Temat: językowy obraz - Katalog OPAC zbiorów

Skocz do pozycji: 1.

Tytuł:: Obraz duchowieństwa w felietonach Aleksandra Świętochowskiego
The Image of the Clergy in Aleksander Świętochowski’s Feuilletons
Autorzy:: Pietrzak, Magdalena
Powiązania:: https://bibliotekanauki.pl/articles/683729.pdf
Data publikacji:: 2017
Wydawca:: Uniwersytet Łódzki. Wydawnictwo Uniwersytetu Łódzkiego
Tematy:: felieton
językowy obraz świata
Aleksander Świętochowski
linguistic image of the world
Opis:: The aim of the article is to reconstruct the linguistic image of the Polish clergy on the basis of Aleksander Świętochowski’s feuilletons. This image is determined by the point of view of the speaker. In my analysis I have distinguished the following points of view: 1) the POV of a non-believer, 2) the POV of a positivist and an involved citizen, 3) the POV of a positivist and scientist. These perspectives are complementary and mutually determining. As a non-believer, the feuilletonist distances himself from the clergy. He views Church authorities through the prism of their decisions and his judgment is always negative. The feuilletonist also focuses on the behaviour of the clergy. He notices and denounces their immoral attitudes. A similar, negative image of the clergy is presented from the point of view of a positivist and an involved citizen. The representatives of the Church are depicted as intellectually backward religious fanatics. The priests who are open to science or are scientists themselves are perceived and judged in a positive light by the feuilletonist, who expresses his respect and admiration towards them. The same concerns the representatives of the clergy who actively contribute to the wellbeing of society. As regards language, the feuilletonist uses contrast and axiologically charged vocabulary, including religious and biblical expressions, which is both effective and persuasive. Furthermore, the suggestiveness of the images under discussion is enhanced by means irony and expressions with negative connotations.
-
Źródło:: Acta Universitatis Lodziensis. Folia Linguistica; 2017, 51, 2; 71-81
0208-6077
2450-0119
Pojawia się w:: Acta Universitatis Lodziensis. Folia Linguistica
Dostawca treści:: Biblioteka Nauki

Artykuł

Zmień widok

na półce

Skocz do pozycji: 2.

Tytuł:: Praca i ziemia jako wartości szczególnie cenione w społeczności wiejskiej (na przykładzie Drogi przez wieś Wincentego Burka)
The work and the arable land as values highly prized in the rural community (on the example of Droga przez wieś by Wincenty Burek)
Autorzy:: Miśkiewicz, Marzena
Powiązania:: https://bibliotekanauki.pl/articles/973234.pdf
Data publikacji:: 2016
Wydawca:: Łódzkie Towarzystwo Naukowe
Tematy:: językowy obraz świata
ludowość
Wincenty Burek
linguistic image of the world
folksiness
Opis:: Badania nad językowym obrazem świata, postulowane m.in. przez Jerzego Bartmińskiego, pozwalają postrzegać język jako źródło wiedzy o rzeczywistości, w której funkcjonuje człowiek. Zdaniem Anny Pajdzińskiej i Ryszarda Tokarskiego mogą być one prowadzone zarówno w oparciu o system języka, jak i jego konkretne użycia, w tym teksty literackie. W artykule analizie poddany został obraz pracy na roli oraz samej ziemi, jako dającej plony, ukazany przez Wincentego Burka w zbiorze opowiadań wydanych w roku 1935. Autorka omawia agrarne leksemy podkreślające istotność i wysoką rangę aspektów rzeczywistości związanych z pracą i miejscem gospodarowania rolnika, apelatywy motywowane uprawianym przez człowieka zawodem i wykonywanym zajęciem, metafory oraz porównania agrarne, a także najważniejsze motywy Drogi przez wieś, mieszczące się w polu semantycznym pracy, a przy tym szczególnie ważne z punktu widzenia prostego człowieka, nosiciela kultury ludowej, współtworzonej przez agrarność. Efektem przeprowadzonej analizy jest ukazanie fragmentu obrazu wsi wykreowanego w dziele nieco już zapomnianym, które jednak – ze względu na zawartą w nim stylizację na gwarę sandomierską oraz ludowość – stanowi cenny dla językoznawcy, szczególnie etnolingwisty, materiał do badań nad językiem i kulturą społeczności wiejskiej z pierwszej połowy XX wieku.
Jerzy Bartmiński pustulates research on the linguistic image allows to perceive the language as a source of knowledge about reality within which human functions. According to Anna Pajdzińska and Ryszard Tokarski, it may be conducted based on both language system and its concrete use, including literary texts. The work and the arable land presented by Wincenty Burek in the storybook published in 1935 is submitted for analysis in this article. The author discusses agrarian lexemes which emphasize importance and high rank of aspects related to reality of work and place of administration on the farm, appellatives motivated by profession and occupation of the human being and metaphors as well as the most important motives of Droga przez wieś included in the semantic field of work, particularly important from the point of view of a simple man, carrier of folk culture co-created by agrarianism. The effect of the conducted analysis is presentation of a fragment of the countryside view created in a slightly forgotten the work and the arable land which is a precious material for linguist and especially for ethnolinguist in order to conduct research on language and culture of the rural society from the first half of the 20th century due to included stylization for a local dialect spoken in Sandomierz and folksiness.
Źródło:: Rozprawy Komisji Językowej ŁTN; 2016, 63; 87-99
0076-0390
Pojawia się w:: Rozprawy Komisji Językowej ŁTN
Dostawca treści:: Biblioteka Nauki

Artykuł

Zmień widok

na półce

Skocz do pozycji: 3.

Tytuł:: Obraz Polaków w felietonach Henryka Sienkiewicza
The Image of the Poles in Henryk Sienkiewicz’s Feuilletons
Autorzy:: Pietrzak, Magdalena
Powiązania:: https://bibliotekanauki.pl/articles/1592171.pdf
Data publikacji:: 2015
Wydawca:: Uniwersytet Szczeciński. Wydawnictwo Naukowe Uniwersytetu Szczecińskiego
Tematy:: linguistic image of the world
column
Henryk Sienkiewicz
językowy obraz świata
felieton
Opis:: The aim of the article is to reconstruct the linguistic image of the Poles on the basisof Henryk Sienkiewicz’s feuilletons. This image is determined by the speaker’s pointof view. Creating his image of Polish society, Sienkiewicz adopted the following pointsof view: the POV of a Pole, the POV of a thrifty economist, the POV of a positivist andthe POV of a Christian. As a Polish citizen, he criticizes his compatriots for the fact that they do not respect their native tongue. As a thrifty economist, he exposes numerousinstances of their profligacy. As a positivist, Sienkiewicz notes the backwardness of thecountryside and proposes specific initiatives to address this problem. Finally, assumingthe perspective of a Christian, he unmasks false piety. This image of the Poles is predominantlynegative. The fact that Sienkiewicz highlighted his compatriots’ weaknesses andfocused on their wastefulness, rather than on their positive attributes, could be motivatedby censorship concerns. Russian censors were very effective in suppressing all forms ofmanifesting Polish national identity and were more inclined to accept critical opinions.
Źródło:: Studia Językoznawcze; 2015, 14; 285-296
1730-4180
2353-3161
Pojawia się w:: Studia Językoznawcze
Dostawca treści:: Biblioteka Nauki

Artykuł

Zmień widok

na półce

Skocz do pozycji: 4.

Tytuł:: Językowa kreacja drogi w powieści Matka Ignacego Maciejowskiego (Sewera)
The linguistic creation of a road in the novel Matka [Mother] by Ignacy Maciejowski
Autorzy:: Rutkowska, Joanna
Powiązania:: https://bibliotekanauki.pl/articles/1591663.pdf
Data publikacji:: 2017
Wydawca:: Uniwersytet Szczeciński. Wydawnictwo Naukowe Uniwersytetu Szczecińskiego
Tematy:: lexis
stylistics
linguistic image of the world
colours
leksyka
stylistyka
językowy obraz świata
barwy
Opis:: W powieści Matka jawi się równolegle dwuwymiarowa kreacja drogi: w ujęciu fizycznym oraz w ujęciu metaforycznym. W kreacji drogi Ignacy Maciejowski wykorzystał kontrast: droga do miasta – droga zła, czarna, z demonami, trudna, męcząca, z zacierającym się celem, a droga do domu – do wsi, do sielanki, do swoich. Ważną rolę w obrazowaniu pokonywanej trasy odgrywają opisy przyrody, która stanowi uzupełnienie kreacji różnych etapów drogi, jak i oddziałuje na emocje, przeżycia i odczucia głównej bohaterki powieści. Elementem kreującym drogę w analizowanej powieści są także barwy. Pisarz wykorzystuje paletę – od ciemnej, czarnej do białej i jej odcieni, sporadycznie wykorzystując barwę niebieską, granatową, czerwoną, różową. Droga pokonywana przez matkę jest miejscem sakralnym, przestrzenią, którą można pokonać z Bożą pomocą.
In the novel Matka a parallel, two-dimensional creation of a road can be observed – physical and metaphoric. In the creation of a road Maciejowski used the contrast between the road to the town – which is bad, black, demons-infested, difficult, tiresome, with blurring destination, and the road home – to the village, to the idyll, to one’s own folks. The descriptions of nature play a significant role in the imaging of the covered distance. They complement the creation of the different stages of the road, and affect the emotions, feelings, and experiences of the main character of the novel. The colours are also a factor used for creating a road in the Sewer’s novel. The writer uses a palette of colours – from a dark, black to white and it’s shadows, and occasionally blue, navy-blue, red and pink. A road covered by the mother is a sacred place, a space which can be travelled with the divine help.
Źródło:: Studia Językoznawcze; 2017, 16; 205-220
1730-4180
2353-3161
Pojawia się w:: Studia Językoznawcze
Dostawca treści:: Biblioteka Nauki

Artykuł

Zmień widok

na półce

Skocz do pozycji: 5.

Tytuł:: O kobietach, które łowią zwierzynę i męskie serca… Przyczynek do badań nad słownictwem myśliwskim
About women hunting for game and men’s hearts… Contribution into research on vocabulary related to hunting
Autorzy:: Janicka-Szyszko, Renata
Powiązania:: https://bibliotekanauki.pl/articles/496961.pdf
Data publikacji:: 2018
Wydawca:: Akademia im. Jakuba z Paradyża w Gorzowie Wielkopolskim
Tematy:: leksyka
semantyka
językowy obraz świata
kultura
lexis
semantics
linguistic image of the world
culture
Opis:: Celem niniejszego artykułu była analiza słownictwa nazywającego kobiety polujące i związane z myślistwem poprzez pokrewieństwo oraz próba określenia obrazu świata odbitego w funkcjonujących w kulturze łowieckiej frazeologizmach i przysłowiach odnoszących się do niewiast. Analiza badanych wyrazów dowodzi gwałtownego zmniejszenia się liczby nazw żeńskich oraz wykorzystywania współcześnie na oznaczenie polujących kobiet eponimu Diana, co wskazuje na zachodzenie procesu apelatywizacji, czyli przenoszenia nazwy własnej (Diana) do zbioru wyrazów pospolitych (diana ‘polująca kobieta’). Analiza frazeologizmów oraz przysłów łowieckich potwierdza, że słownictwo odzwierciedla subiektywne widzenie świata. Kobiety postrzegane są stereotypowo, a pouczenia i uwagi, które odnajdujemy w paremiach, odczytać można jako brak zaufania wobec pań. Jednocześnie przysłowia łowieckie przez porównanie do wybranych zwierząt (sarna, łania) wskazują przede wszystkim na walory kobiet, które są przedstawiane jako zwinne, zręczne, pełne gracji, urody.
The aim of the article is the analysis of the vocabulary naming hunting women and those connected with hunting by affinity as well as picturing the reality of the world of hunters reflected in idiomatic expressions and proverbs related to women. The analysis of the examined data shows the rapid decrease in the number of female names and using eponym Diana in the contemporary language to indicate hunting women which results in appellation meaning transferring the proper name (Diana) to the pool of common words (Diana “a hunting woman”). The research of the given idiomatic expressions and proverbs related to women proves that the vocabulary reflects the subjective picture of the world. Women are perceived in a stereotypical way and the remarks and admonishments which are found in phrases can be read as the lack of trust towards ladies. At the same time the hunting proverbs thanks to comparing to some animals (roe deer, doe ) show positive aspects of females who are presented as agile, skillful and graceful.
Źródło:: Język. Religia. Tożsamość; 2018, 1(17); 137-150
2083-8964
2544-1701
Pojawia się w:: Język. Religia. Tożsamość
Dostawca treści:: Biblioteka Nauki

Artykuł

Zmień widok

na półce

Skocz do pozycji: 6.

Tytuł:: Kreacja anioła w wierszach księdza Jana Twardowskiego i jej rekonstrukcja w rosyjskich przekładach
Creation of the angel of Jan Twardowski’s poems and her reconstruction in Russian translations
Autorzy:: Dworakowska, Beata Edyta
Powiązania:: https://bibliotekanauki.pl/articles/2119799.pdf
Data publikacji:: 2012-12-30
Wydawca:: Uniwersytet w Białymstoku. Wydawnictwo Uniwersytetu w Białymstoku
Tematy:: Jan Twardowski
poezja religijna
językowy obraz świata
tłumaczenie
religious poetry
linguistic image of the world
translation
Opis:: In the present article Jan Twardowski’s poems translated into Russian compared with original texts are the object of analysis. The subject matter of the works is concentrating around the most important existential problems. Irrespective of the subject matter of works, an orientation on the sacrum is one of main features of Twardowski’s poetry. Proposed analysis is situated in investigative model of cultural linguistics, referring to the cognitive paradigm. The linguistic image of the angel is investigated in two dimensions. The angel’s attributes in JOS of Polish language were specified within the limits of monolingual analysis, whereas bilingual analysis showed what happens with the JOS when it is transferred to other language, in this case to Russian language.
Źródło:: Białostockie Archiwum Językowe; 2012, 12; 25-47
1641-6961
Pojawia się w:: Białostockie Archiwum Językowe
Dostawca treści:: Biblioteka Nauki

Artykuł

Zmień widok

na półce

Skocz do pozycji: 7.

Tytuł:: Vanitas vanitatum et omnia vanitas. Językowy obraz marności w tekstach slamerów (na materiale antologii tekstów poznańskiej sceny slamerskiej w 2016 roku)
Vanitas vanitatum et omnia vanitas. The linguistic image of vanity in Polish poetry slam (based on an anthology of the Poznan poetry slam from 2016)
Autorzy:: Świerkowska, Dagmara
Powiązania:: https://bibliotekanauki.pl/articles/1395830.pdf
Data publikacji:: 2018-12-15
Wydawca:: Uniwersytet im. Adama Mickiewicza w Poznaniu
Tematy:: poetry slam
linguistic image of the world
vanity
performative turn
culture
slam
językowy obraz świata
vanitas
performatyka
Opis:: Niniejszy artykuł prezentuje pojęcie marności w językowym obrazie świata slamerów skupionych wokół poznańskiej sceny slamerskiej. Bazę materiałową stanowią 34 teksty, wydane w antologii slamerskiej pt. Poetycki freestyle. Poznańska scena slamerska w 2016 roku. Przeanalizowane teksty zostały uszeregowane w kilka pól tematycznych związanych z obrazem relacji międzyludzkich, religii, miasta i codzienności w tekstach slamerów. We wnioskach klarują się elementy językowego obrazu marności w twórczości slam poetry. Ponadto artykuł podejmuje kwestie związane z określeniem miejsca slamu wśród innych dziedzin sztuki oraz sytuuje go wobec zwrotu performatywnego w kulturze.
This article describes the theme of vanity as presented by slam poets from Poznań, based on 34 texts published in an anthology of spoken word poetry Poetic freestyle. Poznań slam scene in 2016. The analysed texts were arranged into several thematic fields related to the image of interpersonal relations, religion, the city and everyday life as presented in spoken word poetry. The conclusions include elements of a linguistic image of vanity in the works of slam poets. What is more, the article is an attempt at identifying the position of spoken word poetry among other fields of art and juxtaposes it with the performative turn in culture.
Źródło:: Poznańskie Spotkania Językoznawcze; 2018, 35-36; 145-157
2082-9825
2450-0259
Pojawia się w:: Poznańskie Spotkania Językoznawcze
Dostawca treści:: Biblioteka Nauki

Artykuł

Zmień widok

na półce

Skocz do pozycji: 8.

Tytuł:: Obraz narzędzi rolniczych utrwalony w polskiej frazeologii i paremiologii
The image of agricultural tools preserved in Polish phraseology and paremiology
Autorzy:: Młynarczyk, Ewa
Powiązania:: https://bibliotekanauki.pl/articles/459286.pdf
Data publikacji:: 2017
Wydawca:: Uniwersytet Pedagogiczny im. Komisji Edukacji Narodowej w Krakowie
Tematy:: paremiologia
frazeologia
językowy obraz świata
nazwy narzędzi
paremiology
phraseology
linguistic image of the world
names of tools
Opis:: The object of analysis in this paper are fixedword combinations (phraseological units and proverbs) with components denoting names of agricultural tools. They were used to conceptualize numerous ideas connected not only with the appearance of tools and agricultural work done, but also with various aspects of individual and collective life. Most of the analysed phrasemes already belong to the recessive sphere of phraseology. In order to understand them completely, it is necessary to have some knowledge of what they look like, what purpose they served and what kind of work was done with their use, which is not always clear to people who don’t know anything about the village reality.
Źródło:: Annales Universitatis Paedagogicae Cracoviensis. Studia Linguistica; 2017, 12; 197-205
2083-1765
Pojawia się w:: Annales Universitatis Paedagogicae Cracoviensis. Studia Linguistica
Dostawca treści:: Biblioteka Nauki

Artykuł

Zmień widok

na półce

Skocz do pozycji: 9.

Tytuł:: Towarzysz, przyjaciel, wróg… – postrzeganie psa na przykładzie wybranych tekstów
Companion, friend, enemy… – perception of a dog using examples from selected texts
Autorzy:: Kijak, Agnieszka
Powiązania:: https://bibliotekanauki.pl/articles/38081258.pdf
Data publikacji:: 2024
Wydawca:: Akademia Humanistyczno-Ekonomiczna w Łodzi
Tematy:: pies
językowy obraz świata
komunikacja internetowa
frazeologia
ekspresywizmy
dog
linguistic image of the world
Internet communication
phraseology
expressionisms
Opis:: Artykuł stanowi przegląd badań na temat społeczno-kulturowego obrazu psa. Autorka odnosząc się do nich, przedstawia różne sposoby postrzegania tego zwierzęcia zależne od czasów i rodzaju tekstu. W artykule uwzględniono opracowania dotyczące występowania psa w literaturze, filmie oraz tekstach użytkowych. Jak pokazała przeprowadzona przez autorkę analiza, istotny materiał w badaniach nad postrzeganiem tego zwierzęcia wyekscerpowano ze słowników zawierających katalog utrwalonych kulturowo związków frazeologicznych. Wartościowe okazały się także nowsze źródła, zwłaszcza internetowe. Prześledzenie różnorodnych opracowań na temat psa w wybranych tekstach pozwoliło na pokazanie, jak zmieniał się jego obraz, oraz wskazanie głównych czynników wpływających na te zmiany, a także sformułowanie prognoz dotyczących dalszych przeobrażeń w jego postrzeganiu.
This article is a review of research on the socio-cultural image of the dog. The author presents different systems of perceiving this animal depending on the time and type of text. The article considers studies on the occurrence of the dog in literature, film and applied texts. Important material in the study of the perception of dogs was extracted from dictionaries containing a catalogue of culturally fixed phraseological compounds. Newer sources, especially online, also proved valuable. Tracing the various studies of dogs in selected texts made it possible to show how the image of the dog has changed and to identify the main factors influencing these changes, as well as to formulate forecasts for further transformations in how it is perceived.
Źródło:: Językoznawstwo; 2024, 20, 1; 152-160
1897-0389
2391-5137
Pojawia się w:: Językoznawstwo
Dostawca treści:: Biblioteka Nauki

Artykuł

Zmień widok

na półce

Skocz do pozycji: 10.

Tytuł:: Kim jest nauczyciel? Językowo-kulturowy obraz pedagoga widziany oczami uczniów
Who is the teacher? Cultural – linguistic image of educationist in students’ eyes
Autorzy:: Kubiak, Monika
Powiązania:: https://bibliotekanauki.pl/articles/29519899.pdf
Data publikacji:: 2021-12-14
Wydawca:: Uniwersytet Bielsko-Bialski
Tematy:: nauczyciel
historia wychowania
językowy obraz świata
etnolingwistyka
antroponimia
teacher
history of upbringing
linguistic image of the world
ethnolinguistics
anthroponymy
Opis:: Artykuł prezentuje językowo-kulturowy obraz nauczyciela. Do zbadania tego zjawiska wykorzystano etnolingwistyczny system S-A-T, autorstwa Jerzego Bartmińskiego, który stanowi jedno z czołowych instrumentów gromadzenia zasobów badawczych. Triada S-A-T została zbudowana z trzech komponentów: (S) danych słownikowych, (A) danych ankietowych oraz (T) wybranych tekstów kultury. Na początku przedstawiony zostanie leksem nauczyciel w ujęciu filozoficznym, historycznym, pedagogicznym i dydaktycznym. Później zaprezentowane zostaną wiadomości o nauczycielu zebrane na podstawie danych wyekscerpowanych ze słowników: etymologicznego, języka polskiego, frazeologicznego i synonimów, a na końcu wyniki ankiet. Zadaniem uczniów było udzielenie odpowiedzi na pytania dotyczące szeroko pojętego tematu nauczania w kontekście osoby nauczyciela, w tym wyrazów bliskoznacznych oraz związków frazeologicznych z nim związanych. Następnie respondenci musieli wyjaśnić, kim, ich zdaniem, jest nauczyciel. Kolejne pytania dotyczyły cech idealnego pedagoga (zarówno w oczach uczniów szkół podstawowych, jak i średnich), a także sprawiedliwości w szkole. Respondenci musieli również podać teksty kultury (z zakresu literatury, filmu, piosenki), w których pojawia się postać dobrego nauczyciela.
The article presents the cultural - linguistic image of a teacher. To make an investigation of this phenomena, the ethnolinguistic system S-A-T has been used. This system, created by Jerzy Bartmiński, is one of the foremost instruments to collect research resources. The S-A-T triad was built from three components: (S) - dictionary data, (A) - survey data and (T) - selected texts from culture. In the beginning, the teacher lexeme will be shown in terms of philosophy, history, pedagogy and didactics. Then, the information collected from data acquired from several dictionaries: etymological, Polish, phraseological and synonyms dictionary will be presented before the survey’s evaluation placed in the end of the article. Students were obligated to give answers for questions related to broadly defined topic of teaching in the context of teacher as a person with synonymous and idiomatic expressions associated with. Next, respondents had to explain who, to their minds, the teacher is. Further questions referred to features of a perfect pedagogue (in primary and secondary school student’s eyes) and justice at school. They were also asked for giving some writings (from literature, cinema and music), where the character of a good teacher can be found.
Źródło:: Świat i Słowo; 2021, 37, 2; 225-238
1731-3317
Pojawia się w:: Świat i Słowo
Dostawca treści:: Biblioteka Nauki

Artykuł

Zmień widok

na półce

Skocz do pozycji: 11.

Tytuł:: "Bóg, honor, ojczyzna"? O stosunku Polaków do państwa i narodu w polskich i słoweńskich badaniach ankietowych
"God, honour, fatherland"? About the attitude of Poles to the country and nation in Polish and Slovenian surveys
Autorzy:: Wacławek, Maria
Wtorkowska, Maria
Powiązania:: https://bibliotekanauki.pl/articles/47034224.pdf
Data publikacji:: 2023
Wydawca:: Uniwersytet Łódzki. Wydawnictwo Uniwersytetu Łódzkiego
Tematy:: językowy obraz świata
stereotyp
Polak
państwo
naród
ojczyzna
kulturem
linguistic image of the world
stereotype
Pole
country
nation
cultureme
Opis:: Przywołana w tytule dewiza Wojska Polskiego przynależy do kluczowych pojęć polskiej kultury, aktywizuje się w umysłach Polaków i nie-Polaków. Z pojęciami państwa i narodu nieodłącznie wiąże się zagadnienie tożsamości narodowej, a także to, czym jest i jak jest postrzegana ojczyzna. Za teoretyczną podstawę badań uznajemy przyjęte w polskiej etnolingwistyce założenia dotyczące językowo-kulturowych stereotypów, a także korelujących z nimi kulturemów. Celem artykułu jest rekonstrukcja fragmentu stereotypowego konceptu Polaków – tego, co zdaniem polskich i słoweńskich respondentów najlepiej charakteryzuje Polaka i Polkę w ich stosunku do państwa i narodu. Na podstawie zebranych wypowiedzi ankietowych zostały wyodrębnione następujące kategorie tematyczne: 1) wartościowanie pozytywne, 2) wartościowanie neutralne i ambiwalentne, 3) wartościowanie negatywne. Z badania zasadniczo wyłania się wartościowany in plus obraz Polaka jako patrioty – szczególnie wyraźnie zarysowany w ujęciu heterostereotypowym (słoweńskim). Zrekonstruowano również model przeciwstawny – mocniej uwypuklony w ujęciu autostereotypowym (odtwarzanym z wypowiedzi polskich). W końcowej części artykułu uzyskane wyniki zostały krótko zinterpretowane w kontekście kulturemów – związanych z polskimi symbolami narodowymi (ojczyzną) i ideami (patriotyzmem), a także w kontekście polonistycznego kształcenia językowego cudzoziemców. Funkcjonalne jest badanie ważnych dla danej kultury (w naszym przypadku polskiej) kluczowych słów z perspektywy własnej, jak i obcej, właściwej zewnętrznemu obserwatorowi.
The motto of the Polish Army referred to in the title belongs to the key concepts of Polish culture; it is activated in the minds of Poles and non-Poles. The concept of state and nation is inseparably connected with the issue of national identity, as well as what the fatherland is and how it is perceived. As a theoretical basis for research, we consider the assumptions adopted in Polish ethnolinguistics regarding linguistic and cultural stereotypes, as well as the culturemes that correlate with them. The aim of the article is to reconstruct a fragment of the stereotypical concept of Poles – what, according to Polish and Slovenian respondents, best characterizes a Pole in their attitude to the state and nation. Based on the collected survey responses, the following thematic categories were distinguished: 1) positive evaluation, 2) neutral and ambivalent evaluation, and 3) negative evaluation. The survey basically shows a plus-valued image of a Pole as a patriot – particularly clearly outlined in the heterostereotypical (Slovenian) approach. The opposite model was also reconstructed – more strongly emphasized in the auto-stereotypical approach (reconstructed from Polish statements). In the final part of the article, the obtained results were briefly interpreted in the context of culturemes – related to Polish national symbols (fatherland) and ideas (patriotism), as well as in the context of Polish language education for foreigners. It is useful to study key words important for a given culture (in our case, Polish) from the perspective of one’s own and that of the foreign learner.
Źródło:: Acta Universitatis Lodziensis. Kształcenie Polonistyczne Cudzoziemców; 2023, 30; 379-400
0860-6587
2449-6839
Pojawia się w:: Acta Universitatis Lodziensis. Kształcenie Polonistyczne Cudzoziemców
Dostawca treści:: Biblioteka Nauki

Artykuł

Zmień widok

na półce

Skocz do pozycji: 12.

Tytuł:: Językowe poznawanie rzeczywistości w świetle hipotezy Sapira-Whorfa i jego implikacje logopedyczne
Linguistic Cognizance of Reality in the Light of the Sapiro-Whorf Hypothesis and Its Linguistic Implications
Autorzy:: Michalik, Jędrzej
Powiązania:: https://bibliotekanauki.pl/articles/11542868.pdf
Data publikacji:: 2022
Wydawca:: Państwowa Wyższa Szkoła Zawodowa w Nowym Sączu
Tematy:: poznanie
hipoteza Sapira-Whorfa
językowy obraz świata
relatywizm
determinizm
cognition
Sapiro-Whorf hypothesis
linguistic image of the world
relativism
determinism
Opis:: Punktem wyjścia dla rozważań o językowym poznawaniu rzeczywistości w świetle hipotezy Sapira-Whorfa są wybrane koncepcje filozoficzne, począwszy od starożytnych Greków i ich rozumienia poznania, bytów i idei, przez Arystotelesowskie ujęcie poznania św. Tomasza z Akwinu i nowożytną myśl filozoficzną Kartezjusza i Immanuela Kanta. Rozważania o poznaniu na gruncie lingwistyki zapoczątkowane zostały przez strukturalizm i wyróżnienie przez Ferdinanda de Saussure’a opozycji la langue – la parole. Dalsze teorie o związku poznania z językiem związane są z nurtem generatywno-transformacyjnym, który zakładał istnienie wrodzonej i uwarunkowanej genetycznie kompetencji językowej przy jednoczesnym rozdzieleniu języka i procesów poznawczych. W opozycji do generatywizmu ukształtował się kognitywizm, który zakładał ścisły związek poznania i języka. Hipoteza Sapira-Whorfa, interpretowana w artykule logopedycznie, wyróżnia dwie zasadnicze opozycje: determinizm – relatywizm i obiektywizm – subiektywizm postrzeżeniowy. Pierwsza z nich odnosi się do różnic między silniejszym i bardziej radykalnym stanowiskiem determinizmu, zakładającym, że postrzeganie rzeczywistości jest w pełni zależne od języka, jakim włada człowiek, a relatywizmem uwzględniającym wpływ języka na sposób spostrzegania świata.
The starting point for the reflection on the linguistic cognizance of reality in the light of hypotheses of Sapiro-Whorf is the selected philosophical concepts, starting with the ancient Greeks and their understanding of cognition, entities and ideas, through the Aristotelian approach towards cognition demonstrated by St. Thomas of Aquinas up to the modern philosophy of Descartes and Immanuel Kant. Reflections on cognizance on the grounds of linguistics stem from structuralism and F. de Saussure distinguishing the la langue – la parole opposition. Further theories on the relations between cognition and language are related to the generative-transformative movement which assumed existence of an inherent and genetically conditioned language competence and simultaneous separation between language and cognition processes. Cognitivism which assumed strict and direct relation between cognition and language formed in opposition to generativism. The Sapiro-Whorf hypothesis interpreted in the paper in terms of logopaedics distinguishes between two primary oppositions: determinism – relativism and perceptual objectivism – subjectivism. The first opposition refers to differences between a stronger and more radical opinion of determinism which assumes that perception of reality is fully dependent on language which a person commands and relativism which considers influence of language on perception of the world.
Źródło:: Eruditio et Ars; 2022, 4, 1; 65-77
2545-2363
Pojawia się w:: Eruditio et Ars
Dostawca treści:: Biblioteka Nauki

Artykuł

Zmień widok

na półce

Skocz do pozycji: 13.

Tytuł:: Once Again on Tertium Comparationis in the Confrontative Study of Linguistic Images of the World
Jeszcze raz o tertium comparationis w konfrontatywnym badaniu językowych obrazów świata
Autorzy:: Maldjieva, Viara
Tobolski, Norbert
Powiązania:: https://bibliotekanauki.pl/articles/33317071.pdf
Data publikacji:: 2023
Wydawca:: Polska Akademia Nauk. Instytut Slawistyki PAN
Tematy:: linguistic image of the world
confrontation
tertium comparationis
Polish language
Bulgarian language
językowy obraz świata
konfrontacja językowa
język polski
język bułgarski
Opis:: The work contains a preliminary proposal for fulfilling the demands placed before the tertium comparationis in linguistic confrontation, especially those related to the preparation of operational steps for building a basis for comparing concepts in different languages so that parallel (and de facto monolingual) descriptions can be replaced by sensu stricto comparisons. According to the authors, the application of the basic theoretical assumptions of linguistic confrontation will make it possible to create tools for comparing linguistic images of the world. The proposal is supported by the results of a preliminary comparative analysis of the concept of ‘faith’ in Polish and Bulgarian.
Praca zawiera wstępną propozycję spełnienia postulatów stawianych przed tertium comparationis w konfrontacji językowej, zwłaszcza tych związanych z opracowaniem operacjonalnych kroków budowania podstawy porównania konceptów w różnych językach tak, żeby paralelne (i de facto jednojęzyczne) opisy zastąpić porównaniem sensu stricto. W opinii jej autorów zastosowanie podstawowych teoretycznych założeń konfrontacji językowej pozwoli stworzyć narzędzia do porównania językowych obrazów świata. Propozycja jest poparta wynikami wstępnej porównawczej analizy pojęcia ‘wiara’ w języku polskim i bułgarskim.
Źródło:: Slavia Meridionalis; 2023, 23
1233-6173
2392-2400
Pojawia się w:: Slavia Meridionalis
Dostawca treści:: Biblioteka Nauki

Artykuł

Zmień widok

na półce

Skocz do pozycji: 14.

Tytuł:: Bocian biały jako okaz językowy, czyli polsko-chorwackie wędrówki lingwistyczne
The White Stork as a Linguistic Specimen, or Croatian-Polish Linguistic Wanderings
Autorzy:: Baer, Magdalena
Powiązania:: https://bibliotekanauki.pl/articles/44918969.pdf
Data publikacji:: 2021
Wydawca:: Polska Akademia Nauk. Instytut Slawistyki PAN
Tematy:: okaz językowy
definicja
językowy obraz świata
język polski
język chorwacki
bocian biały
linguistic specimen
definition
linguistic image of the world
Polish language
Croatian language
white stork
Opis:: The analysis, presented in the article aims to present the white stork as a linguistic specimen, i.e. biological species as perceived through the prism of linguistic realisations, in this instance – in the Polish and Croatian languages. The linguistic specimen is closely connected with the linguistic picture of the world; however, in the chain that is the process of acquiring information by human beings of their surrounding reality, the specimen is an earlier link. The basics of definition of the linguistic specimen are linked to biological features that are extralinguistic, while in the linguistic picture of the world designations are linguistically and culturally transformed. The linguistic specimen can therefore be a more objective tool for describing linguistic reality in a more conscious fashion.
W artykule została zaprezentowana nowatorska koncepcja wprowadzająca pojęcie okazu językowego, czyli gatunku biologicznego, zjawiska przyrodniczego, fizycznego, chemicznego widzianego przez pryzmat realizacji językowych. Jako podstawę analizy przyjęto języki polski i chorwacki, a definicja okazu językowego została zaprezentowana na podstawie bardzo popularnego w Europie gatunku ptaka, jakim jest bocian biały (łac. Ciconia ciconia). Proponowane pojęcie jest ściśle powiązane z językowym obrazem świata, jednak może stanowić wobec niego wcześniejsze ogniwo w procesie pozyskiwania przez człowieka informacji przetwarzanych później w interpretacje językowe i kulturowe. Okaz językowy ma swoje źródło bezpośrednio w cechach desygnatu, ponieważ by go zdefiniować, korzysta z informacji pozajęzykowych.
Źródło:: Adeptus; 2021, 17
2300-0783
Pojawia się w:: Adeptus
Dostawca treści:: Biblioteka Nauki

Artykuł

Zmień widok

na półce

Skocz do pozycji: 15.

Tytuł:: Listy z celi śmierci – językowy obraz więziennej traumy skazańców komunistycznego aparatu represji
Letters from Death Row – a Linguistic Picture of the Prison Trauma of Convicts under the Communist Apparatus of Repression
Autorzy:: Jastrzębska-Golonka, Danuta
Kęcik, Anna
Powiązania:: https://bibliotekanauki.pl/articles/28763562.pdf
Data publikacji:: 2023
Wydawca:: Polska Akademia Nauk. Instytut Historii im. Tadeusza Manteuffla PAN w Warszawie
Tematy:: communist repressive apparatus
death row
linguistic image of the world
letters
trauma
komunistyczny aparat represji
cela śmierci
językowy obraz świata
listy
Opis:: Bojownicy o wolną Polskę, którzy nie pogodzili się z oddaniem wyzwolonej spod niemieckiego okupanta ojczyzny Związkowi Socjalistycznych Republik Sowieckich i komunistycznej władzy, stali się ofiarami nowego systemu. Aresztowani, torturowani, oskarżani o działalność przeciwko nowemu rządowi, dostawali wyroki wieloletniego więzienia lub kary śmierci. Oczekując na egzekucje, pisali do rodzin oficjalne, a więc cenzurowane listy oraz – jeśli były takie możliwości, grypsy. Pierwsze nigdy nie zostały wysłane, drugie czasem docierały do adresatów. Język tych listów stał się materiałem badawczym. Analiza tekstów, wykorzystująca metodologię językowego obrazu świata (JOS), pozwoliła na wyłonienie głównych kręgów tematycznych. Skazańcy pisali prośby, podziękowania i pożegnania, dzielili się swoimi refleksjami na temat Boga i wiary, śmierci, wartości rodzinnych i dramatycznej przyszłości, dając upust swoim emocjom i uczuciom, które dzięki staraniom rodzin oraz historyków przemówiły po latach. Artykuł interpretuje te teksty, wykorzystując metodologię językowego obrazu świata, wypracowaną przez lubelską szkołę etnolingwistyczną.
Those fighting for a free Poland, who did not accept the surrender of their country, liberated from German occupation in 1945, to the next invader – the Union of Soviet Socialist Republics and the new Polish communist regime – became victims of the new political system. Arrested, tortured, and accused of activities against the new government, they were sentenced to many years in prison or to death. While awaiting the executions, they wrote official, censored letters to their families, and secret messages if possible. The first were never sent, the second sometimes reached the recipients. The language of these letters forms the basis of this research. In their letters, convicts wrote requests, thanks, and farewells, shared their reflections on God, faith, and death, family values and their dramatic future. They gave vent to their emotions and feelings, which, thanks to the efforts of their families and historians, spoke out years later. The article interprets these texts using the methodology of the ‘linguistic image of the world’ developed by the Lublin Ethnolinguistic School.
Źródło:: Kwartalnik Historyczny; 2022, 129, 4; 853-873
0023-5903
Pojawia się w:: Kwartalnik Historyczny
Dostawca treści:: Biblioteka Nauki

Artykuł

Zmień widok

na półce

Informacja

Wyszukujesz frazę "językowy obraz" wg kryterium: Temat

Źródło danych

Dostawca treści

Kolekcja

Rok wydania

Wydawca

Temat

Autor

Typ dokumentu

Język