój, Kup, Czerwona and Nowosolna, the last one being included in Łódź recently), oval-shape villages (Jamno, Księże Pole, Pańków) and a village Brzeście of contemporary origin. Threats for their spatial uniqueness have been recognized and the possible prevention strategy has been outlined. The research was conducted on the basis of comparative analysis of short case studies, with cartography material applied and on wider historical background. The general objective of the work was an assessment of ‘amorphization’ of radially-planned historic settlement units in Poland, as a general threat to their spatial legacy. The consecutive practical objectives include spatial planning concepts that would prevent ‘amorphization’ and preserve, or feature, or even augment morphogenetic characteristic of the settlement units; nevertheless, this still relates to the future phase of the research. - Źródło:
-
Architecturae et Artibus; 2019, 11, 4; 38-55
2080-9638 - Pojawia się w:
- Architecturae et Artibus
- Dostawca treści:
- Biblioteka Nauki
Artykuł