Informacja

Drogi użytkowniku, aplikacja do prawidłowego działania wymaga obsługi JavaScript. Proszę włącz obsługę JavaScript w Twojej przeglądarce.

English (EN)·Polski (PL)·Yкраїнський (UK)
Przejdź do strony domowej biblioteki Centralna Biblioteka Wojskowa Link otwiera się w nowym oknie Logo biblioteki Prolib Integro - strona głównaCentralna Biblioteka Wojskowa

Wyszukujesz frazę "nazwiska" wg kryterium: Temat

  Lista filtrów
Wyrównaj
Wyświetlanie 1-15 z 18
Tytuł:
Nazwiska polskie derywowane od nazw narzędzi rolniczych
Polish surnames derived from names of agricultural tools
Autorzy:
Lica, Zenon
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/950997.pdf
Data publikacji:
2014
Wydawca:
Uniwersytet w Białymstoku. Wydawnictwo Uniwersytetu w Białymstoku
Tematy:
onomastyka
antroponimia
nazwiska
etymologia
Opis:
The aim of the article is to analyse appellatives, recorded in "The Dictionary of surnames used in Poland in the 21st century", which were derived from Polish and German names of agricultural tools. Personal names created in this manner indivisualised a person, indicating his profession according to the metonymic model DOER FOR INSTRUMENT. The surnames subject to analysis were: "Brona", Ger. "Egge", "Cep", Ger. "Flegel", "Kosa", Ger. "Sense", "Lemiesz", Ger. "Pflugschar", "Pług", Ger. "Pflug", "Radło", Ger. "Rührpflug", "Sierp", Ger. "Sichel", "Socha", Ger. "Hakenpflug". At the moment of their creation, these surnames were characteristic of lower social strata: peasants or craftsmen. The nominainstrumenti carrier could have been the user or the maker of a given tool. The surnames are then vehicles of content and values connected with a particular individual, thus fulfilling the culture-forming function.
Źródło:
Studia Wschodniosłowiańskie; 2014, 14; 217-228
1642-557X
Pojawia się w:
Studia Wschodniosłowiańskie
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Współczesne polskie nazwiska patronimiczne (z sufiksami -icz, -owicz/-ewicz) pochodzenia ormiańskiego
Modern Polish Patronymic Surnames (with Suffixes such as -icz, -owicz/-ewicz) of Armenian Origin
Autorzy:
Trzeciak, Łukasz
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/1774202.pdf
Data publikacji:
2021-06-29
Wydawca:
Katolicki Uniwersytet Lubelski Jana Pawła II. Towarzystwo Naukowe KUL
Tematy:
antroponimia
nazwiska
nazwiska polskie
Ormianie w Polsce
język ormiański
nazwiska ormiańskie
anthroponymy
surnames
Polish surnames
Armenians in Poland
Armenian language
Armenian surnames
Opis:
Przedmiotem artykułu są współczesne polskie nazwiska patronimiczne (z formantami -icz, -owicz/ -ewicz), które zawdzięczają pochodzenie (lub też mogą zawdzięczać) leksemom ormiańskim (zaliczam do nich również zarmenizowane antroponimy genetycznie obce). Pierwsi Ormianie – posługujący się językiem kipczackim – przybyli na ziemie polskie w XIV wieku. W XVIII wieku na Kresach Południowo-Wschodnich pojawiła się kolejna ormiańska fala migracyjna, przybysze posługiwali się dialektem należącym do grupy zachodnioormiańskiej. Otoczenie słowiańskie (polskie i ruskie – ukraińskie) wpływało na stopniową slawizację ormiańskich antroponimów: kipczackie leksemy czy ormiańskie sufiksy patronimiczne zastępowano słowiańskimi sufiksami patronimicznymi. W opracowaniu zawarto 57 antroponimów (ujętych w 25 hasłach słownikowych), które pochodzą (lub mogą pochodzić) od ormiańskich onimów.
The main topic of this article are modern Polish patronymic surnames (with the suffixes -icz, -owicz/-ewicz), whose origins can be pointed to, or are owed to, Armenian lexemes (the author also encompasses Armenianised anthroponyms which are hereditarily foreign). The first Armenians‑who used the Kipchak language‑arrived in Polish lands in the 14th century. During the 18th century, in the South-Eastern Borderlands, a new Armenian wave of migrants arrived; the newcomers used to communicate in a dialect which belonged to the Western Armenian group of dialects. The Slavic surroundings they found themselves in (Polish and Ruthenian-Ukrainian) gradually influenced the Armenian anthroponyms: both Kipchak lexemes and Armenian patronymic suffixes were modified with Slavic patronymic suffixes. In this article, there are presented 57 anthroponyms (contained in 25 dictionary entries) which originate from, or may come from, Armenian proper nouns.
Źródło:
Roczniki Humanistyczne; 2021, 69, 6; 155-170
0035-7707
Pojawia się w:
Roczniki Humanistyczne
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
O niektórych mniej popularnych modelach nazwisk odimiennych na Podlasiu (Bielsk Podlaski , Hajnówka , Siemiatycze )
On some less popular patterns of surnames originating from forenames used in the Podlasie region (Bielsk Podlaski, Hajnówka, Siemiatycze)
Autorzy:
Mordań, Michał
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/1897132.pdf
Data publikacji:
2018-12-30
Wydawca:
Uniwersytet w Białymstoku. Wydawnictwo Uniwersytetu w Białymstoku
Tematy:
językoznawstwo
onomastyka
antroponimia
nazwiska
nazwiska odimienne
linguistics
onomastics
anthroponymy
surnames
surnames originating from forenames
Opis:
Celem artykułu jest omówienie najmniej popularnych modeli nazwisk odimiennych współcześnie występujących w Bielsku Podlaskim, Hajnówce i Siemiatyczach. W oparciu o dane statystyczne ustalono, że wśród nazwisk posiadających formalne wykładniki nazwiskotwórcze najniższą frekwencją odznaczają się antroponimy derywowane przyrostkami -ow/-ew (np. Charitonow, Wasiljew), -enko (np. Antonienko, Roszczenko), -in/-yn (np. Danilin, Guryn), -ejko (np. Miczejko), -owiak (np. Waszkowiak), -enia (np. Mojsienia). Zaledwie jednokrotnie odnotowano w badanym źródle nazwiska na -ajło (Kiczkajło), -anis (Walendukanis), -atus (Polikatus), -eńko (Stasieńko), -(l)er (Feszler), -ów (Sobków), -son (Patterson). W podstawach motywacyjnych wystąpiły przede wszystkim imiona pochodzenia chrześcijańskiego (w wariancie wschodniosłowiańskim /cerkiewnym lub polskim), rzadziej pojawiły się imiona słowiańskie nieposiadające motywacji religijnej (np. w nazwiskach Dobrenko, Jaganow, Myślejko, Radzymin).
The article discusses the least popular formative patterns of surnames originating from forenames used today in Bielsk Podlaski, Hajnówka and Siemiatycze. Analysis of statistical data revealed that among surnames with formative elements the least frequent were derivative anthroponyms with the suffixes -ow/-ew (e.g. Charitonow, Wasiljew), -enko (e.g. Antonienko, Roszczenko), -in/-yn (e.g. Danilin, Guryn), -ejko (e.g. Miczejko), -owiak (e.g. Waszkowiak), -enia (e.g. Mojsienia), as well as single cases of surnames ending with -ajło (Kiczkajło), -anis (Walendukanis), -atus (Polikatus), -eńko (Stasieńko), -(l)er (Feszler), -ów (Sobków), -son (Patterson). Considering motivational aspects, most surnames were derived from forenames associated with Christian culture (in the Eastern Slavic/Orthodox Church or Polish variants), and less frequently from forenames not associated with religion (in surnames such as Dobrenko, Jaganow, Myślejko, Radzymin).
Źródło:
Linguodidactica; 2018, 22; 125-142
1731-6332
Pojawia się w:
Linguodidactica
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Die Naturgewalt in deutschen Familiennamen
Żywioły w nazwiskach niemieckich
Elements of nature in German surnames
Autorzy:
Guz, Marzena
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/594186.pdf
Data publikacji:
2018
Wydawca:
Łódzkie Towarzystwo Naukowe
Tematy:
onomastyka
antroponimy
nazwiska
żywioły
onomastics
anthroponyms
surnames
elements
Opis:
Przedmiotem artykułu są nazwiska niemieckie utworzone od nazw żywiołów. Materiał badawczy pochodzi ze słowników: Hansa Bahlowa, 1976, Deutsches Namenlexikon. Familien- und Vornamen nach Ursprung und Sinn erklärt, Suhrkamp, Baden-Baden; Josefa Karlmanna Brechenmachera, 1957–1960, Etymologisches Wörterbuch der Deutschen Familiennamen. A–J, C.A. Starke Verlag, Limburg a.d. Lahn; tegoż, 1960–1963, Etymologisches Wörterbuch der Deutschen Familiennamen. K–Z, C.A. Starke Verlag, Limburg a.d. Lahn; Duden. Familiennamen. Herkunft und Bedeutung. Bearbeitet von Rosa und Volker Kohlheim, 2005, Dudenverlag, Mannheim–Leipzig–Wien–Zürich; Maksa Gottschalda, 1954, Deutsche Namenkunde. Unsere Familiennamen nach ihrer Entstehung und Bedeutung, de Gruyter, Berlin oraz Horsta Naumanna, 1989, Familiennamenbuch, VEB Bibliographisches Institut, Leipzig. W opracowaniu poszukuje się odpowiedzi na pytania o budowę słowotwórczą nazwisk. Występują tu nazwiska niederywowane słowotwórczo, derywaty oraz nazwiska zdaniowe. Pod względem semantyki większość zestawionych nazwisk to antroponimy jednomotywacyjne. Nieliczne nazwiska są pochodzenia dolnoniemieckiego, a niektóre posiadają odmianki graficzne.
The subject of the paper is German surnames derived from names denoting elements. The research material originates from the following dictionaries: Hans Bahlow, 1976, Deutsches Namenlexikon. Familien- und Vornamen nach Ursprung und Sinn erklärt, Suhrkamp, Baden-Baden; Josef Karlmann Brechenmacher, 1957–1960, Etymologisches Die Naturgew alt in de utschen Familien amen ... 49 Wörterbuch der Deutschen Familiennamen. A–J, C.A. Starke Verlag, Limburg a.d. Lahn; Josef Karlmann Brechenmacher, 1960–1963, Etymologisches Wörterbuch der Deutschen Familiennamen. K–Z, C.A. Starke Verlag, Limburg a.d. Lahn; Duden. Familiennamen. Herkunft und Bedeutung. Bearbeitet von Rosa und Volker Kohlheim, 2005, Dudenverlag, Mannheim–Leipzig–Wien–Zürich; Max Gottschald, 1954, Deutsche Namenkunde. Unsere Familiennamen nach ihrer Entstehung und Bedeutung, de Gruyter, Berlin; Horst Naumann, 1989, Familiennamenbuch, VEB Bibliographisches Institut, Leipzig. The study is an attempt to search for an answer concerning the derivational morphology of surnames. The corpus subjected to analysis includes non-morphologically-derived surnames, derivatives and sentence-derived surnames. In terms of semantics, the majority of the surnames under analysis are anthroponyms with a single motivation. A few surnames are of Low German origin. Some surnames of the analysed material have graphical varieties.
Źródło:
Rozprawy Komisji Językowej ŁTN; 2018, 65; 37-49
0076-0390
Pojawia się w:
Rozprawy Komisji Językowej ŁTN
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Wartości w nazwiskach genetycznie niemieckich na Warmii u schyłku XVIII wieku
Values in genetically German surnames in Warmia at the end of the 18th century
Autorzy:
Guz, Marzena
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/594356.pdf
Data publikacji:
2015
Wydawca:
Łódzkie Towarzystwo Naukowe
Tematy:
onomastyka
nazwiska
Warmia
język niemiecki
onomastics
surnames
German language
Opis:
Badaniem objęto nazwiska o niemieckiej genezie, odnotowane na Warmii pod koniec XVIII wieku. Celem artykułu jest znalezienie odpowiedzi na pytanie, jakie wartości i antywartości zostały utrwalone w antroponimach z badanego okresu. Materiał badawczy do niniejszego szkicu pochodzi z czasopisma „Zeitschrift für die Geschichte und Altertumskunde Ermlands“, z zeszytu specjalnego pt. „Die Bevölkerung des Ermlands 1773. Die ältesten Präsentationstabellen des Hochstifts. Band 3 – Register“. Jest to kataster sporządzony przez Niemców po pierwszym rozbiorze Polski dla celów podatkowych na Warmii. Analizę przeprowadzono na podstawie wybranych przykładów. Zbiór warmińskich nazwisk wskazuje, jakie wartości ceniono najbardziej lub na jakie cechy charakteru lub wyglądu zwracano baczną uwagę. Należą tu nazwiska z klas: «Witalność i jej brak»; «Chudość i otyłość / nieumiarkowanie w jedzeniu»; «Erudycja i prostactwo»
The study encompassed surnames of German origin, recorded in Warmia at the end of the 18th century. Its aim was to find out what values and anti-values were preserved in anthroponyms of the period. The study material was taken from the periodical “Zeitschrift für die Geschichte und Altertumskunde Ermlands“ from its special volume entitled “Die Bevölkerung des Ermlands 1773. Die ältesten Präsentationstabellen des Hochstifts. Band 3 – Register”. It is a cadastral register prepared by the Germans for fiscal purposes in Warmia after the first partition of Poland. The analysis was conducted on selected examples. The set of Warmian surnames indicates what values were most esteemed or what traits of personality or appearance attracted people’s attention. These are surnames belonging to the following classes: Vitality or a lack thereof; Thinness and obesity / Intemperance in eating; Erudition and crudeness.
Źródło:
Rozprawy Komisji Językowej ŁTN; 2015, 61; 17-28
0076-0390
Pojawia się w:
Rozprawy Komisji Językowej ŁTN
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
O stereotypach konotowanych przez niektóre modele współczesnych nazwisk (próba weryfikacji w oparciu o materiał z Bielska Podlaskiego)
Stereotypes connoted by certain models of contemporary surnames (attempt at verification based on material from Bielsk Podlaski)
Autorzy:
Mordań, Michał
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/475551.pdf
Data publikacji:
2016
Wydawca:
Polska Akademia Nauk. Instytut Języka Polskiego PAN
Tematy:
językoznawstwo
onomastyka
antroponimia
nazwiska
stereotypy
linguistics
onomastics
anthroponymy
surnames
stereotypes
Opis:
W artykule przedstawiono zależność między poszczególnymi typami strukturalnymi współczesnych nazwisk mieszkańców Bielska Podlaskiego a przynależnością konfesyjną ich nosicieli. Celem nadrzędnym była próba weryfikacji zasadności funkcjonowania stereotypów konotowanych przez określone modele nazwisk z uwzględnieniem czynnika etniczno-wyznaniowego. Do analizy wykorzystano nazwiska rodziców dzieci ochrzczonych w dwóch bielskich parafiach — prawosławnej i rzymskokatolickiej. Poszczególne typy nazwisk omówiono na tle obu grup wyznaniowych. Uwagę zwrócono na formanty nazwiskotwórcze antroponimów (przede wszystkim -ski, -owicz/-ewicz oraz -uk/-czuk). Badania wykazały, że omawiana zależność tylko częściowo znajduje potwierdzenie we współczesnym nazewnictwie mieszkańców miasta. Antroponimy z przyrostkiem -ski stanowią 44,1% zbioru wszystkich analizowanych nazwisk bielskich katolików i 21,9% zasobu nazwisk bielszczan wyznania prawosławnego. Dla nazwisk na -owicz/-ewicz odsetek ten wynosi odpowiednio 9,4% i 12,1%, natomiast dla nazwisk na -uk/-czuk — 12,3% (katolicy) i 33,7% (prawosławni
The paper presents the relationship between individual structural types of modern surnames of people living in Bielsk Podlaski, and the religious denomination of their owners. The main aim of the study was to verify the legitimacy of stereotypes connoted by certain models of surnames with an emphasis on ethnic and religious aspects. Parental surnames of children baptised in two parishes of Bielsk Podlaski, Orthodox and Roman Catholic, were analysed. Individual types of surnames were discussed with reference to both religious groups. The analysis was focused on surname-forming elements of anthroponyms (mainly -ski, -owicz/-ewicz and -uk/-czuk). The study demonstrated that the discussed relationship is only in part reflected in the contemporary surnames of town residents. Anthroponyms with the -ski suffix account for 44.1% of all surnames of Roman Catholics and 21.9% of all surnames of Orthodox people from Bielsk Podlaski. For surnames ending with -owicz/-ewicz this ratio is 9.4% and 12.1%, respectively, and for surnames ending with -uk/-czuk — 12.3% (Roman Catholics) and 33.7% (Orthodox).
Źródło:
Socjolingwistyka; 2016, 30; 189-206
0208-6808
Pojawia się w:
Socjolingwistyka
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Małgorzata Magda-Czekaj, Wybrane typy słowotwórcze nazwisk (-icz, -owicz, -ewicz, i z podstawowym -k-) okresu średniopolskiego w ujęciu historyczno-społecznym, Wydawnictwo Instytutu Języka Polskiego PAN, Kraków 2011, s. 369
Autorzy:
Iglewska, Sylwia
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/2118362.pdf
Data publikacji:
2013-12-30
Wydawca:
Uniwersytet w Białymstoku. Wydawnictwo Uniwersytetu w Białymstoku
Tematy:
recenzja
antroponomastyka
typy słowotwórcze nazwisk
antroponimy
onomastyka
nazwiska
okres średniopolski
Źródło:
Białostockie Archiwum Językowe; 2013, 13; 439-443
1641-6961
Pojawia się w:
Białostockie Archiwum Językowe
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Nazwy zawodów, godności i urzędów jako podstawy motywacyjne współczesnych nazwisk Podlasian
Contemporary surnames of Podlasie derived from the names of professions, courtesy titles and professional titles
Autorzy:
Mordań, Michał
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/2031209.pdf
Data publikacji:
2020-12-30
Wydawca:
Uniwersytet w Białymstoku. Wydawnictwo Uniwersytetu w Białymstoku
Tematy:
językoznawstwo
onomastyka
antroponimia
nazwiska
nazwy odzawodowe
linguistics
onomastics
anthroponymy
surnames
trade names
Opis:
The paper presents contemporary surnames of Podlasie derived from the names of professions, courtesy titles, held offices and performed functions. Several groups of anthroponyms were identified through etymological analysis of the gathered material, primarily focused on the semantics of word roots. Contemporary surnames were formed from the following categories of words associated with: 1) crafts (Bondar, Kowalczuk), 2) agriculture, forestry and animal production (Fiszer, Pastuszak), 3) food preparation (Kucharczuk, Mielczarek), 4) trade (Budnik, Salnikow), 5) protection of objects and facilities (Leśnik, Pasiecznik), 6) mansion service (Dworańczyk, Pachołek), 7) music (Fidler, Grajko), 8) occasional functions (Drużba, Krzyżak), 9) religion (Kirchner, Monachowicz), 10) military service (Atamańczyk, Janczar), 11) public offices (Rejent, Tywonek), 12) social status (Dziedzic, Ofman), 13) others (Godun, Stangryciuk). Some surnames (e.g. Budnik, Hajduk, Pachołek) were allocated to more than one category because of their polysemous lexemes. From a linguistic point of view the analysed surnames come from Polish (Cieśla, Krawiec), East Slavic (Czebotariow, Monach), German (Rezler, Sznajderuk) or Baltic words (Dojlida). In terms of word formation, most surnames are the equivalents of common names (Kołodziej, Ogrodnik), although there are also derivative surnames with suffixes (Korolko, Szwajdych), some representing the patronymic model (Majstrowicz, Tokarzewicz; Puszkaruk, Szklaruk) or having genetically possessive suffixes (Kniaziew, Winnikow).
Źródło:
Studia Wschodniosłowiańskie; 2020, 20; 265-287
1642-557X
Pojawia się w:
Studia Wschodniosłowiańskie
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Omijanie odmiany imion i nazwisk, czyli nowy sposób unikania fleksji przez Kościół (na przykładzie parafii podkarpackich)
Failure to inflect first names and surnames, or a new way of avoiding inflection by the Church (based on the example of selected parishes in Podkarpacie)
Autorzy:
Kurek, Halina
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/1992212.pdf
Data publikacji:
2021-12-29
Wydawca:
Polska Akademia Nauk. Instytut Języka Polskiego PAN
Tematy:
imiona
nazwiska
nominatywizacja
globalizacja
Kościół
first names
surnames
nominativisation
globalisation
the Church
Opis:
Przedmiotem  artykułu jest pokazanie nowego, zmodyfikowanego sposobu unikania rodzimej fleksji przez Kościół rozumiany tu  jako instytucja reprezentowana przez księży. Materiałową podstawę pracy stanowią imiona i nazwiska wyekscerpowane z intencji mszalnych i ogłoszeń parafialnych zamieszczanych w internecie od października 2020 r. do marca 2021 r. przez wybrane parafie podkarpackie. Umieszczanie intencji mszalnych  na stronach internetowych parafii spowodowało, że  błędy fleksyjne nabierały trwałego charakteru i łatwo mogły być wykazane. Aby się nie narazić na krytykę niepoprawności językowej, w tekstach ogłoszeń Kościół zdecydował się więc na  zastosowanie wybiegu omijania odmiany imion i nazwisk. Analiza tekstów intencji mszalnych wykazała, że w Kościele gwałtownie szerzy się urzędniczy, praktyczny model odmiany preferujący nominatywizację imion i nazwisk i zestawianie ich w formie wykazów. Kostnienie, w postaci mianownikowej, imion i nazwisk zmarłych (poprzedzonych symbolem krzyża), w opozycji do czynnych fleksyjnie nazw własnych osób żyjących, powoduje, że w intencjach mszalnych unieruchomiona fleksyjnie forma imienia i nazwiska (nawet bez krzyża) zaczyna być traktowana jako językowy symbol osoby zmarłej. 
The subject of the article is to show a new, modified way of avoiding Polish inflection by the Church, understood here as an institution represented by priests. The analysis included first names and surnames excerpted from Holy Mass intentions and parish announcements published on the Internet from October 2020 to March 2021 by selected parishes of the Podkarpacie region. Publishing Mass intentions on the parish website resulted in the fact that inflection mistakes became permanent and could easily be indicated. In order to avoid criticism for linguistic incorrectness, the Church decided not to inflect first names and surnames in the messages published online. The analysis of the Mass intentions indicates that the Church promotes the use of an official and practical model of inflection that prefers nominativisation of names and surnames, as well as writing them in the form of lists. First names and surnames of the deceased (which are preceded by the symbol of the cross) are written in the nominative form, as opposed to inflected names of living parishioners. As a result, a name/surname that is not inflected (even without the cross) has begun to be perceived as a linguistic symbol of a dead person.
Źródło:
Onomastica; 2021, 65, 2; 179-188
0078-4648
Pojawia się w:
Onomastica
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Benennungen der Rektoren, Kantoren und Organisten der Pfarrschule in Rößel (1420–1931)
Names of rectors, cantors and organists of a parish school in Reszel (1420–1931)
Nazwania rektorów, kantorów i organistów szkoły parafialnej w Reszlu (1420–1931)
Autorzy:
Guz, Marzena
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/2117734.pdf
Data publikacji:
2016-12-30
Wydawca:
Uniwersytet w Białymstoku. Wydawnictwo Uniwersytetu w Białymstoku
Tematy:
Familiennamen
Etymologie
Wortbildungsstruktur
Ermland
Rößel
nazwiska
etymologia
słowotwórstwo
Warmia
Reszel
etymology
word formation
surnames
Opis:
Dieser Beitrag beschäftigt sich mit den Benennungen der Rektoren, Kantoren und Organisten der Pfarrschule in Rößel (Ermland) in den Jahren 1420–1931. Die zu erforschende Liste der Namen stammt aus der „Geschichte der Pfarrgemeinde SS. Petri und Pauli in Rößel” von Georg Matern aus dem Jahre 1935. Die Absicht dieses Beitrags ist die Benennungen der Rektoren, Kantoren und Organisten darzustellen, ihre Familiennamen etymologisch und in Hinsicht auf ihre Wortbildungsstruktur zu erläutern.
Przedmiotem analizy w niniejszym artykule są nazwania rektorów, kantorów oraz organistów szkoły parafialnej w Reszlu (na Warmii) w latach 1420–1931. Lista poddana badaniu pochodzi z publikacji pt. „Geschichte der Pfarrgemeinde SS. Petri und Pauli in Rößel” Georga Materna z roku 1935. Celem tego artykułu jest zaprezentowanie nazwań osób wymienionych w tytule i zbadanie ich nazwisk pod względem etymologicznycm oraz słowotwórczym.
The subject of the analysis carried out in this article are names of rectors, cantors and organists of a parish school in Reszel (Warmia) in 1420–1931. The analyzed and researched list comes from the publication „Geschichte der Pfarrgemeinde SS. Petri und Pauli in Rößel” by George Matern of 1935. The purpose of the article is to present names of individuals listed in the title and research their surnames with regard to their etymology and word formation.
Źródło:
Białostockie Archiwum Językowe; 2016, 16; 147-157
1641-6961
Pojawia się w:
Białostockie Archiwum Językowe
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Niemieckie nazwiska urzędników Starego Miasta Braniewa w XIV wieku
German surnames of officials in 14th century Braniewo
Autorzy:
Guz, Marzena
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/2196218.pdf
Data publikacji:
2022-12-31
Wydawca:
Ateneum - Akademia Nauk Stosowanych w Gdańsku
Tematy:
nazwiska
etymologia nazwisk
Warmia
Braniewo
XIV w.
surnames
etymology of surnames
14th century
Opis:
Celem artykułu jest przedstawienie pochodzenia nazwisk genetycznie niemieckich, ustalenie ich struktury, stwierdzenie, czy badane nazwiska notowane są jeszcze w XVIII wieku na Warmii. Odnośnie do pochodzenia nazwisk to klasyfikacja nazwisk jednomotywacyjnych bazuje częściowo na podziale S. Rosponda (1967). Ponadto kierowano się podziałem nazwisk ze względu na etymologię m.in. ze słownika Duden. Familiennamen. Zwrócono też uwagę na zjawiska językowe występujące w niektórych nazwiskach. Baza materiałowa nie była wykorzystana dotąd w badaniach antroponimicznych. Większość opisanych nazwisk jest niederywowana, pozostałe derywowane są sufiksami fleksyjnymi i słowotwórczymi. Przeważająca część mian jest jednomotywacyjna. 65,5 % nazwisk nie dotrwała do XVIII wieku. W omówionych nazwach osobowych mamy do czynienia m.in. z następującymi zjawiskami językowymi: polonizacją, latynizacją za pomocą formantów fleksyjnych, np. -i, -is i słowotwórczego -us, podwajaniem spółgłosek bez uzasadnienia.
This paper presents the origin of genetically German surnames, to determine their structure and to determine whether the surnames under study were still present in Warmia in the 18th century. Regarding the origin of surnames, the classification of surnames with one motivation is partly based on the classification introduced by S. Rospond (1967). Moreover, the classification of surnames by their etymology, e.g. according to the Duden. Familiennamen dictionary, was also taken into account. The linguistic phenomena in certain surnames were also highlighted. The material database has not previously been used in anthroponymic research. Most of the surnames described here are non-derivative, while others are derived with inflectional and word-formation suffixes. The vast majority are names with a single motivation. 65.5% of the surnames had ceased to exist by the 18th century. The personal names under investigation feature, among others, the following linguistic phenomena: Polonisation, Latinisation by means of inflectional formants, e.g. -i, -is and the word-forming -us, and the doubling of consonants without justification.
Źródło:
Forum Filologiczne Ateneum; 2022, 10, 1; 161-173
2353-2912
2719-8537
Pojawia się w:
Forum Filologiczne Ateneum
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Onomastykon dla każdego — o modułowej strukturze artykułów hasłowych w serwisie Dolnoserbske mjenja | Niedersorbische Namen
Onomasticon for everyone: about a modularized structure of entries in the Dolnoserbske mjenja | Niedersorbische Namen online service
Autorzy:
Zschieschang, Christian
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/2166334.pdf
Data publikacji:
2022-12-31
Wydawca:
Polska Akademia Nauk. Instytut Języka Polskiego PAN
Tematy:
język dolnołużycki
internetowe bazy danych
nazwiska
nazwy miejscowe
leksykografia
Lower Sorbian
online databases
family names
place-names
lexicography
Opis:
A large, diverse database on the Lower Sorbian language comprising several dictionaries, corpora etc. has already existed for several years. This database (www.dolnoserbski.de) is compiled, managed, and supplemented by the Sorbian Institute. It also includes proper names. After establishing detailed, practical information about the grammar of the names (declination), the goal of the next step was to include etymological information. Instead of a scholarly repository of the entire onomastic knowledge about Sorbian names, the aim was to create a bilingual (Lower Sorbian and German) information service for a broader public. However, this requires much more basic information than would be necessary for an onomastician. When, how, and why Sorbian names were coined has to be explained not just in general, but also in connection with individual names. This includes information about the reasons for names, the role of the various suffixes the names were created with, and so on. To compile this extensive information, which not only presents the etymology of the basic morphemes but also full explanations of names, specific text modules were developed for all phenomena and aspects concerning multiple names. For example, an article about one name consists of a specific text about this name along with several of the text modules dealing with, for instance, the suffix and the semantic group to which the name belongs. Furthermore, Lower Sorbian broadcasting contains a series featuring short explanations of Sorbian settlement names and surnames which runs partly in parallel with the above-mentioned database project.
Źródło:
Onomastica; 2022, 66; 341-353
0078-4648
Pojawia się w:
Onomastica
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Nazwiska w nazwach roślin
Surnames in plant names
Autorzy:
WANIAKOWA, JADWIGA
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/597836.pdf
Data publikacji:
2017-12-29
Wydawca:
Polska Akademia Nauk. Instytut Języka Polskiego PAN
Tematy:
nazwy roślin
nazwiska
łacińskie naukowe nazwy roślin
motywacja semantyczna
plant names
surnames
Latin scientific plant names
semantic motivation
Opis:
The article offers an insight into the plant names connected with surnames. There are four general groups of such plant names: 1) Latin scientific names with abbreviations of botanists’ surnames, 2) L L atin scientific names containing references to surnames, 3) names of plants containing surnames, 4) plant names derived from surnames. The last group is particularly interesting because it is the most variegated. What is more, these names do not “betray” the surnames at first glance. The plant names and their analysis show that scientific botanical names are often motivated by surnames. Such names become a peculiar monument to certain individuals, in the great majority of botanists who are well-deserved in research on particular species of plants. The names of people outside of the sphere of botanic research are quite rarely the motivation of plant names. It can also be stated that the plant names connected with surnames usually refer to genera and species that are relatively late-discovered and described (often also newly-grown ornamental plants), so they are usually exotic, and native to sparsely populated areas.
Źródło:
Onomastica; 2017, 61/2; 401-412
0078-4648
Pojawia się w:
Onomastica
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Language Contact Between Lithuanian and Polish in the Historical Anthroponymy of Kėdainiai Town of the Seventeenth and Eighteenth Centuries
Litewsko-polskie kontakty językowe w historycznej antroponimii siedemnasto- i osiemnastowiecznych Kiejdan
Autorzy:
Ragauskaitė, Alma
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/38453057.pdf
Data publikacji:
2021
Wydawca:
Polska Akademia Nauk. Instytut Slawistyki PAN
Tematy:
Kiejdany
XVII–XVIII wiek
mieszkańcy Kiejdan
nazwiska
polonizacja
Kėdainiai
17th–18th centuries
Kėdainiai residents
surnames
Polonisation
Opis:
This article presents Lithuanian naming trends specific to residents of Kėdainiai in the seventeenth and eighteenth centuries, underlining characteristic cases of Polonisation of their personal names and the most significant factors that affected the recording of anthroponyms in town books. Historical records from the seventeenth and eighteenth centuries (24 Kėdainiai register books from 1623–1799) were used to extract 505 cases of names of Kėdainiai residents. For comparison, the study also considers examples from the 1752–1799 register of christenings kept by St George’s Church of Kėdainiai Parish. The sources under consideration mostly relied on the binary nomination model (using a name and a surname or a personal name that performed the function of the latter), where the first component was a Christian name written in Polish or Latin. In seventeenth-century records, surnames were Polonised: obvious cases of phonetic alterations were noted, some surnames had no endings, some Lithuanian patronymic and diminutive suffixes were replaced with Slavic suffixes, and Slavic patronymic suffixes -evič, -ovič were added to names without suffixes. However, the Slavicisation of anthroponyms particular to Kėdainiai residents in the seventeenth century was not very intense due to extralinguistic and historical circumstances. In the Grand Duchy of Lithuania, the town of Kėdainiai was a Reformist centre of Lithuanianness, and the Lithuanian language was used in the public life of the town. This element of Lithuanianness can also be noticed in the analysed historical sources. Anthroponyms were mostly Polonised in Kėdainiai register books from the eighteenth century. Slavic patronymic suffixes -evič, -ovič were predominant in this period.
Niniejszy artykuł omawia litewskie tendencje antroponimiczne charakterystyczne dla mieszkańców Kiejdan w XVII i XVIII wieku, podkreślając charakterystyczne przypadki polonizacji oraz najistotniejsze czynniki, które wpłynęły na zapis antroponimów w księgach miejskich. Z siedemnasto- i osiemnastowiecznych zapisów (24 księgi miejskie z lat 1623–1799) wyekstrahowano 505 przypadków nazwisk mieszkańców Kiejdan. Dla porównania, w opracowaniu uwzględniono również przykłady z księgi chrztów z lat 1752–1799, prowadzonej przez kościół parafialny św. Jerzego w Kiejdanach. W omawianych zapisach źródłowych stosowano głównie antroponimy o modelu dwuczłonowym (użycie imienia i nazwiska lub imienia, które pełniło funkcję nazwiska), gdzie pierwszym elementem było imię chrzestne zapisywane po polsku lub po łacinie. W zapisach siedemnastowiecznych nazwiska polonizowano: odnotowano oczywiste przypadki zmian fonetycznych, niektóre nazwiska nie miały końcówek, niektóre litewskie przyrostki patronimiczne i deminutywne zastępowano przyrostkami słowiańskimi, słowiańskie przyrostki patronimiczne -ewicz, -owicz dodawano do nazwisk, które nie miały przyrostków. Mimo że slawizacja antroponimów była charakterystyczna dla Kiejdan w XVII wieku, nie była jednak szczególnie intensywna ze względu na uwarunkowania pozajęzykowe i historyczne. Kiejdany były ośrodkiem reformacji i litewskości, który posługiwał się językiem litewskim w życiu publicznym miasta. Ten element litewskości można również dostrzec w analizowanych źródłach historycznych. W księgach kiejdańskich z XVIII wieku antroponimy występują przeważnie w formach spolszczonych. W tym okresie dominowały słowiańskie przyrostki patronimiczne -ewicz, -owicz.
Źródło:
Acta Baltico-Slavica; 2021, 45
2392-2389
0065-1044
Pojawia się w:
Acta Baltico-Slavica
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
„Das Digitale Familiennamenwörterbuch Deutschlands“
“Online Dictionary of Surnames in Germany”
Autorzy:
Heuser, Rita
Scheller, Andrea
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/1928211.pdf
Data publikacji:
2018-11-10
Wydawca:
Polska Akademia Nauk. Instytut Języka Polskiego PAN
Tematy:
nazwiska
słownik
cyfrowa baza danych
współpraca z innymi projektami nazwiskowymi
surnames
dictionary
digital database
cooperation with other surname projects
Opis:
The paper presents the longterm project “Online Dictionary of Surnames in Germany” (“Digitales Familiennamenwörterbuch, DFD”), its conception, main objectives, and its technical realisation. By means of representative examples, the paper depicts how the project works along the catego- ries of conflation, validation, specification or revision of etymologies so far proposed in standard references and the development of new ones. Exploiting new digital resources — especially with the help of new findings in surname geography, the surname stock can be captured and analysed allencompassing and systematically.Surnames of foreign origin like English, French, Italian, Slavic, Baltic or Turkish are also considered. The importance of Slavic roots in German surnames is exemplified by the name Novak (‛new settler’) which ranks position 156 in the total frequency of German surnames.The article’s outlook discusses the importance and possibilities for future cooperation with surname projects in other countries like Poland, with a longterm perspective for a European network of surname dictionaries.
Źródło:
Onomastica; 2018, 62; 281-290
0078-4648
Pojawia się w:
Onomastica
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Wyświetlanie 1-15 z 18

Ta witryna wykorzystuje pliki cookies do przechowywania informacji na Twoim komputerze. Pliki cookies stosujemy w celu świadczenia usług na najwyższym poziomie, w tym w sposób dostosowany do indywidualnych potrzeb. Korzystanie z witryny bez zmiany ustawień dotyczących cookies oznacza, że będą one zamieszczane w Twoim komputerze. W każdym momencie możesz dokonać zmiany ustawień dotyczących cookies