Informacja

Drogi użytkowniku, aplikacja do prawidłowego działania wymaga obsługi JavaScript. Proszę włącz obsługę JavaScript w Twojej przeglądarce.

English (EN)·Polski (PL)·Yкраїнський (UK)
Przejdź do strony domowej biblioteki Centralna Biblioteka Wojskowa Link otwiera się w nowym oknie Logo biblioteki Prolib Integro - strona głównaCentralna Biblioteka Wojskowa

Wyszukujesz frazę "the lexis" wg kryterium: Temat

  Lista filtrów
Wyrównaj
Wyświetlanie 1-15 z 22
Tytuł:
„Co choroba, to doktor...”. O językowo-kulturowym obrazie lekarza w polszczyźnie
One Illness, One Doctor… On the Linguistic and Cultural Image of a Doctor in the Polish Language
Autorzy:
Skorupska-Raczyńska, Elżbieta
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/1044078.pdf
Data publikacji:
2020-12-15
Wydawca:
Uniwersytet im. Adama Mickiewicza w Poznaniu
Tematy:
lexis
phraseology
linguistic image of the world
Opis:
Healing traditions are very likely to have roots in the beginnings of any civilisation, which comes from the natural needs of a human striving for physical and mental comfort. On ethnically Polish lands, medical culture developed together with the society, which is reflected in the names of healers. The linguistic and cultural image of a doctor is affected by the anthropocentric experiences of speakers of Polish, stereotypes and the media that strengthen its versions, all recorded in the lexis, phraseology and paremiography. Today (according to the survey), negative traits of doctors (31) are significantly more common than their virtues (9) that include: being specific, accurate, efficient, devoted to duty and caring. According to the survey, today’s doctor is, most of all, in a hurry, overworked and tired, but also dissatisfied, uninterested in the patient, impatient, late, cold and always angry. People’s focus on doctors’ negative traits has been a permanent phenomenon for centuries.
Źródło:
Poznańskie Studia Polonistyczne. Seria Językoznawcza; 2020, 27, 2; 189-219
1233-8672
2450-4939
Pojawia się w:
Poznańskie Studia Polonistyczne. Seria Językoznawcza
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Językowo-stylistyczna kreacja rodziców w Pamiętniku Wacławy Elizy Orzeszkowej
A linguistic-stylistic creation of the parents in Eliza Orzeszkowa’s Pamiętnik Wacławy
Autorzy:
Skorupska-Raczyńska, Elżbieta
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/1929460.pdf
Data publikacji:
2021-12-22
Wydawca:
Akademia im. Jakuba z Paradyża w Gorzowie Wielkopolskim
Tematy:
stylistics
lexis
linguistic creation of the world
Opis:
Pamiętnik Wacławy by E. Orzeszkowa is a novel presenting the fate of a young woman in a twofold reality: at first, it is assigned to the drawing room and social life; then, in the second stage, to a study. An important role in the linguistic creation of Wacława’s fate is played by the parents: mother – the parlor lady, father – researcher, university professor. The construction of these characters reflects the two different worlds that a young woman explores in order to ultimately choose the latter. The language (style, lexis, syntax) corresponds with the creation of Wacława as a spoiled miss (in the first volume) and a mature young lady (in the second volume).
Źródło:
Język. Religia. Tożsamość; 2021, 2 (24) A; 151-169
2083-8964
2544-1701
Pojawia się w:
Język. Religia. Tożsamość
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Zapożyczenia niemieckie w XIX-wiecznym Dykcjonarzu Michała Amszejewicza (przyczynek do badań nad słownictwem obcego pochodzenia w polszczyźnie)
German loanwords in 19th century Dykcjonarz by Michał Amszejewicz (contribution to studies on vocabulary of foreign origin in the Polish Language)
Autorzy:
Skorupska-Raczyńska, Elżbieta
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/2109287.pdf
Data publikacji:
2020-12-08
Wydawca:
Uniwersytet w Białymstoku. Wydawnictwo Uniwersytetu w Białymstoku
Tematy:
lexis
lexicography
loanwords
history of the Polish Language
Opis:
Michał Amszejewicz in Dykcjonarz, which was a record of vocabulary of foreign origin used in the Polish language in the middle of the 19th century, recorded more than eight hundred lexical units (838 in 633 entries, which comprise 511 monosemes and 122 polysemes with two or more meanings) present in the lexis as a result of interference between the Polish and the German languages. Their functional allocation is diversified, with specialist lexis being dominant. Analysed vocabulary in the middle of the 19th century was functionally allocated to various areas of activity, firstly to crafts – 155 lexical units (18.5%), next to military and its organisation – 93 lexical units (11.1%), merchant’s profession and its specifics, commercial and financial aspects – 72 lexical units (8.6%). The remaining 518 lexical units (61.8%) are scattered in the lexicon of another several dozens of specialties, such as rafting, mining, metallurgy, forestry, meteorology, gardening, fine arts and others. Until the beginning of the 21st century, out of 838 analysed lexical units a diversified life cycle was preserved by 321 (38.3%), and 517 (61.7%) were transferred to linguistic archives of the Polish Language. In analysed vocabulary of German origin, actively used in the most recent Polish Language, biased lexis is dominant – in terms of terminology and style; less frequently these are words with a neutral character, regarded as basic vocabulary. Analysed Germanisms have also undergone semantic changes, i.e. specialisation, generalisation, metaphorisation and partial transformations. Germanisms in the Polish Language of the 19th century are a cultural and linguistic fact, which is characterised by certain specific conditions, also in terms of the time of their use and functionality, which has been emphasised on numerous occasions by their researcher – Bogusław Nowowiejski.
Źródło:
Białostockie Archiwum Językowe; 2020, 20; 255-272
1641-6961
Pojawia się w:
Białostockie Archiwum Językowe
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
„Królowa chaosu, niezrównoważona emocjonalnie, histeryczka trzaskająca drzwiami” – leksykalne sposoby wartościowania w tekstach prasowych poświęconych Ewie Kopacz (na materiale wybranych tygodników opinii z września 2014 roku)
“The queen of chaos, emotionally disturbed, a hysteric that slams doors” – a lexical way of evaluation in press articles dedicated to Ewa Kopacz (of chosen opinion weeklies from September of 2014)
Autorzy:
Budzyńska-Łazarewicz, Magdalena
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/1045010.pdf
Data publikacji:
2016-12-04
Wydawca:
Uniwersytet im. Adama Mickiewicza w Poznaniu
Tematy:
lexis
Ewa Kopacz
evaluation
the press
opinion weekly
Opis:
Is to present lexical ways of evaluation, which are present in press articles dedicated to the election of E. Kopacz for prime minister. The study material consists of articles published in eight public opinion weeklies, which were published in Poland in September of 2014. They are journals with different ideological profiles. Among the noted lexical terms, there are primarily-evaluative as well as descriptively-evaluative expressions. These are adjectives, adverbs, participles, pronouns and modality indicators. Numerously represented are statements in which the authors report affirmations that evaluate other people. The analysed terms invoke, most of all, the utilitarian, perfectionist, cognitive, socially-custom criterion. Among the noted terms, the majority consists of those with a negative value mark. As it turned out, the ideological engagement of periodicals had a slight impact on the media image of E. Kopacz. An almost solely negative evaluation was present in conservative press. However, the press, which can be described as liberal, also pointed the weaknesses of the new prime minister, recalling negative opinions about her. It did it, however, in a more veiled manner.
Źródło:
Poznańskie Studia Polonistyczne. Seria Językoznawcza; 2016, 23, 2; 201-224
1233-8672
2450-4939
Pojawia się w:
Poznańskie Studia Polonistyczne. Seria Językoznawcza
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Nie trwam o jedzę, kiedy dobrze siedzę. O jedzeniu i żarciu w paremiologii polskiej dawnej i współczesnej
On eating and gobbling in old and modern Polish proverbs
Autorzy:
Skorupska-Raczyńska, Elżbieta
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/1045053.pdf
Data publikacji:
2016-08-02
Wydawca:
Uniwersytet im. Adama Mickiewicza w Poznaniu
Tematy:
paremiology
linguistic picture of the world
lexis
semantics
Opis:
The analysis of 694 proverbs selected from widely accessible collections allows their classification into semantic fields ranging from names of foods, ways of eating, the necessity and urge to eat as well as the effects of eating, to the rules of eating and conduct during meals. Most of the proverbs analysed refer to actual situations (ca. 84%); the remaining (ca. 16%) include metaphors that illustrate or codify social behaviours and their consequences. Proverbs registered in the 19th century written Polish language constitute over a half (52,4%) of the data, while those from the 20th century amount to over one fourth (26,3%). The rest (26,3%) is dated as coming from the 15th–18th century. Over 72% of the proverbs analysed are syntactically complex with regular sound instrumentation and about 28% are syntactically simple. The analysis brings out a very important need to regulate the rules of the eating process and of conduct while eating, as well as the significance of healthy nutrition.
Źródło:
Poznańskie Studia Polonistyczne. Seria Językoznawcza; 2016, 23, 1; 95-115
1233-8672
2450-4939
Pojawia się w:
Poznańskie Studia Polonistyczne. Seria Językoznawcza
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
O zrodzić (się) i czasownikach rodzenia w perspektywie historycznej
On zrodzić (się) and verbs of giving birth and being born from the historical perspective
Autorzy:
Piela, Agnieszka
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/2156625.pdf
Data publikacji:
2022-09
Wydawca:
Towarzystwo Kultury Języka
Tematy:
history of the Polish language
semantics
lexis
phraseology
dictionary
Opis:
The aim of this paper is to present the semantic history of the verb zrodzić (się) in the Polish language against other names describing the act of giving birth or being born, most of which have a common root, e.g. rodzić (się), porodzić (się), narodzić (się), urodzić (się). It turns out that despite the fact that nowadays the discussed word is not a synonymous equivalent of either rodzić (się) or urodzić (się), it can still be found in the living speech in this meaning (e.g. zradzać potomstwo (to give birth to off spring)). Lexicographic sources document the characterised verb in one content only, cf. zrodzić ‘to originate something; to cause, create, induce’, zrodzić się ‘to be originated, to result, to arise from something; to come into being’ (e.g. konflikt, pomysł zrodził się (a conflict, idea was born); idea, inicjatywa zrodziła się (an idea, initiative was born)). The archaic content of the title verb fossilised in texts of prayers and in phraseology.
Źródło:
Poradnik Językowy; 2022, 796, 7; 79-89
0551-5343
Pojawia się w:
Poradnik Językowy
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Język prawno-administracyjny okresu dwudziestolecia międzywojennego
The language of law and administration of the interwar period
Autorzy:
Malinowska, Ewa
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/1680135.pdf
Data publikacji:
2020-06-30
Wydawca:
Towarzystwo Kultury Języka
Tematy:
Polish language of the interwar period
language of the law and administration
lexis
texts of the Constitution
Opis:
The object of this sketch is the legal and administrative Polish language of the interwar period, that is the time of the Second Polish Republic. Regaining the statehood after one and a half century of the Partitions marked signifi cant transformations in the history of the nation and the society, the return of the Polish language to offi ces, the gradual standardisation of the language of administration, unifi cation and codifi cation of law. The political system of the Second Polish Republic evolved. The system of parliamentary democracy, adopted in 1919 and established in the March Constitution, transformed gradually, in particular after the May Coup in 1926, into the authoritarian system. The principal value in the March Constitution is the nation, which was bestowed with power. In the April Constitution, the principal value is the state as the common good of all citizens. There were not enough Poles with a good background among administrative offi cers. A major role in preparing templates of documents was played by lawyers, who gave consideration also to language aspects.
Źródło:
Poradnik Językowy; 2020, 775, 6; 34-48
0551-5343
Pojawia się w:
Poradnik Językowy
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Ze studiów nad historią słownictwa ukraińskiego
From Studies of Ukrainian Vocabulary History
Autorzy:
Fałowski, Adam
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/973216.pdf
Data publikacji:
2018
Wydawca:
Łódzkie Towarzystwo Naukowe
Tematy:
historia języka ukraińskiego
leksyka
semantyka
etymologia
the history of the Ukrainian language
lexis
semantics
etymology
Opis:
W 2007 roku ukazał się mój artykuł zatytułowany Wyrazy niejasne w „Матеріалах до словника писемної та книжної української мови XV–XVIII ст.” J. Tymczenki. Starałem się w nim przyjrzeć bliżej 204 wyrazom, które nie zostały zadowalająco zidentyfikowane i zinterpretowane pod względem znaczeniowym lub w ogóle nie podjęto próby takiej interpretacji, co zostało zasygnalizowane znakiem zapytania. W wyniku moich żmudnych poszukiwań liczbę wyrazów nierozpoznanych co do formy lub znaczenia udało się ograniczyć do 56 jednostek. Spośród tych wyrazów, o których w artykule z 2007 roku napisałem, że „nie poddają się jednoznacznej interpretacji formalnej lub semantycznej”, aż 36 udało się całkowicie lub częściowo rozpoznać i opisać w niniejszej pracy w oparciu o nowe źródła historyczne i etymologiczne języków wschodniosłowiańskich oraz języka polskiego. Należy mieć nadzieję, że z biegiem czasu uda się zidentyfikować także pozostałe 20 wyrazów, które wciąż jeszcze skutecznie strzegą tajemnicy swojej proweniencji.
My article entitled Wyrazy niejasne w „Матеріалах до словника писемної та книжної української мови XV–XVIII ст.” J. Tymczenki (“Unclear words in Матеріали до словника писемної та книжної української мови XV–XVIII ст. by J. Tymczenko”) was published in 2007. In that article, I took a closer look at 204 words, which hadn’t been identified and interpreted in terms of meaning or had not even been the subject of any attempt at interpretation which. I signaled this with a question mark. As a result of my extensive research, the number words unrecognised in form or meaning has been reduced to 56. Among those 56 words about which in the article of 2007 I wrote: “they do not submit to unambiguous formal or semantic interpretation” as many as 36 have now been completely or partially recognized and described in this paper, based on new historical and etymological sources of East Slavonic and Polish languages. I hope, the remaining 20 words which still successfully guard the secret of their provenance will also be identified at some time.
Źródło:
Rozprawy Komisji Językowej ŁTN; 2018, 66; 111-123
0076-0390
Pojawia się w:
Rozprawy Komisji Językowej ŁTN
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Językowa kreacja rodziny żydowskiej w powieści "Meir Ezofowicz" Elizy Orzeszkowej
Linguistic creation of a Jewish family in "Meir Ezofowicz", a novel by Eliza Orzeszkowa
Autorzy:
Skorupska-Raczyńska, Elżbieta
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/1592169.pdf
Data publikacji:
2015
Wydawca:
Uniwersytet Szczeciński. Wydawnictwo Naukowe Uniwersytetu Szczecińskiego
Tematy:
linguistic creation of the world
lexis
stereotype
językowa kreacja świata
leksyka
stereotyp
Opis:
In her novel, Meir Ezofowicz, the author provides an insight into the social and culturalreality of a Jewish borderland town in the second half of the 19th century. The fourJewish families featured in the novel come from diverse cultural, socio-economic, andreligious backgrounds. The linguistic images created by Orzeszkowa reflect the stereotypicalperception of reality, and, at the same time, condemn all anti-social behaviour,including that observed within the Jewish diaspora community.
Źródło:
Studia Językoznawcze; 2015, 14; 311-331
1730-4180
2353-3161
Pojawia się w:
Studia Językoznawcze
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Słowa klucze w materiale historycznym – wyzwania i ograniczenia
Autorzy:
Magdalena, Majdak,
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/897278.pdf
Data publikacji:
2016
Wydawca:
Uniwersytet Warszawski. Wydawnictwa Uniwersytetu Warszawskiego
Tematy:
lexis
corpus of texts
Polish language of the 17th−18th centuries
Opis:
The article Keywords in Historical Material – Challenges and Constraints is an attempt to present the use of currently developed, multimillion lexical databases. The author reviews currently created corpora of Polish historical language and evaluates possibilities of extracting keywords in the old language material similar to undertakings relating to the contemporary language. Based on usage frequency, she selects 240 top ranking words in the material Electronic Corpus of the 17th and 18th Century Polish Texts (up to 1772) “Korba”. It is an introduction to further analyses and comparisons.
Źródło:
Przegląd Humanistyczny; 2016, 60(3 (454)); 45-55
0033-2194
Pojawia się w:
Przegląd Humanistyczny
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Leksyka tatarskich tekstów przekładowych
Lexis of Tatar translations
Autorzy:
Kulwicka-Kamińska, Joanna
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/2109369.pdf
Data publikacji:
2020-12-08
Wydawca:
Uniwersytet w Białymstoku. Wydawnictwo Uniwersytetu w Białymstoku
Tematy:
Kitab Studies
Tatars of the Grand Duchy of Lithuania
tefsir
lexis
Polish language of the northern borderland
Opis:
This article presents various layers of vocabulary constituting lexis of the Tatar tefsir, i.e. the translation of the Quran to the Polish language of the northern borderland, performed in the 16th century by Tatars of the Grand Duchy of Lithuania. Most emphasis was put on the northern borderland, separated on the basis of criteria adopted in the literature of the subject. Selected vocabulary was arranged alphabetically. A context was given in which it occurs and a semantic characteristic was provided on the basis of lexicographic sources – Polish and the East Slavic Languages. It was found that Tatar tefsir contains words previously not described or present in other historic assets of north-eastern borderland. This is particularly true with respect to forms borrowed from the East Slavic Languages, including hybrid forms. What is more, it is characterised by the existence of Old Polish lexis, including names of people performing activities which were not recorded in dictionaries, and other, words used infrequently and in specific text types. Tatar tefsir is also a perfect source for historical studies of Slavic-Oriental relations.
Źródło:
Białostockie Archiwum Językowe; 2020, 20; 97-118
1641-6961
Pojawia się w:
Białostockie Archiwum Językowe
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Językowa kreacja drogi w powieści Matka Ignacego Maciejowskiego (Sewera)
The linguistic creation of a road in the novel Matka [Mother] by Ignacy Maciejowski
Autorzy:
Rutkowska, Joanna
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/1591663.pdf
Data publikacji:
2017
Wydawca:
Uniwersytet Szczeciński. Wydawnictwo Naukowe Uniwersytetu Szczecińskiego
Tematy:
lexis
stylistics
linguistic image of the world
colours
leksyka
stylistyka
językowy obraz świata
barwy
Opis:
W powieści Matka jawi się równolegle dwuwymiarowa kreacja drogi: w ujęciu fizycznym oraz w ujęciu metaforycznym. W kreacji drogi Ignacy Maciejowski wykorzystał kontrast: droga do miasta – droga zła, czarna, z demonami, trudna, męcząca, z zacierającym się celem, a droga do domu – do wsi, do sielanki, do swoich. Ważną rolę w obrazowaniu pokonywanej trasy odgrywają opisy przyrody, która stanowi uzupełnienie kreacji różnych etapów drogi, jak i oddziałuje na emocje, przeżycia i odczucia głównej bohaterki powieści. Elementem kreującym drogę w analizowanej powieści są także barwy. Pisarz wykorzystuje paletę – od ciemnej, czarnej do białej i jej odcieni, sporadycznie wykorzystując barwę niebieską, granatową, czerwoną, różową. Droga pokonywana przez matkę jest miejscem sakralnym, przestrzenią, którą można pokonać z Bożą pomocą.
In the novel Matka a parallel, two-dimensional creation of a road can be observed – physical and metaphoric. In the creation of a road Maciejowski used the contrast between the road to the town – which is bad, black, demons-infested, difficult, tiresome, with blurring destination, and the road home – to the village, to the idyll, to one’s own folks. The descriptions of nature play a significant role in the imaging of the covered distance. They complement the creation of the different stages of the road, and affect the emotions, feelings, and experiences of the main character of the novel. The colours are also a factor used for creating a road in the Sewer’s novel. The writer uses a palette of colours – from a dark, black to white and it’s shadows, and occasionally blue, navy-blue, red and pink. A road covered by the mother is a sacred place, a space which can be travelled with the divine help.
Źródło:
Studia Językoznawcze; 2017, 16; 205-220
1730-4180
2353-3161
Pojawia się w:
Studia Językoznawcze
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
O kobietach, które łowią zwierzynę i męskie serca… Przyczynek do badań nad słownictwem myśliwskim
About women hunting for game and men’s hearts… Contribution into research on vocabulary related to hunting
Autorzy:
Janicka-Szyszko, Renata
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/496961.pdf
Data publikacji:
2018
Wydawca:
Akademia im. Jakuba z Paradyża w Gorzowie Wielkopolskim
Tematy:
leksyka
semantyka
językowy obraz świata
kultura
lexis
semantics
linguistic image of the world
culture
Opis:
Celem niniejszego artykułu była analiza słownictwa nazywającego kobiety polujące i związane z myślistwem poprzez pokrewieństwo oraz próba określenia obrazu świata odbitego w funkcjonujących w kulturze łowieckiej frazeologizmach i przysłowiach odnoszących się do niewiast. Analiza badanych wyrazów dowodzi gwałtownego zmniejszenia się liczby nazw żeńskich oraz wykorzystywania współcześnie na oznaczenie polujących kobiet eponimu Diana, co wskazuje na zachodzenie procesu apelatywizacji, czyli przenoszenia nazwy własnej (Diana) do zbioru wyrazów pospolitych (diana ‘polująca kobieta’). Analiza frazeologizmów oraz przysłów łowieckich potwierdza, że słownictwo odzwierciedla subiektywne widzenie świata. Kobiety postrzegane są stereotypowo, a pouczenia i uwagi, które odnajdujemy w paremiach, odczytać można jako brak zaufania wobec pań. Jednocześnie przysłowia łowieckie przez porównanie do wybranych zwierząt (sarna, łania) wskazują przede wszystkim na walory kobiet, które są przedstawiane jako zwinne, zręczne, pełne gracji, urody.
The aim of the article is the analysis of the vocabulary naming hunting women and those connected with hunting by affinity as well as picturing the reality of the world of hunters reflected in idiomatic expressions and proverbs related to women. The analysis of the examined data shows the rapid decrease in the number of female names and using eponym Diana in the contemporary language to indicate hunting women which results in appellation meaning transferring the proper name (Diana) to the pool of common words (Diana “a hunting woman”). The research of the given idiomatic expressions and proverbs related to women proves that the vocabulary reflects the subjective picture of the world. Women are perceived in a stereotypical way and the remarks and admonishments which are found in phrases can be read as the lack of trust towards ladies. At the same time the hunting proverbs thanks to comparing to some animals (roe deer, doe ) show positive aspects of females who are presented as agile, skillful and graceful.
Źródło:
Język. Religia. Tożsamość; 2018, 1(17); 137-150
2083-8964
2544-1701
Pojawia się w:
Język. Religia. Tożsamość
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Osobliwości leksykalne w Psałterzu Dawidowym Mikołaja Reja
Lexical peculiarities of David’ Psalter by Mikołaj Rej
Autorzy:
Kowalska, Danuta
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/1879568.pdf
Data publikacji:
2016
Wydawca:
Katolicki Uniwersytet Lubelski Jana Pawła II. Towarzystwo Naukowe KUL
Tematy:
Mikoła Rej
XVI wiek
psałterz
leksyka
osobliwości leksykalne
Mikołaj Rej
the 16th century
the Psalter
lexis
lexical peculiarities
Opis:
W artykule omawia się osobliwości leksykalne Psałterza Dawidowego Mikołaja Reja, czyli formy wyrazowe, które nie mają poświadczenia w szesnastowiecznych źródłach leksykograficznych bądź ówczesne słowniki odnotowują je tylko z tekstu Reja. Tego rodzaju leksemy osobliwe są licznie reprezentowane w Rejowej parafrazie, pojawiają się najczęściej jako ekwiwalenty synonimiczne, nierzadko nawet dublety słowotwórcze leksemów o ugruntowanej już pozycji w polszczyźnie literackiej. O wprowadzaniu do tekstu parafrazy neologizmów decydowały różnorodne czynniki, m.in.: dążność do precyzji językowej, możliwości kreacyjne leksemu, dążność do regularności słowotwórczej oraz względy wersyfikacyjno-rytmiczne, polegające na grupowaniu w bliskim sąsiedztwie formacji tworzonych za pomocą tego samego przyrostka. Na wybór niektórych neologizmów wpływała także chęć różnicowania leksemów w sąsiadujących ze sobą paralelnie zestawianych wersetach.
The article focuses on lexical peculiarities of David’Psalter by Mikołaj Rej, that is on these lexical forms which are not present in the 16th-century lexicographic sources or which are present in the dictionaries only on the basis of Rej’s works. Such peculiar lexemes frequently appear in Rej’s paraphrase, usually as synonymic equivalents, or even as word-formation doublets, of lexemes whose position in Polish literature is stable. Various factors decided about whether to include neologisms in Rej’s paraphrase, such as: the desire to strive for lexical precision and word-formation regularity, the possibilities of creating a lexeme and the aspect of versification and rhythm, which aimed at putting together forms created with the help of the same suffix. What helped to choose and accept some neologisms was also the desire to divide these lexemes which occurred next to each other in parallel verses.
Źródło:
Roczniki Humanistyczne; 2016, 64, 6; 51-70
0035-7707
Pojawia się w:
Roczniki Humanistyczne
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
„Zielony Drogowskazie, na rozstajach niepewności czekająca…” – o nazwaniach Matki Bożej w „125 litaniach maryjnych” (w oprac. ks. Janusza Kumali MIC). Cz. I. Imię Matki Bożej i formacje odimienne
„O, Green Beacon, at the crossroads of hesitation awaiting…” On the denominations of Mother of God in “125 litanies of Mary” (ed. J. Kumala) Part I. The name of Mother of God and denominal forms
Autorzy:
Rutkowska, Joanna
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/497023.pdf
Data publikacji:
2018
Wydawca:
Akademia im. Jakuba z Paradyża w Gorzowie Wielkopolskim
Tematy:
nazwania Maryi
językowy obraz świata
leksyka
Denominations of Mary
a linguistic image of the world
lexis
Opis:
Z wezwań litanijnych i przywoływanych w nich Maryjnych imion wybrzmiewa podziw wobec wyjątkowej roli Matki Bożej w historii zbawienia oraz wdzięczność za Jej współuczestnictwo w życiu i misji Chrystusa. Różnorodność wezwań – jak zaznacza autor zbioru – ukazuje duchowe piękno Maryi, relację do Trójcy Świętej i do Kościoła, przede wszystkim zaś kreuje Maryję jako bliską każdemu człowiekowi i wszelkiemu stworzeniu pośredniczkę, opiekunkę, wstawienniczkę i pocieszycielkę oraz jako wzorzec kobiety i matki. W analizowanym zbiorze litanii odnajdujemy łącznie 655 nazwań Matki Bożej w 873 użyciach, do których zaliczamy: imię Maryja, formy Maria oraz Madonna oraz konstrukcje, których komponentem są wyżej wymienione imiona.
Invocations in litanies and Mary’s names called upon therein resound with an admiration of the exceptional role of Mother of God in the history of salvation and gratitude for her co‑participation in the life and mission of Christ. The diversity of invocations – as it is pointed out by the author of the collection – reveals Mary’s spiritual beauty, the relationship with the Holy Trinity and the Church, but most of all it creates Mary as being close to each human and each living creature, a guardian, who has intercession for our salvation, comforter and as a paragon of woman and mother. This collection of litanies presents a total of 655 invocations of Mother of God in 873 uses which comprise: the name of Mary, forms of Mary and Madonna as well as structures that have hese names as their constituents.
Źródło:
Język. Religia. Tożsamość; 2018, 2(18); 107-133
2083-8964
2544-1701
Pojawia się w:
Język. Religia. Tożsamość
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Wyświetlanie 1-15 z 22

Ta witryna wykorzystuje pliki cookies do przechowywania informacji na Twoim komputerze. Pliki cookies stosujemy w celu świadczenia usług na najwyższym poziomie, w tym w sposób dostosowany do indywidualnych potrzeb. Korzystanie z witryny bez zmiany ustawień dotyczących cookies oznacza, że będą one zamieszczane w Twoim komputerze. W każdym momencie możesz dokonać zmiany ustawień dotyczących cookies