Informacja

Drogi użytkowniku, aplikacja do prawidłowego działania wymaga obsługi JavaScript. Proszę włącz obsługę JavaScript w Twojej przeglądarce.

English (EN)·Polski (PL)·Yкраїнський (UK)
Przejdź do strony domowej biblioteki Centralna Biblioteka Wojskowa Link otwiera się w nowym oknie Logo biblioteki Prolib Integro - strona głównaCentralna Biblioteka Wojskowa

Wyszukujesz frazę "Kadm" wg kryterium: Temat

  Lista filtrów
Wyrównaj
Wyświetlanie 1-15 z 198
Tytuł:
Zawartość kadmu i ołowiu w mleku spożywczym z wybranych regionów Polski
Cadmium and lead contents in drinking milk from selected regions of Poland
Autorzy:
Pietrzak-Fiećko, Renata
Bakuła, Sylwia
Jakubowska, Dominika
Smoczyński, Stefan S.
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/1177972.pdf
Data publikacji:
2013
Wydawca:
Instytut Medycyny Wsi
Tematy:
kadm
mleko
ołów
regiony
Opis:
Background. Cadmium and lead are classified as toxic metals. Toxicity is attributed to the adverse effect on the human body, and therefore the content of these elements is analyzed in the environment and in food products. Studies conducted by many researchers indicate that more of cadmium and lead accumulate in products of plant origin, however, food products of animal origin are also not free from these compounds. The aim of this study was to determine the content of cadmium and lead in drinking milk originating from four selected milk producers from two different regions. Methods. A total of 28 milk samples were tested. The tested material was mineralized dry. To determine the content of the analyzed elements the Flame Atomic Absorption Spectrometry method was used. There were no significant differences in the content of heavy metals in the analyzed samples of milk. Results. None of the samples revealed the exceedance of the highest permissible level of these elements. Conclusions. Cadmium and lead content in tested drinking milk does not pose a threat to human health.
Wstęp. Kadm i ołów zaliczane są do matali toksycznych. Przypisuje się im niekorzystny wpływ na organizm człowieka, dlatego zawartość tych pierwiastków monitorowana jest zarówno w środowisku jak i w żywności. Prowadzone przez wielu naukowców badania wskazują, że więcej kadmu i ołowiu kumuluje się w produktach pochodzenia roślinnego, ale żywność pochodzenia zwierzęcego również nie jest wolna od obecności tych związków. Celem pracy było oznaczenie zawartości kadmu i ołowiu w mleku konsumpcyjnym pochodzącym od czterech wybranych producentów z dwóch różnych województw. Metody. Łącznie przebadano 28 próbek mleka. Materiał badany poddano mineralizacji na sucho. Do oznaczenia zawartości badanych pierwiastków zastosowano metodę płomieniowej spektrometrii absorpcji atomowej. Nie wykazano istotnych różnic w zawartości oznaczanych metali ciężkich między analizowanymi próbkami mleka. Wyniki. W żadnej próbce nie stwierdzono przekroczenia najwyższych dopuszczalnych zawartości oznaczanych pierwiastków. Wnioski. Pobranie kadmu i ołowiu wraz z badanym mlekiem konsumpcyjnym nie stwarza zagrożenia dla zdrowia człowieka.
Źródło:
Medycyna Środowiskowa - Environmental Medicine; 2013, 16, 3; 15-19
1505-7054
2084-6312
Pojawia się w:
Medycyna Środowiskowa - Environmental Medicine
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Kadm, ołów i rtęć w nerkach człowieka
Cadmium, lead and mercury in human kidneys
Autorzy:
Wilk, Aleksandra
Kalisińska, Elżbieta
Różański, Jacek
Łanocha, Natalia
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/1178696.pdf
Data publikacji:
2013
Wydawca:
Instytut Medycyny Wsi
Tematy:
kadm
nerka
ołów
rtęć
Opis:
The development of civilization and economic activities affect the increase in the number and variety of xenobiotics, including some heavy metals in the environment. Hence, human is constantly exposed to many harmful substances in air, water, soil and food. It is well known that cadmium (Cd), lead (Pb) and mercury (Hg) are the most toxic socalled heavy metals (density ¤4.5 g/cm3) [1]. The critical organs accumulating these metals are kidneys, which are involved in the detoxification process. The concentration of metals in the kidneys is affected by environmental factors, such as smoking, diet, or amalgam dental fillings (mercury), and some biological factors – as age and gender. Recently, research was conducted on the impact of the Renal Cell Carcinoma (RCC) on the concentration of these metals in kidneys. Patients with kidney cancer accumulate less cadmium than healthy ones. Therefore it is very important to monitor the concentrations of highly toxic metals in the excretory organ, particularly in patients with nephrological disorders.
Rozwój cywilizacji i działalności gospodarczej wpływają na wzrost ilości i różnorodności ksenobiotyków, w tym pewnych metali ciężkich, w środowisku. Dlatego człowiek stale narażony jest na kontakt z wieloma szkodliwymi substancjami znajdującymi się w powietrzu, wodzie, glebie i pożywieniu. Z tak zwanych metali ciężkich (o gęstości ¤4,5 g/cm3) za najbardziej toksyczne uznaje się kadm (Cd), ołów (Pb) i rtęć (Hg), które nazywane są „trójką metali śmierci” [1]. Narządem krytycznym kumulującym te metale są nerki, które w dużym stopniu biorą udział w procesie detoksykacji. Na stężenie metali w nerkach mają wpływ czynniki środowiskowe, takie jak palenie tytoniu, dieta czy posiadanie amalgamatowych wypełnień stomatologicznych (rtęć), a także czynniki biologiczne – wiek i płeć. Od niedawna prowadzone są także badania o wpływie raka jasnokomórkowego na stężenie tych metali w nerce. Okazuje się, że nerki osób z nowotworem tego narządu w mniejszym stopniu kumulują kadm, niż nerki osób zdrowych. Istotne jest zatem poznanie i dalsze monitorowanie stężeń wybitnie toksycznych metali w tym narządzie wydalniczym, szczególnie u osób z rozpoznanymi schorzeniami nefrologicznymi, łącznie z tymi, które doprowadziły do usunięcia nerki.
Źródło:
Medycyna Środowiskowa - Environmental Medicine; 2013, 16, 1; 75-81
1505-7054
2084-6312
Pojawia się w:
Medycyna Środowiskowa - Environmental Medicine
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Cadmium in Ecosystems
Kadm w ekosystemach
Autorzy:
Stoica, A.
Baiulescu, E.
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/388619.pdf
Data publikacji:
2009
Wydawca:
Towarzystwo Chemii i Inżynierii Ekologicznej
Tematy:
kadm
toksyczność
ekosystem
cadmium
toxicity
ecosystem
Opis:
Cadmium and its derivatives are considered the most toxic compounds between heavy metals. Beside cadmium have very few independent minerals it is associated in many cases with zinc. Cadmium interacts with zinc in organisms and is a big dependence on the rate of these elements in various humans, animals and plants. It was demonstrated that cadmium compounds can influences to fall ill with cancer. A lot of scientists studied the damage of DNA due to exposure at cadmium compounds in various conditions. It is very interesting to mention the role of trace elements including cadmium in agrosystems. A real source of cadmium is the use of fertilizers. One important studied on cadmium toxicity is the induced oxidative stress. The paper presents some data obtained by the authors concerning the presence of cadmium in waters, foods as well as in various types of clinical and pharmaceutical compounds.
Kadm i jego związki są uważane za najbardziej toksyczne wśród metali ciężkich. Kadm występuje w bardzo niewielu minerałach, często wraz z cynkiem. Ze względu na interakcje pomiędzy kadmem a cynkiem ich zawartość w organizmach ludzkich, zwierzęcych i roślinnych jest zróżnicowana. Wykazano, że związki kadmu wpływają na zwiększenie zachorowań na raka. Badano wpływ związków kadmu na występowanie uszkodzeń w DNA w różnych warunkach. Interesująca jest rola mikropierwiastków, w tym kadmu, w agrosystemach. Dużym źródłem kadmu są stosowane nawozy. Jednym z ważnych kierunków badań jest wpływ toksyczności kadmu na wywołanie stresu oksydacyjnego. Przedstawiono dane uzyskane przez autorów dotyczące obecności kadmu w wodach, żywności, jak i w różnego rodzaju substancjach klinicznych oraz farmaceutycznych.
Źródło:
Ecological Chemistry and Engineering. A; 2009, 16, 4; 451-456
1898-6188
2084-4530
Pojawia się w:
Ecological Chemistry and Engineering. A
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Narażenie na kadm konsumentów warzyw korzeniowych uprawianych na zanieczyszczonych glebach województwa śląskiego
Exposure to cadmium among consumers of root vegetables cultivated in contaminated soils in Upper Silesia, Poland
Autorzy:
Gut, Klaudia
Rogala, Danuta
Marchwińska-Wyrwał, Ewa
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/943491.pdf
Data publikacji:
2017
Wydawca:
Instytut Medycyny Wsi
Tematy:
narażenie
kadm
metale ciężkie
zarządzanie ryzykiem zdrowotnym
Opis:
Wprowadzenie. Kadm jest istotnym środowiskowym czynnikiem ryzyka zdrowotnego mieszkańców Górnego Śląska. W związku z uprawą roślin jadalnych na często zanieczyszczonej kadmem glebie pól uprawnych, ogrodów przydomowych i ogródków działkowych województwa śląskiego problem narażenia mieszkańców tego regionu na kadm jest wciąż aktualny. Cel pracy. Celem pracy była ocena narażenia na kadm mieszkańców centralnej części województwa śląskiego konsumujących warzywa korzeniowe pochodzące z lokalnych upraw. Materiał i metody. Materiał do badań stanowiły 54 próbki gleb i 70 próbek warzyw z 7 wybranych miast na prawach powiatu i 2 gmin województwa śląskiego. Spośród warzyw badano próbki marchwi, pietruszki oraz selera, natomiast próbki gleby pochodziły z rodzinnych ogrodów działkowych (ROD), pól uprawnych i ogrodów przydomowych. Zawartość kadmu (Cd) w próbkach oznaczono metodą bezpłomieniowej absorpcji atomowej (ETAAS) oraz techniką atomowej spektrometrii emisyjnej ze wzbudzeniem w plazmie indukowanej (ICP-OES), a następnie dokonano szacunkowej oceny narażenia na kadm konsumentów lokalnie uprawianych warzyw. Wyniki. Średnia zawartość kadmu w badanych glebach wyniosła 4,8 mg/kg świeżej masy (dalej: św.m.), co stanowi 160% najwyższej dopuszczalnej wartości. Najwyższe średnie stężenia tego pierwiastka zostały wykazane w próbkach gleb z rodzinnych ogródków działkowych (ROD) znajdujących się w Chorzowie (15,2 mg/kg suchej masy – dalej: s.m.). W przypadku aż 66 spośród 70 badanych próbek warzyw stwierdzono przekroczenie najwyższego dopuszczalnego stężenia kadmu. Wnioski. Zawartość kadmu w większości badanych prób gleb oraz warzyw korzeniowych, pobranych z terenów uprawnych województwa śląskiego przekraczała maksymalne dopuszczalne stężenia i wskazuje na potencjalne zagrożenie zdrowia konsumentów roślin jadalnych uprawianych lokalnie.
Introduction. Cadmium is an important environmental health risk factor for inhabitants of the Upper Silesia, Poland. Due to the cultivation of food crops in cadmium-contaminated soils of agricultural fields, home gardens and allotment gardens in the Silesian Region, the problem of exposure to cadmium is still valid among the inhabitants of this region. The aim of the study was to assess the impact of cadmium on the residents of the central part of the Silesian province, who consume root vegetables from local crops. Materials and method. The study material consisted of 54 soil samples and 70 vegetable samples from 7 selected cities with district status and 2 communes in the Silesian Region. The vegetable samples tested were carrot, parsley and celery, while the soil samples were collected from allotment gardens, home gardens and agricultural fields. The cadmium content was determined by Electrothermal Atomic Absorption (ETAAS), and estimation was made of consumer exposure to Cd in the locally grown vegetables. Results. The average cadmium content in the soils was 4.8 mg / kg d.m., which is 160% of the highest acceptable value. The highest average Cd concentrations were found in soil samples collected from allotment gardens located in Chorzów (15.2 mg / kg d.m). The maximum allowable concentrations of cadmium was exceeded in 66 of 70 vegetables samples. Conclusions. The cadmium content in most of the tested soil and root vegetables samples taken from the cultivable area of the Silesian Region exceeded the maximum acceptable concentrations, and indicates a potential health risk when considering the consumption of food crops cultivated locally.
Źródło:
Medycyna Ogólna i Nauki o Zdrowiu; 2017, 23(52), 4
2083-4543
Pojawia się w:
Medycyna Ogólna i Nauki o Zdrowiu
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Ksztaltowanie sie zawartosci manganu w roslinach w zaleznosci od zanieczyszczenia gleby kadmem
Autorzy:
Ciecko, Z
Kalembasa, S.
Wyszkowski, M.
Rolka, E.
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/806384.pdf
Data publikacji:
2004
Wydawca:
Szkoła Główna Gospodarstwa Wiejskiego w Warszawie. Wydawnictwo Szkoły Głównej Gospodarstwa Wiejskiego w Warszawie
Tematy:
mangan
rosliny uprawne
gleby
zanieczyszczenia gleb
kadm
zawartosc manganu
Opis:
Określono zawartości manganu w częściach nadziemnych i korzeniach owsa, kukurydzy, łubinu żółtego i rzodkiewki w zależności od zanieczyszczenia gleby kadmem (10, 20, 30 i 40 mg Cd·kg⁻¹) w warunkach dodatku do niej kompostu, węgla brunatnego, wapna i bentonitu. Zawartość manganu w roślinach była uzależniona od zanieczyszczenia gleby kadmem, gatunku i organu rośliny oraz dodatku do gleby substancji inaktywujących ten pierwiastek. Najwyższą zawartość manganu stwierdzono w słomie i korzeniach owsa, a najniższą w korzeniach rzodkiewki. Zanieczyszczenie gleby kadmem spowodowało istotne zróżnicowanie zawartości manganu w roślinach. Kadm spowodował zmniejszenie nagromadzania manganu w ziarnie i słomie owsa, w odróżnieniu od korzeni, w których jego zawartość ulegała zwiększeniu. Zanieczyszczenie gleby kadmem spowodowało także obniżenie zawartości manganu w częściach nadziemnych i korzeniach kukurydzy oraz w częściach nadziemnych łubinu żółtego i korzeniach rzodkiewki. Aplikacja do gleby kompostu, węgla brunatnego, wapna i bentonitu ograniczyła pobieranie manganu przez testowane rośliny. Zawartość manganu we wszystkich organach badanych roślin w seriach z dodatkami była wyraźnie niższa niż w roślinach rosnących na obiektach kontrolnych (bez substancji neutralizujących).
Manganese content in above-ground parts and roots of oats, maize, yellow lupine and radish was determined as, depended on the soil contamination with cadmium (10, 20, 30 and 40 mg Cd·kg⁻¹), after addition of compost, brown coal, lime and bentonite. Manganese content in plants depended on the soil contamination with cadmium, plant species and organ as well as on the presence in soil of additives inactivating this element. The highest manganese content was found in the straw and roots of oats, whereas the lowest - in the radish roots. Contaminating the soil with cadmium brought about a significant differentiation of manganese content in plants. Cadmium reduced manganese accumulation in oats grain and straw, while its content in the roots increased. Soil contamination with cadmium also caused a decrease of manganese content in the above-ground parts and roots of maize, above-ground parts of yellow lupine and the roots of radish. When compost, brown coal, lime and bentonite were added to the soil, a reduction in manganese uptake by tested plants was observed. Manganese content in all plants organs in variants with the additives applied was significantly lower than in the controls (without neutralizers).
Źródło:
Zeszyty Problemowe Postępów Nauk Rolniczych; 2004, 502, 2; 715-722
0084-5477
Pojawia się w:
Zeszyty Problemowe Postępów Nauk Rolniczych
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Rola metalotionein i kadmu w rozwoju raka piersi
Role of metalothioneins and cadmium in breast carcinogenesis
Autorzy:
Forma, Ewa
Bryś, Magdalena
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/1032761.pdf
Data publikacji:
2012
Wydawca:
Łódzkie Towarzystwo Naukowe
Tematy:
metalotioneiny
kadm
rak piersi
metallothioneins
cadmium
breast cancer
Opis:
Metallothionein (MT) was first discovered over 50 years ago, as a cadmiumbinding protein in the kidney of a horse. Metallothioneins are a class of ubiquitously occurring cysteine and metal-rich proteins of low molecular weight, containing sulfur-based metal clusters formed with zinc (Zn), cadmium (Cd), and copper (Cu). In mammals, four distinct MT isoforms designated MT-1 – MT-4 are identified. The major physiological functions of metallothioneins include the homeostasis of essential metals Zn and Cu and the protection against oxidative stress and toxic effects of heavy metals such as Cd. Cadmium ,which has been classified as class I carcinogen, can stimulate cell proliferation, inhibit DNA repair, impair apoptosis and promote the development of cancer in a number of tissues. Significant quantities of Cd are introduced into the environment both by natural and anthropogenic activities, with anthropogenic activities contributing 3–10 times more Cd to the environment than natural activities. Cadmium accumulates in the human body with a long biological half-life ranging from 10 to 30 years. Cd accumulation and the aberrant expression of MTs have been found to be associated with the development of many types of cancers, including breast cancer.
Metalotioneina (MT) została po raz pierwszy odkryta ponad 50 lat temu, jako białko wiążące kadm w nerce konia. Metalotioneiny są grupą powszechnie występujących białek o niskiej masie cząsteczkowej, wysokiej zawartości reszt cysteiny, których grupy tiolowe wiążą jony takich metali jak kadm (Cd), cynk (Zn) i miedź (Cu). U ssaków wyróżnia się cztery izoformy metalotioneiny oznaczone jak MT-1 – MT-4. Do podstawowych funkcji metalotionein zalicza się utrzymanie homeostazy metali ciężkich, ochronę przed ich toksycznym działaniem, a także ochronę przed stresem oksydacyjnym. Kadm, który został zakwalifikowany do substancji karcynogennych I klasy, może między innymi stymulować proliferację komórek, hamować naprawę uszkodzeń DNA, zaburzać proces apoptozy oraz promować rozwój nowotworów w licznych tkankach. Kadm znajdujący się w środowisku naturalnym pochodzi ze źródeł naturalnych, jak i antropogenicznych, przy czym ilość kadmu dostająca się do środowiska w wyniku działalności człowieka od 3 do 10 razy przekracza ilości kadmu pochodzące ze źródeł naturalnych. Kadm akumuluje się w organizmie człowieka, a jego okres biologicznego półtrwania wynosi od 10 do 30 lat. Zarówno akumulacja Cd, jak i zaburzenia ekspresji metalotionein mogą mieć związek z rozwojem wielu typów nowotworów, w tym raka piersi.
Źródło:
Folia Medica Lodziensia; 2012, 39, 2; 207-244
0071-6731
Pojawia się w:
Folia Medica Lodziensia
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Bioindykacja kadmu u dzieci narażonych na wpływ biernego palenia papierosów, za pomocą migdałków gardłowych, w zależności od wieku, płci i miejsca zamieszkania
Bioindykation cadmium in children exposed to the effect of passive smoking, with help pharyngeal tonsil dependending on age, gender and place of residence
Autorzy:
Nogaj, E.
Kwapuliński, J.
Suflita, M.
Babula, M.
Szilman, P.
Szilman-Sprycha, M.
Bebek, M.
Mitko, K.
Bażowska, M.
Krawczyk, Ł.
Musielińska, R.
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/271608.pdf
Data publikacji:
2011
Wydawca:
Górnośląska Wyższa Szkoła Pedagogiczna im. Kardynała Augusta Hlonda
Tematy:
kadm
dzieci
migdałki gardłowe
cadmium
children
pharyngeal tonsils
Opis:
Przedmiotem badań były migdałki gardłowe, które ze względu na swoje położenie anatomiczne, stanowią pierwszą tkankę, mającą styczność z zawartymi we wdychanym powietrzu substancjami. Migdałki gardłowe pochodziły od dzieci zamieszkujących województwo śląskie, zostały podzielone ze względu na wiek, płeć, narażenie na bierne palenie oraz miejsce zamieszkania. Zawartość kadmu w migdałkach gardłowych oznaczono metodą z indukcyjnie sprzężoną plazmą (ICP-AES) za pomocą aparatu Solar 2000. Przeciętna zawartość kadmu w poszczególnych przedziałach wiekowych była największa u dzieci najmłodszych w wieku od 0 do 4 lat. Średnia geometryczna zawartość kadmu w migdałkach gardłowych dziewczynek - 0,48 ug/g była nieznacznie wyższa w porównaniu do chłopców - 0,40 ug/g. Podobnie sytuacja przedstawia się u dziewczynek (0,09 ug/g) i chłopców (0,07 ug/g) narażonych na bierne palenie, gdzie średnie geometryczne stężenie kadmu było wyższe w porównaniu do dzieci nienarażonych. W pracy analizowano także tendencje zmian zawartości kadmu w migdałkach gardłowych chłopców i dziewczynek zamieszkałych w różnych rejonach województwa śląskiego. Można dostrzec, że dzieci zamieszkujące obszary pozostające pod bezpośrednim wpływem emisji pyłów elektrownianych, posiadały większe ilości kadmu w migdałkach gardłowych w porównaniu do dzieci z terenów rekreacyjnych. Wyniki badań potwierdziły, że płeć, wiek, narażenie na bierne palenie i miejsce zamieszkania odgrywają istotną rolę w kumulacji kadmu w migdałkach gardłowych dzieci.
Subject of this research was pharyngeal tonsils which his anatomic location it is an interesing tissue. They are first tissue which has contact content in air inhalation substances in selective way. Pharyngeal tonsils came from children who lived in the Silesia province, samples of tonsils were divided with regard to children's age, sex, exposure to tobacco smoke and the place of residence. Contains cadmium in pharyngeal tonsils was marked by the method of Inductively Coupled Plasma (ICP-AES) which helped apparatus Solar 2000. The environmental level of cadmium in partitions aged was the maximum in children's age from 0-4 . Geometrical mean of contents of cadmium in pharyngeal tonsils on girls - 0,48 ug/g was high in comparison to boys - 0,40 ug/g. This sytuation was present in girls (0,09 ug/g) and boys (0,07 ug/g) exposed to tobacco smoke, where averaged concentration of cadmium has been high compared to children's unexposed. In the present study we analyzed the influence of living in the Silesian Region with concentration of cadmium in analyzed samples. Here was perceive clearly, that for the children living in areas near power-station the larger concentration of cadmium was observed in pharyngeal tonsils in comparison to children living in recreational region. The results have verified that sex, living place and exposure to tobacco smoke matter in accumulation cadmium in pharyngeal tonsils from to children.
Źródło:
Journal of Ecology and Health; 2011, R. 15, nr 3, 3; 142-149
2082-2634
Pojawia się w:
Journal of Ecology and Health
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Oddziaływanie kadmu i kwasu salicylowego na aktywność metaboliczną Lepidium sativum L.
Effect of cadmium and salicylic acid on metabolic activity in Lepidium sativum L.
Autorzy:
Zhuk, O.
Rombel-Bryzek, A.
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/126617.pdf
Data publikacji:
2016
Wydawca:
Towarzystwo Chemii i Inżynierii Ekologicznej
Tematy:
kadm
kwas salicylowy
Lepidium sativum
cadmium
salicylic acid
Opis:
Kadm (Cd) jest metalem ciężkim, który w wyniku działań człowieka stał się głównym zanieczyszczeniem środowiska. Charakteryzuje się wysoką toksycznością dla wszystkich organizmów żywych. Symptomem toksyczności kadmu dla roślin są przede wszystkim zmiany morfologiczne, ograniczenie procesów fotosyntezy oraz stres oksydacyjny. Efekt zwiększenia odporności na stres można uzyskać, stosując różne związki egzogenne. Do takich związków należy między innymi kwas salicylowy (SA). Celem niniejszej pracy jest ocena wpływu kwasu salicylowego na stres metaboliczny u pieprzycy siewnej Lepidium sativum wywołany wzrastającymi stężeniami kadmu. W liściach pieprzycy siewnej oznaczano ilości białka, chlorofilu i produktów peroksydacji lipidów (TBARS) oraz aktywność peroksydazy, jednego z enzymów charakterystycznych dla stresu oksydacyjnego. Wyniki badań ujawniły, że kadm w stężeniu 200 mg/dm3, zgodnie z oczekiwaniami, negatywnie oddziaływał na wzrost i rozwój pieprzycy siewnej. Jednocześnie badania potwierdziły wpływ kwasu salicylowego na zwiększenie odporności na stres oksydacyjny u pieprzycy siewnej wywołany kadmem. Zastosowanie SA przed moczeniem nasion w roztworze kadmu zwiększyło stężenie białka w liściach w porównaniu do prób traktowanych wyłącznie kadmem, choć nie osiągało stężenia jak w próbie kontrolnej. SA natomiast skutecznie znosił ujemny wpływ kadmu na zawartość chlorofilu a i b. Ponadto zwiększał aktywność peroksydazy, choć zastosowana dawka (1 g/dm3) nie była w stanie całkowicie zahamować procesu peroksydacji lipidów.
Cadmium (Cd) is a heavy metal, which due to human activities has become a major environmental pollution. It has high toxicity for all living organisms. The symptoms of toxicity of cadmium in plants are primarily morphological changes, reduction of photosynthesis and oxidative stress. The effect of increasing the stress resistance can be obtained using a variety of exogenous compounds. Such compounds include salicylic acid (SA). The aim of this study is to evaluate the effect of salicylic acid on metabolic stress with garden cress Lepidium sativum caused by increasing concentrations of cadmium. In the leaves of garden cress were determined the protein and the chlorophyll concentration, the amount of lipid peroxidation products (TBARS) and peroxidase activity, one of the enzymes characteristic for oxidative stress. The results revealed that the cadmium concentration of 200 mg/dm3, as expected, adversely affected the growth and development of garden cress. At the same time our studies confirmed the effect of salicylic acid to increase the resistance to oxidative stress in garden cress caused by cadmium. The use of SA before soaking the seeds in a solution of cadmium increased concentration of the protein in the leaves as compared to samples treated only cadmium but could not be achieved as the concentrations in the control. On the other hand SA effective endured negative effect of cadmium on the content of chlorophyll a and b. In addition, SA increased peroxidase activity, although the dose (1 g/dm3) was not able to completely stop the process of lipid peroxidation.
Źródło:
Proceedings of ECOpole; 2016, 10, 1; 379-388
1898-617X
2084-4557
Pojawia się w:
Proceedings of ECOpole
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Influence of Lead and Cadmium Ions on the Entomopathogenic Nematodes Steinernema feltiae Filipjev
Wpływ jonów ołowiu i kadmu na nicienie entomopatogenne Steinernema feltiae Filipjev
Autorzy:
Kamionek, M.
Jarmuł-Pietraszczyk, J.
Badowska-Kozakiewicz, A.
Pezowicz, E.
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/389357.pdf
Data publikacji:
2011
Wydawca:
Towarzystwo Chemii i Inżynierii Ekologicznej
Tematy:
Steinernema feltiae
Galleria mellonella
ołów
kadm
lead
cadmium
Opis:
The aim of this study was to determine the influence of lead and cadmium compounds on the entomopathogenic nematodes Steinernema feltiae Filipjev. The conducted research allowed to determine the sexual strucure of the nematodes developing inside the body cavity of the host as well as the survival rate of IJs before leaving the insect and after the migration to the external environment. Chemical and biological material as used in the conducted experiments. Chemical material included lead nitrate at the concentration of 40,100,500 ppm and cadmium nitrate at the concentration of 1, 2, 3 ppm. Biological material included the entomopathogenic nematodes Steinernema feltiae and test insects – Galleria mellonella L. – larvae from own culture.
Celem pracy było określenie wpływu związków ołowiu i kadmu na nicienie entomopatogenne Steinernema feltiae Filipjev. Prowadzone badania umożliwiły określenie struktury płciowej nicieni rozwijających się w jamie ciała żywiciela, jak również przeżywalność IJs przed opuszczeniem owada oraz po migracji do środowiska zewnętrznego. W prowadzonych badaniach użyto materiału biologicznego i chemicznego. Materiał chemiczny stanowił azotan ołowiu w stężeniach 40 100 500 ppm oraz azotan kadmu w stężeniach 1, 2, 3 ppm. Materiał biologiczny stanowiły nicienie entomopatogenne Steinernema feltiae i owady testowe – larwy Galleria mellonella L. – hodowla własna.
Źródło:
Ecological Chemistry and Engineering. A; 2011, 18, 3; 365-369
1898-6188
2084-4530
Pojawia się w:
Ecological Chemistry and Engineering. A
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Biosorption of Lead and Cadmium Ions on the Green Parts of Daucus Carota
Bioserpcja jonów ołowiu I kadmu na zielonych częściach marchwi Daucus Carota
Autorzy:
Mucha, Martin
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/318440.pdf
Data publikacji:
2020
Wydawca:
Polskie Towarzystwo Przeróbki Kopalin
Tematy:
biosorption
carrot
lead
cadmium
biosorpcja
marchew
ołów
kadm
Opis:
This study deals with utilization of milled stems and leaves of carrot (Daucus carota) for the adsorptive removal of Pb(II) and Cd(II) from the aqueous solution. Carrot was bought in the local grocery, it was dried at the laboratory temperature and milled. Prepared material was analysed by the infrared spectrometry which confirms good structural homogeneity of the sample. Kinetic measurements were performed for estimation of adsorption equilibrium time. Equilibrium of Pb(II) adsorption was established after 6 hours of contact time, equilibrium of Cd(II) adsorption was established after 24 hours of contact time. The isotherms’ measurements were realized with the contact time 24 hours for the estimation of adsorption capacities of the studied sorbent. Adsorption capacities were around 47 mg/g for Cd(II) and 154 mg/g for Pb(II). Changes of pH values of the sorption solutions were negligible but some amount of Ca(II), Mg(II), K(I) and Na(I) ions was released to the solution during adsorption process. Daucus carota stems and leaves exhibit good sorption capacities and they could be utilized for adsorptive removal of Pb(II) and Cd(II) ions from the aqueous solutions.
Artykuł dotyczy wykorzystania zmielonych łodyg i liści marchwi (Daucus carota) do adsorpcyjnego usuwania Pb (II) i Cd (II) z roztworu wodnego. Marchewkę kupiono w lokalnym sklepie spożywczym, wysuszono w laboratorium i zmielono. Przygotowany materiał analizowano za pomocą spektrometrii w podczerwieni, co potwierdziło dobrą jednorodność strukturalną próbki. Pomiary kinetyczne przeprowadzono w celu oszacowania czasu osiągnięcia równowagi adsorpcji. Równowagę adsorpcji Pb (II) ustalono po 6 godzinach czasu kontaktu, równowagę adsorpcji Cd (II) ustalono po 24 godzinach czasu kontaktu. Pomiary izoterm wykonano z czasem kontaktu 24 godziny w celu oszacowania zdolności adsorpcji badanego sorbentu. Zdolności adsorpcyjne wynosiły około 47 mg / g dla Cd (II) i 154 mg / g dla Pb (II). Zmiany wartości pH roztworów sorpcyjnych były znikome, ale pewna ilość jonów Ca (II), Mg (II), K (I) i Na (I) została uwolniona do roztworu podczas procesu adsorpcji. Łodygi i liście Daucus carota wykazują dobre zdolności sorpcyjne i można je wykorzystać do adsorpcyjnego usuwania jonów Pb (II) i Cd (II) z roztworów wodnych.
Źródło:
Inżynieria Mineralna; 2020, 2, 1; 139-143
1640-4920
Pojawia się w:
Inżynieria Mineralna
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Frakcje chemiczne kadmu w glebie po dwoch, czterech i szesciu latach od zastosowania nawozenia osadem sciekowym i wermikompostem
Autorzy:
Patorczyk-Pytlik, B
Gediga, K
Skoczylinski, M
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/808473.pdf
Data publikacji:
2004
Wydawca:
Szkoła Główna Gospodarstwa Wiejskiego w Warszawie. Wydawnictwo Szkoły Głównej Gospodarstwa Wiejskiego w Warszawie
Tematy:
gleby
osady sciekowe
nawozenie
kadm
wermikompost
frakcje chemiczne
Opis:
The paper presents the results of a six year experiment, carried out in the ground pots. The aim of this experiment was to compare the influence of fertilization with sewage sludge and vermicompost made from that sludge on cadmium changes in the soil. Chemical speciation of Cd was carried on Iu, Pulford and Duncan method modified by Bogacz. This method comprises the determination of water soluble fraction, exchangeable and specific ally adsorbed, bound with organic matter, with iron and manganese oxides, and residual fraction. It was stated that the addition of brown coal and vermicomposting process lead to mitigation of cadmium mobility in vermicompost and after its introduction into the soil. The clear influence of that treatment lasts for the first 4 years after the application.
W pracy przedstawiono wyniki 6-letniego doświadczenia, przeprowadzonego w wazonach gruntowych. Jego celem było porównanie wpływu nawożenia osadem ściekowym i wyprodukowanym na jego bazie wermikompostem na kierunek przemian, jakim w glebie podlegał Cd wprowadzony z tymi materiałami. Chemiczną specjację Cd przeprowadzono wg metody Iu, Pulforda i Duncana w modyfikacji Bogacza, obejmującą oznaczenie frakcji wodno rozpuszczalnej, zasorbowanej wymiennie i specyficznie, związanej z materią organiczną, z tlenkami żelaza i manganu, a także frakcję rezydualną. Stwierdzono, że dodatek do osadu węgla brunatnego i poddanie tej substancji procesowi wermikompostowania prowadzi do ograniczenia mobilności Cd zarówno w samym materiale organicznym, jak i po wprowadzeniu do gleby. Wyraźny wpływ tego zabiegu utrzymuje się przez pierwsze 4 lata od zastosowania.
Źródło:
Zeszyty Problemowe Postępów Nauk Rolniczych; 2004, 498; 159-166
0084-5477
Pojawia się w:
Zeszyty Problemowe Postępów Nauk Rolniczych
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Content of Soluble Lead and Cadmium Forms in Soil Fertilized with Sewage Sludge Composts
Zawartość rozpuszczalnych form ołowiu i kadmu w glebie nawożonej kompostami z osadów ściekowych
Autorzy:
Bowszys, T.
Wierzbowska, J.
Bowszys, J.
Bieniek, A.
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/388071.pdf
Data publikacji:
2009
Wydawca:
Towarzystwo Chemii i Inżynierii Ekologicznej
Tematy:
osady ściekowe
gleba
ołów
kadm
sewage sludge
soil
lead
cadmium
Opis:
In 2004-2007, an experiment was conducted at the Production and Experimental Station in Balcyny near Ostróda. The experiment was established on proper podsolic soil formed from light clay loam, which was rich in available P, moderately abundant in K and poor in Mg. The experiment comprised a 4-field crop rotation system (potato, spring barley, oilseed rape and winter wheat). It was designed according to the random block method and consisted of 8 objects (2 series, 4 objects each): 1. FYM, 2. composted municipal sewage sludge with straw (from Iława), 3. Dried and granulated sewage sludge (from Iława), 4. Composted sewage sludge (from Ostróda). In series l the composts and manure were used in single doses (in 2004) at a rate of 10 Mg d.m. o ha-1, and in the following years mineral fertilization alone was applied. In series 2 the same organic fertilizers were split into two doses: 5 Mg d.m. o ha-1 each (to soil cropped with potato and winter oilseed rape). In all the objects amended with organic fertilizers and farmyard manure, depending on the total nitrogen content, nitrogen was balanced to the amount of 150 kg o ha-1 in 2004 and 120 kg o ha-1 in 2005. Spring barley and winter wheat received only mineral fertilization. A small increase in the content of Pb and Cd was observed over the four years of the experiment in the soil fertilized with the sewage sludge composts versus soil amended with FYM. Analysis of soil after crop harvest showed that the content of the test heavy metals did not exceed the values considered to be the natural ones. For lead, these values ranged on average between 8.9 to 11.2 mg o kg-1 and for cadmium - between 0.10 to 0.22 mg o kg-1.
W latach 2004-2007 w Zakładzie Produkcyjno-Doświadczalnym Bałcyny koło Ostródy na glebie płowej typowej wytworzonej z gliny lekkiej zwałowej, o dużej zawartości przyswajalnego P, średniej K. i malej Mg, przeprowadzono doświadczenie w 4-polowym płodozmianie (ziemniak, jęczmień jary, rzepak ozimy, pszenica ozima). Doświadczenie założone metodą losowanych bloków obejmowało 8 obiektów (2 serie po 4 obiekty): 1. obornik, 2. komunalny osad ściekowy kompostowany ze słomą (z Iławy), 3. osad ściekowy suszony i granulowany (z Iławy), 4. osad ściekowy kompostowany (z Ostródy). W I serii komposty i obornik zastosowano jednorazowo (2004 r.) w dawce 10 Mg s.m. o ha-1, a w pozostałych latach tylko nawożenie mineralne. W 2 serii nawozy te stosowano ilości 5 Mg s.m. o ha-1 pod ziemniak i 5 Mg s.m. o ha-1 pod rzepak ozimy). Na obiektach z nawozami organicznymi i obornikiem, w zależności od zawartości w nich N-ogółem, azot został zbilansowany w 2004 r. do 150 kg o ha-1, a w 2005 r. do 120 kg o ha-1. Pod jęczmień jary i pszenicę ozimą stosowano tylko nawożenie mineralne. Przez cztery lata badań stwierdzono niewielki wzrost zawartość Pb i Cd w glebie użyźnianej kompostami z osadów ściekowych w porównaniu z glebą nawożoną obornikiem. Analiza gleb po zbiorze roślin wykazała, że zawartość tych metali w glebie nic przekracza wartości określanych jako zawartość naturalna. Dla Pb wartości te wahały się średnio od 8,9 do 11,2 mg o kg-1, a dla Cd od 0,10 do 0,22 mg o kg-1.
Źródło:
Ecological Chemistry and Engineering. A; 2009, 16, 10; 1251-1257
1898-6188
2084-4530
Pojawia się w:
Ecological Chemistry and Engineering. A
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Content of mercury and cadmium in the stream of spent zinc-carbon batteries
Zawartość rtęci i kadmu w strumieniu zużytych baterii cynkowo-węglowych
Autorzy:
Sobianowska-Turek, A.
Szczepaniak, W.
Marcinkowski, T.
Zamorska-Wojdyła, D.
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/388784.pdf
Data publikacji:
2013
Wydawca:
Towarzystwo Chemii i Inżynierii Ekologicznej
Tematy:
zinc-carbon batteries
mercury
cadmium
baterie cynkowo-węglowe
rtęć
kadm
Opis:
According to EU Directive 2006/66/EC it is prohibited to sale batteries and accumulators containing more than 0.0005 wt. % mercury by weight and 0.002 wt. % of cadmium (except for special purpose batteries and button cells, in which the content of mercury should not exceed 2 % by weight). In the stream of zinc-carbon batteries reaching the Polish market (and later the processing plants) one can find a large number of such that do not have information about the content of mercury and cadmium. The quantitative study of these two types of metals in particular parts of the zinc-carbon batteries type R6, standard AA, and in the stream of spent zinc-carbon batteries for recycling was described. Obtained results are showing that overall cadmium content in individual elements of tested batteries, referenced to the total weight of the battery does not exceed the value permissible by the EU Directive in the amount of 0.002 % by weight of Cd in each of the analyzed batteries. However, the overall mercury content in individual parts of tested batteries for three of them exceeds the value permissible by the EU Directive (Directive 2006/66/EC, 2006), showing the amount of 0.0005 % of Hg by weight.
Dyrektywa unijna dotycząca baterii i akumulatorów oraz ich odpadów [1] zakazuje sprzedaży baterii i akumulatorów zawierających więcej niż 0,0005 % wagowych rtęci oraz 0,002 % kadmu (z wyjątkiem baterii specjalnego przeznaczenia i ogniw guzikowych, w których zawartość rtęci nie powinna przekroczyć 2 % wagowych). Jednak w strumieniu baterii cynkowo-węglowych trafiających na polski rynek (a później do zakładów przetwórczych) znajduje się duża ilość takich, na których nie ma informacji o zawartości rtęci i kadmu. Ten stan rzeczy powoduje, iż przedsiębiorstwa zajmujące się recyklingiem odpadów bateryjnych metodami piro-, jak i hydrometalurgicznymi mają problemy technologiczne podczas przeróbki tych odpadów. W pracy przedstawiono próbę oszacowania ilości tych dwóch metali w poszczególnych elementach baterii cynkowo-węglowych typu R6, standard AA oraz w strumieniu zużytych baterii cynkowo-węglowych trafiających do recyklingu.
Źródło:
Ecological Chemistry and Engineering. A; 2013, 20, 4-5; 573-583
1898-6188
2084-4530
Pojawia się w:
Ecological Chemistry and Engineering. A
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Influence of copper on superoxidase dysmutase activities in rats exposed to cadmium
Wpływ miedzi na aktywność dysmutazy ponadtlenkowej u szczurów zatruwanych kadmem
Autorzy:
Grosicki, A.
Kozaczyński, W.
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/126445.pdf
Data publikacji:
2012
Wydawca:
Towarzystwo Chemii i Inżynierii Ekologicznej
Tematy:
copper
cadmium
superoxide dismutase
rat
miedź
kadm
dysmutaza ponadtlenkowa
szczur
Opis:
The aim of this study was to evaluate the influence of copper supplements on superoxide dismutase (SOD) activities in the kidneys and liver of rats exposed to moderate doses of cadmium chloride. SOD activities were measured weekly for a period of 28 days. The examinations involved male Wistar rats divided into three groups. Rats in group I were considered the controls whereas rats in group II and III were administered intragastrically for 7 d, 14 d, 21 d, and 28 d a water solution of cadmium chloride corresponding to 10 mg Cd/kg diet. All rats fed a standard laboratory chow LSM (Agros Motycz, Poland) containing 5 mg Cu/kg except for the rats in group III in which animals were fed an LSM diet supplemented up to 50 mg Cu/kg. The experimental procedure included evaluation of water and feed intake, body weight gains, liver, kidneys, testicles, heart and spleen to body ratio, and hepatic and renal SOD activities measured after 7 d, 14 d, 21 d, and 28 d exposure to cadmium or cadmium plus copper. Results indicated that SOD activity in cadmium or cadmium plus copper groups changed in comparison with the control values. Supplements of copper increased significantly hepatic and renal SOD activities after 21 and 28 d of exposure when compared to those found in the controls and cadmium exposed rats. Moreover, rats fed the copper supplement diet improved body weight gain in comparison with that in the cadmium exposed rats. Results suggest that copper may stimulate a protective activity against toxic action of cadmium given at doses resembling its concentrations in the areas contaminated with this metal.
Celem pracy było określenie wpływu diety wzbogaconej w miedź na aktywność dysmutazy ponadtlenkowej (SOD) w wątrobie i nerkach szczurów szczepu Wistar eksponowanych na umiarkowane dawki chlorku kadmu. W badaniach uwzględniono 3 grupy zwierząt: grupę I stanowiły zwierzęta kontrolne, grupę II zwierzęta eksponowane na kadm podawany dożołądkowo w ilościach odpowiadających 10 mg Cd/ kg paszy oraz grupę III, w której kadm podawano tak jak w grupie II, a ponadto zwierzęta eksponowane były na chlorek miedzi podawany w paszy LSM (Agros Motycz, Polska) w stężeniu 50 mg Cu/kg. Stężenie miedzi w standardowej paszy LSM podawanej zwierzętom w grupach I i II wynosiło 5 mg Cu/kg. W doświadczeniu określano spożycie paszy i wody, przyrosty masy ciała, masy względne wątroby, nerek, serca, śledziony i jąder oraz aktywność SOD po 7, 14, 21 i 28 d podawania kadmu. Wyniki badań wskazują, że zatruwanie szczurów chlorkiem kadmu zmieniało aktywność SOD w wątrobie i nerkach w porównaniu z danymi w grupie kontrolnej. Dodatek miedzi do paszy zwiększył statystycznie istotnie aktywność SOD po 21 i 28 dniach ekspozycji na kadm w porównaniu z danymi w grupie kontrolnej i grupie eksponowanej tylko na kadm. Warto także podkreślić, że dodatek miedzi do paszy szczurów zatruwanych kadmem powodował zwiększone przyrosty masy ciała w porównaniu z danymi uzyskanymi od zwierząt karmionych standardową paszą i eksponowanych na kadm. Uzyskane wyniki sugerują, że miedź może mieć ochronne działanie u zwierząt eksponowanych na kadm drogą pokarmową w ilościach, które mogą być obecne w paszy na terenach skażonych tym metalem.
Źródło:
Proceedings of ECOpole; 2012, 6, 1; 72-75
1898-617X
2084-4557
Pojawia się w:
Proceedings of ECOpole
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Tytuł:
Zawartości ołowiu, kadmu i chromu w glebach rolniczych przyległych do autostrady A2
Contents of lead, cadmium and chrome in agricultural areas near A2 highway
Autorzy:
Żurek, Grzegorz
Prokopiuk, Kamil
Powiązania:
https://bibliotekanauki.pl/articles/2198082.pdf
Data publikacji:
2011-12-29
Wydawca:
Instytut Hodowli i Aklimatyzacji Roślin
Tematy:
ołów
kadm
chrom
transport drogowy
lead
cadmium
chrome
road transport
Opis:
W roku 2009 przeprowadzono badania, mające na celu określenie zawartości niektórych metali ciężkich w glebach terenów użytkowanych rolniczo, leżących bezpośrednio przy autostradzie A2. Badaniami objęto 11 punktów położonych wzdłuż najstarszych odcinków autostrady, eksplo¬atowanych od roku 2002 i 2004. W oparciu o wykonane analizy nie stwierdzono podwyższonej zawartości ołowiu, kadmu i chromu w warstwie gleby 0–20 cm w odległości do 75 m od pasa jezdni autostrady A2. Stwierdzone zawartości metali ciężkich były znacznie mniejsze od ilości dopuszczalnych i wynosiły: dla ołowiu od 5,5 do 15,2 mg·kg-1 (wartość dopuszczalna dla tego typu gleb 100 mg·kg-1), dla kadmu od 0,04 do 0,22 (dopuszczalne — 4,0 mg·kg-1), a dla chromu od 4,10 do 18,2 (dopuszczalne — 150 mg·kg-1). Badane stanowiska różniły się istotnie zawartością kadmu i chromu. Nie stwierdzono natomiast istotnego statystycznie wzrostu koncentracji metali ciężkich w miarę zbliżania się do jezdni.
Analysis of potential heavy metal pollution of cultivated areas near A2 highway was undertaken in 2009. Eleven localities were selected and soil samples (depth 0–20 cm, distance from road 25, 50, 75 m) were taken close to oldest highway parts (opened 2002 and 2004). Estimated levels of lead, cadmium and chrome were not related to the distance from the road and were below legally accepted amounts. Amount of lead ranged from 5.5 to 15.2 mg·kg-1 (accepted level - 100 mg·kg-1), amount of cadmium ranged from 0.04 to 0.22 (accepted — 4.0 mg·kg-1), and amount of chromium from 4.10 to 18.2 (accepted — 150.0 mg·kg-1). Contents of cadmium and chrome were related to soil electro conductivity, and therefore these metals probably originated from fertilizers.
Źródło:
Biuletyn Instytutu Hodowli i Aklimatyzacji Roślin; 2011, 262; 175-181
0373-7837
2657-8913
Pojawia się w:
Biuletyn Instytutu Hodowli i Aklimatyzacji Roślin
Dostawca treści:
Biblioteka Nauki
Artykuł
Wyświetlanie 1-15 z 198

Ta witryna wykorzystuje pliki cookies do przechowywania informacji na Twoim komputerze. Pliki cookies stosujemy w celu świadczenia usług na najwyższym poziomie, w tym w sposób dostosowany do indywidualnych potrzeb. Korzystanie z witryny bez zmiany ustawień dotyczących cookies oznacza, że będą one zamieszczane w Twoim komputerze. W każdym momencie możesz dokonać zmiany ustawień dotyczących cookies