Informacja

Drogi użytkowniku, aplikacja do prawidłowego działania wymaga obsługi JavaScript. Proszę włącz obsługę JavaScript w Twojej przeglądarce.

English (EN)·Polski (PL)·Yкраїнський (UK)
Przejdź do strony domowej biblioteki Centralna Biblioteka Wojskowa Link otwiera się w nowym oknie Logo biblioteki Prolib Integro - strona głównaCentralna Biblioteka Wojskowa

Wyszukujesz frazę "cathedral chapter" wg kryterium: Temat

  Lista filtrów
Wyrównaj
    Wyświetlanie 1-12 z 12
    Tytuł:
    Archiwum Kapituły Katedralnej i Kolegiackiej
    Archives of the Cathedral and Collegiate
    Autorzy:
    Różański, Mieczysław
    Powiązania:
    https://bibliotekanauki.pl/articles/1753600.pdf
    Data publikacji:
    2020-06-10
    Wydawca:
    Katolicki Uniwersytet Lubelski Jana Pawła II. Towarzystwo Naukowe KUL
    Tematy:
    kapituła katedralna
    kapituła kolegiacka
    archiwum
    synod
    cathedral chapter
    collegiate chapter
    archives
    Opis:
    Kapituły katedralne i kolegiackie należą do jednych z najstarszych instytucji działających w strukturach diecezji. W ciągu wieków zwłaszcza kapituły katedralne brały udział w sprawowaniu władzy biskupa diecezjalnego. W toku ich działania powstawały materiały, które później były przechowywane w archiwum kapitulnym. Obecne statuty kapituł wskazują, że każda z nich powinna prowadzić archiwum. Zajmować się ma nim oddelegowany kanonik, który ma wpisane w zakresie obowiązków zadania związane z jego kierowaniem. Jest to archiwum bieżące. Potem dokumentacja kapituły przekazywana jest do archiwum bieżącego kurii diecezjalnej lub do archiwum historycznego.
    Cathedral and collegiate chapters belong to the oldest institutions in diocesan structures. Over the centuries, especially the cathedral chapters took part in exercising the powers of the ordinary. In the course of their activities, materials were created, and later stored in the chapter archives. The current chapter statutes indicate that each of them should keep an archive. A delegated canon is to take care of it. This is the current archive. Then the chapter’s documentation is transferred to the diocesan current archive or to the historical one.
    Źródło:
    Roczniki Nauk Prawnych; 2020, 29, 3; 187-199
    1507-7896
    2544-5227
    Pojawia się w:
    Roczniki Nauk Prawnych
    Dostawca treści:
    Biblioteka Nauki
    Artykuł
    Tytuł:
    Katalog Archiwum Archidiecezjalnego we Wrocławiu: (c. d.) : III. Kapituła Katedralna
    Autorzy:
    Urban, Wincenty
    Powiązania:
    https://bibliotekanauki.pl/articles/1048378.pdf
    Data publikacji:
    1966
    Wydawca:
    Katolicki Uniwersytet Lubelski Jana Pawła II
    Tematy:
    katalog
    archidiecezja
    archiwum
    Wrocław
    kapituła katedralna
    kapituła
    catalogue
    archdiocese
    archive
    cathedral chapter
    chapter
    Źródło:
    Archiwa, Biblioteki i Muzea Kościelne; 1966, 12; 5-74
    0518-3766
    2545-3491
    Pojawia się w:
    Archiwa, Biblioteki i Muzea Kościelne
    Dostawca treści:
    Biblioteka Nauki
    Artykuł
    Tytuł:
    Statuty Kapituły Metropolitalnej w Gnieźnie: dekrety reformacyjne i ordynacje arcybiskupów z lat 1613-1810
    Autorzy:
    Librowski, Stanisław
    Powiązania:
    https://bibliotekanauki.pl/articles/1044366.pdf
    Data publikacji:
    1980
    Wydawca:
    Katolicki Uniwersytet Lubelski Jana Pawła II
    Tematy:
    kapituła katedralna
    diecezja
    biskup
    Gniezno
    statuty
    cathedral chapter
    diocese
    bishop
    statutes
    Źródło:
    Archiwa, Biblioteki i Muzea Kościelne; 1980, 41; 247-350
    0518-3766
    2545-3491
    Pojawia się w:
    Archiwa, Biblioteki i Muzea Kościelne
    Dostawca treści:
    Biblioteka Nauki
    Artykuł
    Tytuł:
    Biblioteki kapituł katedralnych w Gnieźnie i Poznaniu w XV i pocz. XVI wieku
    The libraries of the cathedral chapters in Gniezno and Poznań in the fifteenth and early sixteenth century
    Autorzy:
    Tafiłowski, Piotr
    Powiązania:
    https://bibliotekanauki.pl/articles/1023370.pdf
    Data publikacji:
    2014-12-18
    Wydawca:
    Katolicki Uniwersytet Lubelski Jana Pawła II
    Tematy:
    biblioteka
    starodruki
    kapituła katedralna
    Gniezno
    Poznań
    Bolesław Ulanowski
    library
    manuscripts
    cathedral chapter
    Opis:
    The article presents the role of books in two important chapter centres of the former Poland, Gniezno and Poznań, in the period between the 1430s and the 1530s. It is based on the source extracts from the chapter records made by Boleslaw Ulanowski. The aim of this paper is, apart from the presentation of author’s fi ndings, a summary and systematization of the information about libraries of the chapters, which to some extent has already been introduced into science. The article is divided into two parts. The fi rst focuses on the library of Gniezno, the other Poznań. Each of the two parts begins with the issues of the premises in which the collections were deposited. Next, the author continues to discuss in detail the issues of increasing the book collection (gifts and testamentary legacies), its content, maintenance, and borrowing as well as carers and users, both from inside the chapter, as well as outside it. The source quotations, given in extenso, play an important role; they have not been mentioned in the literature since B. Ulanowski’s publication. The introductory part of the paper discusses the previous literature on the issues of the Polish cathedral chapter libraries.
    Źródło:
    Archiwa, Biblioteki i Muzea Kościelne; 2014, 102; 251-299
    0518-3766
    2545-3491
    Pojawia się w:
    Archiwa, Biblioteki i Muzea Kościelne
    Dostawca treści:
    Biblioteka Nauki
    Artykuł
    Tytuł:
    Problemy z wdrażaniem reformy trydenckiej w biskupstwie wileńskim w XVI wieku
    Autorzy:
    Pawlikowska-Butterwick, Wioletta
    Powiązania:
    https://bibliotekanauki.pl/articles/690149.pdf
    Data publikacji:
    2015
    Wydawca:
    Polska Akademia Nauk. Instytut Historii im. Tadeusza Manteuffla PAN w Warszawie
    Tematy:
    Cathedral chapter
    Wilno-Vilnius-Vilna
    sixteenth-century
    Council of Trent
    kapituła katedralna
    Wilno
    wiek XVI
    Sobór Trydencki
    Opis:
    The text concerns the problem of the implementation of the reforms of the Council of Trent in the Grand Duchy of Lithuania, mainly in the case of the diocese of Vilna (Vilnius, Wilno). On the basis of sources originating from the cathedral chapter (now preserved in the Wróblewski Library of the Lithuanian Academy of Sciences) and transcripts (preserved in the Czartoryski Library in Kraków) the question has been addressed of the resistance among the clergy – nominally associated with Vilna Cathedral – to the implementation of the Tridentine reforms. The existence of the phenomenon is attested indirectly by examples of breaches of discipline by clergymen, including problems of drunkenness and relations with women. Among the factors contributing to the resistance of the chapter to the Tridentine reforms we can count the plural tenure of benefices. The effects on parish life of the accumulation of benefices can be discovered from the records of visitations. The problem of non-residence can be considered one of the main factors which led to group disintegration, and also to the changing roles and social functions of clergymen.
    Tekst dotyczy problemu realizacji reform Soboru Trydenckiego w Wielkim Księstwie Litewskim głownie na przykładzie diecezji wileńskiej. W oparciu o źródła o proweniencji kapitulnej (dziś przechowywane w Bibliotece Litewskiej Akademii Nauk im. Wróblewskich w Wilnie) oraz wypisy z nich (przechowywane w Bibliotece Czartoryskich w Krakowie) podjęta została próba udzielenia odpowiedzi na pytanie o przejaw oporu duchowieństwa – nominalnie związanego z kościołem katedralnym w Wilnie – wobec wdrażanych reform trydenckich. O istnieniu zjawiska pośrednio świadczą przykłady dotyczące łamania dyscypliny duchowieństwa, problemy pijaństwa kleru czy życia duchownych z kobietami. Zaś do czynników wskazujących na problemy kapituły wobec reformy trydenckiej zaliczyć można kumulację beneficjów. O tym, jak kumulacja beneficjów przekładała się na życie parafii, dowiadujemy się choćby z przeprowadzanych wizytacji. Natomiast brak rezydencji przy kościele zaliczyć można do jednej z głównych przyczyn prowadzących do pogłębiania się zjawiska dezintegracji grup, w tym także do zmiany roli i społecznych funkcji duchownych.
    Źródło:
    Rocznik Lituanistyczny; 2015, 1
    2450-8454
    2450-8446
    Pojawia się w:
    Rocznik Lituanistyczny
    Dostawca treści:
    Biblioteka Nauki
    Artykuł
    Tytuł:
    Agendy katedry wawelskiej
    Die Agenden des Waweldoms
    Autorzy:
    Fedorowicz, Szymon
    Powiązania:
    https://bibliotekanauki.pl/articles/1039874.pdf
    Data publikacji:
    2008-12-16
    Wydawca:
    Katolicki Uniwersytet Lubelski Jana Pawła II
    Tematy:
    [Dom]kapitel
    Wawel
    Krakau
    15. Jahrhundert
    kapituła katedralna
    Kraków
    XV wiek
    cathedral chapter
    Krakow
    15th century
    Opis:
    Im Domarchiv in Krakau befi nden sich zwei mittelalterliche liturgische Agenden, die zum Zelebrieren einiger Sakramente und anderer Riten bestimmte Formeln und Rubriken enthalten. Die präsentierten Codizes sind einander sehr ähnlich. Im Prinzip haben sie den gleichen Inhalt und dieselbe Gliederung, trotz der nicht selten angewandten unterschiedlichen liturgischen Formeln und des etwas anders präsentierten Verlaufs der einzelnen Riten. Da sie für dieselben liturgischen Zeremonien bestimmt waren, kann man von ihnen nicht sagen, dass sie einander in gewisser Hinsicht ergänzen würden. Die in ihrem Inhalt auftretenden Unterschiede müssen eher durch bereits angenommene geringe Änderungen bei der Ausübung der geschilderten Riten oder durch eine gewisse Willkür auf diesem Gebiet erklärt werden. Dies war durchaus möglich, obwohl beide Bücher für dieselbe kirchliche Einrichtung in Krakau und damit auch ungefähr zur gleichen Zeit entstanden sind, d.h. im 15. Jahrhundert. Der Codex KP 25 enthält mehr Segnungen, aus denen sein zweiter Teil besteht, und unterscheidet sich nur dadurch vom älteren Codex KP 24. Beide haben gleichermaßen nur einen geringen Umfang, unterscheiden sich aber in graphischer Hinsicht prinzipiell voneinander, und zwar sowohl was die Schriftart als auch die Verzierungen betrifft. Diese Manuskripte stellen eine wertvolle Informationsquelle zur Liturgie der Krakauer Kirche in jener Zeit dar.
    Źródło:
    Archiwa, Biblioteki i Muzea Kościelne; 2008, 90; 31-39
    0518-3766
    2545-3491
    Pojawia się w:
    Archiwa, Biblioteki i Muzea Kościelne
    Dostawca treści:
    Biblioteka Nauki
    Artykuł
    Tytuł:
    Geneza metryki poznańskiej kapituły katedralnej
    Autorzy:
    Dembiński, Paweł
    Powiązania:
    https://bibliotekanauki.pl/articles/1954980.pdf
    Data publikacji:
    2020-12-01
    Wydawca:
    Polska Akademia Nauk. Instytut Historii im. Tadeusza Manteuffla PAN w Warszawie
    Tematy:
    Poznań
    Cathedral chapter
    bureaucracy
    chapter metrica
    records of officials and vicars general
    kapituła katedralna
    biurokracja
    metryka kapituły
    akta oficjałów i wikariuszy generalnych
    Opis:
    Artykuł dotyczy uwarunkowań towarzyszących powstania metryki (protokołów posiedzeń) kapituły katedralnej w Poznaniu (zachowanej od 1428 r.). Autor wskazuje przede wszystkim na podejmowane od schyłku XIV w. próby wprowadzenia reform zarządu majątku kapituły, co rodziło potrzebę utrwalania jej postanowień. Decydujące znaczenie dla powstania metryki miało wdrożenie tych reform (1423/1424). W tym samym czasie biskup Andrzej Łaskarz wprowadzał też szereg nowych rozwiązań kancelaryjnych.
    The paper discusses the conditions accompanying the founding of the metrica (protocols of meetings) of the Cathedral chapter in Poznań (preserved from 1428). The author points especially to the attempts at reforming the administration of the chapter’s estate undertaken from the end of the 14th century, which created the need to record its decisions. The most important cause for starting the metrica was the introduction of those reforms (1423/1424). At the same time bishop Andrzej Łaskarz also introduced several new chancellery solutions.
    Źródło:
    Roczniki Historyczne; 2020, 86; 117-132
    0324-8585
    Pojawia się w:
    Roczniki Historyczne
    Dostawca treści:
    Biblioteka Nauki
    Artykuł
    Tytuł:
    Repertorium dokumentów Fryderyka Berghiusa do historii Diecezji Wrocławskiej
    Autorzy:
    Urban, Wincenty
    Powiązania:
    https://bibliotekanauki.pl/articles/1044185.pdf
    Data publikacji:
    1984
    Wydawca:
    Katolicki Uniwersytet Lubelski Jana Pawła II
    Tematy:
    repertorium
    diecezja wrocławska
    XVII wiek
    kapituła katedralna
    kanonik
    repertory
    diocese of Wrocław
    17th century
    cathedral chapter
    canon
    Źródło:
    Archiwa, Biblioteki i Muzea Kościelne; 1984, 48; 3-131
    0518-3766
    2545-3491
    Pojawia się w:
    Archiwa, Biblioteki i Muzea Kościelne
    Dostawca treści:
    Biblioteka Nauki
    Artykuł
    Tytuł:
    „… cum statuti tanta sit auctoritas, ut eius praeceptione omnia nobis conserventur”. Wokół publikacji Wioletty Pawlikowskiej-Butterwick i Liudasa Jovaišy Vilniaus ir Žemaičių kapitulų Statutai
    „… cum statuti tanta sit auctoritas, ut eius praeceptione omnia nobis conserventur”. Some Remarks on Publication by Wioletta Pawlikowska-Butterwick and Liudas Jovaiša Vilniaus ir Žemaičių kapitulų Statutai
    Autorzy:
    Dyjakowska, Marzena
    Powiązania:
    https://bibliotekanauki.pl/articles/1803860.pdf
    Data publikacji:
    2019-10-28
    Wydawca:
    Katolicki Uniwersytet Lubelski Jana Pawła II. Towarzystwo Naukowe KUL
    Tematy:
    statuty diecezjalne
    diecezja żmudzka
    diecezja wileńska
    kapituła katedralna
    diocesan statutes
    the diocese of Samogitia
    the diocese of Vilnius
    the cathedral chapter
    Opis:
    Celem niniejszego artykułu jest zaprezentowanie edycji statutów kapituły wileńskiej i żmudzkiej autorstwa W. Pawlikowskiej-Butterwick i Liudasa Jovaišy. Prezentacja poprzedzona jest opisem dziejów obu diecezji oraz uwagami na temat roli statutów jako źródła prawa partykularnego obu kapituł. Uwagę poświęcono autorom statutów, a także ich problematyce. Omówiono podstawę edycji oraz aparat krytyczny. Zwrócono wreszcie uwagę na uzupełniające edycję ilustracje.
    The purpose of this paper is to present the edition of the statutes of the Vilnius and Samogitian chapters by W. Pawlikowska-Butterwick and Liudas Jovaiša. The presentation is preceded by a description of the history of both dioceses and comments on the role of statutes as the source of the particular law of both chapters. Attention was given to the authors of the statutes, as well as their content. The editing base and the critical apparatus are discussed. Finally, attention was drawn to supplementary illustrations.
    Źródło:
    Roczniki Nauk Prawnych; 2018, 28, 3; 49-57
    1507-7896
    2544-5227
    Pojawia się w:
    Roczniki Nauk Prawnych
    Dostawca treści:
    Biblioteka Nauki
    Artykuł
    Tytuł:
    Prałatury i kanonie de gremio Kapituły Katedralnej Wileńskiej w okresie przedrozbiorowym
    Prelatures and canonries de gremio the Vilnius Cathedral Chapter before the partitions
    Autorzy:
    Kasabuła, Tadeusz
    Powiązania:
    https://bibliotekanauki.pl/articles/950365.pdf
    Data publikacji:
    2016
    Wydawca:
    Uniwersytet w Białymstoku. Wydawnictwo Uniwersytetu w Białymstoku
    Tematy:
    Wielkie Księstwo Litewskie
    Wilno
    katedra
    kapituła katedralna
    prałat
    kanonik
    kanclerz
    vilnius cathedral
    the cathedral chapter
    the prelate
    the canon
    the chancellor
    grand duchy of lithuania
    Opis:
    Formation of the Vilnius Cathedral Chapter was a long process since its inception in 1388 to the middle of the sixteenth century. As the capital city of the cathedral chapter of the Grand Duchy of Lithuania from the beginning of its existence in the system and the organization was inspired by the Cracow Cathedral Chapter. Under the papal foundation bull by pope Urban VI Pontifex Maximus to erect bishopric of Vilnius the first two of the Prelature were founded (provost and dean) and 10 canonries. All of them were endowed in 1387 by king Vladislav II Jagiello. The next four prelate names: custodian, archdeacon, scholastic and cantor, and two canonries were developed under the efforts of successive monarchs, bishops and Chapter. The structure of the Chapter was finally clarified around 1525, which since then consisted of six prelates and 12 canons. In such organizational frameworks the Vilnius corporation canons and prelates survived until the end of the Polish-Lithuanian Commonwealth. Individual members of the Chapter had a specific range of privileges and obligations which in the case of prelates were assigned to each of the dignity of the individual. Competence of canons were evolving, depending on the current needs. In the reporting period, the corporation prelates and canons in gremio constituted under the church law a control body of the actions of diocesan bishops, which was de facto institution co-managering of the diocese.
    Źródło:
    Rocznik Teologii Katolickiej; 2016, 15, 1
    1644-8855
    Pojawia się w:
    Rocznik Teologii Katolickiej
    Dostawca treści:
    Biblioteka Nauki
    Artykuł
    Tytuł:
    Sesje Kapituły Katedralnej Wileńskiej w okresie przedrozbiorowym
    Sessions Held by the Vilnius Cathedral Chapter Before the Partition of Poland
    Autorzy:
    Kasabuła, Tadeusz
    Powiązania:
    https://bibliotekanauki.pl/articles/2149288.pdf
    Data publikacji:
    2018
    Wydawca:
    Uniwersytet w Białymstoku. Wydawnictwo Uniwersytetu w Białymstoku
    Tematy:
    Vilnius
    Diocese of Vilnius
    cathedral chapter
    general chapter session
    particular chapter session
    college of clerics
    chapter notary
    prelate
    canon
    Wilno
    diecezja wileńska
    kapituła katedralna
    esja kapitulna generalna
    sesja kapitulna partykularna
    korporacja kanonicka
    notariusz kapitulny
    prałat
    kanonik
    Opis:
    Cathedral chapters were colleges appointed to help bishops govern their dioceses. As such, they functioned according to collegiate principles. These principles presupposed that all decisions were to be made during collegiate meetings, which were generally referred to as sessions or chapters. These meetings primarily served as a means for the participants to come to mutual agreements and to adopt appropriate resolutions regarding how the chapter functioned as a college and its activities outside of the college. The Cathedral Chapter of Vilnius modeled itself after the royal chapter. From the 15th to the 18th centuries, the general chapter sessions and individual meetings, which included both weekly sessions as well as extraordinary sessions that convened to discuss pressing matters, took place two to three times each year on specific days. The extraordinary sessions also included urgent meetings known as sessiones repertinae, which differed from the other sessions primarily because of topics they addressed, the type of resolutions that were to be adopted, how frequently these resolutions were to be implemented, and the extent to which the prelates and canons were obliged to be present. During the pre-conciliar period, the meetings of the general Vilnius chapter were occasions to discuss and resolve more important and essential matters in accordance with statutes and adopted practices, while the individual sessions were dedicated to less important matters and often dictated by the college’s ongoing needs.
    Kapituły katedralne były korporacjami powołanymi do pomocy biskupowi w zarządzie diecezją i jako takie funkcjonowały na zasadach przyjętych w korporacjach, co zakłada, że wszelkie decyzje ich dotyczące zapadały kolegialnie na wspólnych posiedzeniach, zwanych ogólnie sesjami lub kapitułami. Służyły one przede wszystkim wzajemnemu porozumieniu się i podjęciu odpowiednich uchwał dotyczących funkcjonowania kapituły zarówno w zakresie jej funkcjonowania jako kolegium, jak też jej aktywności zewnętrznej. Kapituła Katedralna Wileńska wzorująca się w swym ustroju na kapitułach koronnych, w okresie od XV do XVIII stulecia odbywała dwa lub trzy razy w roku w ściśle określonych terminach sesje generalne oraz posiedzenia partykularne, przez które rozumiano zarówno regularnie odprawiane sesje cotygodniowe, jak też sesje nadzwyczajne zwoływane dla omówienia spraw niecierpiących zwłoki. Do tych ostatnich należy też zaliczyć posiedzenia zwoływane w trybie pilnym, tzw. sessiones repertinae. Różniły się one głównie zakresem kompetencji określanych przedmiotem obrad, rodzajem podejmowanych uchwał, częstotliwością ich odprawiania i stopniem zobowiązania prałatów i kanoników do obecności. Posiedzenia generalne Kapituły Wileńskiej w okresie przedsoborowym – w myśl statutów i przyjętej praktyki – służyły, ogólnie rzecz biorąc, omawianiu i rozstrzyganiu spraw ważniejszych i zasadniczych, sesje zaś partykularne, poświęcone były sprawom mniej ważnym, często dyktowanym bieżącymi potrzebami korporacji.
    Źródło:
    Rocznik Teologii Katolickiej; 2018, 17, 3; 259-272
    1644-8855
    Pojawia się w:
    Rocznik Teologii Katolickiej
    Dostawca treści:
    Biblioteka Nauki
    Artykuł
    Tytuł:
    Appointing Canonical Prebendaries in the Vilnius Cathedral Chapter During the 14th-18th Centuries
    Obsadzanie prebend kanonickich w kapitule katedralnej wileńskiej w XIV-XVIII wieku
    Autorzy:
    Kasabuła, Tadeusz
    Powiązania:
    https://bibliotekanauki.pl/articles/950527.pdf
    Data publikacji:
    2017
    Wydawca:
    Uniwersytet w Białymstoku. Wydawnictwo Uniwersytetu w Białymstoku
    Tematy:
    Wielkie Księstwo Litewskie
    Wilno
    diecezja wileńska
    katedra
    kapituła katedralna
    prałat
    kanonik
    koadiutor
    patronat
    prebenda
    grand duchy of lithuania
    vilnius
    diocese of vilnius
    cathedral
    cathedral chapter
    prelate
    canon
    coadjutor
    patron
    ius patronatus
    prebendary
    Opis:
    The diocesan bishop enjoyed the right to fill cathedral chapter stalls and bestow patronages and benefices in medieval Western Europe, including in the Kingdom of Poland. However, a different practice developed in Lithuania in the Diocese of Vilnius, which was established in 1388. The King of Poland and the Grand Duke of Lithuania, Władysław II Jagiełło, founded the first Vilnius chapter when the Diocese of Vilnius was created. This chapter began with two prelates and ten canonical prebendaries. The next two prelatures: the custody (established before 1397) and the archdeacon (established in 1435) as well as the two canons, which were established in the early 16th century, were also grand-ducal or royal foundations. The king received and sustained these beneficiaries ius patronatus. The last two prelatures, cantoria and scholasteria, which Bishop Jan z Książąt Litewskich created, remained part of the bishops’patronage right from 1561 onward. The patronage right in the Vilnius chapter was established in the second half of the 16th century, when, in 1588, King Sigismund Augustus II gave the chapter the right to present candidates for the deanery. Compared to the cathedral chapters under the Polish crown, the diocesan bishop’s influence in filling the seats in the Vilnius chapter was definitely more modest, and even minimal, as it pertained to only two prelatures. The monarch, who could nominate up to three prelatures and all twelve canons, had incomparably greater rights. The bishop was vested ius patronatus with only two prelatures, and the chapter was vested with only one prelature. Once the chapter canon coadjutors appeared cum futura successione in the Vilnius capitular college, the Holy See was able to exercise a certain influence over filling the Vilnius chapter. A priest who was nominated as a canon coadjutor had to legitimize his appointment by presenting a papal bull that indicated his right of succession. This state of affairs lasted until the end of the 18th century.
    Obsadzanie stalli w kapitułach katedralnych związanie z prawem prezenty i patronatu w średniowiecznej Europie zachodniej, w tym także w Królestwie Polskim, należało do biskupa diecezjalnego. Inna praktyka ukształtowała się natomiast na Litwie w powstałej w 1388 r. diecezji wileńskiej. Już pierwsze fundacje na rzecz miejscowej kapituły katedralnej z 1388 r.: dwie prałatury i 10 kanonii, były dziełem króla Polski i wielkiego księcia litewskiego, Władysława II Jagiełły. Kolejne dwie prałatury: kustodia (przed 1397 r.) i archidiakonia (w roku 1435) oraz dwie kanonie, powstałe w początkach XVI w., także były fundacjami wielkoksiążęcymi lub królewskimi. Król otrzymał i utrzymał ius patronatus na te beneficja. Dwie ostatnie prałatury, kantoria i scholasteria, utworzone przez biskupa Jana z Książąt Litewskich, od 1561 r. pozostały przy prawach patronatu biskupiego. Prawa patronackie w kapitule wileńskiej ustaliły się ostatecznie w drugiej połowie XVI stulecia, gdy król Zygmunt II August w 1558 r. przekazał kapitule prawo przedstawiania kandydatów na dziekanię. W porównaniu z kapitułami katedralnymi w Koronie, wpływ biskupa diecezjalnego na obsadzanie miejsc w kapitule wileńskiej był zdecydowanie skromniejszy, wręcz minimalny (tylko dwie prałatury). Natomiast nieporównanie większe prawa miał monarcha, który nominował aż do trzech prałatur i wszystkich dwunastu kanonii. Biskupowi przysługiwał ius patronatus tylko na dwie prałatury. Kapituła prezentowała na jedną prałaturę. Pewien wpływ na obsadę stalli kapituły wileńskiej zdobyła Stolica Apostolska z chwilą pojawienia się w wileńskim kolegium kapitulnym kanoników koadiutorów cum futura successione. Duchowny nominowany na kanonika koadiutora ekspektanta musiał wylegitymować się bulą papieską na prawo sukcesji. Taki stan rzeczy utrzymał się do końca XVIII w.
    Źródło:
    Rocznik Teologii Katolickiej; 2017, 16, 1
    1644-8855
    Pojawia się w:
    Rocznik Teologii Katolickiej
    Dostawca treści:
    Biblioteka Nauki
    Artykuł
      Wyświetlanie 1-12 z 12

      Ta witryna wykorzystuje pliki cookies do przechowywania informacji na Twoim komputerze. Pliki cookies stosujemy w celu świadczenia usług na najwyższym poziomie, w tym w sposób dostosowany do indywidualnych potrzeb. Korzystanie z witryny bez zmiany ustawień dotyczących cookies oznacza, że będą one zamieszczane w Twoim komputerze. W każdym momencie możesz dokonać zmiany ustawień dotyczących cookies