Informacja

Drogi użytkowniku, aplikacja do prawidłowego działania wymaga obsługi JavaScript. Proszę włącz obsługę JavaScript w Twojej przeglądarce.

English (EN)·Polski (PL)·Yкраїнський (UK)
Przejdź do strony domowej biblioteki Centralna Biblioteka Wojskowa Link otwiera się w nowym oknie Logo biblioteki Prolib Integro - strona głównaCentralna Biblioteka Wojskowa

Wyszukujesz frazę "history of language" wg kryterium: Temat

  Lista filtrów
Wyrównaj
    Wyświetlanie 1-11 z 11
    Tytuł:
    Leksyka związana z przygotowaniem piwa w poznańskich inwentarzach mieszczańskich z lat 1528-1601
    Lexis related to beer production in Poznań bourgeois inventories from the years 1528-1601
    Autorzy:
    Müller, Aneta
    Powiązania:
    https://bibliotekanauki.pl/articles/39783132.pdf
    Data publikacji:
    2023
    Wydawca:
    Uniwersytet im. Adama Mickiewicza w Poznaniu
    Tematy:
    inventory
    lexis
    history of language
    16th century
    brewing
    Opis:
    The article aims to show Poznań bourgeois inventories as a source for studying lexis related to beer production. The excerpted vocabulary has been classified into lexical-semantic fields by means of textual and lexical meanings derived from the Dictionary of Polish Language of the 16th century. The possibility of supplementing the dictionary resources by lexical material obtained from the inventories has also been indicated – these are new meanings and numerous new attestations, especially relevant for lexemes recorded in the dictionary several times. The analysis was supplemented by a commentary on the origin of the lexica.
    Źródło:
    Slavia Occidentalis; 2023, 80/1; 139-149
    0081-0002
    Pojawia się w:
    Slavia Occidentalis
    Dostawca treści:
    Biblioteka Nauki
    Artykuł
    Tytuł:
    O sobie samych – z historii przestępczych nazw złodziei (na materiale z XIX wieku)
    Robbers about themselves – the history of thieves’ names in the criminal sociolect (on material from the 19th century)
    Autorzy:
    Pacuła, Jarosław
    Powiązania:
    https://bibliotekanauki.pl/articles/26731737.pdf
    Data publikacji:
    2023-12-30
    Wydawca:
    Uniwersytet Komisji Edukacji Narodowej w Krakowie
    Tematy:
    leksyka
    socjolekt
    żargon złodziejski
    historia języka
    etymologia
    lexis
    sociolect
    thieves' jargon
    history of language
    etymology
    Opis:
    The article concerns the history of Polish criminal jargon. The author presented 68 names of thieves. He extracted linguistic material from 19th‑century texts, but some of the collected units are much older. The author presented the provenance of the names and characterized the material in formal and semantic terms. The author drew attention to the territorial diversity of names – their functioning in the speech of criminals operating in different partitions and their fate after the unification of various parts of Poland. Among the names discussed are, for example: andrus, klawiszarz, pajęczeniarz, szpringer, marwicher, jold.
    Źródło:
    Annales Universitatis Paedagogicae Cracoviensis. Studia Linguistica; 2023, 18; 281-297
    2083-1765
    Pojawia się w:
    Annales Universitatis Paedagogicae Cracoviensis. Studia Linguistica
    Dostawca treści:
    Biblioteka Nauki
    Artykuł
    Tytuł:
    Zapożyczenia niemieckie w XIX-wiecznym Dykcjonarzu Michała Amszejewicza (przyczynek do badań nad słownictwem obcego pochodzenia w polszczyźnie)
    German loanwords in 19th century Dykcjonarz by Michał Amszejewicz (contribution to studies on vocabulary of foreign origin in the Polish Language)
    Autorzy:
    Skorupska-Raczyńska, Elżbieta
    Powiązania:
    https://bibliotekanauki.pl/articles/2109287.pdf
    Data publikacji:
    2020-12-08
    Wydawca:
    Uniwersytet w Białymstoku. Wydawnictwo Uniwersytetu w Białymstoku
    Tematy:
    lexis
    lexicography
    loanwords
    history of the Polish Language
    Opis:
    Michał Amszejewicz in Dykcjonarz, which was a record of vocabulary of foreign origin used in the Polish language in the middle of the 19th century, recorded more than eight hundred lexical units (838 in 633 entries, which comprise 511 monosemes and 122 polysemes with two or more meanings) present in the lexis as a result of interference between the Polish and the German languages. Their functional allocation is diversified, with specialist lexis being dominant. Analysed vocabulary in the middle of the 19th century was functionally allocated to various areas of activity, firstly to crafts – 155 lexical units (18.5%), next to military and its organisation – 93 lexical units (11.1%), merchant’s profession and its specifics, commercial and financial aspects – 72 lexical units (8.6%). The remaining 518 lexical units (61.8%) are scattered in the lexicon of another several dozens of specialties, such as rafting, mining, metallurgy, forestry, meteorology, gardening, fine arts and others. Until the beginning of the 21st century, out of 838 analysed lexical units a diversified life cycle was preserved by 321 (38.3%), and 517 (61.7%) were transferred to linguistic archives of the Polish Language. In analysed vocabulary of German origin, actively used in the most recent Polish Language, biased lexis is dominant – in terms of terminology and style; less frequently these are words with a neutral character, regarded as basic vocabulary. Analysed Germanisms have also undergone semantic changes, i.e. specialisation, generalisation, metaphorisation and partial transformations. Germanisms in the Polish Language of the 19th century are a cultural and linguistic fact, which is characterised by certain specific conditions, also in terms of the time of their use and functionality, which has been emphasised on numerous occasions by their researcher – Bogusław Nowowiejski.
    Źródło:
    Białostockie Archiwum Językowe; 2020, 20; 255-272
    1641-6961
    Pojawia się w:
    Białostockie Archiwum Językowe
    Dostawca treści:
    Biblioteka Nauki
    Artykuł
    Tytuł:
    O zrodzić (się) i czasownikach rodzenia w perspektywie historycznej
    On zrodzić (się) and verbs of giving birth and being born from the historical perspective
    Autorzy:
    Piela, Agnieszka
    Powiązania:
    https://bibliotekanauki.pl/articles/2156625.pdf
    Data publikacji:
    2022-09
    Wydawca:
    Towarzystwo Kultury Języka
    Tematy:
    history of the Polish language
    semantics
    lexis
    phraseology
    dictionary
    Opis:
    The aim of this paper is to present the semantic history of the verb zrodzić (się) in the Polish language against other names describing the act of giving birth or being born, most of which have a common root, e.g. rodzić (się), porodzić (się), narodzić (się), urodzić (się). It turns out that despite the fact that nowadays the discussed word is not a synonymous equivalent of either rodzić (się) or urodzić (się), it can still be found in the living speech in this meaning (e.g. zradzać potomstwo (to give birth to off spring)). Lexicographic sources document the characterised verb in one content only, cf. zrodzić ‘to originate something; to cause, create, induce’, zrodzić się ‘to be originated, to result, to arise from something; to come into being’ (e.g. konflikt, pomysł zrodził się (a conflict, idea was born); idea, inicjatywa zrodziła się (an idea, initiative was born)). The archaic content of the title verb fossilised in texts of prayers and in phraseology.
    Źródło:
    Poradnik Językowy; 2022, 796, 7; 79-89
    0551-5343
    Pojawia się w:
    Poradnik Językowy
    Dostawca treści:
    Biblioteka Nauki
    Artykuł
    Tytuł:
    Czeladź dworska i ludzie służący. Nazwy osób związanych z funkcjonowaniem gospodarstwa w XVIII-wiecznych inwentarzach z Wielkopolski
    Courtly servants and people serving. The names of people associated with the operation of the farm in the eighteenth-century inventories of Greater Poland
    Autorzy:
    Osowski, Błażej
    Powiązania:
    https://bibliotekanauki.pl/articles/971473.pdf
    Data publikacji:
    2016
    Wydawca:
    Poznańskie Towarzystwo Przyjaciół Nauk
    Tematy:
    dialektologia
    historia języka
    nazwy osób
    słownictwo
    Wielkopolska
    XVIII w.
    dialectology
    history of language
    terms for people
    lexis
    Greater Poland
    18th century
    Opis:
    The article differentially analyses the collected vocabulary. For this purpose, data from historical dictionaries is used, as well as available studies based on the same material - regional official texts. The material gathered distinguishes the names of: 1) persons working on farms, 2) people working in courts for their inhabitants, 3) people working on their master’s estate, but not engaged in agricultural activities, 4) young people apprenticed to a trade.
    Artykuł analizuje zebrane słownictwo pod kątem dyferencyjnym. W tym celu wykorzystano dane słowników historycznych oraz dostępnych opracowań bazujących na analogicznym materiale – regionalnych tekstach urzędowych. W zgromadzonym materiale wyróżniono nazwy: 1) osób pracujących w gospodarstwie, 2) osób pracujących w budynku dworskim na rzecz jego mieszkańców, 3) osób pracujących w dobrach swego pana, ale niewykonujących zajęć rolniczych, 4) młodych osób przyuczanych do zawodu.
    Źródło:
    Gwary Dziś; 2016, 8; 167-174
    1898-9276
    Pojawia się w:
    Gwary Dziś
    Dostawca treści:
    Biblioteka Nauki
    Artykuł
    Tytuł:
    Przymiotniki barwny, bezbarwny, kolorowy w historii języka polskiego
    Adjectives barwny (colourful), bezbarwny (colourless), kolorowy (high-coloured) in the history of Polish language
    Autorzy:
    Seniów, Adrianna
    Powiązania:
    https://bibliotekanauki.pl/articles/1595516.pdf
    Data publikacji:
    2014
    Wydawca:
    Uniwersytet Szczeciński. Wydawnictwo Naukowe Uniwersytetu Szczecińskiego
    Tematy:
    history of Polish language
    lexis
    change of meaning of a word
    historia języka polskiego
    leksyka
    zmiana znaczenia wyrazu
    Opis:
    The aim of the article is to show the development of adjectives barwny (colourful), bezbarwny (colourless), kolorowy (high-coloured) in the history of Polish language as well as to conduct the analysis of the changes that has occurred in the meaning of these words throughout the years. The scrutiny shows that the meaning of the fi rst lexeme is stable in Polish language, with literal meaning prevailing. The original meanings of remaining adjectives in question referred to sensual impressions, therefore to occurrence of colour or its lack, with time in parallel to them transited meanings were preserved and these dominate in the contemporary Polish language. Barwny (colourful) today means the same as wyrazisty (sharp), ciekawy (intriguing), interesujący (interesting) and bezbarwny (colourless) is niewidoczny (invisible), mdły (bland), nieciekawy (uninteresting), niewarty uwagi (not noteworthy).
    Źródło:
    Studia Językoznawcze; 2014, 13; 199-210
    1730-4180
    2353-3161
    Pojawia się w:
    Studia Językoznawcze
    Dostawca treści:
    Biblioteka Nauki
    Artykuł
    Tytuł:
    Brzechwy lekcja dawnego języka polskiego (na przykładzie zbioru Sto bajek)
    The lesson of old Polish language by Brzechwa (as exemplified by the collection Sto bajek)
    Autorzy:
    Piela, Agnieszka
    Powiązania:
    https://bibliotekanauki.pl/articles/1590767.pdf
    Data publikacji:
    2020
    Wydawca:
    Uniwersytet Szczeciński. Wydawnictwo Naukowe Uniwersytetu Szczecińskiego
    Tematy:
    archaism
    education in Polish language and literature
    history of Polish language
    lexis
    phraseology
    archaizm
    edukacja polonistyczna
    historia języka polskiego
    leksyka
    frazeologia
    Opis:
    Podstawowym celem artykułu jest prezentacja archaicznych i anachronicznych form językowych zawartych w zbiorze poetyckim Jana Brzechwy Sto bajek. Okazuje się, iż autor, jako jeden z prekursorów nurtu poezji lingwistycznej dla dzieci, świadomie wprowadzał do swych utworów niektóre historyczne wyrazy, ich formy i znaczenia, np. androny, dziatwa, gawiedź, Piotrowa, sążeń, starościna, świekra, taradajka, żupa. Słownik Brzechwy udowadnia, że twórczość poety stanowi zarówno dla młodszej, jak i starszej generacji czytelników ciekawostkę historyczno-kulturowo-językową.
    The basic purpose of this article is to demonstrate the archaic and anachronistic language forms contained in the collection of poetry by Jan Brzechwa Sto bajek. It turns out that the poet, as one of the precursors of the linguistic poetry for children, deliberately introduced into his poems some historical words, their forms and meanings, e.g.: androny, dziatwa, gawiedź, Piotrowa, sążeń, starościna, świekra, taradajka, żupa. Brzechwa’s vocabulary proves that his poetry is a historic, cultural, and linguistic curiosity to both the younger and older generations of readers.
    Źródło:
    Studia Językoznawcze; 2020, 19; 309-324
    1730-4180
    2353-3161
    Pojawia się w:
    Studia Językoznawcze
    Dostawca treści:
    Biblioteka Nauki
    Artykuł
    Tytuł:
    Ze studiów nad historią słownictwa ukraińskiego
    From Studies of Ukrainian Vocabulary History
    Autorzy:
    Fałowski, Adam
    Powiązania:
    https://bibliotekanauki.pl/articles/973216.pdf
    Data publikacji:
    2018
    Wydawca:
    Łódzkie Towarzystwo Naukowe
    Tematy:
    historia języka ukraińskiego
    leksyka
    semantyka
    etymologia
    the history of the Ukrainian language
    lexis
    semantics
    etymology
    Opis:
    W 2007 roku ukazał się mój artykuł zatytułowany Wyrazy niejasne w „Матеріалах до словника писемної та книжної української мови XV–XVIII ст.” J. Tymczenki. Starałem się w nim przyjrzeć bliżej 204 wyrazom, które nie zostały zadowalająco zidentyfikowane i zinterpretowane pod względem znaczeniowym lub w ogóle nie podjęto próby takiej interpretacji, co zostało zasygnalizowane znakiem zapytania. W wyniku moich żmudnych poszukiwań liczbę wyrazów nierozpoznanych co do formy lub znaczenia udało się ograniczyć do 56 jednostek. Spośród tych wyrazów, o których w artykule z 2007 roku napisałem, że „nie poddają się jednoznacznej interpretacji formalnej lub semantycznej”, aż 36 udało się całkowicie lub częściowo rozpoznać i opisać w niniejszej pracy w oparciu o nowe źródła historyczne i etymologiczne języków wschodniosłowiańskich oraz języka polskiego. Należy mieć nadzieję, że z biegiem czasu uda się zidentyfikować także pozostałe 20 wyrazów, które wciąż jeszcze skutecznie strzegą tajemnicy swojej proweniencji.
    My article entitled Wyrazy niejasne w „Матеріалах до словника писемної та книжної української мови XV–XVIII ст.” J. Tymczenki (“Unclear words in Матеріали до словника писемної та книжної української мови XV–XVIII ст. by J. Tymczenko”) was published in 2007. In that article, I took a closer look at 204 words, which hadn’t been identified and interpreted in terms of meaning or had not even been the subject of any attempt at interpretation which. I signaled this with a question mark. As a result of my extensive research, the number words unrecognised in form or meaning has been reduced to 56. Among those 56 words about which in the article of 2007 I wrote: “they do not submit to unambiguous formal or semantic interpretation” as many as 36 have now been completely or partially recognized and described in this paper, based on new historical and etymological sources of East Slavonic and Polish languages. I hope, the remaining 20 words which still successfully guard the secret of their provenance will also be identified at some time.
    Źródło:
    Rozprawy Komisji Językowej ŁTN; 2018, 66; 111-123
    0076-0390
    Pojawia się w:
    Rozprawy Komisji Językowej ŁTN
    Dostawca treści:
    Biblioteka Nauki
    Artykuł
    Tytuł:
    Z problematyki badań nad językiem polskich przekładów Historii Aleksandra Wielkiego
    Some Issues in the Language Research on Polish Translations of The Story of Alexander the Great
    Autorzy:
    Zarębski, Rafał
    Powiązania:
    https://bibliotekanauki.pl/articles/468382.pdf
    Data publikacji:
    2018
    Wydawca:
    Wydawnictwo Uniwersytetu Śląskiego
    Tematy:
    Historia Aleksandra Wielkiego
    historia języka polskiego
    leksyka
    synonim
    łacina
    The Story of Alexander the Great
    history of Polish language
    lexis
    synonym
    Latin
    Opis:
    The author presents the research on lexis and style of Polish translations of The Story of Alexander the Great – a manuscript translation by Leonard of Bończa (1510) and an anonymous print publication of 1550 as a comparative source; both sources constitute a series of translations. The manuscript provides an interesting lexical material (especially various synonymic equivalents placed in the glosses), which can broaden our knowledge on the affluence of lexical resource of Old Polish language. The study of translational practice of a medieval author opens up new perspectives of research, because of varied use of Latin in Polish language. The 16th century print publication sheds some light on the stylistic and linguistic characteristics of the manuscript, indicating constant and variable elements of the language.
    Źródło:
    Forum Lingwistyczne; 2018, 5; 39-51
    2449-9587
    2450-2758
    Pojawia się w:
    Forum Lingwistyczne
    Dostawca treści:
    Biblioteka Nauki
    Artykuł
    Tytuł:
    Dawne epidemie w świetle nazw mór, morowe powietrze i pochodnych – doba staro- i średniopolska
    Autorzy:
    Raszewska-Żurek, Beata
    Powiązania:
    https://bibliotekanauki.pl/articles/34670863.pdf
    Data publikacji:
    2022
    Wydawca:
    Uniwersytet Marii Curie-Skłodowskiej. Wydawnictwo Uniwersytetu Marii Curie-Skłodowskiej
    Tematy:
    history of the Polish language
    Old Polish
    Middle Polish
    lexis
    historical semantics
    axiolinguistics
    mór
    morowe powietrze
    epidemic
    historia języka polskiego
    staropolszczyzna
    średniopolszczyzna
    leksyka
    semantyka historyczna
    aksjolingwistyka
    leksem mór
    epidemia
    Opis:
    Artykuł poświęcony jest przedstawianiu i pojmowaniu epidemii w dobie staro- i średniopolskiej w świetle jej nazw: mór, morowe powietrze. Podzielony został na trzy części: nazywanie, pojmowanie, wartościowanie. W pierwszej części analizie poddano występowanie leksemów mór, morowy i pochodnych w tekstach staro- i średniopolskich, ze szczególnym uwzględnieniem ich łączliwości. Druga część jest próbą rekonstrukcji pojmowania epidemii przez użytkowników ówczesnego języka. Analiza pokazała, że epidemia nazywana leksemami mór, morowe powietrze i podobnymi jest ujmowana przede wszystkim w dwóch kategoriach: kategorii kary Bożej za grzechy i kategorii katastrofy, zwłaszcza katastrofy naturalnej. Jej postrzeganie jest silnie zależne od chrześcijańskiego światopoglądu i umocowane w tradycji biblijnej. W trzeciej części, poświęconej wartościowaniu epidemii, wskazano środki językowe, jakimi wyrażano negatywną ocenę epidemii w tekstach, w tym wykorzystywanie jej w porównaniach i metaforach nacechowanych aksjologicznie.
    The article is devoted to the understanding of epidemics in the Old Polish and Middle Polish periods in the light of the terms mór and morowe powietrze ‘plague’. It is divided into three parts: naming, understanding, and evaluation. The first part analyzes the occurrence of the lexemes mór and morowy, as well as their derivatives in Old Polish and Middle Polish texts, with particular emphasis on their connectivity. The second part attempts to reconstruct the understanding of epidemics by the speakers of the language at the time. The analysis has shown that an epidemic called with the lexemes mór, morowe powietrze is primarily seen in two ways: as God’s punishment for sins and as a catastrophe, especially a natural disaster. Its perception is strongly influenced by the Christian worldview and anchored in the biblical tradition. The third part, devoted to the evaluation of epidemics, indicates the linguistic means by which negative evaluation was expressed in texts, including its use in comparisons and metaphors characterized axiologically.
    Źródło:
    Etnolingwistyka. Problemy Języka i Kultury; 2022, 34; 243-264
    0860-8032
    Pojawia się w:
    Etnolingwistyka. Problemy Języka i Kultury
    Dostawca treści:
    Biblioteka Nauki
    Artykuł
    Tytuł:
    Analiza kwantytatywno-porównawcza słownictwa Ksiąg o gospodarstwie Piotra Krescentyna (1549)
    Quantitative and comparative analysis of the vocabulary of Piotr Krescentyn’s Księgi o gospodarstwie (Polish translation: 1549)
    Autorzy:
    Osiewicz, Marek
    Powiązania:
    https://bibliotekanauki.pl/articles/1045670.pdf
    Data publikacji:
    2012-01-01
    Wydawca:
    Uniwersytet im. Adama Mickiewicza w Poznaniu
    Tematy:
    history of the Polish laguage
    Polish language in the 16th century
    language of printed texts
    quantitative linguistics
    lexis
    stylistics
    comparative analysis
    Opis:
    The article presents the results of a quantitative analysis of the vocabulary attested in the Polish translation of the work of Pietro de‘ Crescenzi (Piotr Krescentyn) Księgi o gospodarstwie (original title: Opus ruralium commodorum) against the statystical characteristics of the translations of the New Testament from the latter half of the sixteenth century and the beginning of the seventeenth century, and the text of Wizerunek własny żywota człowieka poczciwego (The Life of the Honest Man) by Mikołaj Rej. The following statystical parameters were studied: the number of words, the number of entries, K quantity factor, arithmetic mean of the frequency of entries, dispersion of entries, vocabulary originality parameter I, distribution of the autosemantic parts of speech (lexical category) and the distribution of individual autosemantic parts of speech (lexical categories). The analysis shows that, with regard to the statistical approach, the vocabulary of Księgi... is rather closer to Wizerunek than to the translations of the New Testament – in comparison to the latter, Księgi... is characterized by a far more ample vocabulary, greater number of entries and autosemantic words, greater number of attested nouns, adverbs in particular (the latter group is characterized by a higher percentage of entries with high frequency). Księgi..., as compared to the translations of the New Testament, also abounds with participles whose repertory is not only more numerous with regard to words but also to entries. The analysis confims the observation made by Władysław Kuraszkiewicz with reference to the dependence between the quantity of vocabulary and the content of texts – the closer it is to real life and refers to its diverse aspects, the richer vocabulary is used for its rendering.
    Źródło:
    Poznańskie Studia Polonistyczne. Seria Językoznawcza; 2012, 19, 1; 67-92
    1233-8672
    2450-4939
    Pojawia się w:
    Poznańskie Studia Polonistyczne. Seria Językoznawcza
    Dostawca treści:
    Biblioteka Nauki
    Artykuł
      Wyświetlanie 1-11 z 11

      Ta witryna wykorzystuje pliki cookies do przechowywania informacji na Twoim komputerze. Pliki cookies stosujemy w celu świadczenia usług na najwyższym poziomie, w tym w sposób dostosowany do indywidualnych potrzeb. Korzystanie z witryny bez zmiany ustawień dotyczących cookies oznacza, że będą one zamieszczane w Twoim komputerze. W każdym momencie możesz dokonać zmiany ustawień dotyczących cookies