Informacja

Drogi użytkowniku, aplikacja do prawidłowego działania wymaga obsługi JavaScript. Proszę włącz obsługę JavaScript w Twojej przeglądarce.

English (EN)·Polski (PL)·Yкраїнський (UK)
Przejdź do strony domowej biblioteki Centralna Biblioteka Wojskowa Link otwiera się w nowym oknie Logo biblioteki Prolib Integro - strona głównaCentralna Biblioteka Wojskowa

Wyszukujesz frazę "zapożyczenia" wg kryterium: Temat

  Lista filtrów
Wyrównaj
    Wyświetlanie 1-10 z 10
    Tytuł:
    The reality of English-Polish corporate speak
    Kontakty angielsko-polskie w języku korporacji
    Autorzy:
    Cierpich, Agnieszka
    Powiązania:
    https://bibliotekanauki.pl/articles/475617.pdf
    Data publikacji:
    2018
    Wydawca:
    Polska Akademia Nauk. Instytut Języka Polskiego PAN
    Tematy:
    mowa korporacyjna
    zapożyczenia angielskie
    kontakt językowy
    corporate speak
    English borrowings
    language contact
    Opis:
    Niniejszy artykuł poświęcony jest polskiej mowie korporacyjnej (pot. „korpomowie”), odmianie socjalnej polszczyzny, którą cechuje zauważalna obecność zapożyczeń angielskich. Funkcjonowanie badanej odmiany języka polskiego wiąże się ze statusem angielszczyzny, tj. lingua franca komunikacji korporacyjnej. Próba zbadania mowy korporacyjnej wiązała się z obraniem konkretnego punktu widzenia na zagadnienie kontaktu językowego w dobie globalizacji. W przeprowadzonym badaniu ankietowym wzięło udział 84 pracowników z różnych korporacji międzynarodowych. Uzyskane odpowiedzi pomogły zarysować socjolingwistyczne tło angielsko-polskich kontaktów językowych oraz przybliżyć tę socjalną odmianę polszczyzny. Ponadto opisano przyczyny wprowadzania angielskich jednostek leksykalnych do badanej odmiany języka.
    The paper presents corporate speak in Poland, a social variety of the Polish language, noticeably marked by the presence of English borrowings. It is featured in accordance with the status of English as the lingua franca for corporate communication world-wide. Therefore, this study aims at presenting a certain perspective on language contact in an era of globalization. The survey research was conducted on the cohort of 84 corporate employees to expose the sociolinguistic reflections of the English-Polish contact visible in corporate speak. The research enabled a better understanding of certain underlying phenomena of incorporating English lexical items into the social variety of Polish.
    Źródło:
    Socjolingwistyka; 2018, 32; 91-106
    0208-6808
    Pojawia się w:
    Socjolingwistyka
    Dostawca treści:
    Biblioteka Nauki
    Artykuł
    Tytuł:
    Liczebniki złożone w gwarach polskich a wpływy germańskie
    Autorzy:
    Sikora, Kazimierz
    Powiązania:
    https://bibliotekanauki.pl/articles/971337.pdf
    Data publikacji:
    2015
    Wydawca:
    Poznańskie Towarzystwo Przyjaciół Nauk
    Tematy:
    language contact
    dialectology
    language history
    loans
    borrowing
    numerals
    dialektologia
    historia języka
    zapożyczenia
    liczebniki
    Opis:
    Composite numerals in Polish dialects and German linguistic influence. The author of the article presents his views concerning the controversial issue of the origins in Polish dialects of composite numerals (21–99) of the type pięć dwadzieścia (E. lit. ‘five twenty’) (instead of dwadzieścia pięć (E. lit. ‘twenty five’), in which the cipher is prepositioned. The considerations are exemplified with language material from the regions of Podhale and Spisz in southern Poland. While giving credit to the possible Latin pattern, the author opts for the German origin of the numerals in question. This viewpoint is justified with historical and linguistic facts embracing the intensity of contacts between Poles and numerous German-speaking settlers who used to live in areas where Polish highlander dialects are spoken. Many place names in Podhale and Spisz are German by origin.
    W artykule autor przedstawia swoje poglądy na temat budzącego wątpliwości pochodzenia w polskich gwarach liczebników złożonych (21–99) o strukturze zestawienia z jednostką w prepozycji (typu: pięć dwadzieścia, zam. dwadzieścia pięć). Swoje rozważania opiera głównie na przykładach z Podhala i Spiszu. Doceniając rolę wzorców łacińskich, autor opowiada się za hipotezą o niemieckim pochodzeniu tej grupy liczebników. Uzasadnia to faktami historycznojęzykowymi i historycznymi, zwłaszcza intensywnością kontaktów z niemieckojęzyczną, napływową ludnością, zamieszkującą niegdyś licznie obszary występowania polskich gwar góralskich. Świadczą o tym np. germańskiego pochodzenia nazwy wielu wsi spiskich i podhalańskich.
    Źródło:
    Gwary Dziś; 2015, 7; 155-167
    1898-9276
    Pojawia się w:
    Gwary Dziś
    Dostawca treści:
    Biblioteka Nauki
    Artykuł
    Tytuł:
    Ugrofinizmy w języku jaćwieskim
    Finno-Ugric Borrowings in Yatvingian
    Autorzy:
    Witczak, Krzysztof Tomasz
    Powiązania:
    https://bibliotekanauki.pl/articles/38436513.pdf
    Data publikacji:
    2020
    Wydawca:
    Polska Akademia Nauk. Instytut Slawistyki PAN
    Tematy:
    zapożyczenia
    kontakty językowe
    substrat
    języki uralskie
    jaćwieski
    borrowings
    language contact
    substrate
    Uralic languages
    Yatvingian
    Opis:
    This paper considers 15 Yatvingian words suspected of being borrowed from a Finno-Ugric source. The hypothesis is rejected in the case of five lexical units, while two further proposals are considered uncertain. The following words are verified as Finno-Ugricisms: Yatv. aiga ‘end’ (← Balto-Finnic *akja ‘id.’); Yatv. ajki ‘time’ (← BF. *ajka ‘id.’); Yatv. fała ‘meat’ (← FU. *pala ‘bite; to eat’); Yatv. ławe ‘boat’ (← FU. *lajwa ‘boat, canoe’); Yatv. sini pl. ‘mushrooms’ (← BF. *sēne ‘mushroom’ < FU. *śänä ‘bracket fungus’); Yatv. tuolis ‘devil’ (← FU. *tule ‘fire’); Yatv. wa[g] ‘it is necessary’ (← BF. *wajakз ‘id.’); Yatv. wał ‘was’ (← FU. *wol- ‘was’).
    W niniejszej pracy omówiono 15 jaćwieskich wyrazów, podejrzanych o zapożyczenie ze źródła ugrofińskiego. Stanowczo odrzucono 5 jednostek leksykalnych. Dwie propozycje uznano za niepewne. Do prawdopodobnych ugrofinizmów zaliczono następujące wyrazy: jaćw. aiga ‘koniec’ (← bfi. *akja ‘ts.’); jaćw. ajki ‘czas’ (← bfi. *ajka ‘ts.’); jaćw. fała ‘mięso’ (← ugrofi. *pala ‘kąsek; jeść’); jaćw. ławe ‘łódź’ (← ugrofi. *lajwa ‘łódź, czółno’); jaćw. sini pl. ‘grzyby’ (← bfi. *sēne ‘grzyb’ < ugrofi. *śänä ‘huba, grzyb drzewny’); jaćw. tuolis ‘diabeł’ (← ugrofi. *tule ‘ogień’); jaćw. wa[g] ‘trzeba’ (← bfi. *wajakз ‘ts.’); jaćw. wał ‘było’ (← ugrofi. *wol- ‘był’).
    Źródło:
    Acta Baltico-Slavica; 2020, 44; 142-167
    2392-2389
    0065-1044
    Pojawia się w:
    Acta Baltico-Slavica
    Dostawca treści:
    Biblioteka Nauki
    Artykuł
    Tytuł:
    Van wafel naar vafla: Een cartografie van Nederlandse leenwoorden in het Bulgaars
    From wafel to vafla: A mapping of Dutch loanwords in Bulgarian
    Od wafla do vafla — mapa niderlandzkich zapożyczeń w języku bułgarskim
    Autorzy:
    Velikov, Kaloyan
    Powiązania:
    https://bibliotekanauki.pl/articles/1882535.pdf
    Data publikacji:
    2015
    Wydawca:
    Katolicki Uniwersytet Lubelski Jana Pawła II. Towarzystwo Naukowe KUL
    Tematy:
    niderlandzki
    bułgarski
    zapożyczenia
    kontakt języków
    sposoby zapożyczania
    Dutch
    Bulgarian
    loanwords
    language contact
    ways of borrowing
    Opis:
    Het aantal Nederlandse leenwoorden in Bulgaars is relatief groot, maar door de historische ontwikkelingen en grote geografische afstand hebben beide taalregio’s door de eeuwen heen weinig rechtstreeks contact gehad. De meeste Nederlandse woorden zijn geleend via schriftelijk taalcontact, via een andere taal (met name Russisch, Frans, Duits en/of Engels), soms na een lange reis voordat ze uiteindelijk in het Bulgaars zijn terechtgekokomen. Door middel van deze talen hebben woorden uit het Afrikaans en andere niet-Europese talen ook Europa en het Bulgaars bereikt met name met behulp van het Nederlands als doorgeefluik. De Nederlandse leenwoorden in het Bulgaars behoren niet alleen tot het thema van de scheepvaart, zoals men tot voor kort heeft gesteld, maar betreffen bijna alle tweeëntwintig woordvelden die volgens Van der Sijs (2001, 78) “de volgorde waarin de mens en de mensheid de wereld leren en geleerd weten” beschrijven en op die manier het grote aanbod van Nederlandse ontleningen illustreren.
    The number of Dutch loanwords in Bulgarian is relatively large, although due to historical developments and the large geographical distance the two language regions had little direct contact throughout the centuries. Most Dutch words are mostly borrowed via a written language contact, through another language (i.e. Russian, French, German and/or English), sometimes after a long ‘journey’ until they eventually end up in Bulgarian. By means of these languages words from Afrikaans and other non-European languages have also reached Europe and Bulgarian in particular with the help of Dutch as a conduit. The Dutch loanwords in Bulgarian belong not only to the sphere of shipping, as one has argued until recently, but almost to all the twenty-two word fields “the order in which the man and mankind learns the world and learned know” (2001, 78) described by Van der Sijs, illustrating the wide range of Dutch loans.
    Liczba niderlandzkich zapożyczeń w języku bułgarskim jest względnie duża, chociaż ze względu na uwarunkowania historyczne oraz dużą odległość geograficzną oba te regiony językowe miały niewielki bezpośredni kontakt na przestrzeni wieków. Większość niderlandzkich słów została zapożyczona przez kontakt pisemny za pośrednictwem innego języka (tj. rosyjskiego, francuskiego, niemieckiego i/lub angielskiego). Czasami dotarły one do języka bułgarskiego po długiej wędrówce. Za pomocą tych języków słowa z języka afrykanerskiego i innych pozaeuropejskich języków również dotarły do Europy oraz Bułgarii, a przyczynił się do tego w szczególności język niderlandzki. Niderlandzkie zapożyczenia w języku bułgarskim należą nie tylko do sfery żeglugi, jak do niedawna sądzono, a do 22 obszarów słownych. Nicoline van der Sijs (2001, 78) napisała: „the order in which the man and mankind learns the world and learned know”. Cytat ten ilustruje szeroką gamę niderlandzkich zapożyczeń.
    Źródło:
    Roczniki Humanistyczne; 2015, 64 Special Issue, 5; 115-123
    0035-7707
    Pojawia się w:
    Roczniki Humanistyczne
    Dostawca treści:
    Biblioteka Nauki
    Artykuł
    Tytuł:
    New Lexis in the Interaction of Languages and Cultures: The Case of “Selfie” in the Lithuanian Language
    Nowa leksyka w interakcji języków i kultur: przypadek „selfie” w języku litewskim
    Autorzy:
    Miliūnaitė, Rita
    Powiązania:
    https://bibliotekanauki.pl/articles/38452457.pdf
    Data publikacji:
    2021
    Wydawca:
    Polska Akademia Nauk. Instytut Slawistyki PAN
    Tematy:
    neologia
    neologizmy
    zapożyczenia
    kontakt językowy
    sieć społecznościowa
    neology
    neologisms
    borrowings
    derivatives
    language contact
    social network
    Opis:
    This article deals with the adaptation of the English neologism selfie in the Lithuanian language. It sheds light on how selfie first appeared in Australian English back in 2002 and on the socialisation and lexicalisation of this word in the English and Lithuanian languages. The aim here is to analyse the characteristics of the usage of the neologism selfie and its adapted form selfis in the Lithuanian language as well as its rivalry with other Lithuanian equivalents of the word. Based on the usage data obtained from the Database of Lithuanian Neologisms, the online corpus WebCorp, and the Google search engine, the loanword selfie was found to have first appeared in Lithuanian blogs back in 2013 at the latest. After a brief period of time, in early 2014 or sooner, it began vying with its Lithuanian equivalent, asmenukė. Eventually, with the formational families of selfis and asmenukė expanding, two rival lexical semantic systems have emerged in the Lithuanian language, both consisting of what usually are variations of the name of the object (selfie, selfis and asmenukė, asmenutė, asmeninukė), actor (selfininkas, -ė, selfukininkas, -ė and asmenukininkas, -ė), action (selfintis and asmenukintis), and additional tool (selfi stikas, selfio lazda and asmenuklazdė), as well as the different new versions thereof. After it had made its way into the Lithuanian language, the English neologism selfie (selfis), as the name for a new sociocultural phenomenon with its own semantic and formational family, became anchored there and was adapted to the inflectional system of the host language just as it provided an impetus for producing local equivalents. This case can be considered to be a typical mini-model, one that demonstrates what happens when a loanword for a new and trendy element of reality, which therefore has a considerable potential to spread, enters the Lithuanian language. Without a shadow of doubt, similar processes are also taking place in other languages that have borrowed this word. New comparative neological studies of other languages would help us form a better understanding of the origin, functioning, and prevalence of neologisms, as well as the mechanisms of how local equivalents of borrowings are made and how they compete with them.
    Niniejszy artykuł jest poświęcony adaptacji angielskiego neologizmu selfie w języku litewskim. Rzuca światło na to, jak słowo selfie pojawiło się po raz pierwszy w australijskiej odmianie języka angielskiego w 2002 roku oraz na jego socjalizację i leksykalizację w języku angielskim i języku litewskim. Opracowanie ma na celu analizę cech użycia neologizmu selfie i zaadaptowanej formy selfis w języku litewskim oraz jego rywalizacji z innymi litewskimi odpowiednikami. Na podstawie informacji z Bazy Danych Litewskich Neologizmów, internetowego korpusu WebCorp i wyszukiwarki Google, stwierdzono, że zapożyczenie selfie pojawiło się po raz pierwszy na litewskich blogach najpóźniej w 2013 roku. Wkrótce, na początku 2014 roku lub wcześniej, zaczęło rywalizować ze swoim litewskim odpowiednikiem: asmenukė. Ostatecznie, wraz z rozwojem rodzin wyrazów selfis i asmenukė, w języku litewskim pojawiły się dwa rywalizujące ze sobą leksykalne systemy semantyczne, składające się z odmian nazwy obiektu (selfie, selfis i asmenukė, asmenutė, asmeninukė), aktora (selfininkas, -ė, selfukininkas, -ė i asmenukininkas, -ė), czynności (selfintis i asmenukintis) i dodatkowego narzędzia (selfi stikas, selfio lazda i asmenuklazdė) oraz rozmaitych nowych wersji tych nazw. Po przejściu do języka litewskiego, angielski neologizm selfie (selfis), jako nazwa nowego zjawiska społeczno-kulturowego z własną rodziną semantyczną i słowotwórczą, został w nim zakotwiczony i dostosowany do rodzimego systemu fleksyjnego i dał impuls do tworzenia lokalnych odpowiedników. Ten przypadek można w pewnym sensie uznać za modelowy, pokazuje bowiem, co się dzieje, gdy zapożyczenie nazwy na określenie nowego i bardzo modnego elementu rzeczywistości, który ma zatem znaczny potencjał rozprzestrzeniania się, wchodzi do języka litewskiego. Podobne procesy bez wątpienia zachodzą również w innych językach, które zapożyczyły to słowo. Podjęcie nowych badań porównawczych pomogłoby lepiej zrozumieć powstawanie, funkcjonowanie i rozpowszechnianie się neologizmów, a także mechanizmy tworzenia rodzimych odpowiedników i ich konkurowania z zapożyczeniami.
    Źródło:
    Acta Baltico-Slavica; 2021, 45
    2392-2389
    0065-1044
    Pojawia się w:
    Acta Baltico-Slavica
    Dostawca treści:
    Biblioteka Nauki
    Artykuł
    Tytuł:
    Germanizmy w języku białoruskim mające polskie ekwiwalenty: ich liczebność w ujęciu diachronicznym i charakterystyka jakościowa
    German loans in Belarusian with equivalents in Polish: quantities in time and questions of their qualitative characteristics
    Autorzy:
    Hentschel, Gerd
    Powiązania:
    https://bibliotekanauki.pl/articles/459334.pdf
    Data publikacji:
    2017
    Wydawca:
    Uniwersytet Pedagogiczny im. Komisji Edukacji Narodowej w Krakowie
    Tematy:
    kontakt językowy
    zapożyczenia leksykalne
    białoruski
    polski
    rosyjski
    niemiecki
    language contact
    lexical borrowings
    Belarusian
    Polish
    Russian
    German
    Opis:
    In Belarusian, different types of German loans are found. However, most of them did not come directly from German, but were passed on to Belarusian by other languages such as Polish, or later in history, Russian. In many cases, the path is unclear, especially with German loans found in all three Slavic languages mentioned. Apart from this, some of the (alleged) Germanisms are already loans in German itself, and hence could have taken different ways into Belarusian. This paper criticises older studies which comment on quantitative aspects of German loans in Belarusian, neglecting the “etymological” heterogeneity of the elements. Instead, an (approximate) quantitative analysis of German loans in Belarusian is offered, concentrating on those elements with Germanic etymology most probably mediated by Polish, the undoubtedly largest subset of Germanisms in Belarusian.
    Źródło:
    Annales Universitatis Paedagogicae Cracoviensis. Studia Linguistica; 2017, 12; 120-129
    2083-1765
    Pojawia się w:
    Annales Universitatis Paedagogicae Cracoviensis. Studia Linguistica
    Dostawca treści:
    Biblioteka Nauki
    Artykuł
    Tytuł:
    Niezabudka, wasilek, wołoszka – o dylematach w rozstrzyganiu pożyczek i reliktów dawnej wspólnoty na pograniczu polsko-wschodniosłowiańskim
    Niezabudka, wasilek, wołoszka: on the dilemmas of resolving borrowings and relicts of an earlier community in the Polish-East Slavic Borderland
    Autorzy:
    Rembiszewska, Dorota Krystyna
    Siatkowski, Janusz
    Powiązania:
    https://bibliotekanauki.pl/articles/2008034.pdf
    Data publikacji:
    2020-12-15
    Wydawca:
    Poznańskie Towarzystwo Przyjaciół Nauk
    Tematy:
    subdialect lexis
    language contact
    linguistic geography
    lexical borrowing
    Slavic dialectology
    leksyka gwarowa
    kontakty językowe
    geografia lingwistyczna
    zapożyczenia językowe
    dialektologia słowiańska
    Opis:
    Na podstawie nazw kwiatów – niezabudka ‘niezapominajka’ i wasilek, wołoszka ‘chaber’ podjęto próbę rozstrzygnięcia problemu metodologicznego, jak traktować niektóre wyrazy gwarowe występujące na pograniczu polsko-wschodniosłowiańskim. Autorzy starają się odpowiedzieć na pytanie, czy wybrane jednostki leksykalne interpretować z punktu widzenia zapożyczeń, czy też uznawać je za kontynuacje dawnej wspólnoty słowiańskiej.Jednoznaczne rozstrzygnięcie tego zagadnienia wymaga bardzo szczegółowych, wręcz drobiazgowych dociekań i ekscerpcji różnych źródeł – począwszy od słowników historycznojęzykowych przez monografie gwarowe, po publikacje z zakresu geografii językowej. Przedstawione nazwy na ogół pojawiają się dość sporadycznie w polskich gwarach na pograniczu wschodnim. Wydaje się, że trzeba tu przyjąć oddziaływanie również wschodniosłowiańskich języków literackich
    Names of flowers such as niezabudka ‘forget-me-not’ and wasilek, wołoszka ‘cornflower’ are helpful in resolving a methodological problem of how to treat some subdialectal words used in the Polish-East Slavic Borderland. The author attempts to resolve whether the selected lexical items should be interpreted as lexical borrowings or as continuations of an earlier Slavic community.An unambiguous resolution of this issue requires very detailed, meticulous research and excerption of various sources, ranging from dictionaries of language history through subdialect monographs to publications on linguistic geography. The above names are generally infrequent in Polish subdialects spoken in the Eastern Borderlands. It seems that the influence of the Eastern Slavic literary languages should also be taken into account.
    Źródło:
    Gwary Dziś; 2020, 12; 163-177
    1898-9276
    Pojawia się w:
    Gwary Dziś
    Dostawca treści:
    Biblioteka Nauki
    Artykuł
    Tytuł:
    Socjodialektologia ilościowa. Zróżnicowanie regionalne i społeczne regiolektu śląskiego na przykładzie żywotności niemieckich zapożyczeń
    Quantitative Socio-Dialectology. Regional and Social Differentiation of the Silesian Regiolect. Exemplified by the Vitality of German Lexical Borrowings
    Autorzy:
    Hentschel, Gerd
    Powiązania:
    https://bibliotekanauki.pl/articles/2095996.pdf
    Data publikacji:
    2022-06-19
    Wydawca:
    Wydawnictwo Uniwersytetu Śląskiego
    Tematy:
    zapożyczenia leksykalne
    subiektywna częstotliwość leksykalna
    kontakt językowy
    zmienność leksykalna
    zmiana języka
    lexical borrowing
    subjective lexical frequency
    language contact
    lexical variation
    linguistic change
    Opis:
    Nie tylko w Polsce tradycyjna dialektologia staje się dialektologią historyczną – ze względu na fakt, że w wielu regionach dialekty coraz bardziej zanikają. Tradycyjna dialektologia opisuje sytuację sprzed kilkudziesięciu lat. Dzisiejsi użytkownicy dialektów są najczęściej „wielokodowi”: posługują się również językiem ogólnym. Z jednej strony oznacza to, że używanie gwary i języka ogólnego zależy od kryteriów społecznych, w tym sytuacyjnych, ale z drugiej gwara, jeśli w ogóle się utrzymuje, zmienia się pod wpływem języka ogólnego: dialekt i język ogólny wytwarzają mowę mieszaną, na którą mają wpływ także warunki społeczne. Młodsi przedstawiciele polskiej dialektologii wyrażają dziś pogląd, że (współczesna) dialektologia funkcjonuje de facto jako subdyscyplina socjolingwistyki.Badania dowodzą, że dialektologia, która we wczesnej fazie poszukiwała dawnych plemion, musi częściowo odejść od dotychczasowego skupiania się na wiejskiej odmianie języka narodowego, podobnie jak znacznie nowsza dialektologia odeszła od pierwotnej koncentracji na zachowaniach językowych klas społecznych. Cechą wspólną obu dyscyplin jest to, że zajmują się odmianami „w obrębie konkretnego języka”, przy czym socjolingwistyka skupia się na uwarunkowaniach społecznych, a dialektologia na uwarunkowaniach terytorialnych. Jeśli we współczesnych, dynamicznych społeczeństwach ma zostać zarejestrowana aktualna sytuacja językowa, jedno podejście nie może obejść się bez drugiego. Ponieważ jednak w ostatnich dziesięcioleciach metody i teorie socjolingwistyczne znacznie się rozwinęły, dialektologia może bardziej skorzystać metodologicznie z ustaleń socjolingwistyki niż odwrotnie.Na przykładzie żywotności zapożyczeń niemieckich w obecnym regiolekcie śląskim pokazano, jak taka dialektologia mogłaby wyglądać w badaniu społeczeństwa nawet w dużej mierze miejskiego, z zastosowaniem metod ilościowych. Nacisk położono na kwestię wielu kodów osób mówiących w odpowiednich kontekstach społecznych. Jeśli w typowej mowie śląskiej występują synonimiczne pary leksykalne (tutaj śląski germanizm lub polonizm ogólnopolski), to izoglosa jako centralny instrument różnic terytorialnych staje się bezwartościowa. Nie chodzi już o to, gdzie używany jest jeden z nich, a gdzie drugi, ale z jaką częstotliwością oba elementy takich par są stosowane w różnych miejscach kolekcji materiałów. Takie różnice w częstości użycia można następnie nanieść na poszczególne zjawiska, a większe podziały terytorialne językowych powinowactw strukturalnych wyabstrahować z map indywidualnych, które zastępują obraz tradycyjnych dialektów.
    Traditional dialectology is developing more and more into historical dialectology, not only in Poland, for the reason that in many parts of the country vernaculars are disappearing more and more. Traditional dialectology describes the situation from several decades ago. Today’s speakers of vernaculars are very frequently “multi-codal”: they are also fluent in the general language. This means that, on the one hand, the usage of vernaculars and general language depends on social criteria, including situational factors, and on the other hand that spoken vernacular, if it persists at all, changes under the influence of the general language: usually, vernacular and general language are mixed, which is also influenced by social conditions. Younger representatives of Polish dialectology today express the view that (contemporary) dialectology functions de facto as a sub-discipline of sociolinguistics.The study argues that dialectology, which in its earlier phase was concerned with the search for ancient tribes or historical principalities, must partly move away from its old focus on vernaculars in the village, similarly to how the much younger sociolinguistics has moved away from its original focus on the linguistic behaviour of social classes. What unites both disciplines is that they study variations “within a language”, with sociolinguistics foregrounding social conditioning and dialectology territorial conditioning. If the current linguistic situation in modern, dynamic societies is to be captured, then one cannot do without the other. Since the methods and theories in sociolinguistics have developed enormously over recent decades, dialectology can profit more from sociolinguistics than vice versa.Using the vitality of German loan words in the current regiolect of Silesian as an example, quantitative procedures are used to show how such a dialectology could look, even in a largely urban and therefore dynamic society. The focus is on speakers’ multicodality in different social contexts. If, for example, synonymous lexical pairs exist in typical Silesian speech (here a Silesian Germanism and a general Polish “Polishism”), the isogloss becomes worthless as a central instrument for territorial distinction. The question is no longer where people say “a” or “b”, but with which frequency each element of such pairs is used in various positions in the material collected. Such differences in the frequency of usage can then be mapped for individual phenomena and larger territorial divisions of linguistic structural affinities can be abstracted from the individual maps, taking the place of conventional dialects.
    Źródło:
    Postscriptum Polonistyczne; 2022, 29, 1; 1-28
    1898-1593
    2353-9844
    Pojawia się w:
    Postscriptum Polonistyczne
    Dostawca treści:
    Biblioteka Nauki
    Artykuł
    Tytuł:
    Некоторые контактнообусловленные явления в словенском диалекте долины Натизоне
    Some Contact-related Phenomena in the Slovenian Dialect of the Natisone Valley
    Rezultaty kontaktów językowych w słoweńskim dialekcie Doliny Natisone, na wybranych przykładach
    Autorzy:
    Пилипенко [Pilipenko], Глеб [Gleb]
    Powiązania:
    https://bibliotekanauki.pl/articles/32388023.pdf
    Data publikacji:
    2021
    Wydawca:
    Polska Akademia Nauk. Instytut Slawistyki PAN
    Tematy:
    Slovenian language
    Italian language
    borrowing
    language contact
    dialect
    field research
    Natisone Valley
    język włoski
    zapożyczenia
    kontakt językowy
    dialekt
    badania terenowe
    język słoweński
    Opis:
    The paper discusses some contact-related phenomena in the phonetics, morphology and syntax of the Slovene dialect that is spoken in the Natisone Valley in Italy, a dialect belonging to the Littoral dialect group. The purpose of the study is to establish the origin of these phenomena and clarify the features of their functioning and areal distribution. The data for the analysis (oral speech of informants) was collected during field research in this region. The following phenomena are revealed: voicing of the voiceless dental alveolar s before sonorants; borrowing of prepositions and conjunctions; postposition of adjectives in noun groups; doubling of pronouns and nouns; temporal constructions are used to express dates. It is revealed that the analyzed constructions and items have a high degree of variability: they function along with their Slovenian counterparts. In some cases, we are dealing with contaminated forms (contaminated prepositions, temporal construction for expressing dates). The doubling of pronouns and nouns forms a broken area, and a similar phenomenon is found in the languages of the Balkan Sprachbund.
    W artykule omówiono niektóre zjawiska językowe jako rezultat kontaktów językowych z zakresu fonetyki, morfologii i składni, w słoweńskim dialekcie doliny Natisone we Włoszech, należącym do grupy dialektów przybrzeżnych. Celem artykułu jest ustalenie genezy tych zjawisk oraz opis sposobu funkcjonowania i obszarów występowania. Dane do analizy (wypowiedzi informatorów) zostały zebrane podczas badań terenowych w tym regionie. Ujawniają one następujące zjawiska: udźwięcznienie bezdźwięcznych spółgłosek zębowo-dziąsłowych przed sonornymi; zapożyczanie przyimków i spójników; postpozycja przymiotników w grupach rzeczownikowych; podwojenie zaimków i rzeczowników; wyrażanie dat przez określone konstrukcje czasowe. Okazuje się, że analizowane konstrukcje i formy charakteryzują się dużym stopniem zmienności, funkcjonują równolegle ze swoimi słoweńskimi odpowiednikami. W niektórych przypadkach mamy do czynienia z formami mieszanymi (mieszanymi konstrukcjami przyimkowymi, konstrukcjami czasowymi do wyrażania dat). Podwojenie zaimków i rzeczowników występuje na obszarze nierównomiernie, podobne zjawisko występuje w językach ligi bałkańskiej.
    Źródło:
    Slavia Meridionalis; 2021, 21
    1233-6173
    2392-2400
    Pojawia się w:
    Slavia Meridionalis
    Dostawca treści:
    Biblioteka Nauki
    Artykuł
    Tytuł:
    Kalki semantyczne, strukturalne i kolokacyjne z języka rosyjskiego w gwarach polskich na terenie Rosji
    Russian semantic, structural and collocation calques in Polish subdialects spoken in Russia.
    Autorzy:
    Skorwid, Sergiej
    Powiązania:
    https://bibliotekanauki.pl/articles/1854355.pdf
    Data publikacji:
    2021-12-10
    Wydawca:
    Poznańskie Towarzystwo Przyjaciół Nauk
    Tematy:
    Polish immigrant dialects in Russia
    language contact
    adapted borrowings
    semantic and structural calques
    collocations
    polskie gwary przesiedleńcze w Rosji
    kontakt językowy
    adaptowane zapożyczenia
    kalki semantyczne i strukturalne
    kolokacje
    Opis:
    W artykule przedstawiono rozważania dotyczące systemu leksykalnego polskich gwar przesiedleńczych w Rosji, który uległ silnemu wpływowi dominującego języka ich otoczenia. Autor omawia zagadnienia związane z wyodrębnieniem semantycznych i strukturalnych kalk w tych gwarach i w szczególności z rozróżnieniem kalk i adaptowanych zapożyczeń z języka rosyjskiego. Te problemy powstają na skutek bliskiej pokrewności kontaktujących się słowiańskich odmian językowych. W celu rozwiązania części tych problemów, uwzględniając fakt, że w wielu przypadkach kalki i/lub adaptowane zapożyczenia używane są w ściśle określonych kolokacjach, w artykule zaproponowano wprowadzenie pojęcia „kalki kolokacyjne”, które, zdaniem autora, pozwala na adekwatny opis badanych zjawisk.
    The paper presents a study of immigrant Polish dialects in Russia that have been strongly influenced by the dominant language spoken in the area. The author discusses issues related to identifying Russian semantic and structural calques in the examined dialects, in particular differentiating between calques and adapted borrowings. The difficulties result from the close affinity of the Russian language and the influenced dialects, which have a common Slavic root. The article suggests a solution to this problem, namely observing various aspects of calque formation, taking into consideration the fact that the border between the analysed phenomena is blurred and the calques are often firmly bound with certain collocations. To this end, the author introduces the notion of “collocation calques” in order to describe these units adequately.
    Źródło:
    Gwary Dziś; 2021, 14; 199-208
    1898-9276
    Pojawia się w:
    Gwary Dziś
    Dostawca treści:
    Biblioteka Nauki
    Artykuł
      Wyświetlanie 1-10 z 10

      Ta witryna wykorzystuje pliki cookies do przechowywania informacji na Twoim komputerze. Pliki cookies stosujemy w celu świadczenia usług na najwyższym poziomie, w tym w sposób dostosowany do indywidualnych potrzeb. Korzystanie z witryny bez zmiany ustawień dotyczących cookies oznacza, że będą one zamieszczane w Twoim komputerze. W każdym momencie możesz dokonać zmiany ustawień dotyczących cookies