Informacja

Drogi użytkowniku, aplikacja do prawidłowego działania wymaga obsługi JavaScript. Proszę włącz obsługę JavaScript w Twojej przeglądarce.

English (EN)·Polski (PL)·Yкраїнський (UK)
Przejdź do strony domowej biblioteki Centralna Biblioteka Wojskowa Link otwiera się w nowym oknie Logo biblioteki Prolib Integro - strona głównaCentralna Biblioteka Wojskowa

Wyszukujesz frazę "literatura i filozofia" wg kryterium: Wszystkie pola

  Lista filtrów
Wyrównaj
    Wyświetlanie 1-8 z 8
    Tytuł:
    Gdzie kończy się filozofia? Metafora w literaturze i filozofii
    Autorzy:
    Gałkowski, Stanisław Karol
    Powiązania:
    https://bibliotekanauki.pl/articles/643954.pdf
    Data publikacji:
    2019
    Wydawca:
    Uniwersytet Marii Curie-Skłodowskiej. Wydawnictwo Uniwersytetu Marii Curie-Skłodowskiej
    Tematy:
    Metaphor
    Philosophie
    Literatur
    Debatte
    Rationalität
    metaphor
    philosophy
    literature
    debate
    rationality
    metafora
    filozofia
    literatura
    debata
    racjonalność
    Opis:
    Der Text ist eine Antwort auf die Polemik von Marcin Kochanowski (Über die Beziehungen zwischen Literatur und Philosophie am Beispiel der Gestalt von Iwan Karamazow) mit meinem Text (Die Grenze der Philosophie. Metapher in der Philosophie am Beispiel der Sprache von Józef Tischner), der der Rolle der Metapher in der Formulierung philosophischer Thesen und in der Bestimmung des Unterschieds zwischen Philosophie und Literatur gewidmet war.
    This is a response to Marcin Kochanowski's polemics (On links between literature and philosophy on the example of Ivan Karamazov) with my paper (The boundary of philosophy. The metaphor in philosophy as exemplified by Józef Tischner’s language) elaborating on the role of the metaphor in formulating philosophical theses and in defining the difference between philosophy and literature.
    Tekst jest odpowiedzią na polemikę Marcina Kochanowskiego (O związkach literatury i filozofii na przykładzie postaci Iwana Karamazowa z moim tekstem (Granica filozofii. Metafora w filozofii na przykładzie języka Józefa Tischnera,) poświęconym roli metafory w formułowaniu tez filozoficznych oraz w określaniu różnicy między filozofią i literaturą.
    Źródło:
    Kultura i Wartości; 2019, 28
    2299-7806
    Pojawia się w:
    Kultura i Wartości
    Dostawca treści:
    Biblioteka Nauki
    Artykuł
    Tytuł:
    O związkach literatury i filozofii na przykładzie postaci Iwana Karamazowa
    Autorzy:
    Kochanowski, Marcin Jerzy
    Powiązania:
    https://bibliotekanauki.pl/articles/644038.pdf
    Data publikacji:
    2019
    Wydawca:
    Uniwersytet Marii Curie-Skłodowskiej. Wydawnictwo Uniwersytetu Marii Curie-Skłodowskiej
    Tematy:
    literatur
    Philosophie
    Unterscheidung
    Ambivalenz
    Dostojewskij
    Schestow
    Berdiajew
    literature
    philosophy
    delimitation
    ambiguity
    Dostoyevsky
    Shestov
    Berdyaev
    literatura
    filozofia
    rozgraniczenie
    niejednoznaczność
    Dostojewski
    Szestow
    Bierdiajew
    Opis:
    Stanislaw Gałkowski weist im Artikel Die Grenze der Philosophie. Die Metapher in der Philosophie am Beispiel der Sprache von Józef Tischner auf die Notwendigkeit hin, zwischen Literatur und Philosophie zu unterscheiden. Die Philosophie sei demnach ein Gebiet, dessen Anforderungen die intersubjektive Kommunizierbarkeit und Überprüfbarkeit von verfochtenen Thesen sind. Indem ich mich auf das Beispiel der Figur von Iwan Karamazow und auf seine existentiellen Dilemmas stütze, die den Nährboden für philosophische Überlegungen von Leo Schestow und Nikolai Berdiajew bildeten, weise ich nach, dass die Philosophie sowohl solche Forschungsbereiche, die keine Nahtstellen mit der Literatur haben (wie Logik) als auch solche, die das literarische Schaffen benutzten und immer noch benutzen (wie Existenzphilosophie oder Metaphysik). Für jene Bereiche sind literarische Werke sowohl mittelbar eine Inspirationsquelle als auch unmittelbar philosophische Texte sensu stricte, indem sie die Grundlage für Polemik und weitere Forschungen bilden, was keinen Abbruch der Autonomie der Philosophie gegenüber der Literatur tut.
    The author argues in favour of defining a clear distinction between literature and philosophy in view of their outright different nature. Intersubjectivity in communication and verifiability of theses are typical in philosophy. He quotes as example the case of Ivan Karamazov and his existential dilemmas which inspired Lev Shestov’s and Nicolai Berdyaev’s philosophical thoughts in order to observe that philosophy covers versatile domains of study such as logic, which is not tied up with literature directly, as well as fields such as philosophy of existence or metaphysics which have been drawing all along from literary output indirectly as a source of inspiration and directly providing strictly philosophical substance for polemics and studies. None of that jeopardizes the independence of philosophy from literature.
    Stanisław Gałkowski w artykule Granica filozofii. Metafora w filozofii na przykładzie języka Józefa Tischnera wskazuje na konieczność rozgraniczenia pomiędzy literaturą a filozofią, jako dziedziną, której wymogiem jest intersubiektywna komunikowalność i sprawdzalność tez w jej ramach głoszonych. Opierając się na przykładzie postaci Iwana Karamazowa i jego egzystencjalnych dylematach, które stanowiły podłoże filozoficznej refleksji Lwa Szestowa i Mikołaja Bierdiajewa wskazuję, że filozofia mieści w sobie zarówno obszary badawcze, takie jak logika, które nie mają punktów stycznych z literaturą, jak i takie dziedziny, jak filozofia egzystencji bądź metafizyka, które korzystały i nadal korzystają z dorobku literackiego, zarówno pośrednio jako źródła inspiracji jak i bezpośrednio – jako tekstów stricte filozoficznych, będących podstawą polemik i dalszych badań, przy czym nie stanowi to zagrożenia dla autonomii filozofii wobec literatury
    Źródło:
    Kultura i Wartości; 2019, 27
    2299-7806
    Pojawia się w:
    Kultura i Wartości
    Dostawca treści:
    Biblioteka Nauki
    Artykuł
    Tytuł:
    Prawo i literatura. Parerga, red. Joanna Kamień, Jerzy Zajadło, Kamil Zeidler
    The Prawo i literatura. Parerga, red. Joanna Kamień, Jerzy Zajadło, Kamil Zeidler
    Autorzy:
    Boike, Paweł
    Powiązania:
    https://bibliotekanauki.pl/articles/1037588.pdf
    Data publikacji:
    2020-09-30
    Wydawca:
    Uniwersytet im. Adama Mickiewicza w Poznaniu
    Tematy:
    law
    literature
    philosophy of law
    prawo
    literatura
    filozofia prawa
    Źródło:
    Ruch Prawniczy, Ekonomiczny i Socjologiczny; 2020, 82, 3; 311-312
    0035-9629
    2543-9170
    Pojawia się w:
    Ruch Prawniczy, Ekonomiczny i Socjologiczny
    Dostawca treści:
    Biblioteka Nauki
    Artykuł
    Tytuł:
    Sprzeczności: semantyczne strategie filozofii i literatury
    Contradictions: Semantic Strategies of Philosophy and Literature
    Autorzy:
    Smirnow, Igor
    Powiązania:
    https://bibliotekanauki.pl/articles/467271.pdf
    Data publikacji:
    2015
    Wydawca:
    Wydawnictwo Uniwersytetu Śląskiego
    Tematy:
    filozofia
    literatura
    semantyka
    philosophy
    literature
    semantics
    Opis:
    Applying a semantic perspective, the article revolves around the questions of mutual relationships between philosophy and literature, pointing to a whole range of often contradictory views which see literature as both inferior and superior to philosophy since the former is often accused of generating imaginary worlds while the latter is seemingly verifiable through logic and truth-value. Both however, inevitably undergo a process of historical verification, which exposes not only differences between literature and philosophy but also a number of similarities resulting from various ways of appropriating otherness and an irreducible narrative components permeating their very semantic structures.
    Przyjmując perspektywę semantyczną, niniejszy artykuł poświęcony jest pytaniom o wspólne związki literatury i filozofii. Wskazuje on na szeroką gamę poglądów, nierzadko przeciwstawnych, dla których literatura zarazem przekracza filozofię, jak i ulega jej. Wynika to z tego, że literatura jest często oskarżana o tworzenie wyobrażonych światów, zaś filozofia jest zwykle weryfikowana za pomocą logiki i wiary w prawdę. Obie dyscypliny, jednakże, uwikłane są w proces historycznej weryfikacji, która obnaża nie tylko różnice między nimi, ale także wskazuje na liczne podobieństwa, wynikające z wielości sposobów, za pomocą których przywłaszczają one sobie inność, a także z nieredukowalnej liczby narratywnych komponentów zawartych w ich semantycznych strukturach. 
    Źródło:
    ER(R)GO: Teoria – Literatura – Kultura; 2015, 31
    1508-6305
    2544-3186
    Pojawia się w:
    ER(R)GO: Teoria – Literatura – Kultura
    Dostawca treści:
    Biblioteka Nauki
    Artykuł
    Tytuł:
    Koncepcja „boga ułomnego” i jej warianty w wybranych utworach Stanisława Lema
    Autorzy:
    Kochanowski, Marcin Jerzy
    Powiązania:
    https://bibliotekanauki.pl/articles/961527.pdf
    Data publikacji:
    2020
    Wydawca:
    Uniwersytet Marii Curie-Skłodowskiej. Wydawnictwo Uniwersytetu Marii Curie-Skłodowskiej
    Tematy:
    Stanisław Lem
    Philosophie
    Literatur
    Roman
    Gott
    Stanislaw Lem
    philosophy
    literature
    novel
    god
    Filozofia
    Literatura
    powieść
    bóg
    Opis:
    Im Artikel beschreibe ich das im Schaffen von Stanislaw Lem auftretende Konzept des „unvollkommenen Gottes“ und seine unterschiedlichen Varianten in ausgewählten Romanen und Erzählungen des Autors. Zufolge des Konzepts ist Gott ein Wesen ohne Attribute der Allmacht und des Allwissens, das keine separate transzendentale Sphäre des Daseins beansprucht, sondern in die Welt und in Materie verwickelt ist. Es bleibt durch jene Welt und durch die von ihm geschaffenen Wesen beschränkt und entdeckt allmählich diese Beschränkungen. Darüber hinaus unterziehe ich die Anschauungen der Interpreten des Schaffens von Lem hinsichtlich des einschlägigen Konzeptes einer kritischen Analyse.
    Discussed is the notion of a "defective god" and its variants featured in novels and short stories written by Stanisław Lem.  Accordingly,  god is a  being devoid of such  attributes as omnipotence and omniscience,  one that does not exist in a separate, transcendent sphere of being, but is entangled in the world and matter, is limited by that world and also by  beings which he created , and is gradually discovering all these limitations. The paper also contains a critical analysis of commentators’ views on the writer's idea.
    W artykule opisuję występującą w twórczości Stanisława Lema koncepcję „boga ułomnego” oraz różne jej warianty występujące w wybranych jego powieściach i opowiadaniach. Zgodnie z nią, bóg ten jest istotą pozbawioną atrybutów wszechmocy i wszechwiedzy, która nie zajmuje odrębnej, transcendentnej sfery bytu, lecz uwikłany jest w świat i materię, pozostając ograniczony przez ów świat, a także przez stworzone przez siebie byty, odkrywając stopniowo owe ograniczenia. Nadto poddaję krytycznej analizie poglądy komentatorów twórczości pisarza na temat omawianej koncepcji.
    Źródło:
    Kultura i Wartości; 2020, 29
    2299-7806
    Pojawia się w:
    Kultura i Wartości
    Dostawca treści:
    Biblioteka Nauki
    Artykuł
    Tytuł:
    Gnothi sautón oder die Literatur und Menschenkenntnis im 18. Jahrhundert. Gewählte Aspekte
    Gnothi sautón albo literatura i poznanie człowieka w XVIII wieku. Wybrane aspekty
    Autorzy:
    Grzesiuk, Ewa
    Powiązania:
    https://bibliotekanauki.pl/articles/1933647.pdf
    Data publikacji:
    2011
    Wydawca:
    Katolicki Uniwersytet Lubelski Jana Pawła II. Towarzystwo Naukowe KUL
    Tematy:
    literatura
    antropologia i filozofia popularna XVIII wieku
    tragedia mieszczańska
    teoria powieści
    Alexander Gottlieb Baumgarten
    Friedrich von Blankenburg
    Johann Jakob Engel
    Christian Garve
    Gotthold Ephraim Lessing
    Christian Thomasius
    Christian Wolff
    literature
    anthropology and popular philosophy of the 18th Century
    bourgeois tragedy
    narrative theory
    Opis:
    Niniejszy artykuł jest próbą ukazania realizacji postulatu filozofii XVIII wieku dążenia do poznania całego człowieka i ciągle aktualnego postulatu poznania samego siebie z punktu widzenia antropologii literackiej. Dyskurs filozoficzny między racjonalizmem i sensualizmem, z którego wyodrębnia się (jeszcze filozoficzna) estetyka jako nauka poznania za pomocą niższych władz poznawczych człowieka, czyli poznania zmysłowego, znajduje odzwierciedlenie w tekstach teoretycznych dotyczących dramatu i powieści. Poznanie innego człowieka i poznanie samego siebie staje się podstawą tragedii mieszczańskiej (bürgerliches Trauerspiel), przy czym autorka wskazuje na nieadekwatność tego terminu, który polega na błędnym rozumieniu pojęcia bürgerlich, które pierwotnie oznaczało tyle, co „privat”, i na utożsamieniu go z warstwą społeczną Bürgertum, co było wynikiem nałożenia współczesnego rozumienia na pojęcie XVIII wieku, a co stanowi zbyt daleko idące uproszczenie. W przypadku tragedii autorka omawia pokrótce postać księcia Gonzagi, którą Gotthold Ephraim Lessing skonstruował na tle tradycji gatunku Fürstenspiegel, natomiast w odniesieniu do powieści pierwsze niemieckie teksty teoretyczne tego gatunku autorstwa Friedricha von Blankenburga i Johanna Jakoba Engela. Konsekwencją skupienia się na człowieku jest rezygnacja z takiego typu literatury, który przedstawia jedynie heroiczne wzorce cnót, na korzyść psychologicznie pogłębionych charakterów. Literatura zaczyna odkrywać najbardziej mroczne zakątki duszy ludzkiej.
    Źródło:
    Roczniki Humanistyczne; 2011, 59, 5; 91-113
    0035-7707
    Pojawia się w:
    Roczniki Humanistyczne
    Dostawca treści:
    Biblioteka Nauki
    Artykuł
    Tytuł:
    Ludwig van Beethoven artysta w kręgu filozofii, literatury, religii, techniki i spraw polityczno-społecznych
    Ludwig van Beethoven. The artist in the circle of philosophy, literature, religion, art and political and social affairs
    Autorzy:
    Dudek, Marek
    Powiązania:
    https://bibliotekanauki.pl/articles/1179713.pdf
    Data publikacji:
    2017
    Wydawca:
    Katolicki Uniwersytet Lubelski Jana Pawła II
    Tematy:
    Beethoven
    filozofia
    literatura
    nauka
    technologia
    polityka
    kwestie społeczne
    klasycyzm
    romantyzm
    philosophy
    literature
    science
    technology
    politics
    social issues
    classicism
    romanticism
    Opis:
    Ludwig van Beethoven był człowiekiem nieustannie poszukującym własnej drogi. Jako artysta potrafił przełamywać stereotypy i przybliżać słuchaczom uczucia, myśli i stany ducha wykraczające poza ich świadomość. Jego twórczość niwelowała granice muzycznej dosłowności, stając się niejednokrotnie zapisem przeżyć i doświadczeń zwykłych ludzi. Towarzyszący temu autentyzm i innowacyjność estetyczna były odbiciem interdyscyplinarnych zainteresowań kompozytora, które oscylowały wokół wielu dziedzin nauki, począwszy od filozofii, literatury, religii, techniki, a skończywszy na sprawach polityczno-społecznych. Od początku był autodydaktą, którego fascynowała zmienność świata. Chciał czerpać z niej jak najwięcej i tyle samo przekazywać na kartach swoich partytur. Cierpiał, ale potrafił zwyciężać. Był samotny, ale poruszał miliony. Do końca zdumiewał, nie zatracając nic z ciekawości dziecka.
    Ludwig van Beethoven was a man always looking for his own path. As an artist, he was able to overcome stereotypes and introduce his listeners to feelings, thoughts and states of mind which went beyond their awareness. His works removed boundaries of musical literality, not infrequently becoming a record of experiences of ordinary people. The accompanying enthusiasm and aesthetic innovativeness reflected the composer’s interests which oscillated around numerous fields of science, ranging from philosophy, literature, religion, technology to political and social issues. From the beginning, he was a self-taught composer, fascinated by changeability of the world. His intention was to draw upon it as much as possible and to express as much on the pages of his scores. He suffered but he knew how to win. Though he was lonely, he touched millions. He amazed to the last, never losing the curiosity of a child.
    Źródło:
    Zeszyty Naukowe KUL; 2017, 60, 1; 65-86
    0044-4405
    2543-9715
    Pojawia się w:
    Zeszyty Naukowe KUL
    Dostawca treści:
    Biblioteka Nauki
    Artykuł
    Tytuł:
    Gods and people in literature and philosophy. God by the picture of human or human by the picture of god? Homeric vision of reality versus Heraclitus’ vision of reality
    Bogowie i ludzie w literaturze i filozofii. Bóg przez obraz człowieka czy człowiek przez obraz Boga? Homerowska wizja rzeczywistości a wizja rzeczywistości Heraklita
    Autorzy:
    Skrzypek-Faluszczak, Jadwiga
    Powiązania:
    https://bibliotekanauki.pl/articles/31216249.pdf
    Data publikacji:
    2023
    Wydawca:
    Uniwersytet Papieski Jana Pawła II w Krakowie
    Tematy:
    filozofia religii
    bogowie
    religia
    literatura
    philosophy of religion
    gods
    religion
    literature
    Opis:
    The article deals with the theological issues of Homer and Heraclitus. The analysis of the works of Homer and the philosophical thought of Heraclitus serves to compare and contrast them extracting significant differences regarding the image of god and man. The author develops both literary and philosophical understanding of gods. She compares the man-god relationship in early Greek literature and philosophy. There is an interesting intrinsic tension in the literary tropes that can only be understood if the religious function of this literature is taken into account. The author tries to describe the vision of the world and the place of human beings in it in both sources: literature and philosophy. In philosophical writings, there can be seen a movement in the vision of the world structure: the gods become more inaccessible to humans, but humans gain the opportunity to become godlier if they follow a proper set of thoughts and actions proposed by philosophy. Religious poets were speaking of the past when the gods were approachable to people. Their fantasies were often mixed with old beliefs so that the divine-human world has as much wonder and eccentricity as dread. Philosophy conquers not only minds but also hearts, to convey them towards the ideal, bearing in mind the unattainable model of a virtuous man. While religion describes gods similar to humans, philosophy forges a new god-resemblant human figure.
    Artykuł dotyczy zagadnień teologicznych u Homera i Heraklita. Analiza dzieł Homera i myśli filozoficznej Heraklita służy ich porównaniu i zestawieniu, wydobywając istotne różnice dotyczące obrazu boga i człowieka. Autorka rozwija zarówno literackie, jak i filozoficzne rozumienie bogów. Porównuje relację człowiek–bóg we wczesnej greckiej literaturze i filozofii. Istnieje interesujące wewnętrzne napięcie w poszukiwaniach literackich, które można zrozumieć tylko wtedy, gdy weźmie się pod uwagę religijną funkcję tej literatury. Autorka stara się opisać wizję świata i miejsce w nim człowieka w obu źródłach: literaturze i filozofii. W pismach filozoficznych można dostrzec ruch w wizji struktury świata: bogowie stają się bardziej niedostępni dla ludzi, ale ludzie zyskują możliwość stania się bardziej boskimi, jeśli podążają za odpowiednim zestawem myśli i działań proponowanych przez filozofię. Religijni poeci mówili o przeszłości, kiedy bogowie byli dostępni dla ludzi. Ich fantazje często mieszały się ze starymi wierzeniami, dzięki czemu świat bosko-ludzki jest równie cudowny i ekscentryczny, co przerażający. Filozofia podbija nie tylko umysły, ale i serca, by skierować je ku ideałowi, pamiętając o nieosiągalnym wzorcu cnotliwego człowieka. Podczas gdy religia opisuje bogów podobnych do ludzi, filozofia tworzy nową postać człowieka przypominającą boga.
    Źródło:
    Logos i Ethos; 2023, 62, 2; 27-46
    0867-8308
    Pojawia się w:
    Logos i Ethos
    Dostawca treści:
    Biblioteka Nauki
    Artykuł
      Wyświetlanie 1-8 z 8

      Ta witryna wykorzystuje pliki cookies do przechowywania informacji na Twoim komputerze. Pliki cookies stosujemy w celu świadczenia usług na najwyższym poziomie, w tym w sposób dostosowany do indywidualnych potrzeb. Korzystanie z witryny bez zmiany ustawień dotyczących cookies oznacza, że będą one zamieszczane w Twoim komputerze. W każdym momencie możesz dokonać zmiany ustawień dotyczących cookies